Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 16, 17 ʻApelila 1886 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Napepa Kuokoa

No ka Makahiki……….$2.00

We Eono Mahina………1

 

KUIKE KA RULA

 

POAONO..……APERILA  17. 1886

 

E loaa no ke Kuokua i ka poe lawe hou o keia Makahiki. mai ka helu 11 aku a hiki i ka heia hopeo Dekemaba. no ka HOOKAHI DALE ME. HAPALUA ma ka hookaa mua.

 

KA OIHANA LETA

 

            I ka Poaha nei ua hoopauia ka Hon. H. M. Wini mai ka oihana Luna Leta Nui aku, a ua hoopihaia kona wahi ma ka hookohuia ana o ka Hon J. L. Kaulukou i Luna Leta Nui. Aole i ikeia ke kumu o ko Wini hoopauia ana. E like no me na hana lima kakauha, pakaha wale o ka mea nana e hookele nei ko kakou aupuni i keia maa la, pela no paha keia hana ana.

            He kanaka oia aole e kali ana no kekahi kamu, a ike iho la hoi i ka hewa o ke kauwa, alaila hoopau ke kauwa hana pono ole. Aohe pela keia, he ana ua maa iaia nei mai na aina e mai. A luai ia mai e lakou la, o ko na aina e he moni okoa ia nae e Hawaii. Pela iho.

            Ua kamaaina o Wini i ko makou poe heluhelu mai Hawaii a hiki wale aku i Niihau. He keiki Hawaii oia. Nui po hoi kana mau hana i hapai ai no ka pomaikai o kona aina hanau, a me ka hoo naiwai ana i ka lahui Hawaii. Nana no i hoomaka mua ka @ ma lawe @ ma keia aupuni. Nana no i kukulu keia napepa no ka hoomalamalama ana i ka lahui, a ua hapai oia i na hana lehulehu i mea hooholo maa i ka makaukau o ka lahoi ma ka ina pomaikai no lakou iho.

            O ka Hon J. L. Kaulukou ka Luna Leta o keia wa. he kanaka hou mai Hawii mai, he loio, a hookohuia i lunakanawai no Koolaupoko, Oahu. A koe oia he lunamakaainana no ia apana a hookohuia i makai nui no Hawaii. A i keia wa eia na oihana elua ma kona lima. He mea maopopo nae e waiho ana oia i ka oihana mua, a e paa ana ma ka oihana hope i hooiliia maluna ona.

 

NA PONO O KA LEHULEHU

 

            Mai ka wa mai i hoomaopopoia ai ke ano anoninoni o ke Kuikahi Panailike mawaena o America Huipuia a me ke aupuni o Hawaii, ua ala nui mai ka noonoo no na hapa e hooikaikaia nei e hoomahuahua ae i na hana imi waiwai o ka aina, i mea e loaa mai ai na hana hoopomaikai i ke kanaka maoli, a me ka haele, a pela no hoi e loaa mai ai ka pomaikai maopopo i ka poe mahiailiilii o kela a me keia ano. E aho ia mamua o ka hookomo ana i ka hana a pau iloko o ka mahi ano hookahi e like me ke ko wale no.

           

            Mawaena o keia mau hana ano liilii, aohe mea oi aku i ka oihana lawelawe pili mahiai a ka poe hui hana Palaoa Kalo, i hoomakaia e ka Hui "Alden Fruit and Taro Company," oia hoi ka hui hana Poi Palaoa o Wailuku, a i kukuluia ma Wailuku, Maui, he elua paha makahiki i hala ae nei. Ua nee mua na hana a keia hui, a ke pii ae nei ka maikai o ka lakou poi, a i keia wa ua kupono ka poi palaoa a lakou e hana nei i na mea ai hooikaika kino he lehulehu wale, e like me ka Palaoa Oma, Palaoa Poepoe, na Meaono, Palaoa palai, a me na mea e ae he lehulehu wale.

            Ua hoopii malie ia ka makemake no ka Poi Palaoa, a hiki i keia wa ua laha ma ua mokupuni a pau o kakou. Aole maanei wale, aka ua komo aku i ke Kulanakauhale o Nu Ioka, i Bufalo Kikake, Kapalakiko ma Kaleponi, Okalana a me na kulanakauhale e ae o America Hui, a ua mahalo nui ia ma na wahi a pau.

