Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 23, 5 June 1886 — Page 1
This text was transcribed by: | Puakea Nogelmeier |
This work is dedicated to: | Kauikeaouli |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE XXV, HELU 23, HONOLULU, POAONO, IUNE 5, 1886, NA HELU A PAU, 2079
HOOLAHA KUMAU.
W R. KAKELA.
LOIO A HE KOKUA W. KANAWAI.
He Luna Hooiauapala
tf.
A ROSA. (AKONI.)
LOIO A HE KOKUA ME KANAWAI.
He Luna Hooia Palapala.
KEENA HANA: Ma ke la Loio Kuhina.
tf.
PACIFIC HARDWARE COMPANY.
Mau Mea Kuai Lako Hoo
Alanui Papu Honolulu.
FRANK PAHIA.
ANA AINA! ANA AINA!!
KEENA HANA: Aia ma alanui Moi, kokoke loa i ka Uwapo o Hoolikaa.
J P. HANAAUMOE.
He Loio a he Kokua ma ke kanawai ma na Aha Hoomalu a Apana o keia Aupuni.
E loaa no au ma Puna, Hawaii.
CHAS H PULAA.
HE LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
A e loaa no au ma Honakau, Kohala Akau, Hawaii. 2001-tf
CECIL BROWN,
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
A he Agena Palapala no ka Mokupuni o Oahu nei
KEENA HANA: Ma alanui Kalepa.
tf.
KINNEY & PETERSON
LOIO, LOIO, LOIO.
KEENA HANA: Helu 15 alanui Kaahumanu, Honolulu. tf.
W.C. AKANA (KALAUKI)
He Mahele a Unuhi-olelo ma ka olelo Pake a ma ka olelo Hawaii. Ua makaukau no hoi e hana i na Palapala Kuai a Hoolimalima a pela aku mawaena o na Pake a me na kanaka Hawaii. E loaa no au ma ke Keena Helu 7, Alanui Moi, ma kahi e kokoke ana i ka uwapo o Haaliliamanu.
2010-1y
WILDER & CO. (WAILA MA.)
Mea kuai papa a me na lako kukulu hale o na ano a pau, a me na mea kupono a pau no ka hale.
Kihi Alanui Moiwahine me Papu. tf.
RICHARD F. BICKERTON.
(PEKEKONA)
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
KEENA HANA: Maloko o ka Halewai hou
tf.
WILLIAM AULD.
Luna Hooiaio Palapala Kepa Paahuna no ka Apana o Kona.
KEENA HANA: Ma ke Keena Wai o Honolulu. tf.
JOSEPH WILLIAM KELIIKOA.
He loio, a he kokua, a he pale a he koo ma ke Kanawai. E loaa no au ma ke Keena a J.M Poepoe, kihi o na alanui Alii a Anini, Honolulu. Ua hiki no hoi ke hana i na Palapala pili Kanawai o kela me keia ano. 1yr
EDWARD F. HOPKE.
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
KEENA HANA:-Aia ka rumi helu 9, maluna ae o ka banako o ka On a Miliona (Spreckles Block.) 3072-2m
A. MAGOON, (Makuna.)
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
Keena Hana, Helu 42 Alanui Kalepa, kokoke i ke Keena o Pekekona. tf.
JOHN MAHIAI KANEAKUA.
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.
A HE MEA UNUHIOLELO HAWAII.
Keena Hana ma Alanui Kalepa, Honolulu, maluna ae o ka Banako o Bihopa ma.
1yr.
J. HALEAKALA BARENABA,
HE LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
Ma na Aha Hoomalu a Apana a he Agena Hooiaio Palapala Kepa mawaena o na haku a me na kauwa no ka apana o Waialua Oahu. E loaa no au ma Kauaula, Waialua, a i ole ma Honolulu nei. 2075-1yr.
JAMES M. MONSARRAT.
(MAUNAKEA.)
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.
He Luna Hooiaio Palapala.
E hana ia no na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, a me na palapala pili kanawai e ae ma ka olelo Hawaii. Dala no ka hoaie ma ka moraki ma na waiwai paa.
KEENA HANA; alanui Kalepa.
HE MOOLELO KAAO EEHIA
-NO KE-
Keikialii Romura,
(Ka Puuwai Liona,)
Ke mea i kapaia, ka Opuu Rose o na kihapai me ka Puuwai o kona Lahui, a o ka Manu Aeto hoi o na Kualono a me na Ululaau anoano o Alegeria; he Iwikani no na au i hala.
