Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 17, 24 April 1886 — Page 2
This text was transcribed by: | Mary Deguzman |
This work is dedicated to: | auntie debbie |
Ka Nupepa Kuokoa
No Ka Makahiki, $2.00
No Pono Makima, 1.00
-KUIKE KA RULA.-
Poaona APERILA 24, 1886
E loaa no ke Kuokoa i ka poe lawa hou o keia Makahiki, mai ka helu I I aku a hiki i ka helu hope o Dekemaba, no ka HOOKAHI DALA ME HAPALUA ma ka hookaa mua.
NA LONO NO KA AHI.
Ua loheia mai, o ke kumu i a ai ke ahi nui nana i hoopoiao ke kulanakauhale o Hoholulu i ka auina la Sabati nei, he ahi kuke na kekahi pake ma kekahi o na hale aina ma Kolopo, ma ke alanui Beritania. Ua hoomakaukau ia ke kapuahi, a ua nininiia he aila mahu maluna o ka wahie; mailoko ae o kekahi tini aila nue ka ninini ana, aole nae i hookaawale ia ke koena aila. A i ka wa i hoaia ai ke ahi, lele ae la a komo i ka aila o ke kini e ku ana ma kapuahi, a pahu ae la, puni koke ae la ka rumi i ka lapalapa o ke ahi, a holo ke kanaka i pakele ke ola, O ka hua o keia hana hemahema, oia no ka pauloa ana o kekakho hapa mahuahua o ke kulanakauhale.
ELUA AHI
I ka wa i mahuahua loa ae ai o ke ahi, a ikeia i poino nui ana ke kulanakauhale, oia ka wa i kauohaia aku ai na makai a me na koa e noho ana ma waho o ke kulanakauhale e holo mai a e kokua. Hele pu aku nei na elele e kii ana i keia poe me na omole kini, a haawi aku la i na kauoha, "Ua kauohaia mai nei oe e hele oe a e a e kokua i ke kinai ana i ke ahi e a nei maloko o ke kulanakauhale; a eia ka wai hooikaika, ua kauoaia ae e inu i pumehana alaila hele i ka hana." Ua inu nui kahi poe a ona iho la, a ua inu hapa kahi poe, a ua hoole loa no hoi kahi poe aole e inu.A o ka poe i inu ole ka i ikeia ka ikaika a me kka pololei o na hana. Ke ole ia poe, ina ua pau loa ke kulanakauhale, a pulehuia a paapaa ka poe na. Helu ekahi ka poe hoole waiona ma ke kinai ahi. I ka Poakahi iho, ia makou e hele makaikai ana ma Kikihale a me Kapuukolo, hookahi ka olelo like a ia poe i loheia, "iloko o na hora mua o ka a ana o ke ahi, ikaika maoli kanaka i ke kinai ana a me ka wawahi ana i na pa; aka i ka wa i komo ai ka lama iloko o lakou, o ka haalele iho la no ia o na kane i ka hana, a na na wahine me na kamalii i hoomanawanui i na wahi waiwai o ke hale a kaawale aku i kahi kupono. O na wahi aahu ka i laweia, koe na ukana kaumaha a pau loa i ka ai ia e ke ahi. Ia po la Sabati no hoi ua ona nui haky poe a hoao aku la kekahi poe e wawahi i kekahi mau hale kuai waiona, me ka manao e hao i na waiona o loko. E ole na makai e kiai ana, ina ua hao io ia kekahi mau hale kuai ama, a o ka hopena o ia hana he weliweli. Ke a iho na ahi a elua, a ko waho a me ko loko, heaha la auanei ka mea e koe ama o ke kapuahi, o Honolulu? He lehu walu no. Pomaikai o Honolulu i na wa a pau i ka poe hoole waiona.
'PEHEA KEIA?"
Ua paiia ke kii o ka Halewai a me na makai i ke awakea o ka la Sabati. Ua kauoha mua ia na makai e akoakoa ae ma ka Halewai i ka awakea o ua la nei i pai pu ia ko lakou kii me ko ka hale. Ua haalele kahi poe i ka hana o ko lakou mau luakini no ka hele ana e pai kii; no ka mea aole hiki ke hoole ke kauwa i ke kauohha a kona haku, wahi a ka olelo. Ninau aku la kekahi makai i ka mea maluna iho, "Pehea hoi keia hana e hanaia nei i ka la Sabati?" Pane mai la kela, " Kokoke kakkou e haalele i keia hale kahiko a hoi aku nno kaHalewai hou; ua aloha au i keia hale kahiko, nolaila e pai ana i kona kii me na makai, a i ka la mua o Mei hoi kakou i ka hale hou," " Eianae, he jokoa ka mea i kauohaia, hiki mai la ka mea nana e kipaku ia po no, a hele aku la ua poe nei me ka pupuahulu, aohe ae ia e hooponopono iho, olepeia aku na wahi ukana a haule iwaho a o ke koena iho la ke ahi."O keia ka lono i lawe ia mai ia makou.
HOIKE KA PAKE I KONA MANAO.
Ua loheia ua kamailio nui kekahi pake i kona manao, he hoopai keia ahi na ke Akua no ka hewa o ia apana o ke kulanakauhale. Ua paipai ka o Kukima ia lakou e haalele i na hana inno, a e huli i ke Akua oiaio hookahi. A ua pane mai kahi poe, ua hiki no makou pela, nui loa ko makou mauAkua elike me ka noho ana ma Kina, aole makou pilikia. Nolaila, kauoha ke Akua oiaio ia Kukima, e haalele oe i ke alanui Nuuanu a e hoi oe ma ke alanui Papu, a nau oe e malama Alaila haawi mai la ke Akua i ka hoopai maluna o ka poe hoopaakiki, e hoopau i ko lakou wahi i ke ahi, aohe kokua mai o ko lakou mau akua. Oia io la ka manao o keia pake i hai ia mai ia makou.
