Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 35, 28 ʻAukake 1886 — Ahaolelo o 1886. [ARTICLE]

Ahaolelo o 1886.

(Koena o ka La Hana jS.) Kapaeia na ruia a waiho mai ke komite na lakou e booponopono na haawina uku hoomau no J. M. Kapena a me Mrs. E. Barnard, ua hooholo ke komite e hooholoia i $2,000 no J. M. Kapena, a 110 Mrs. E. Barnard $3,000. Aole nae laua e uku la ke lawe laua 1 kekahi ukt; dala mai ke aupuni aku. waihoia a noonoo pu me ka bila kanawai. Hora 12 hoomaha ka hale. Halawai hou ka hale hora 1:54. Noonoo ana i ka Bila Kanawai auhau iloko 0 ke komue o ka haie. Ke 'lii Kauka ma ka noho. Ua hoomaka ka noonoo ana ma ka pauku iS. Ma ke noi ua nooholo loa īa. Heluheluia ka pauku 19. Hoopololei ia ma kahi o ka Luna Auhau ma ka olelo Hawaii, Luna Helu ka pono. E hoakaka ana keia pauku no ka poe hoohalahala auhau i heluia e ka luna helu. Hoololi mai o Wight i ka wa e noho ai ka Papa Hoopii Auhau mahope iho o ka pau ana o ka ohi a ka Luna Ohi. Oiai, lehulehu ka poe i poino mamuli o ka helu okoa ana o ka Luna Helu a ohi okoa ka Luna Ohi, a ua hala aku la ka wa hoohalahala. Ma ka wa e ohi ai ka Luna Oiii e ikeia ai keia mau hemahema. Kokua mai o Paehaole. Hoololi mai o I.ikikini ia pauku hookahi, ma kahi o ka la 10 i oleloia, e hookomo malaila, la 5. Ninauia ka hoololi a Wight haule. Ka Likikmi hoi a hooholoia. Hoololiia ka pauku 19 e like me ka hoololi. Heluheluia ka pauku 20 a hooholoia me na hoololi ana. Pauku 21, 22, 23, ua kapae loa ia. Pauku 24 ua hooholoia; pauku 25 kapae loa ia. Pauku 26 hooholoia. I Hoopauia ke komite—aponoia ka hoike a ka lunahoomalu. Haopanee ka hale. La Hana 79, Aug. 18. Halawai ka hale e like me ka mau. Heluheluia a aponoia ka moolelo 0 ka la hana i hala. Hoike Komite Kumau. Na ke komite pai i hoike mai, ua paiia ka bila kanawai e pili ana i na j Luna alanui nui; ka hoike a ke kuhina j e pili ana i ka uku o na iuna helu me I auhau, a me ka papa inoa o ka poe e lawe wale nei i ka wai me ka uku ole. Hoike Komite Wae. Pane mai ke Kuhina Kalaiaina i ka ninau a Dickey 1 nehinei no ka hoopau ole īa o ka Luna wai ma o na hemahema i ikeia ma ka oihana *ai, wahi ana, oia i Uuliu loa ma keia kulana hou ona e maopopo pono ai iaia na mea a pau. Hookahi mea i maopopo iaia mai ka Luna Hooia mai, aole i nalowale ke dala o ka oihana wai mamuli c ka hemahema o ka Luna wai a me ka I na kakauolelo &c O ka hooponopone wale iho 110 ka keia Luna wai i ka oi hana wai, aole ona lawelawe i na hana pili i ke da!a. He kanaka makaukau oia ma ka'u ike iloko o ko'u mau la pokole ma ka oihana Kalaiama. Na Kaunamano i ka lakou hoike e pili ana i ka palapala hoopii mai Hilo i mau uwapo ma na kahawai 0 ia wahi. Ua hooholo ke komite e waiho i keia hoike ma ka papa a na ka hale e noonoo i ka mea pono. Aponoia. Na lakou no e pili ana i na īlamu dala o na alanui uwapo a pela aku. Ua noonoo ke komite e waiho ma ka papa a noonoo pu me ka Bila Haawina. Aponoia ka hoike. Kapaeia na rula a hoike mai ke 'lii Makapolena i ka hoike a ke komite Kalepa e pili ana 1 ka bila kanawai !awe leta mawaena o Hawaii nei me Amenka. Ua hooholo ke komite; o ka oihana hwe leta a me ka lana mokuahi ana, he mea maikai loa ia i ke Hawaii nei oihana kalepa. Ua manae ke komite he mea maikai ke kokua ana i haawīna dala no ka bali leta ana, no laila ke waiho aku nei he bila kanawai pakui hou ma kahi o ka bila kanawai mua. He hoike keia o ka hapanoi e ke komhe. Waihoia ma ka papa a noonoo pu me ka hoike a ka hapa uuku. Noi ma» o Kakela e paiia ka bfla kanawai a ke komite. Aponoia. Kapaeia na rula * waiho mai ke komite hoonaauao i ka lakoo hoike e pili ana i ke kanawai hoololi i ka nok. 35 kanawai hoopai kanima e pQi ani i ka la Sabati, ua noonoo ke komite ao le ho e loaa he maluhia ma ia la ma ua kanawai la i waihoia aku, a nolaila, ui hana lakou he kanawai hou ma kahi e ke kanawi) mua. Waihoia na ka pa< pa, a e paiia ke kanawai.