Ka Hookalakupua o ka Makakila.
E na hoa, o ua Naita opio kamahao la a kakou a pau i ike ae la, oia no ke kanaka opio Gileada e noho haku ana maluna o na Naita wae he umikumamalua o ka pakaua o Sana Berenada me ka ike ole ia.
Mahope iho o ka make ana o ka haku Faroma ke kaulana, ua hookuu ia na mea a pau mai ka puali aku a ua hoi aku kela a me keia i kona wahi iho me ko lakou mau hookohu naita pakahi iho. Koe wale no ua kanaka opio la a me umikumamalua mau naita i hoopaa iho ia lakou malalo o kekahi hoohiki, e malama lakou i kekahi puali no ka hoomanao ana i ko lakou haku ka Naita Faroma, a ua haawi lakou i na hoohiki no ke ola o ua Faroma kaulana nui wale la, me ka hooholo like ana e imi no lakou i ke ola o ka mea nana i pakaha me ka powa malu ana i ke ola o ko lakou haku.
Ua hoohala mau ae lakou i na la a pau ma na ululaau kanaka ole iwaena o na holoholona ahiu o ke kuahiwi. O ua opio Gileada ala oia ka mea hookahi i moni i na ike a pau o ka Naita Arama ke kaulana, a nana i ao hou aku i na naita o keia puali.
E na hoa kuwili, e haalele ae kakou iaia a me kona mau Naita aiwaaiwa, a e ukali aku kakou mahope o Sepa ka lima koko.
Oiai ua Sepa nei me kona mau hoahele e haku ana iloko lilo o na ululaau kulipolipo o ke kuahiwi, e pii ana iluna o na kualapa, e iho ana ilalo o na o-awa me ka nihi ana ma na kikee a me na alu o ke ala mauna hihipea i na laau.
I ka hala ae o na mahina eono, hala aku la ka huakai a ke keiki alii ma ke kua o kekahi kulanakauhale e waiho ana me he lalani mauna ala e moe ana mai ka hema a i ke komohana a nona ka mamao he mau mile i aneane aku e kanalima.
Hoomoana iho la ka huakai a ke Keiki alii mawaho o ka hu-a o ka ululaau a kau aku la ka nanaina a ko lakou mau maka maluna o ua kulanakauhale la, a e makaikai aku ana hoi i na kakela kamahao i ka oni ae iloko o na ao kaalewa, me ka leha ana ae i ka la e iho aku ana e nalo i ka ilikai.
Kukulu ia ae la na haleole a maloko o laila i hoaumoe iho ai ke keiki alii me kona mau kanaka a mamua ae o ka puka ana mai o ka la o kekahi la ae i naue aku ai ka huakai no ua kulanakauhale la.
I ka wa i hookokoke loa aku ai ka huakai a ke keiki alii e komo iloko o na palena o ke kulanakauhale, ua halawai mai la oia me ka elele a ka Moi Iabina, o ua kulanakauhale la a ma ka waha o ua elele la na olelo a pau a ka Moi.
"Owai keia e hele mai nei me na hololio he nui loa, i ko ʻ u kulanakauhale alii nei? He puali kaua lanakila anei keia e holo papa ana maluna o ka aina a me na kulanakauhale, a i ole he puali paha no ka poe pio e auhee ana no ka maluhia a me ka pakele?"
I ka lohe ana o ke keiki alii i na olelo a ua Moi nei ma ka waha o ka elele, ua pane aku la oia i ka i ana aku: "Owau no o Sepa ka hiapo a ka Moi Rabona o Alegeria, o ke kulanakauhale alii o Edoma Kahiko ke kaulana, o ka hale alii nani o Kinimailehuna. Aole keia he puali kaua no ka luku, aka, he puali keia no ka imi ana i ka Naita kamahao me kona mau ukali he umikumamalua i ike ole ia kona wahi i noho ai. Aole keia he poe pao, aka he puali o ka maluhia, e imi aku ana i na meheu wawae o Pohaku Mahina (Rocky Moon.)"