KOLOME KAHI POE.
Ua hele makaikai aku kekahi o na elele o ke KUOKOA ma na kauhale o ka apana o Kikihale mai ke alanuiBeritania aku a komo i ke alanui Hotele, mai ka hora ekahi aku a aneane hiki i ka hora ekolu ka hele ana. Weliweli na mea i ikeia o na hana lapuwale ma ka hapa nui o ia mau kauhale. E piliwaiwai ana na kanaka maoli, na haole a me na pake, A i ka wa i kani ai na bele pauahi, aohe lakou i manao no ia mea, aka noho no i ka piliwaiwai Ma kekahi hale e piliwaiwai ana kekkahi luna, a he hoa no ka papa kahu waiwai o kekahi o na luakini o Oahu nei. A ua kahea ia aku oia a me kona poe hoa e holo no ka mea ua kokoke loa mai ke ahi i ko lakou hale. Aohe nae hiki ke haalele i ka hana, ua nui loa aku la ka lilo o laua nei mamua iho, a e ake ana oia e hoi mai kau wahi o ke dala i lilo mua, nolaila noho no i ka pili waiwai a lele mai la ke ahi iloko o ka hale kahi a lakou e noho ana. Ia wa holo iho la lakou no ke ola, a haaleleia aku la na mea a pau. O na wahi palemai e pili ana i na kino wale no ka pono o ka puka ana mailoko mai o ke ahi. Ua loke na hekehekena ke nana aku me na pipi kauo e huki ana i na kaa ukana kaumaha, wilw ana na a i ilalo, a ua hele a poholehole i ka lei a-i koiloi. Mehe mea la e huki ana na manao i hope i na puu piliwaiwai a lakou i pau i ke ahi. "Hapala ke kea na ka ele ka ia."
Nui no hoi ka poe aihue i ka po iho o ua la nei. Elua pilikia o ka poe noho o ia hapa o ke kulanakauhale. Pilikia i ke ahi a pilikia i ka poe aihue. Aloha ole no hoi ke kanaka i ka hoa kanaka. Laweia aku nei na wahi waiwai i koe mai i ke ahi i kahi kaawale, a hoi hou aku la e kokua i kahi poe, a o ka wa ia e hao ai ka poe kolohe. O na wahi pono i pakele i ke ahi, ua lilo aku la i ka lima lapuwale o ka aihue. Ona no hoi kekahi poe hoao e hakaka, e ake ana paha e haunaele ke kulanakauhale. A ole nae i hiki ka lakou hana.
NUI KA LOKOMAIKAI.
Nui na haole, na kanaka maoli a me na pake i hoike i ko lakou aloha ma ke kokua ikaika ana i ka poe pilikia. O ke kahu o Kaukeano, o Rev. J. A. Cruzna, ka i hoohainu aku i kanaka hana i ke kope. Loaa aku la i ka elele o keia pepa kahi oe i kakahiaka nui o ka Poakahi, he poe keia i hana a ao ka po e paio ana me ke ahi, a ninau aku la ka elele ua pilikia paha oukou. I mai la lakou, "aole, na ke kahunapule o Kaukeano i hoohainu ia makou i ke kope, aohe pilikia." O na wahine o na luakini o Kaukeano a me Polelewa ke i hoomakaukau nui i na mea ai nno ka poe hana o ia po. O ka ahahui hoole waiona o na wahine o Honolulu kekehi i hoolawa nui i ke kope iwaena o ka poe kinai ahi. O Hanale Walakahauki kakehi mea kokua mui i ka poe pilikia. Ua hoihoi oia i kakahi poe maloko o kona mau pa ponoi a malama ia lakou no ka manawa. Ua haawi no hoi oia i ko lakou hale kuai nui ma ke alanui Alii i kekahi poe pake poini, e noho lakou ilaila a lo aa kahi Pupono. O F. A Kehinohopono kekahi mea ikaika loa i ka hoopakele ana i ke ola a me ka waiwai ma ia po. Ua pakele ka hale halawai apana o Kapuukolo mamuli o kona hoomanawamui w@wo ole, Ua wawahi oia i kehahi hale e pili ana, alaila pii aku la oia iluna o kaupoku o ua wahi hale nei, a ilaila kahi i ku hookahi ai me ka pakeke ma kona lima e ninini ana i ka wai maluna o ka hale, a ua kokuaia no hoi e ka poe malalo. O ke kahu no hoi kekakhi o Kaumakapili i hooikaika nui no ia hale, he wahi paa lole wawae me kahi palule ko ke kino, a e paio ana me ka enemi aloha ole ke ahi. Ua maikai na hooikaika ana, aka ua maopopo ina aole o Keli@nohopono e ku ana maluna o ka hale, ina no ua heluia ua wahi hale nei ma na waiwai pio i lilo i ke ahi. O ke Alii kekahi ia po e hele ana mawaena o na makaainana a e kuhikuhi ana i ka lehlehu i na hana a lakou e hooko aku ai. O na kapena e elua o na moku kaua Beritania e ku nei ma ke awa, me na kanaka o laua, kekahi poe kokua nui iloko o keia wa pilikia nui. Ua manaoia ina aole keia poe, ina la ua hele ke ahi a hiki i ka alanui Papu a me Moiwahine. He poe akamai loa keia i ka hana. Aohe pihoihoi a pukaka. He poe hooloke i ko lakou poo, a he wiwo ole. He nui aku no na lono i koe, aka ua piha e keia kowa. Hookahi wahi kamaiki a makou i lohe ai, he keiki uuku na kekahi makamaka, a i kona lohe ana i ka nui o ke ahi a me ka weliweli o na poino i manaoia, puana ae la ua wahi keiki nei, "e ake au ia nei ke Akua." He wahi keiki aku la kela na he ohana pono, ke ike la he kokua kokoke Oia no ka wa pilikia.