OltU) H008010 & KA BtU. Kakiea he ninau i ke Kuinnā Waiwai. Pehea Ia ke ano o ka uk\i ia ani o ka laina mokuahi Oeeaoie S. S. Co. niai Dek. 31. 1885 a hiki i Mar. 31, iSS6, a me ka nai o na tcna i ho/> paaia ma ka Hale Dute. Kapaeia na nila a noi e Kikaha e haawiia ke kannwai e pili ana i na laikini i ke komiie wae mahope q ka heluheiu ia ana. Heluheiu elua ia. Na Hana o ka La. Noonoo ana i ka Bi!a Haawina e ke komite o ka haie. Ke 'hi Ake ma ka noho. Hooholoia keia mau haawina uaalale o ka oihana Paj>a ola. Lilo laulaha Papa Ola $35,000 Kukulu & hoomaemae halewa1. 40,000 Oiai ke komile e hoopaapaa ana no ke kukulu i haiemai no Lihue, ua noi ia mai la e hoomaha ke komite. Hora 12:15, hoomaha. Ma ka halawai hou ana o ka hale, ua kamailio hou ke komite maluna 0 ka halewai o Lihue, a hooleia. Kahua hoomalu mai ..$4,000 I Kapiolani Home S,ooo Noi mai ke 'lii Waila e hookomo ia malalo o ka haawina o na kauka aupuni i $1,500 ka uku no kauka Maklpine no kona lawelawe ana i ka hana malale 0 ka Papa Ola a hiki i ka la 30 o Iune i8S6. Oiai aole i uku ia oia no ia hana ana i ka hana o ka Papa Ola, a aole no hoi he mau hoakaka e ae mai ka Papa Ola aku e pili ana no kona uku, aka he wahi leta wale no e hoike aku ana ua hoole ka Papa Ola i ka uku ana aku iaia, oiai o ke Kuhina Kalaiaina ka mea mana nana e hooko ke kanawai i hoololiia no kona uku. Pane mai ke Kuhina Kipikona ua oiaio loa na mea i hoikeia e ke 'iii Waila. Ua hana ia ke kanawai, aole nae he haawina dala i hooholoia e ka ahaolelo. Aka, ua kauoha ia oia e hoomau aku i kona hana &c. Uku ia Kauka Makipine $1,500 Uku Agena &c yoo Kauka & Agena o ka Papa... 2,800 Uku i ka Hui Ookala....... 1,000 OlHANA HOONAAUAO. Kula aupuni, Hawaii Beritania $115,000 Kula Heopololei, Keoneula 15,000 Kukulu & Hoomaemae Keoneula 5,000 Kukulu & Hoomaemae Halekula 15,000 Kela me keia. Kokua Home Luina 5,000 Hoopau ia ke komite a aponoia ka hoike a ka Lunahoomalu. Hoopanee ka hale. La hana 3c, Aue. 19. Halawai ka hale e like me ka mau. Heluhelu ia a aponoia ka moolelo o ka la hana i hala. Hoike Komite Mau Na Kaunamano i ka iakou hoike e pili ana i ka hoopii mai Waimea, Kauai 1 halemai no lai!a. Ua manao ke komite he mea maikai keia, aka, he mea paakiki ka hooholo ana, nolaila, ua noi mai ke komite e waiho ia ma ka papa. Na Hana o ka La. Noonoo ana i ka bila kanawai auhau imua 0 ke komite o ka hale. Ke 'lii Kapena ma ka noho. Heluhelu ia ka pauku 27. NaKakela i waiho mai ka hoololi no kela pauku, a no kahi wa loihi ka hoopaapaa ana o ke komite a hiki i ka hooholo loa ia ana 0 ka pauku me ka hoōloli. Ma ke noi ua hoomaha ke komite. Halawai hou ka haie hora 1:50. Heluhelu ia ka pauku 28, a mahope o na kamailio pokole ana 0 na hoa, ua hooholo ia e kapae loa i keia pauku. Ka« pae ia. Heluhelu ia ka pauku 29, a hooholo loa ia keia pauku me na hooponopono hou ana a ke komite. Pauku 30, hooholoia me na hoololi. A hooholo loa ia ke kanawai, koe ke noi a Kikaha e haawi hou ke kanawai i kekahi komite wae nana e hooponopono hou na hemahema o ke kanawai. Aponoia. * Ma ke noi ua hoopau ia ke komite, a