            I keia wa ke manao nei ka Hui e hana i ka poi maoli maloko o ka mikini, i mea e pau ai na ino a me ka lepo o ka hana lima ana e ikeia nei i keia wa ma kekahi mau hale hana. He hana keia e hoopomaikai ai i ko makou poe heluhelu o na apana a pau o ka aina kahi e ulu pono ai ka ai.

            1 O ka mahi kalo, he hana ia e loaa ai ka hua kupono i na kanaka maoli i lako mua ole ka puu dala mahuahua no ke kanu ana i ke ko.

            2 He hana kupono no ka poe meaaina liilii, e paa mai ai i na aina e mahi ai no lakou iho me ka ike pono i ka hua.

            3. O na ano kapulu i ikeia ma ka hana lima ana i ka poi e pau ana ma na lawelawe ana i na mikini poi palaoa a keia Hui e hana ai: o na ohana he lehulehu e haalele nei i ka poi i keia wa no ka hoopailua i ka lepo o ka poe hana lima, e lawe ana lakou i ka poi i hanaia e ka mikini i ai mau na lakou, a pela e ulu ai ka makemakeia o ke kalo, a pomaikai ka poe mahiahi.

            4. O ka hanaia o ka poi ma na mikini, he mea ia e pau ai ka luhi a e lako ai ka lehulehu me ka ai maikai loa oiai e manao ana keia Hui e hanaia ka poi a hoo iho iloko o na waihona kupono, e hoopaa pono ia i mea e hiki ai ke laweia ma na wahi a pau o ka aina me ka maikai a me ka poino ole.

            5. No na haleaina oka lehulehu na ahaaina luau a pela aku, e liko ana keia poi i mea e oluolu loa ai na hana me ka nui ole o ka luhi; no ka mea e loaa koke ana me ka hakalia ole, oiai ke manao nei keia Hui e hookuonoono i mau wahi hoahu no ko lakou ai ma kela a me keia wahi o ka mokupuni. No keia mau kumu, a me na kumu e ae i pili i ka pomaikai o ka aina, he mea pono i ke aupuni a me ka lehulehu holookoa ke haawi i na kokua kupono no keia hana o ko kakou Paeaina.

 

Eia hou no ka Aikue

 

            Ma ka Poaono i hala ae, ua hiki aku la kekahi Pake mai Honolulu aku nei ma ka Luaokau, ma Waikiki-kai, a kipa ae la ma kekahi hale pake mahiai ma ka wa paina o na pake hana. Hookipa aku la na kamaaina e like me ka mau i ko lakou mau hoalauna o ka aina hookahi me ka manao he pono; a hookahi ka ai ana. Me ka hoike aku o keia pake i kela poe pake e hele ana oia i ke kuai puaa.

            Mahope o ka paina, he mea mau i na pake ka hooluolu maluna o na wahi moe. Haule like iho la lakou me ua pake nei a hooluolu; ua hoike hou ae ua pake nei no ka luhi i ka hele no ka la; nolaila, hoohiamoe loa aku la kela. A ua maa a kamaaina kela poe pake mahiai me keia pake.

            I ke kani ana o ka pu hoolale e hana ua hele aku la na mea a pau i ka hana, a koe ua pake nei i kipa aku ai i ka hale e holoholo ana me he la ua luhi io no a kaia e ka hiamoe. A no ka launa mau no hoi ua palaka wale lakou me ka manao aole i komo iloko o keia makamaka ka manao kolohe no ko la kou luhi. Ia lakou ma ka waena, a i ka aneane paha i ka hora 3, ua haupu honua ka luna hana. A hoi koke mai la i ka hale, i kona hiki ana i ka hale e mokaki aku ana na mea o loko o ka hale, ua wawahiia ka pahu, ua olepeia na puolo, a ua hahaia na kuono, a ua lilo aku he heluna dala mahuahua. Ua hoomaka koke lakou e huli ma ka mehea o ke kolohe. Ua hele lakou e ninau hele i na kauhale, ina paha ua ike lakou he pake kekahi i maalo ae ma ko lakou mau ipuka hale. Ua hiki aku la kekahi o keia poe pake i kahi o Kalunapaahao he makai aia ma Kalia ae nei. Ninau koke aku la keia pake i ua makai la, ina ua ike oia he pake e hele ae ana ma kona alo. Ua kuhikuhi koke aku ka makai i ka pake i maalo ae mamua ona, a e hele ana iwaena o ke akulikuli makai ae o kahi o Capt Geo. Luce; me ka hai pu mai o ua alualu aku la lakou me na pake a paa ua kolohe la. Mahope o ka hopuia ana a paa, ua hoihoi ia a ko ka makai hale no ka hooili ana ma ke kaa i ka lawehala e lawe i ka halewai.