Ka Hoakea ana i na Alanui i ke
Kahua Pauahi.
Eia malalo iho ka hoike a na Komi@e no ka hooponopono a me ke ana hou ana i na alanui, i hookohuia aku e ka Luuakanawai Kiekie o ke aupuni Hawaii, no ke kokua ana i ke Kuhina Kalaiana a me ka Ahaolelo e noho mai ana, e pili ana i ka hiakea a me ka mahelehele ana i keia apana penei:
1- Ka hoakea ana i ke alanui Betela i 50 kapuai ma Ewa mai o ka Hale Leta.
2- Ka hoakea hou ana i ke alanui Rose Lane i 40 kapuai ma ka aoao ma Waikiki o ka halekuai o Kakela ma..
3- Ka hoakea ana i ke alanui Nuuanu mawaena o alanui Moi me Hotele i 50 kapuai, mai ka lihi mua mai, aoao ma Ewa o ke alanui.
4- Ka hoakea a me ka hoopololei ana i na alanui Kamika me Miki no 50 kapuai akea kupono mai ke alanui Beritania aa hiki i ke alanui Moi, i like me ka hoakaka a ke kii.
5- Ka hoakea a me ka hooopololei ana i ka alanui Maunakea i 50 kapuai mai uka a kai, ma kela a me keia lihi o ke alanui.
6- Ka wehe ana i alanui hou no ke akea he 50 kapuai mai kahi e oki hou ia ana o alanui Hotele a hiki i kahi e oki hou ia aku ana o alanui Moiwahine, a e moe pololei ana mawaena mai o Kikihale, ke alanui Moi a me Kapuukolo.
7- Ka hooloihi hou anaa aku i ke alanui Moiwahine e hoomaka ana mai ka Makeke aku o Ulakoheo a hoea ma ke alanui Moi ko ke 50 kapuai ke akea
8- ka hiakea hou ana i ke alanui Moi i 56 kapuai e holo ana ma ka hema mai ka uwapo mai o Haaliliamanu.
9- Ka hoakea ana i 50 kapuai a me ka hooloihi hou ana aku i ke alanui Hotele a kiki ka muliwaik e hoakea ana ma ka aoao mauka o ke alanui, a e hoonaka ana ma Ewa iho o ke Kuea o Kimo Kamabela.
10- ka wehe hou ana i alanui hou i 50 kapuai ke akea, e hoomaka ana ma ka aoao ma Ewa o alanui Nuuanu, he 250 kapuai mai ke alanui Hotele aku, holo pololei mawaena o alanui Kamika me Maunakea a hiki loa i ka mulliwai. Mai keia alanui aku, moe kapakahi akku la ke alanui hou mawaenaae o Kikihale a hui pu me ke alanui Hotele e hooloihi ia aku ana a hiki i ka muliwai. A he 80 kapuai o alanui Hotele mai ka muhwai mai i oleloia, moe kapakahi aku la he alanui hou a hui me alanui Moi. (Kakau inoa ia) Godfrey Brown
H.E. McIntyre
H. F. Bertelman
H. Von Holt
Robert Parker
J. T. Waterhouse, Jr.
KAA BETELA.
Maloko o ke keena akea o ka hale o ka A. O. I. P. K. o na haole i malamaia ai ka halawai Poakolu mau o ke ekalesia o Polelewa no ka manawa mua loa mahope iho o ka pau ana i ko lakou luakini i ke ahi o ka po Sabati i hala. Mahope iho o ka pau ana o na hana haipule, ua hoike mai la ke kahu Rev. E. C. Oggel he mau hana kuka ka lakou no ka noonoo ana i kahi e hoomauia aku ai na hana haipule a hiki i ka wa e makaukau ai ka luakini hou. Waiho aku o H. Waterhouse i kana noi no ka aponoia ana o ka luakini Laiciama ma Peleula i lawelaweia na hana hoomana a ka ekalesia i hoonele ia me ka luakini ole na ke apo kokua, a ua waiho pu ia mai no hoi he palapala noi na na lala o ka Ahahui Opiopio haole e apono ana i ka lawelawe ana o na hana hoomana maloko o ko lakou hale. Mamuli o na kamakamailio pokole a me ke koho balota ana, ua aponoia ka M. H. Waterhouse noi no ka 23 balota i ka 17. Ke lawalawe pu ia nei na hoahu ana i na waihona no ka hoala hou ana i luakini hou ma kona hahua mua.
KA RIO JANEIRO.