aponoia ka hoike a ka lunahoomalu. Noi mai o Kakela e hapai ia ka noonoo ana no kekahi kanawai auhau e hoololi ai i na pauku 58 a me mok. 43 kanawai o 1882 e pili ana i ka ohi auhaa. Apono ia. Waiho ia mai ka hoike a ka komite auhau, hapa nui rae ka hapa uuku, a heluhelu pu ia ke kanawai* Oia hoi ka haawi ia ana i mana hoomalu waiwai i ka Luna Auhau ke ole e hookaa ia ka auhau &c Ma ke ano lima iks~ ika £ hoopau ana ke kanawai bou ia mana hoomaiu, koe ka mana hoopii imuaokaaha. Noi o Kikaha e kapae loa ia keia kanawai, no ke kumu, oia ka lawe ia o ka mana hoomaiu mai ka Luna Auhau ae, a rae na hoakaka he nui &c. Hoakaiea o Kakina i ka pono o ke kaaawai hon. E pono ka Luna Auhau e hoomala t na waiwai malalo o ka manaokaaha. Kue loa ka Loio Kuhina i keia kanawai me na hoakaka naauao. Loihi noka wa i hoakaka ai na hoa mahina o

keia i o kā hopena, ou ke | ano pehihihi aru o ea hoa i ke kanawai" a rae na hook>ii t a ua noi ia e walho ma ka papa a makaukau kekahi mau hoololl Hoopanee ka hale, LA hana SI. Alū 20. Halav?ai ka hale e like me ka mau. Hoike Komite Ki'mai'. Xa ke Komue Pai, ua pau i ke paiia kekahi mau bilx Aponoia. Hoike a na Komiie Wxk. Na ke Kuhina Kipikona, no ka bila kanawai e hanwi ana i ka mana i ke Kuhina Kahiaina e hoolilo aku i kekahi apana aina i ka misiona Katolika, ua manao ke Komite he pono ke haawi aku ke Aupuni i keia apana aina ia lakou. Waiho ia ka hoike a noonoo pu me ka hoike i £a hapa uuku i keia Poakahi ae. Na Dole, no ka bila £ hoemi ana i ka laikini kuaī waīona i waiho ia mai e Kauai, ua manao ke Komite e waiho i ka bi!a ma ka p3pa. Aponoia. Na Olelo Hooholo me na Bila. Na Kaunamano no ka wa mua, i ka b:la no ka hoopae a me ka laikini ana i ka opiuma ma keia AupunL Haawi ia ka bila e pai. Heluhelu mua mai o Kaulukou i ka hila e hoololi ana i ka pauku 5 oka mokuna 86 o ke Karaima no ke koho balota ana. Ma ke kapae ana i na rula ua heluhelu alua ia ka biia ma ke poo a haawi ia i ke komite e pili ana 1 ke koho ba!ota. Hoolaha mai o Kaulukou, e lawe mai ana ia he bila e hoonuu aku ai 1 ke kaoawai aie elua miliona. Na hana o ka la. Noonoo ana i ka Bila Haawina imua 0 ke Komite o ka Hale. Ke 'lii Kapena ka Lunahoomalu. OlHANA 0 KO NA AlNA E. Puali Koa Kiai 0 ka Moi, $78,000. Noi o Dickey, e hooholoiakahaawina i $33,000. Noi 0 Kaulukou, e hooholoia i $SS,000 no ka Puali Kiai o ka Moi. Noi hoi 0 Brown, ua lawa loa ke $60,000 no ka Fuali Koa Kiai o ka Moi. Kamailio mai 0 Aholo, he nui na mea e ninau ia nei no ka wuiwai ole 0 na koa, ke hoomanao nei au i kekahi haunaele 1 hana ia ma keia kulanakauhale, he koa ka mea i maluhia ai ka haunaele 0 ia la; aia no he mau makai, aka, aole i hiki ke hoomalu. O ke kumu 0 keia, no ka nele 0 ke Aupuni i ka oihana koa ole ia wa, a e ole na koa o kekahi o na moku kaua o na aina e, loaa ai ka maluhia. He puali koa no ma ka lani } kahi 1 oleloia he hemolele, a pela no hoi, he puali koa ma k? po. Ua olelo ia mai nei, he eono makahiki i hala ae nei, he $31,000 a oi aku ka haawina i haawi ia i na koa, ua loaa no nae ka maluhia a rae ka hanohano i ka Moi ia