            I keia wa aole i kana mai o ka hae o na pake i hoopoinoia. Ua like lakou me ka haneri nene e uwaka ana, e kiana, a aneane e nahu aku i ua kolohela. Kahe ka haae, pa-ki ke kuha, a lele na maka o lakou me ka piha inaina. Ua hooikaika ka makai e hoomalielie i na manao uluku o lakou. Alaila ua lawe ia ka lawehala no ka halewai.

            I ka hiki ana i ka halewai, lele e aku la no ua pake la mai ke kaa aku o ka holo no ia a pu ma ke alanui Anin Mai pupuhi ke kolohe, no ka mea he po kela manawa. Aka, mamuli o kekahi ulia laki, oiai ua pake la e holo ana, e kaalo mai ana kekahi kanaka maluna o ka lio, makai iho o ka hale inu kope ma ke kihi mauka o ua alanui la; a na ia kanaka i hahau me ka uwepa a hina a pake la ilalo me ka niu o ka eha, a pela i paa ai i na makai kulana kauhale. A ma ka Poakahi nei ka hookolokoloia ana. Nolaila, e na makamaka o ke KUOKOA e makaala a hookaawale i na pake e halo wale ana ma ko oukou mau ipuka me ke kuleana ole.

            Iaia I komo aku ai maloko o ka rumi paahao, e noho mai ana o Juni, he lapana i hoopaaia malaila no ka pepehi i kana wahine, a koolua iho la laua nei iloko o ia rumi heokahi. Ma ke aumoe paha o ka po, komo palanehe aku la na lima o keia pake ma ka pakeke o ka Iapana kona hoa paahao, a lawe ae la i na dala he umi. I ke ala ana ae o ka Iapana a haha iho la, aohe na dala he umi; ninau aku la oia i ka pake a me ka huli pu ana aku i kona kino a loaa aku la. Aole no i kana mai ua mea he eueu o keia wahi pake.

 

NO KA OIHANA HALE LETA

 

(Unuhi mailoko ae a ka Daily Bulletin o ka la 15 o Aperila.)

 

            I ka Lunahooponopono o ka Bulletin. I pane no na niele lehulehu a kou mau makamaka, no na kumu o kou mau makamaka, no na kumu o kou hoopauia ana mai ka Hale Leta aku, e ae mai oe iau i kau wahi kowa e pane aku, aohe mau kumu i hoikeia mai iau no kou hoopauia, aka ua noi aku no au e hoike ia mai na kumu.

            O ka lea malalo iho wale no ka hoike i loaa iau no ka hoapono ole ia o kau mau lawelawe ana e ke Aupuni.A oiai ua noho au he kauwa na ka lehulehu a me ke Aupuni pu kekahi, au he no he mea kue i na manao maikai ke pahola aku au i keia leta imua o ka iehulehu, ka poe hoi i anoi like no na lawelawe ana o ka Hale Leta.

Me ka mahaio

                H.M. Whitney.

 

KEENA OIHANA KALAIANA

            HONOLULU, Apr. 12 1886.

Hon. H. M. Whitney

          Luna Leta Nui

 

            Ua loaa iau ka hanohano e hai aku ia oe mamuli o na hoololi ana i manao ia maloko o ka oihana leta o ke aupuui, ua manao au he mea ku pono ke hoike aku i ke Alii he mea pono ke kauoha ia aku oe e waiho mai i ka Oihana Luna Leta Nui.