Ma ka Poaha nei i hoea mai ai ma ka muku o ke awa ka mokuahi Rio Janeiro i wawa mua ia mai no kona hiki maanei mai Kapalakiko mai no ka holo loa i Kina. Maluna mai ona he lehulehu o na pake, a 109 ka nui no Hawaii nie i manao ia. Ua hoopaaia nae ka moku iwaho e ka mana o ka Papa Ola mamuli o ka hoea ana ae o ka mai puupuu kamola poki iwaena o kkona mau ohua pake. He ewalu la kona holo ana mai a ku ianei, a ua lohe waleia mai, ua make kekahi poe o luna. Ma ka Poaha nei i hooleleia mai ai lakou no kahi hoomalu ma Kahaka@ulana, a ua ee pu aku no hoi ma kona oneki he kanawalu pake mai ke kulanakauhale aku nei no ka hoi ana i ko lakou home, a ma ke kakahiaka Poalima kona holo ana aku. Ua hoike pu mai oia i ke kumu ulolohi loa o ka mokuahi Maraloa, a hala loa kona manawa ku. Oia hoi ua hoopanee kona holo ana mai a hiki i ka Poaono i hala, a o kona la ku mai i upuia, keia la.
MOOLELO O KA HALAWAI KO
KUA I KA POE I HOONELEIA
I NA PONO PILI KINO
E KA PAUAHI NUIO
HONOLULU.
Mamuli o ka manao maikai o kekahi poe, ua hooholo lakou e kahea i halawai no ka noonoo ana i na mea e pono ai ia poe nele. Nolaila, ua noho kela Halawai ma Kaumakapili i ka Poaha la 22 o Apr. hora 7 P. M.Kohoia o J. Waiamau i luna hoomalu, C. M. Kamakawiwoole i kakauolelo Pule ka luna hoomalu. Hoakaka mai o Kaula Hai i ke kumu i kahea ia'i ka halawai, oia keia. E imi akabeleia ke poe i hoopilikia ia, ae noonooia na kokua e pono ai lakou Ma ke noi, ua laweia a noonoo mahope o ke kuka
ana, ua hooholoia e kokua i ka poe pilikia. Noi mai o Hon. J. Keaau, e hoohoio keia halawai i ($5000.00) elima tausani dala a lakou e imi ai Hoololi mai o Rev. S Waiwaiole i ($10,000.00) umi tausani dala. Hoole mai o J. Kanui aole pono e kau i palena, mahope o ke kuka ana, ua hoololoia ke noi a Hon. J. Keau. Waiho hou mai o Hon. J. Keau i ke noi, e haawiia keia hana ma ka lima o kekahi komite, a na lakou e huli i na dala elina tausani; ua hooholoia. Koho ka Lunahoomalu ia Kauka Hai, Hon J. Keau, Haiama, i komite e wae akahele i na inoa o ke komite Noi mai o C. Hai e hookuu aku iaia, ua ae ia; a ua kohoia o J. Kanui, ma kona wahi, alaila, o ke komite wae J. Kanui Hon. J. Keau, Hairama, Kaumailii, a na lakou e hoohohu i ke komite, a kahea i na halawai, ua hooholoia. Ma ke noi, ua koheia o J. Hamauku Pala, Oili, Pipikane, Hanaaumoe, Puuohau, a me Mio opio, i komite e huli pono i ka poe i hoopilikiaia, ua hooholoia. Hoopaneeia ka halawai, a halawai hou i ka manawa a ke komite e kahea mai ai.
MAKE I ALOHA IA
Oiai na hana hooweliweli a ke ahi o ka po Sabati nei i hala e nune nui ia ana mawaena o ko ke kulanakauhale nei, ua wawa pu ia mai la na lono no ka make hikiwawe ana o ka Hon. Mrs. E. A. Kapena, wahine a hoapili aloha o ko ke aupuni Kuhina Waiwai. Ua komo na manao kanallua iloko o kekahipoe, oiai aole i mamao ka manawa o ka hui kino pu ana me ia ma ke ala, a lohe koke ia no kkona make. No ka oiaio o keia mau lono, ua hele kino aku kekkahi poe e ike, a ua hoopauia na kanalua ana, no ka mea, he kino puanuanu ke waiho mai ana, a ua hele hoi ka uhane ka hoapili o keia ola ana. Ua hoikeia mai, i ka wa a ka bele pauahi e kani-ke ana, ua loaa mai oia maluna o kona kaa i kekahi mau makamaka e pii aku ana no Kapalama. Aole i liuliu ma ia hope iho, loheiaa mai la ua make. Nui na lono wawa no kona make ana, aka hookahi lohe a makou i hooiaio ai ua make hikiwawe oia ma kekahi mau ulia ano e. Ma ka auina la o ka Poalua ae, ua maneleia aku kona kino Iepo no ka luakini Sana Anaru; malaila kahi i lawelaweia ai na hana haipule maluna o kona kino, a lawe loa ia aku la no ka ilina o Kawaiahao. Ua ukaliia aku kona huakai hoolewa e na makamaka a me na hoa'loha lehulehu, ka bana o ke aupuni a me kekahi poe hanohano. He wahine oia i kamaaina imua o na alo alii a me na poe hanohano, no kona oluolu, lokomaikai, a heahea; a ma o kona kele hookahi ana aku la ma ke ala mau o ke kino, ua waiho iho oia i kana mau hana maikai mahope nei me ka hoomanao ia e kona mau makamaka. Ua haalele iho oia he kane he keiki, a me na hoa'loha he nui e paiauma aku ana nona Hala aku la oia i ke 39 a oi o kona mau makahiki. Aloha wa;e oa.
NUHOU O KO NA AINA E.
Ke ala nui mai la na hana hoohaunaele ma ka Emepire o Kina, a ua lehulehu ka poe i make a hoopoinoia.
