Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 21, 22 May 1886 — HE MOOLELO KAAO NO Baretile Muda, KA HIWAHIWA LUA OLE O KA NANI, A O KE ALII HOI O NA KUPUA A PAU, [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE MOOLELO KAAO NO Baretile Muda, KA HIWAHIWA LUA OLE O KA NANI, A O KE ALII HOI O NA KUPUA A PAU,

Ka mea nona ka Mana Kupanaha loa maluua o na Haku o ka poulia me na Uhane ino o ka po, ka mea i oleloia "Ke Ki oka ola ame ka make mau loa " &c. &c.

MA KA helu i hala o ko kakou nananea, ua ike kakou ra kau aku ka inaina o Baretile maluna o ke keiki a lunepera, a aia no hoi kona kino make maluna o kana ihe, he kia oohaku hoi no ia mau la, e waiho iki aku iaia ame kana mau mea kaua pela no ka manawa, a aui ae kakou i kona makuakane ame kana hana maluua o kana keiki pohaku. Oiai ka ohana alii o Pelekane eka moe la no ke Kakela alii, aia no hoi ka punohu ao ke pohai la maluna o ka ohana alii, a pela i hoi ai me ka maluhia a hiki wale ike komo ana i ka pa o ka hale ahi. Mahope o ka hookuuia ana oke anaina, ua koe iho la oka makuakane oua keiki nei wale no, ia wa ku ae la oia iluna a kau ae la kona lima maluna o kona poo, me ka naau mokumokuahua i piha ike aloha keiki, hele pololei aku la oia ma kahi o kani keiki, a uwe ae la me ka leo nui, e poai hele ana hoi me na leo e kumakeni ana, a e uwe helu ana hoi: Auwe kuu keiki e ! Ka lua hoi o na hua o kuu puhaka, Auwe kuu keiki aloha e ! Oko kino wailua ka'u e ike nei, Ua hala ka uhane o kuu keiki. Aia maliu mai ka wohi o ka lewa, E ike hou no au i kuu keiki Auwe kuu keiki e !

No keia lee paiauma i hoopiha loa i ka naau 0 ka Moiwahme Ane Bera, oiai oia e nana mai ana mailuna mai o ka hale aln, a iaia e hoomau ana Ika nana pela ua helelei mai la kona mau waimaka, a huli aku la oia a hele pololei aku la imua o ka lakou kamalei alii Baretile oiai oia e hoonanea ana rae ka ohana alii, a kunou aku la imua ona me na helehelena oke kaumaha a pane aku la: Eka wohi alii o ka lewa, ke kama alii hoi i hanauia me ke eehia, a i malamaia ma na ao kaalelewa o ka lani, i hoaahuia me ka mana kupaianaha loa maluna ona kupua ino o ka lewa, na haku hoi ame na uhane ino o ka pouli, ka mea 1 kapaia u Ke Ki oka Make a me ke Ola," E oluolu mai ana anei kou ihiihi e hoolohe mai i ka leo 0 kau kauwa nei eku aku nei me ka naau kaumaha imua ou, a ke ike nei au ua ahuwale ia mau mea a pau imua ou, ka mea hoi nana e hookaumaha nei i kuu naau i keia manawa. Pane aku la o Baretile: Ae, e kuu makuahine, ua ike au i kou mau manao a pau a me ke kumu i kaumaha ai kou naau, e makemake ana anei oe e hoopau ia na nilikia maluna o ka*mea nona ke kino make a'u i hoopai aku ai me ko'u inaina ? Ae, o ko'u manao | maoli no ia eke alii, ua. eha loa kuu naau no kona makuakane e kumakena i mai la ma kah| o kana keiki me ka leo oka uwe ana. E hoola aku ana wau i kona kino make e like me kou makemake; aka, aole no i pau kona inaina

ia'u, a r.o kekahi wa loihi e puka mai ana no la me kona hopena, aka, ma ia hana ana, oia auanei ka hopena loa o na la o kona ola ana, a pono no hoi e mare ia oia me ko'u kaikuahine Meeia na Mada. Pau ae la kana mau olelo ana, ua pane ae la oia i kona kahu hanai: E hele ana wau e hoola i ka mea a'u i hoopai ai rne*kuu inaina, no ka mea, ua lawa kuu iaaina nona, a eia hoi kuu makuahine ke hele mai nei ioioa no