            Oiai ua ike au i ka waiwai o kou ike a me kou ano maa i ka hana ma ka hana e waiho nei iloko o kou lima, aka nae ua okoa kou noonoo a me kau ma kahi mau mea ano nui he lehulehu o ka lawelawe oihana ana, nolaila e oluoluia kou ae ana mai i ka hoololi i manaoia, ka mea au e manao nei e hooko aku i ka la 15 o keia mahina.

            Kau Kauwa hoolohe.

                                    CHAS. T. GULICK.

                                       Kuhina Kalaianina

 

MA KE KAUOHA A KAPAPA

HOONAAUAO

 

HOLAHA I NA LUNA KULA A ME NA KU-

MU LULA AUPUNI A PAU

 

(Unuhiia no kuu Kilohana Pookela.)

 

            I na hoa Kumu Kula ou a pau O Kona Akau a me Kona Hema.

            Aloha nui oukou:-- Ua noi pinepine ia mai au e kakau aku na oukou i kekahi o keia poo manao e kau keha ae nei, aka, no ka hiki kupono ole iau e hopuna pakahi ia oukou; nolaila, ke noi aku nei au i ka oluolu o ka kakou "Nupepa Kaulana," e hookipa aku i keia ma kona mau kelamu lahilahi, i ikeia oukou a pau i ka manawa hookahi me ka nui ole o kou mau hoolilo ana.

            Ma key hope aku, o kA manawa kula a me ka manawa hoomaha o na kula aupuni a pau, ma ka olelo Hawaii a ne ka olelo Haole, O loko O keia Paeaina, e malamaia e like me ka papa malalo iho nei; a e heoko pono na Luna Kula a me na Kumu Kula aupuni i keia kauoha.

            1 O ka mahele mua--E hoomaka ke kula ana o na Kula i ka Poakahi mua o ka malama o Ianuari, a e hoopau i ke kula ana i ka Poalima elua o ka malama o Aperila. E hoomaha no hookahi pule.

            2 E hoomaka ke kula ana i ka Poakahi eha o ka malama o Aperila, a e hoopau i ke kula ana i ka Poalima eha o Iulai. Hoomaha ehikn pule.

            3 E hoomaka ke kula ana i ka Poakahi ekolu o Sepatemaba, ae hoopau i ke kula ana i ka Poalima ekolu o Dekemaba. Hoomaha elua pule. E malamaia na Hoike nui o na kula aupuni a pau i ka malama o Iulai, iloko o ka pule hope loa o ka mahele elua o ka makahiki.

(Kakauinoaia)  W. J. Smith,

Kakauolelo o ka P. H. Ahiolani, Honolulu, Jan. 20, 1879

Hoopukaia ma ka nupepa H. P. A. Buke II Helu 7. Feb, 15. 1879. aoao 2 kolsmu 7,

                        S. H. P. Kalawaiaopuna,

                      Kumu kula kahiko.

 

Oia mau ke Kaniuhu,

 

            A me ka namunamu o kela a me keia no ka pihkia i ka ilihune no ka nele o ka aina i ka hana ole. I ko makou manawa i lohe mua ai i keia leo o ke kaniuhu mai ka lehulehu mai, ua hooku nana ia mai makou me ke kono pu ia mai no e imi aku i ka meheu o ka oiaio ana o keia mihi o ka lehulehu i ka pilikia, me ko makou manao, ua lawe wale ia mai no ia leo hoopuiwa i ka lahui ma ke ano hoonuiniu, a kalakalai olelo wale iho no, a ma keia, aole makou i awiwi i ke kukala aku ma ke ano he nuhou e hauoli ai ka aina. Ua hookahaha ia makoa mahope o ko makou imi ana i ka oiaio o ia mau leo kaniuhu a makou i lohe ai, a ua maopopo loa; mai ia manawa a hiki mai i keia la a kakou e kaao nei ke emi mau aku nei na hana lima paa mau mai ka lima aku o kekahi poe, a ke ike ia aku nei kekahi poepoe, a ke ike ia aku nei kekahi poe o lakou e holoholowale ana ma na alanui.