O Pohaku Mahina, oia ka mea i oleloia he Diabolo no na Auakua kanaka ole o "Black Forest" (Ka Ululaau Pouli.) a o kona moolelo, ua paanau i na mea a pau o na aina o ka honua. Nolaila ke keiki alii i hoopili aku ai i ka mea ana e imi nei, oiai, ua ikeia oia i kekahi manawa he opiopio, a i kahi wa he mea ua oo, he elemakule i kahi wa me na hiona hoomaka ʻ uka ʻ u, a o ua Rocky Moon nei no hoi, he olali a he hiena no na mauna palipali o "Black Forest", a ua kapaia ka weli a o ka hiapaiole o "Ka Ululaau Pouli" o Posinasina ma kela aoao o na lalani kuahiwi o Kalodena ke kupanaha. A ua manao iho ua keiki alii la, oia no keia Naita malihini i maalo ai maloko o ka pakaua o Bereseta i kela la kamahao i ani ae i hope, a na mea a pau e hoomanao ana me ka eehia nui a me ke pahaohaohoi.
Hoopau ae la keiki alii i kana mau olelo imua o ka elele me na huaolelo a ke keiki alii ma kona waha, a hoike aku la imua o ka Moi Iabina o ka aina o Salamanaea.
I ka pau ana o ka hoike a ka elele imua o ka Moi, ua hoouna hou aku la oia i na elele imua o ke keiki alii e kono aku ana iaia e kipa mai maloko o kona halealii. Hoea aku na elele imua o ua keiki alii nei a me kona mau ukali a hoike aku la i ke kono a ka Moi, a ua ae mai la no hoi oia.
I ko lakou hiki ana i ka pa alii, ua hookipa ia aku la lakou me ka hanohano nui, a imua o ko lakou alo i panee ia mai ai kekahi papaaina i hele a luuluu i na ono he nui, ke hele la a "ko ʻ u ka puu i ka wai a ka naulu" o ua poe kamahele la o na lalani mauna o Atelasa.
I ka hala ana ae o na la elima o ka noho ana o ke keiki alii ma ua kulanakauhale la, ua makaukau ae la kana huakai hele no ka mea ana e imi nei. A i ka hala hou ana ae o kekahi mau la hou, hoea aku la ka huakai hele ma ka palena o ke aupuni o Balana a me Aigupita, a malaila i papaia mai ai ke keiki alii aole e hele aku ma na ululaau o Aigupita, o halawai oia me ka poino i ka Bipi Bulu a ka Moi Mose o ia aupuni i kaulana no ka ahiu a me ka huhu, a nona hoi ka ikaika lua ole i ka hakaka, a o na mea a pau e maalo ae ana ma ia mau ululaau, aole lakou e hoi ole aku i ko lakou aupuni.
"He keu ia a ka poe ikaika ole, ke make ole la ka bipi ia lakou a o lakou ke make i ka bipi ka mea paani a nei kamahi e hele pu nei me a ʻ u, a ke noi aku nei au ia oukou e alakai aku ia makou ma kahi o ua bipi la e noho nei, i ike pu ai oukou i kona lilo ana i mea ole a e hikiikii aku auanei au iaia a alakai aku imua o kona kahu i ike mai ai oia i na helehelena o ka mea nana i hoopaa i kana bipi ahiu kekahi hoi o na mamo a Rabona o ke Kapuai Dia," wahi a Sepa i pane aku ai ia lakou.
Ke ae aku nei makou i kau noi, a ina e hiki ole ia oe a me kou mau kanaka ke ku aku imua o ua bipi la, alaila, e hopu aku no makou a hahao aku ia oe a me kou poe iloko o ka halepaahao, a e hoouna aku imua o ka Moi Mose o Aigupita ma na kapa o ka Nile, i hooko ia ai kou manao paakiki.
Ke ae nei au a me ka poe a pau me a ʻ u e hoopaaia iloko o na hale hoopaa ke hiki ole ia ʻ u a me kuu mau hoa ke hauhoa iaia, a in a e lilo ia ʻ u ka hanohano, e lilo oukou a pau i mea kauwa na makou a hiki i na la hope.
I mea e hoopaa ia ai keia aelike a kakou, e hele kakou imua o ka Ilamuku o ke aupuni no ka hooiaio ana i na mea a pau a kakou i hooholo ai, a hele aku la lakou e hoike i na mea a pau imua o ka Ilamuku a hooiaio mai la no hoi oia, a mahope iho o ka pau ana o na hana, ua kamaoe aku la ka huakai no na palena o ka aina o Aigupita, a malalo o ka malumalu o na laau Date i kukulu ae ai ke keiki alii i na halelole no ka hooluolu ana i ka maluhiluhi o ke alahele no ia po.