Ua hoouka mai nei ke kaua o ka mokuaina o Urugue mawaena o na koo aupuni a me ka poe kipi, a ua hoauheeia na koa aupuni me ka make o eha haneri.
O ka heihei waapa mawaena o na haumana o ke lula o Oxford me Cambridge, na ka inoa hope ke eo. Ke hoalaia nei he mau hana kipikipi ma ka paimoku o Hati, a ua manao ia he oi aku keia a ka haunaele nui.
Ua ae kau nei o Hanlan ka haole kaulana i ka hoe waapa pukahi i heihei pu me Beech ka moho o ke ao nei, ma Enelani i ka malama ae nei o Iulai.
Ke ano paonioni mai nei no na hooponopono aina ana o Helene a me Tureke, a pela me kekahi mau apana aina nui o Europa. Ke hoouna nei o Enelanii kona mau moku kaua ma ke Kai Waenanonua.
Ma kekahi mau wahi hana o Amerii haalele nui ia e na paahana, ua ulu ae la he haunaele mawaena o lakou a me ka poe makai a koa e hele aku ana e hoomalu a e hoihoi hou i ka hana a ma ia hana ana, ua nui na make.
Ua hoao hou ia mai nei e powa malu i ke ola i ka Emepera o Rusia, aole nae i holopono. Eia oia iwaena o ka make i na wa a pau.
Ke loheia mai nei ua make hou ka aha kuhina o Pohakuhauoli, aole nae i maopopo loa.
Ua haule wale ke noi kipaku pake ma ka ahaolelo o Amerika, a ke pahola loa mai la no ia hana ma na mokuaina pili koke me Mesiko.
Ke hoomauia mai nei no na hana haalele hana ma na kulanakanhale nui o Europa. No ka lawa ole o ka uku me ka loihi o ka wa hana.
Eia ke waiho nei ma kona wahi moe ka haole oke alawai kaulana o ke ao nei mamuli o kkona haule ana ma ka oneki o kekahi mokuahi a loaa iaia hemau palapu. Oia nei nei ka mea nana i oki ke alawai o Sueza a e oki mai nei la Panama.
NA HOOLAHA HOU.
EDWARD F. HOPKE.
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
KEENA HANA:- Aia ka rumi helu 9, maluna ae o ka banako o ka Ona Miliona, (Spreckles Block.) 2072-2m
OLELO HOOLAHA:- E ike auanei @a mea a pau ke nana mai i keia, o ka apana aina o Keawa k, i make e waiho la ma Puulani a me Papoiwi, Kaupo, Maui, a i hoikeia ma ka palapala sila nui helu 1834, ia Kaaua k, a i kuai ia aku e ia me Mr. Sate, a i hoolilo ho@ ia aku e ia (haole) me Iona Loka no Kipahulu. Nolaila, ke hookohu aku nei au ia Mr. Hilipoolani i luna nana no ua mau aina la , a he mana kona e hopu a hoopii i na mea a pau e komohewa ana maluna o ua mau aina la, G. E. SAKE. Kahu malama waiwaw o Iona Loka. Apr. 5. 1886. 5072-3t*
OLELO HOOLAHA.- E ike auanei na mea a pau ke nana mai i keia. O makou o na hooilina o ka waiwai o T. Pahua, e waiho la ma Kona Hawaii, nena na ahupuaa eklou oia i Kaohe (1), Kaohe (2), a me Kaohe (3). Ke hookohu aku nei makou ia Mr. Kaleo@ano i luna nana e malama a hooponopono i ko makou aina, a ke papa ia aku nei na mea a pau aole e hele wale maluna o ua aina la me ke kuleana ole. O makou iho no me ka haahaa. Wahinealii Pahua
Kahaulelio "
Keanini "
Kalihi w.
Apr. 12, 1886 2072-3ts*
50 Dala Makana.
No ka mea, ua loaa ia makou he humu io e manao ai ua aihue pinepine ia na bipi ma Koloa nei me ke kue ana i na kanawai o ke aupuni a me ko makou @ ono hoi. Nolaila, i mea e pau ai keia ino, a e hoomaluhia ai hoi ia makou iho, l e ae aku nei makou ka Hui o ke
KOKOA SUGAAR COMPANY
e uku mau aku makou i na manawa a pau he 50 dala, i ka mea nana e hoike maopopo mai i ke kanaka, pake, a haole paha i aihue ai i kekahi o ka makou mau bipi, le hoopaiia oia ma na aha hookolokolo.
KOLOA SUGAR COMPANY
mao ANTON CROPP Luna nui. 2072-3t.
A HA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO Hawaii Pae Aina, Ma ka hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o KAUKAHA, o Kahuku, Koolau'oa, Oahu i make. Ma ka heluhelu a me ka waiho@@ ana mai o ka palapala noi a me ka Papa Hoike a J. Kaluhi, Lunahooponopono o ka Waiwai o Kaakaha (k) no Kahuku, Koo'auloa i make, e noi ana e aponoia na hooli'o he $88.25, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $88.25,a e noi ana e nana a e apono ia kela m@u mea a pau, a e kauo' ia ia e mahe'e ia na waiwai e waiho la ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookkuuia oia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano. Ua kauohaia o ka Poalua ka la 25 Mei M. H. 1886 ma ka hora umi o kakahiaka, imua o ua Lunakanawai nui la, ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua Noi la, a me na Papa Hoike i olelo ia, a o ka poe a paau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou, e ae ole ia ia ua noi la , a ma'aila e hoike mai ai ai na hoike ona mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia maloko o ke KUUKOA ha nupepa i pai a hoolaha ia ma Ho@o@ale, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i ol@@o ia no ka hoo'ohe ana. Kakau ia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 15 o Aperila M. H. 1886. A. F. JUDD
Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.