mau la, a pela no a i keia wa : he hoohalike kuhihewa keia, oiai aole i like ke kumukuai o na mea ai 0 ia mau la i ko keia wa, he emi ko ia wa a he piiloako keia wa, a oia ke kumu o ka pn ana ae 0 keia haawina a mahuahua, aka nae, o ke noi i $S8,ooo he nui loa paha ia, manao au ua lawa no ke $78,000 e Iike me ka bilsu Olelo o Nahinu, ua kupono no i ke a'upum ke hoolako i mau puali koa, i mea e mau ai ka maluhia a me ka hanohāno o ka aina. I ka makahiki 1884 owau ke kanaka mua loa 1 hookaheia ke koko e na kanaka kipi a hoohaunaele i ka wa i koho ia ai ke Alii 1 Moi, ua pepehi ia ru e na kanaka me ka mainoino, a ua hookahe ia he mau galani koko mai ia'u aku; no ka nele o ke aupuni i ks koa o!e, ke kumu i pilikia ai makou 1 keia poe kipi hoohaunaele. 0 kela mau huaolelo makia e kau mau mai la ma ke kalaunu, "Ua raau ke ea 0 ka ama 1 ka pono," aole oia ka mea i malu ai, he kuhihewa ia manao ana pela, no ka mea, he mau olelo hoonani wale no ia i mea e nani ai, aka i maluhia ke aupuni i na koa a oia kona mea e ikaika a e paa ai hoi ka hanohano a me ka maluhia. Mai kuhihewa kakou he mana kekahi iloko 0 kela mau olelo makia, aka o na koa wale oo ka mea i ioaa ai ka mana i ke aupuni, noiaiia ke paipai a ke kokua loa nei au i ka haa*i ana i haawina mahuahna no keia oihana a ina i ae na hoa 0 ka haie ī ka bila aie umi miliona a'u i lawe mai ai, alaila e haawi ana au a mahuahua aku ka haawina no na koa. Hoomaha ka Hale hora 17 awakea. Hora 1:45 akoakoa ka hale. Na Kakina i olelo mai, i kona nana ana ke lu nei kakou i ke dala ma ka akau a iae ka hema oiai kakou e noho ana iloko o ka pilikia a me ka ilihune eia ka aina iioko o ka lie e noho nei a aole i hiki ke hoakaka ia a fce pehu āe nei a nui. Ua o!elo mai ka luna o Kona Hema o na olelo maikai 0 ko kakou nei aina, u Ua mau ke ea o ka aioa i ka pono." aole he oiaio a he mea o!e; ma paha i loaa iaia ka mana e holoi ae i kela mau olelo makia, ina ua kau ia ma ia wahi; Ua mau ke ea o ka aina i na koa. He eha mau ninau imua o ka Hale 1 ka wa a ka noho i ninau ai, oia $88,000 $78,000 a me ke $35,000: a ma ka nioau ia ana 0 ka puu uui, ua hoole ia; & ua hooholo ta ke $78,000 no ka o|* naaa koa kiai o ka MoL

fcuah Puhi Ohe, n« Hae me kipu aloha $4ō,cōo. Ho!o Kokua Puali Pualu $26,250.34 Holo OIKANA WAIWAL Uku o na Luna Helu 33.000 Holo. Uku o na Luna Ohi 31,000. Kolo. Uku Papa Hoopii Auhau 1,000 Holo Aiē Lahui e hookaa ia ana 267,900, Ho!a Ukupanee aie Lahui $180,000 Hola Aie ia Irwin ma ma ka 9 keneta 130.366. Hoopanee aka Poakahi Ko na dala lapana e uku ia ana 28,062.05. Haawiia ike Komite. Hoopauia ke Komiie a aponoia ka hoike a ka lunahoomalu. Kapaeia na rula a hoike mai o Ki. kaha, ua pau ka bi!a auhau ika hooponopono ia, a noi mai la e haawi ia no ke kakau poepoe a heluhelu ekolu ia i keia Poalua ae. Kapaeia na rula, a hoike mai ke lii Makapolena ke Koraite Kaleoa no ka bila noke ana ina moku ma ka Hale Dute, ua manao ke koraite e hooholo loa ia ka bila. Aponoia. Haawiia ka bila no ke kakau poepoe a heluhelu ekolu i ka Poaha, Hoopanee ka hale a noho hou i ka j horaioapopo. '