I ka lua o na la hele o ka huakai a ke keiki alii iloko o ka wela a ka la, (oiai he ama wela o Aigupita i oleloia ma keia "nanea eehia o Romura)" ua komo aku la ka huakai maloko o ka waonahele o Sura, a malaila i halawai aku ai kana huakai me kekahi ano lahui kanaka ka lahui o ka poe Pula, he hanai holoholona ka lakou hana, a na lakou i hoike mai no na mea e pili ana i ka bipi-bulu a ka Moi Mose o Aigupita, he aneane elua la hele mailaila aku a hala aku i kahi o ua kupueu nei.
Ani ae la ia mau la i oleloia, hoea aku la ka huakai ma ke alo o na puu kinikini o Memepi, kahi a ua hookala kupua nui ia e holoholo mau ai me ka lanakila nui. Aole i huhu ike aku la lakou i ke ku mai o ka ea o ka lepo o ka nenelu lepo pohopoho o ke Delita, me he umu ahi la e punohu ana, na ia mea i kono mai i na mea a pau e kau aku i ko lakou mau nanaina ma kahi a ka punohu lepo e pohina mai la maluna o na lau laau Date loloa o ka aina papu.
Oiai ka huakia e ku ana me ka hoomau ana i ka nana, ike pono loa aku la lakou i ke kino nui lua ole o Basana, (oia ka inoa) e holo mai ana me ka mama nui, e kulai ana i na kumu laau a me na nahele ooi; i ke kokoke loa ana mai, ua kau ka weli o na mea a pau a he wa pihoihoi nui hoi ia no na kanaka i ko lakou wa i ike aku ai i na hiona kupanaha o keia bipi. Ua like no keia bipi me kekahi kuahiwi i kau ia kona piko e ka hau.
Aia no ke keiki alii puuwai koa mamua o ka huakai maluna o ka lio me na maka hulili e haka pono aku ana. Wahi ana i pane ae ai, "E kupaa e o ʻ u hoaloha, a i ka wa e ike ai oukou i kuu hakaka me kela bipi a lanakila au maluna on a, oia ko oukou wa e holo mai ai me ka makaukau nui e hoopaa i na wawae o ua bipi la a in a e ike oukou ua lilo au i mea ole imua o kela kupueu, alaila, huli ae oukou a hoi aku no ka noho ana maloko o na halepaahao o ka aina o Balana no ka wa pau ole, a i hiki loa aku kekahi o oukou imua o kuu mau makua ka Moi Rabona a me ka Moiwahine Lavania a me kuu poku Edine Berenia, e haawi aku i kuu aloha."
I ke kokoke loa ana mai o ka bipi bulu, ua lele iho la ua Sepa puuwai koa luaole nei ilalo a huli papu aku la imua o kona hoa paio e holo mai nei me ka mama nui, a i kona kokoke loa ana mai, ua hoomaka mai la oia e hou i ke keiki alii, aka, ua lele aku la keia a haule mahope o ua bipi nei, a i ka ike ana o ua pipi nei i kona hoa paio mahope on a o kona wa no ia i haawi ae ai i na ala paa o Kaueleau i kona hoa me ka lele ana ae iluna, a uwo ae la me he hekili la e wawahi ana i na mauna, ke hele la a pilipu ka hapu o na kanaka e ku mai ana, a ke holo la ka lono i na kapakai o ke Kaiwaenahonua, a ilalo hoi o na o-awa o ka Nile. Ke papa la i ke kulanakauhale o Pelusio, a i na ipuka o ka halealii Koresabada. Na ia mea i kono aku i ua Moi Mose la e hoouna aku i kana kauwa me ka pauku kaula kupua a o ke kanawai paa hoi ia o Basana ke kupanaha o Memepi.
O keia pauku kaula kupua oia wale no ka mea e lilo ai ka huhu a me ka ahiu o ua bipi nei i mea laka a noho malie e like me ka hipa keiki a e hahai mai no oia me ka maalahi, a pela wale no oia e hiki ai ilalo o ke kulanakauhale o Pelusio a i ka halealii hoi o Koresabada.