Ikea : HENRY SMITH Hope Kakauolelo. 2072-3ts
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Elua o ka hawaii Pae Ainn Ma ka waiwai o Liilii k no Wailuku Maui i make. Ua heluhellu ia a ua waiho ia mai ka palapala noi a H. Manaes, e no ana e hooponopono ia ka waiwai o S. Paulo, no Waia@@a , Molokai, i make kauoha ole, a e hoololo ia i na hooilina. Nolaila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau ke pili o ka Poaha, oia ka la 6 o Mei 1886, ma ka hoia 9 A. M. ma ka hale hookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi i kahoia po ka hoolohe ana i ua nonoi la, a me na mea kue ke hoikeia. ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H. P. A. Lahaina, Apr. 8, 1886 2072-3t
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o W. P. Kaw@a no Wailuku, Maui, i make. Ua heluheluia a ua waiho ia ka palapala @@a Waiwaiole (w) o noi ana e hooiaio ia ka @@lap@ia kauoha hope loa a kana kaue, o W. P. Kawaa, no Wailuku, Maui, i make, a e hoonoho ia i Kale@ro keiki oo ole, Nolailake kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka POAHA, oia ka la 20 o Mei 1886, ma ka hora 9 A. M. ma ka hale hookolokolo ma Wailuku, oia ka la a me kahi i koho ia no La@@@ ohe nan i ua @onoi la a me na mea kue ke hoike ia.
ABR. FORNANDER. Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H. P. A. Lahaina, Apr. 10, 1886. 2072-3t
OLELO HOOLAHA: Mai keia la aku a no ka wa pau ole, aole au e hookaa i kekahi aie i hoaie ia ma ko'u inoa ke ole he kauoha a palapala ae mai a'u aku. J, S. KEAWE Kalihi-uka, Apr. 12,1886 2072-1m*
KE KUAI
Manuahi o na Lako Hoonani Hale!
Mamuli o ka hooneeia ana,
C. E. WILLIAMS
E kkuai aku ana oia i na Waiwai o na Lako Hoonani Hale ma ke KUMUK@@
AI haahaa no ke KUIKE i keia mahina. 207@-@w
NA HOOLAHA HOU.
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Ellua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Naaoa (k) no Waihee, Maui i make. Ua heluheluia a na waihoia ka palapala noi a Moses Kekua, e noi ana i hooponopono ia ka waiwai o Naaoa (k) no Waihee, Maui, i make.Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka POAHA oia ka la 20 o Mei, 1886, ma ka hora 1 P. M. ma ka hale hookolololo ma Wailuku oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoikeia. ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua o ko H. P. A. Lahaina, Apr. 10,1886. 2072-3ts
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana elua o ko hawaii pae Aina. Ma ka Waiwai o Liilii (k) no Wailuku, Maui, i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia mai ka palapalanoi a Kamakaua k a me Niipo, e noi ana e hoooponopono ia ka waiwai o Liilii k no Wailuku Maui i make kauoha ole a e hooholo ia ka waiwai i na hooilina. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POAHA, oia ka la 20 o Mei, 1886, ma ka hora 101/2 A. M. , ma ka hale Hookolokolo ma Wailuku oia ka la a ma kahi i kohoia no ka hoolohe ana i au nonoi la a me na mea kue ke hoike ia. ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua, H. P. A. Lahaina, Apr. 10, 1886 2072-3t
MA KE KEENA O KA LUNAKAKAWAI KAAPUNI Apana Elua o ko Hawaii Pai Aina. Ma ka waiwai o Kawana(k) no Waikapu, Maui, i make. Ua heluheluia a waiho ia mai ka palapala noi a Kaai, e noi ana e hooponopono ia ka waiwai o Kaawana k, no Waikapu, Maui, i make kauoha ole, a e hooholo ia ia na hooilina. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka POALIMA oia ka la 21 o Mei 1886 ma ka hora 9 a. m. ma ka Hale Pookolokolo ma Waillukku oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na kue ke hoikeia. ABR. FORNANDER. Lunakanawai Kaapuni Apana Elua o ko H. P. A. Lahaina Apr. 10, 1886. 2072-3t.
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Elua o ko H. P. A. Ma ka waiwai o Pue k, no Aapueo Kula, Maui, i make. Ua heluheluia a ua waihoia mai ka palapala noi a W. K. Kaleihuia, e noi ana e hooponopono ia ka waiwai o Pue k, no Aapueo, Kula, i make hauoha ole, a e hooholoia i na hooilina Nolaila, ke kauoha ia akku nei na mea a pau ke pili, o ka POALIMA oia ka la 21 o Mei, 1886, ma ka hora 10 1/2 a. m. , ma ka Haale Hookolokolo ma Wailuku, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la 2 me na kueke hoikeia. ABR. FORNANDER. Lunkanawai Kaapuni Apana Elua o ko H. P. A. Lahaina, Apr. 10, 1886 2072-3t.
HOOLAHA: Ua hookohu pono ia ka mea nona ka inoa malalo iho i Lunahooponopono no ka waiwai o ALIU (pake) o Honolulu i make, a e kono akku ana keia hooi laha i ka poe a pau he mau koina ko lakou ua waiwai la o Aliu i oleloia, e waiho mai me na kumu oiaio a kupono, ina paha ma ka moraki a ma kekahi ano e ae paha, ia J, F. Hackfeld ma ke l@@ena oihana o H. Hackfeld &Co., ma alanui Moiwahine, Honolulu, i hoikeia iloko o na malama eono mai keia la aku, a i ole e hoole mau loa ia aku no. O ka poe i aie i ua waiwai la i oleloia, e hookaa koke mai ia J. F. Hackfeld i oleloia.