            Ua loaa no hoi ia makou ke kumu o keia leo kaniuhu, oia no ka hilinai ole ia o ko kakou mau luna aupuni; a no ia mea, me he la ua kaihi ae na poe kuonoono o ka aina, a haawiaku i na hana i ka lakou poe i makemake ai; no ka mea, aohe wahi nana pono a ke aupuni i ka poe waiwai nana e uku nei i na auhau mahuahua.

            A ma kekahi mea, ua hoolilo nui ke aupuni i ka pomaikai a pau no ke kanaka hookahi wale no, a i kea a me keia wa e ku mai ai na mokuahi o ua kanaka hookahi nei, he mau kanaka helu wale no ke ohi ia ae, he poe paa mau nae, a o ka nui iho he auwana wale iho no. Ae, aloha no paha na la o ke dala e noho aloha ana i ka pakeke o na kanaka Hawaii, na la ia Waila ma, a me na mua aku o lakou. He mau la kikina o ka aina. Nui na loa na aupuni aohe mau hoo@ o ka lehulehu no ka waihona aupuni-- he oia mau no. Aohe mau hopohopo ana no ka oihana ohi auhau. A he oki loa na hoomaoe ana ae no na mea pili i na loaa aupuni.

            Nani i nani ia mau la o ke kuonoo no, aloha waie ka leo kaniuhu o ka lehulehu e ku wo nei. I ka wa hea la e hoopau ia ai keia nele o ka aina?

                        POE MAKEE--HANA

 

Na na Kaa.

 

            Aole keia o ka makamua o ke kamailio ia ana no na kaa maloko o na pepa aka, ua pinepine loa. Aole mawaho ae o na rula kaa ko makou kahua, aka, ina iho no iloko. He oiaio a hilinai ia hoi, a he mau hoike ike maka iwaena o ka lehulehu o ke kulanakauhale nei e hooia mai ana i keia.

            Iwaena o kekahi mau hookele kaa kikane a kaa hoolimalima maoli i noho a kamaaina i keia ohana, ua ikeia ko lakou haihai ana i kekehi mau rula o na kaa i hoolahaia e ke aupuni. Aole wale no hoi o lakou, aka, o na hookele hou kekahi i ukali nei ia hana hookahi a na ala mai na ninau e hoonaluea ana i ka noonoo o kela a me keia: "Ua malama pono ia anei ka hana?" Aole wahi a ka pane. Ua ike mau ia a pinepine na kaa e ku wale ana ma na kae alaniu i ke ao a me ka po me ke kahu kaa ole; aole ma kahi kupono e maluhia ai, aole no hoi me ke kiai ia, aole no hoi me ka hoopaaia o ka lio me kekaula. Ma keia ano i loaa ai he mauulia poino i na kaa, na lio, na hale paha, a me na kanaka. Ua makee nui ia keia pomaikai o na mea a pau, a ua hanaia ka rula eono no na kaa e kiai makaala na hookele i ko lakou mau lio me na kaa. A ua lawelawe ia anei keia rula me ka pololei? Ke pane hou nei, he kakaikahi loa ka wa i hoopololei ai mak ka rula, a o ka hapanui, aole.

            He mea auanei na ka hookele kaa e pane iho ai ua hilinai oia ma ka laka a me ka maikai o ka lio. Kahaha, he maa hilinai lalau wale no ia, a he hupo na manao e pane mai ana pela. Ua hana mau kekahi poe pela, ke kukulu ana i na lio me ke kaa me ka hoopaa ole ia, a mamuli o kekahi ano e i loaa i ko kalio manao, ua hana aku la me ka hiki iaia.

            No ka holo ana aku a holo a holo ana mai o na kaa ma na alanui, he rula kai hanaia, aka, ua ikeia ka malama ole ana o kekahi poe ia rula. I kekahi mau la o na puie i hala, ua ikeia keia hana ma alanui Papn penei.