I ka wa e holo mai ai ua bipi la me ka huhu, alaila, oia no ka wa e hili aku ai ma ka lae me ua pauku kaula nei a e ku malie no oia, alaila, e pane aku i keia mau huaolelo: "E ke kaula, e paa ae a paa i ka bipi, a e ka bipi e hahai oe i ke kaula a e hoi aku i ka halealii o Koresabada, a i ke kulanakauhale o Pelusaira (Pelusio)" Oia no ka wa e huli ae ai ke kauwa a hoi aku no ke kulanakauhale a e uhai mai no auanei ua Basana kupanaha ala mahope me he la ua hana aloha ia e Lopianane ke kaula kupua a ke kilokilo Naneana o na kapa o ka muliwai Nile.
O Naneana, he kane oia a he kilokilo kaulana hoi no Aigupita e noho ana ma na kapa o ka muliwai pahaohao o ka Nile, a imua hoi o ka Moi Mose ka weli.
E na hoa, e ani hou ae kakou i hope i kahi o ua mau hookalakupua la e paio la me ka weliweli nui, e haawi ana hoi kela a me keia o laua i ko laua mau ikaika ke hele la a helu na manea ia laua.
Oiai ua bipi nei i lele ae ai iluna me ka mama nui, o ka manawa no ia i hopu ae ai ke keiki alii ma ka opi opu o ua Basana nei me kona mau lima i hele a wela i ka inaina nui, a ma kahi a na lima o ke keiki alii i hopu aku ai ua haihai ae la ka iwi o ia wahi. A oia ka mea e hakahaka nei kela wahi o na holoholona aohe iwi aoao, oiai, he paapu ke kino o na holoholona i na iwi a puni aohe wahi kaawale, a mamuli o keia paio ana o Sepa me ka bipi kupua Basana i loli ai ke kanawai paa o na holoholona.
I ka wa i ike iho ai ua bipi la i na lima wikani a me ka uahoa o Sepa ke ha ʻ iha ʻ i la na iwi aoao o kona opu, ua lele ae la oia iluna me ka uwo weliweli ana e kupaka ana i o a ianei me ka ikaika nui, e peku a e owala ana, o na kumulaau e ulu ana malaila ua lilo i mea ole a ua like ke keiki alii me kahi opala e paialewa ia ana i o a ianei. Aka o na lima o ke keiki alii aole loa i nee ae i hapa iniha, a ua like kona mau lima me kekahi hao umii i pahiku ia kona oolea a me ka paa, a na ke oolea o kona mau lima i ka umii i haawi pinepine ae i kona hoa o ka la uahoa e uwo me ka hoomaha ole e hoopilipu ana hoi i ka hanu o na mea a pau, a aia ka aina a pau o Aigupita iloko o ka weliweli a me ka pioo nui.
No ka uwo pinepine o ka bipi, ua hoouna aku la ua Moi la i na elele e ninau aku i ke kilokilo kaulana Naneana, no ke kumu e uwo nei o Basana.
I na elele imua o ke kilokilo, a oiai no hoi lakou e hoolohe ana i ka hoike a ua kilokilo nei, huli ae la lakou a hoi aku la no ka halealii a ma ka paepae puka i ku iho ai lakou a hoike aku la i na mea a pau a ke kilokilo i hoike mai ai, i ka i ana:
"Ke hai mai nei na aouli, aia ke hookokoke ae la he huakai na kekahi keiki alii ma na puu kinikini o Memepi, a ke makaukau la ke keiki alii e hakaka me Basana, a ke hoike mai la na wai anapanapa o ka Nile, aia ke paio la ua keiki alii la me Basana ke kamahao, ke hai mai nei na lau laau lipolipo o hanesa, i ka hakoko ikaika lua ole mawaena o ua keiki alii la me Basana, a ke hai mai nei na ouli o na lani ua paa loa ka opi opu o Basana i na lima uahoa o ua keiki alii la, a oia keia leo weliweli o Basana a kakou e lohe la, a ke ike nei au e lanakila ana ua keiki alii la maluna o Basana ke kamahao. O ka inoa o ua keiki alii la o Sepa no ia ka makahiapo hoi a ka Moi Rabona ka mamo a Vona ka wiwo ole, a o ka hanai hoi a Ramasila ka uhane lapu hoomaka ʻ uka ʻ u o Edoma. O ua keiki alii la ua piha kona puuwai i ke koa a me ka pakaha, o kona mau lala aia ke hoalii la ke oolea a me ka ikaika, a he kanaka hoi i piha me na manao ino o ka puni koko, a he tiga oia e inu ana i ke koko o na mea kaulana he nui, aole hoi e pili iho kona mau maka i ka imi ana i kona enemi a ua like no ia me Laureneta ka weli o Liberia ka hookalakupua nui o na ululaau."