J. F. HACKFELD & J. RUBINSTEIN
Na lunahooponopono o ka waiwai o Aliu i make, Honolulu Apr. 13. 1886. 2072-4ts.
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina, ma ka Waiwai o KAPUEUHI (k.) no Kamaee, Hilo, Hawaii, i make. Ua heluhelluia a ua waihoa ka palapala noi e Makanoe (k), kekahi keiki o ka n ea i make, e noi ana e hooponopono ia ka waiwai o Lapueuhi (k.) no Kamaee, Hilo, Hawaii, i make kauoha ole, a e hoonoho aku ia Beniamina Kamai i Lunhooponopono no ia waiwai, Nolaila, ua kauuohaia na mea a pau i pili, o ka Poakahi oia ka la 30 o Mei, M H 1886, ma ka hora umi kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoikeia. F. S. LYMAN, Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pai Aina. Hilo, Hawaiim Aperila 1, 1886. 2071-3t
A HA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO HAWAII PAE AINA. Ma ka Baneko. Kau o Aperila 1886.
Papa Hoopae lima hana ma o Kynnersley Bros. kue ia Jose de Rego Sousa - Hoohalahala mai ka Lunakanawai Kaapuni o Kohala, Hawaii.
Pualani (k) kue ia J. Nakaleka - Hoohalahala mai ka Lunakanawai Kaapuni apana hookolokolo 2 ma Molokai.
B. H. Kahananui kue ia C. K. Kapule - Hoohalahala mai ka Lunakanawai kaapuni ma Makawao, Maui.
Manao o ka Aha i hoopuka ia e Judd, C. J. Ua hoolohe ia ka mua o keia mau hihia ma ka hoohalahala e ka mea Hanohano ka Lunakanawai Kaapuni Hart o Hawaii a ua hoohalahala ia ma ka hoopii hou ana ae imua o ka H\
aha Hookolokolo Kiekie. A o kekahi mau hihia iho elua, ua hoolohe ia ma ka hoohalahala e ka mea Hanohano ka Lunakanawai Fornander i Maui, a hoohalahala hou ia ma ka hoopii hou ana aae imua o ka Aha Hookolokolo Kiekie. O keia mau hoopii hoohalahala a pauk aolei ae ia e ke kanawai. Ua hooholo ka ahaolelo hope iho nei i kauawaik oia ne ka mokuna XXVI o na kanawai o 1884, a ma ia kanawai i hoohaiki ia ai na hoopii hoohalahala hou an ae mai kekahi lunakanawai kaapuni ma ke keena ma na hihia a pau, ina he Kivila a Karaima paha, a imua o ka Aha Kaapuni o ia apana hookolokolo iho no. Ina ma ka mokupuni o Oahukahi i ulu ae ai ka hihia no ka hoopii hoohalahala hou ae imua o ka Aha Hookolokolo Kiekie. Minamina makou i ka hoomaopopo kupono ole ia na i keia kanawai e na loio, na aha hoolokolo a me ka lehulehu, a ke hoomau ia nei ka hoopii hoohalahala hou an ae imua o ka Aha Hookolokolo Kiekie mai aa olelo hooholo a na lunakanawai kaapuni. Ua koi ia makou e hoopau wale i keia mau hoopii hoohalahala hou ana ma na hihia maluna ae no ka nele i ka mana ole. O Mr, Dole no ka mea i hoopii ia ma ka hihia mua. A. F. JUDD L. McCully EDWARD PRESTON Honolulu Apr. 21, 1886. 2073-3t.
E loaa no ka Nupepa KUOKOA i ka poe makemake e kuai no ka 10 keneta o ka pepa, ia S. H. ONI, ma ke Keena Kuai Buke o ka Papa Hawaii.
NA HOOLAHA HOU.
NUHOU NANI !
Ua loaa mai nei na waiwai aahu @a@i mea i hou loa, me ka wainohia a ka hie ma@@@ e mai ma ka mokuahi hope i ku @@@. ae.
NA PAPALE
Eia maanei e loaa ai na papale ana kou ia ike ole ia mamua, a e kuai emi loa ia aku @@
Na papale o na kaikamahine, na maumea hilihi nani, a me na waiwai he nu ika @@@ no hou loa.
NA WEHI O NA LEDE
He nui na lihilihi kus, na pua na hale @ me na lako he nui wale.
NA HOOHIE
Oia na sila kupukupu aala loa, a me @@ waiala o na ano a pau.
O ka poe i hele mai ana e ike, e loaa @@@ na papale makepono loa, e like me ke na@@@@ o ka halekuai ma alanui Nuuanu.
E kipa mai e ike i na waiwai i pau kukihe@@.
GOO KIM(Kukina).
Halekkuai ma Monikahaae. 2067-@ms.
HOOLAHA.- O ka poe a pau ua i@aa @@ waaiwai o hai, a lohe paha he waiwai ma kekahi wahi, e ho hei mai i ke Halewai hoi, a i ole e hai ae ma ka Halewai, a na lakou @@e hoouna a lawe mai, i loaa ka waiwai i n@kwale i ka poe nona ia. 2073-4ts
KUAI A KA LUNA HOOKO.