la mea hookahi no, nolaila e he!e paha wau e ipono ai. I ka pair ana o kana uiau kamaiiio ana i kona ieahuhanai, ua pane mai laj oia: E hana aku oe e like me kou manao ana he pono, a ua ike no hoi oe; i ka hooeni oia mau roea a pau, a oi ai no' hoi ua haawi aku au ra mea ia oe a n»u aku; aka, manao au o ka pono ioa ia kavta e hana ai» owau no ke heie, a e neho maiie no oe i ka ha!c nei, a e ku aku no oe a e haliu pono aku i kou alo raa kahi ona e waiho mai la, a roa ka ha ana o kou waha e hooko ia ai rnau mea a s e ht*ie wau e hookaawale ae i Kvn»a makuakane mai iaiia mai. Ae mai kana keiki; a pii ae la oia ma kahī a ka Moiwahine i ik* aku ai, aia hoi kona makuakane ke hoomau la no ika poai ana ma kahi oke kino make o kana keiki. laia no e hoomau ana pela, ua nee aku la ka punohu ao no ke kahua o ke kino pohaku e mo-ku mai ia ika la a me ka makani, a kau pono iho h maiuna o ke kino pohaku o ua keiki nei a poha mai la he leo mailoko mai oka punohu ao: Ano e lunepera, ua ikeia kou kaumaha ana no kau keiki, aua loheia kou uwe kanikau ana nona, a no ia mea ua hooioii ae ke keiki alii i kona inaina maluna o ianei, nolaila, e hookaawale aku oe ia oe iho ano, mai kali aku no ka manawa hou aku. I ka pau ara o kana uau kamaiiio ana, ua ninau aku la o lunepera: E hookaawale ia aku ana anei ke kino pohau o kuu keiki mai keia wahi aku, a i ole paha e hana hou ia iho ana paha he mau haawina pilikia maluna ona i keia manawa ? Ina pela, alaila, e aho no e make mua wau mamua o kuu ike ana aku ia mau mea. I mai ia ke kupua Hitekeia: Aoie loa wau i hele mai nei i hookau iho i haawe kaumaha hou, aka ua heie mai ia wau e makaia ae i keīa pilikia a e hooia hoi ia ianei, no ka mea eia ka manawa a ke keiki alii e makaukau ai e hoola ae iaia mai ka make mai, nolaila, e hoi pololei oe no ka hale aiii, a mahope aeu nei ko keiki, ua makemake ke kama alii e ike iaia mahope o ke ola ana. Huli aku la oia hoi no ka liaie alii, me ka manao kuihe iioko ona, maiia paha o kau mai kekahi haawina oia ano maluna ona e like me kana keiki e waiho mai la 1 ke kino wailua. laia e huli hoi la no ka haie alii, aia hoi ke keiki aiii Baretile ke ku mai la e huli pono ana kona alo i kahi a kona makua hanai e kiai mai la maluka pono iho o ke kino pohaku o ua keiki nei aole i liuiiu iho, ua ha aku ia kona waha a oiii aku la na lalapa uwila ame kona pane ana ae: E hoopauia ke kino pohaku e uhi ana mawaho o kona kino maoli, a e hoola i kona kino mai ka make mai. Ai na ialapa uwila e hooliio la i ke kino pohaku i hau paa e hehee wale ana imna o na kukuna oli* nolino oka ia, peia i naiohia ki keia kino pohaku e uhi ana mawaho oua keiki nei a waiho wale ae la kona kino holookoa e lapuu ana maiuna o kona ihe; a uhi koke mai la ka pohina o ka ohu a ha mai la mai la ke keiki aiii iloko o na huna wai e lelehuna ana iioko oka noe a iiio ae la i mau huna wai oia, a 1 ko lakou houle ana maiuna o ke kino oua keiki nei a pela i hooiaia ai kona kiuo a ku ae ia oia ma kona mau kapuai iho, a ike ae ia oia ika noe e haiii paa ana, naiu iho ia ike ano o keia mau mea a pau. a iaia e naiu ana peia, ioaa iho ia iaia ka noonoo ana, ua make ka oia ma ke kahua ieaiea i na lima o ke keiki alii, a ua hoola , ia ae nei. j laia e hoka ana pela, pane iho la ke kupua Hitekfb: Eke keiki a lunepeia, he oiaio n-_« ua make oe, a ua hoolaia ae nei oe mai ka make mai mamuli o ka ikeia ana mai o kou makuakano e kumakenaana mawaho ou, oiai oe he pohaku i keia manawa, a nolaila e hoi poioiei aku oe no ka haie alii a malaila oe e ike ai i kou makuakane a e iohe ai hoi oe 1 na mea a pau mai ke keiki alii mai. Hooki ae ia ia i kana mau kamailio an, a huli aku ia hoi no ka hale alii.