Aole i pau.
MOOLELO
O KA
Ahaolelo o 1886.
(Koena a ka la hana 17.)
Halawai ka hale e like me ka hoopane ana.
Koho mai ka Noho i na komite nana e hooponopono ka bila kanawai e ohi ana i na uku hoolimalima. Hoike mai ka Peresidena ua kono mai ka hui De Long Post G A R i ua hoa o ka hale e launa pu aku me lakou ma na hana hoomanao, &c. Hooholoia.
Ma ke kapaeia ana o na rula ua heluhelu mai o Keau he mau hoopii lehulehu mai Kamoiliili. E hookaawaleia i $7,000 no ka hana hou ana i na alanui o Kamoiliili. A i $200,000 no ka poni hou ana i ka Moi Kalakaua i Emepera no na pae aina o ka Hema. 3 E kanu na kanaka i ka opiuma. 4 E hoopau ia ke kanawai e haawi ana i ka mana o na Lunahooponopono Waiwai &c.
Nana no he hoopii mai Honolulu e kukulu halekula ma Moanalua. Haawiia i ke komite hoonaauao.
Ma ke noi, ua hapaiia
NA HANA O KALA
Hokie mai ke komite o ka noonoo ana i ka Bila haawina, na hana o ka la e hana ai.
KA OIHANA HOOKOLOKOLO
Lunakanawai nui $12,000 Hooholoia.
Kokua mua 10,000
Kokua elua 10,000
Kakauolelo Aha Kiekie 6,000
Kokua maa 4,000
Kokua elua 3,000
Mahele Olelo 4,000
Na ke noi a ka Loio Kuhina i haawina dala no na mahele olelo lehulehu, ua noonoo ia a hooholoia e haawi i kekahi komite wae.
Uku lunakanawai Kaapuni o Maui $4,000
Kona mau lilo kaahele 200
Lunakanawai Kaapuni o Hilo & Kau 2,400
Lunakanawai Kaapuni o Kohala & Kona 2,400
Lunakanawai Kaapuni Kauai 4,000
Lunakanawai Hoomalu o Honolulu 6,000
Lunakanawai Hoomalu o Hilo 3,000
Lunakanawai Hoomalu o Lahaina 2,400
Lunakanawai Hoomalu o Wailuku 3,600
Lunakanawai Apana o Hilo Akau 1,000
Lunakanawai Apana o Puna 300
Lunakanawai Apana Kau Komohana 1,200
Lunakanawai Apana Kau Hikina 800
Lunakanawai Apana Kona Akau 1,200
Lunakanawai Apana Kona Hema 300
Lunakanawai Hoomalu o Kohala Akau 2,400
Lunakanawai Apana o Kohala Hema 1,000
Lunakanawai Apana o Hamakua 2,000
Noiia e hoopau ke komite a e hai aku i ua hana imua o ka hale, a hooholoia.
LA HANA 18, Mei 20-Halawai ka hale e like me ka hoopanee ana. Heluhelu ka moolelo o ka la i hala a aponoia.
NA PALAPALA HOOPII.
Na Kakina he hoopii mai Kona Akau e noi ana e kapaeia ke kohoia ana o Nahale, mamuli o kekahi mau kumu hoopii kupono; Ua koakea wale ia ka mana o kekahi mau elemakule-Koho wale ana o kekahi poe me ka mana ole, &c. Haawiia i ke komite hookolokolo.
Na Kauai mai Waimea i $6,650 no ka hoomaemae a hana hou ana i ka awapo o Waimea. Waihola ma ka papa a noonoo pu me ka bila haawina.
Na Nahale he hoopii mai Kona A. i $2,000 no ka hana hou ana i na alanui o ia apana. Haawiia i ke komite o na aina aupuni.
HOIKE A NA KOMITE WAE.
Hoike mai o Kipikona i ke ano o ka Mr Daggett huakai i Wasinetona e like me ka olelo hooholo a Dole o nehinei. Hooholoia e waiho ma ka papa.
NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.
Na Kakela he olelo hooholo e koho ia i komite 7 lala e nana pono i na hale oihana aupuni a pau ma ke kulanakauhale nei, a me na hale a ke aupuni e kokua nei.
Hoololi mai o Keau aole na ke komite e nana a makaikai wale no keia hale. Ma ka ninau ana ua hooholo ia ka olelo hooholo.