NA WAIWAI PAA HOOLIMALIMA
MA KE KUAI KUDALA AKEA.
E hoolilo aku ana ka inoa malalok ka Luna Hooko no ka Waiwai Bauekarupa e E. C. ROWE, ma ke kudala akea, ma ka POAHA 6 o MEI, ma ka hora 12 awakea, na pa me na hale e waiho la ma Manini, alanui Vine Yard e kokoke la i ka alanui Nuuanu, ola na waiwai o E. C. Rowe i olelo ia e paa nei. He maikai ke kulana o na mea a pau, nona h@@ ka ili aina he 46-100 eka. O na aina kahi e ku nei na hale ua paa malalo o ke hoolimalima no kanakolu makahiki, e hoomaka ana mai ka la 1 mai o Augate A. D. 1883. He $100 @@ ka makahiki e hoohaa la i kela a me keia ha paha makahiki; o ka uku ana i ka auhau aina a me wai me ka mea hoolimalima mai, a e hei hou no na pomaikai a me ka aina i ka mea nei na ka waiwai.. Ma ia wahi no a ma ka hora 11 o ia la, e hoolilo pu ia aku ana keia mau waiwai: 1 pakaukau poepoe, 1 pakaukau mahala, 1 pakaukau aina, 7 noho, 1 kapuahi, 1 pakaukau hale kuke, 1 pahu hau, 1 pahu pa, 1 kaa, he mau kukui me na huihui, a me kekahi mau waiwai e ae. He 40 @@0 ka nui o ka hale, nona hoi @a @@ mi he 6; he hale kuke no hoi me auau, a o ka waiwai io o ka hale a me na pono a pau o la loko he $7.000. I ka 1881 ke kukulu ia ana o keia hale. He kuike ke dala, a o ka lilo no na palapala me ka mea kuai. E makaikai ia no ka hale i na wa a pau i makemake ia. W. C. PARKE, Luna Hooko Waiwai o E. C. Rowe. E. P. ADAMS & CO.,
Na Luna Kudala.
1071-4t.
I loko o ka Aha Hookolokolo Kiekie o ke Aupuni Hawaii: KALAKAUA, ma ka lokomaikai o ke Akua, o ko Hawaii Pae Aina, Moi: I ka Ilamuku o ka Aupuni, a i ole i kona Hope, me ka mahalo: Ke kauohaia aku nei oe i kii aku ia ENOS M. NORDBERG ka mea i hoopilia, e noho nei ma San Francisco, Kaleponi, kekahi o na @a malaau o America Huipuia, ina e waihe mai ana oia i kana pane i kakauia iloko i na la he iwakallua mahope iho o ka hookoia na o keia e hele,mai inua o ka Aha Hookolokolo Kiekie ma ke kau o Aperila o ua aha la e malamaia ana ma ke keena hookolokolo o ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, mokupuni o Oahu, ma ka Poakahi la 5 o Aperila e hiki mai ana ma la e ae ole ia ai ke noi a Ida E. Nordberg ka mea hoopii, e like ma ka mea i hoakakaia iloko o kona palapala hoopii i pakui pu ia me keia: A e hoihoi mai oe i keia palapala kii me ia hoike piha o kau mau hana no ia mea. Ikeia ka mea honohano A. Francis Judd Lunakanawai Nui o ko makou Aha Hookolokolo Kiekie Ma Honolulu i keia la 11 o Maraki M. H. @@o. HENRY SMITH Hope Kakauolelo Ilamuku
Honolulu Mar. 16, 1886 Ke hoiloi nei au i keia palapala kii me ka pakui pu ia no Enos M. Nordberg me ka h@@ ko ole ia no ka mea aole oia maloko i keia aupuni, ua huli pono ia. J. H. SOPER.
Ke hooia nei au o na mea i hoikeia ae ia maluna, he kope oiaio no ia o ka palapala kii o ua hihia la a me ka hoike o ka Ilamuku no ia mea; a ua kauoha ua aha la ma ke kau o Aperila 1886, e hoopaneeia ua hihia la a hiki i kekau o Iulai e hiki mai ana a e hoolaha ia aku i kope i hooia ia o ua palapala kii la e like me ke kanawai. Ikea, kou lima a me ke sila o ua aha la ma Honolulu i keia la 10 o Aperila 1886. WILLIAM FOSTER (SILA) Kakauolelo, 2073-6t
Hoolaha Hooko Moraki me ke kuai Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko i kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Tsen Tin Lee a me Emma kana wahine mare no Koha'a Akau, Hawaii, o ka aoao mu@, a me Le Aseu o ka aoao elua, ma la la 24 o Maraki 1885 i kakau kope ia ma ka buke 95 aoao 79 me 80 a mamuli o ka uahiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki mei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko aaa, e kudala akea ana ea i ka aina i hoikeia ma ia moraki. ma ka Poalima la 14 o Mei 1886 ma ka hale keena alahao Niulii, Kohala, Hawaii, ma ka hora 12 o ia la Aia ma kahi o Akepoka a me Akepoka na olelo hoakaka no keia mea. Hanaia i keia la 22 o Aperila 1886. L. ASEU.Penei na aina e kudalaia ana: Kela mau aina ma Niulii i oleloia maluna, i hai ia ma ka palapala sila nui 3664: Kukeana helu 1o861 i kakauia ma ka inoa o Puanaiwi, ka nui o keia mau aina he 203/4 eka, oi aku a emi mai paha: a o ke ano o keia mau aina, he aina kalo, @aiki a me kula,