Hoolaha mai ka Loio Kuhina he bila kanawai hoololi i ka p. 547 o ke kanawai Kivila. Nana no he olelo hooholo e kahea ia na inoa o na hoa & ʻ hi o ka hale mahope iho o ka pau ana o ka pule o ke kahunapule, a e hoopaa ia ma ka moolelo o ka ahaolelo. Aponoia.
Na Dole he hoolaha bila kanawai e hoololi ai i na p. 66 & 68 o ke Kumukanawai.
Waiho mai ka Peresidena i ua inoa o ke komite hooponopono i ka haawina o na mahele olelo lehulehu: Loio K., Kakina, Brown, Palohau.
Hoomaha ka hale a hiki i ka hora 1:30.
Halawai hou ka hale.
Na Dickey he olelo hooholo e ae ia ke komite waiwai e noho e lawelawe i ka lakou hana. Hooholoia.
Heluhelu mai o Palohau i kana bila kanawai i hoolaha mua mai ai e pili ana i ka aie kaa ole, (banekarupa). Waihoia no ko heluhelu alua.
Heluhelu mai o Amara i kana bila kanawai i hoolaha mua mai ai e pili ana i na i ʻ a o na kai konohiki etc. Waihoia no ka heluhelu alua.
Heluhelu mai o Paehaole i kana bila kanawai i hoolaha mua mai ai e pili ana i ka oihana ao palapala o ke aupuni Waihoia no ka heluhelu alua.
Heluhelu mai o Dickey i kana bila kanawai i hoolaha mua mai ai e hoololi ana i ka p.778 Kan. Kivila. Waihoia no ka heluhelu alua.
Na Kakina he olelo hoolaha e lawe mai i bila kanawai e pili ana i na aina i laweia e ke aupuni mai na makaainana o Makiki no ka pono wai o ke aupuni.
Hoike mai ke Kuhina Kalaiaina ua makaukau na bila kanawai i ke pai ia.
Na Kauai i hoolaha mai he kanawai e hoololi ana i ka p. 32 mok. 44 kanawai o 1884 e pili ana i na waiona.
Koho mai ka Peresikena i ke komite 7 lala nana e makaikai a nana pono na hale oihana aupuni , a pau o ke kulanakauhale nei: Dickey, Rikikini, Kaunamano, Kauhane, Dole, Palohau, me Kipikona.
NA HANA O KA LA.
Heluhelu akolu ia ka bila kanawai hooponopono i ke kukulu ana o na hale pale ahi me na hoololi.
Heluhelu alua ana i ka bila kanawai e hoololi ana i ka p, 1 mok. 21 o ke kanawai o 1884, e pili ana i na hoopili hoohalahala mai na aha apana me hoomalu. Noiia e haawi i ke komite hookolokolo. hooholoia.
Heluhelu alua ana i ka bila kanawai e hoololi ana i ka p. 1 mok 21 o 1884 e pili ana i na hoohalahala i na poe i kohoia i Kiure. Hooholoia no ke kakau poepoe, a e heluhelu akolu ia ma ka Poaono.
Heluhelu alua ana i ka bila kanawai e pili ana i na laikini maluna o na waiwai hoomoeia. Haawiia i ke komite hookolokolo.
Heluhelu alua ana i ka bila kanawai ma ke poo, e pili ana no ka aea haukae. Haawiia i ke komite hookolokolo.
Heluhelu alua ana i ka bila kanawai e haawi ana i ka mana i ke Kuhina kalaiaina e weheia kekahi mau wahi i mau awa, palekai, etc. Haawiia i ke komite hookolokolo.
Heluhelu alua ana i ka bila kanawai e hoololi ana i ka p 498 o ke Kanawai Kivila e hooponopono ana i ka Papa Hoonaauao etc. Haawiia i ke komite hoonaauao.
Hoopanee na hana a ka Poalima.
LA HANA 19, Mei 21.
Halawai ka hale e like me ka hoopanee ana. Heluheluia ka moolelo o ka la hana i hala a aponoia.
NA PALAPALA HOOPII.
Na Palohau mai Hanalei i $5,000 i uwapo no ka muliwai o Lumahai Waihoia ma ka papa. Nana no mai Hanalei mai i haawina dlaa no ke kukulu ana i mau hale-mai no Naue i ke kai.
Na Dickey he hoopii mai Makawao e noi ana e hana keia hale i kanawai e kauoha ana i na pake i mare i na wahine Hawaii i manao e hoi i Kina, e kuai aina, hale a i mau pono e ae no ka wahine. Haawiia i ke komite hookolokolo.
Mai laila mai no e noi ana aole e ae ia ka aie $10,000,000. Haawiia i ke komite waiwai.
Mai laila mai no e noi ana e hoohanaia na paahao i hoahewaia ma ko lakou apana ponoi iho. Haawiia i ke komite hookolokolo.
Na Nahale mai Kona Akau i $2,500 no ka hana ana i uwapo waapa no Keauhou. Haawiia i ke komite o na hana hou. Noi pu mai oia e ae ia oia e nana i ke kope o ka palapala hoopii e hoonoa loa ana iaia, mai ka lunamakaainana ae. Aponoia.
HOIKE A NA KOMITE MAU.
Hoike mai ke kuhina Kalaiaina ua paiia na bila kanawai a ua makaukau no ka haawi aku.
Hoike mai ke komite hookolokolo, ua noonoo pono lakou i ka bila kanawai e hoohui ana i ke ahupuaa o Waimea no ka apana o Waialua, a ua hooholo like e waiho ma ka papa, Aponoia ka hoike,
NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA
Hoolaha mai ke Kuhina Kalaiaina e lawe mai ana oia he bila kanawai e hooponopono ana i ka hana ana i ua hale o Honolulu.
Na Kauhane he olelo hooholo i $500 no ka hoomoe ana i mau paipu wai no Waiohinu, Kau. Waiho ia ma ka papa a noonoo pu me ka bila haawina.
Heluhelu mai o Kauai i kana bila kanawai i hoolaha mua mai ai.
Hoolaha mai o Kaulia he bila kanawai e hoololi ana i ka p mok. 60 Kanawai Karaima.
Na Paehaole he olelo hooholo i $7,000 no ka hoomaemae hou ana i na uwapo a me na alahaka o ka mokupuni o Molokai. Waiho ia ma ka papa a noonoo pu me ka bila haawina.
Heluhelu mai o Kaunamano i kana bila kanawai i hoolaha mua mai ai. Waiho ia no ka heluhelu alua.
Heluhelu mai o Kikikini i kana bila kanawai i hoolaha mua mai ai. Waiho ia no ka heluhelu alua.
Na Kakina he olelo hooholo e kauoha ana i ke Kuhina o ko na aina e e hoike mai i ka nui, na inoa, o ka poe a ke aupuni i aie aku ai o ka apana o Makiki, E hoike pu mai i ka huina dala a me ka nui o ka kela me keia kanaka pakahi. Aponoia.
Heluhelu mai o Kauai he bila kanawai e pili ana i ke kuai waiona. Waiho ia no ka heluhelu alua.
NA HANA O KA LA
Noonoo hou ana i ka bila haawina ma o ke komite ana o ka hale.
Uku lunakanawai A. o Honuaula. $800
Uku lunakanawai A o Makawao $2,400
Uku Lunakanawai A. Hana $1,200
Uku Lunakanawai Lanai $600
Uku Lunakanawai A Molokai $1,200
Kona mau lilo kaahele $50
Uku Lunakanawai o Ewa $800
Uku Lunakanawai o Waianae $800
Uku Lunakanawai o Waialua $800
Uku Lunakanawai o Koolauloa $800
Uku Lunakanawai o Koolaupoko $2000
Uku Lunakanawai o Hanalei $1000
Uku Lunakanawai o Kawaihau $1000
Uku Lunakanawai hoomalu o Lihue $1,000
Uku Lunakanawai apana o Koloa $1,000
Waimea $1,000
Kahaaolelo aha kaapuni apana 2 600
apana 3 1,000
4 $600
Na lilo o ka aha kiekie $10,000
Lilo hoike hihia Karaima
Lilo o na aha kaapuni $10,000
Kuai ana o na Buke Kan $1,000
Lako palapala kela & keia lilo $3,000
Pai ana Buke olelo Hooholo Aha Kiekie ma na olelo elua & unuhi $10,000
Unuhi a me ke pai ana i na kanawai Hawaii malalo o ka mana a me ka hooponopono ana o ka Aha Kiekie. $4,000
Uku Kakauolelo L.K Hoomalu o Honolulu $2,000
Unuhi & Mahele olelo pake 3,000
Elele o ka oihana hookolokolo 2,400
Hoopauia ke komite a noho hou i ka Poakolu.
Hoopanee ka hale a ka hora 10 o ka Poaono.