            Aia mauka mai, e halo mai ana kekahi wahine maluna o kekahi kaa huila lua, a o kekahi kaa hoi e holo ae ana ma ke alanu i Moi a hoohuli aku la i kona kaa me ka pili kokoke loa i ke kini Ewa o ke alanui Papu e pii ana iuka, a oia no ka wa i hoea like ai keia mau kaa a elua ma keia kihi hookahi. No ka ikaika loa o ka holo ana aku o ka holo ana o keia kaa makai aku nei, nolaila, ua hooholo ae la kela kaa mauka i kona lio ma ke alaniu aoao a holo mai la a haule ma ke alanui Moi. Ua pololei anel ka hana a keia kahu kaa? Ke pane hou nei:

            Aole; he rula kai hanaia no na kaa e hoohuli ana ma na kihi alaniu, aole no nae i lawelawe ia me ka pololei. Ua poho ka wahine nona ke kaa mauka mai, aka, no kona ake ole e poino na kino, ke kaa a me na lio paha, nolaila i hoolele ae ai oia i kona lio me ke kaa ma ke alanui aoao a palekana akula. Aka, ina he poe kekahi e hele ana ma ia wahi a pela iho la ka hanaia ana, e loaa ana na poino. A ina hoi e kapae ole ana kela wahine i kona kaa a hookui pu laua, alaila, e Ioaa ana no he pomo. Loaa nae mamuli o ka hooko ole ia o ka rula.

            Aole wale keia o na rula a kanawai o na kaa i haihaiia e na hookele kaa; aka, i maemae ai na rula i kauia no na kaa mao ka hooko ia ana, e pono e hana aku pela. Ua pili keia mau kamailio ana no ka poe i ikeia he haihai kanawai, koe ka poe i lawelawe pono i ka oihana hookele kaa a hooko pono i na kanawai. Aole hoi i pili i ka ili a me ke koko hookahi e lawelawe ana ia hana, aka, no na mea a pau. E ike ia ko lakou mau hana he maemae a e mahalo pu ia auanei i ka makaala.

 

Mr. L. P. Rice.

 

            I ke kakahiaka o ka Poakolu nei i kii ia mai ai kekahi o na hoaloha kahiko o kakou a halihali aku la ma kela aoao me ka hapa niu i hala e aku mamua. Aole no i kamaaina loa o Mr. Rice i ka lehulehu o keia kulanakauhale. I ka makahiki 1879 kona hiki mua ana mai a ua noho me kana kai kamahine, me Mrs. J. M. Whitney mauka o Kapunahow. He makuahonowai oia no Kauka J. M. Whitney nona ka hale oihana ma Monikahaae, maluna iho o ka hale kuai o Ku Kima. Ua lawelawe loihi o Mr. Rice ma America ma ka oihana pai palapala a hoolaha nupepa. Elua mau kumuhana ano nui i hooikaika loa ia e ia i kona wa opio a ikaika. O ka mua o ka hookuu i na kauwa kuapaa, a o ka lua ka hoopio i na waiona.

            Iloko o kona wa e ola ana, ua ike oia i ka lanakila ana o ka mua o keia mau hana, a ke hele aku nei no hoi ka lua imua, a e lanakila ana no mahope. Ua hele aku o Mr. Rice mai waena aku o kakou iloko 85 o kona mau makahiki. Pomaikai no ka poe e like me ia nei i hala aku la. Aloha na keiki e noho nei.

 

Mr. J. Russell.

 

Ma ke la 12 o keia mahina ua waiho mai o Mr. J. Russell i kona kuleana i ka honua nei a hoi aku la no ke ao ma o. He makamaka kahiko keia me kakou, i ka makahiki 1843 paha kona hiki mua ana mai i Honoluu nei. Me Mr. James Robinson (Kimo Pakaka) kona lawelawe ana i ka hana no na makahiki he nui wale.

            O Sekotia kona aina hanau; he haole keia i kamaaina i ko Honolulu poe kahiko, a ua aloha nui ia e ka poe i kamaaina iaia. Iloko o ke 74 o kona mau makahiki a hala aku la.

 

Ka Hana a ka Waiona.

 

            Ma ke ahiahi Poalu iho nei Aperila 6, ma kahi o A. B. Kaaukuu ma Kulaokahua, ua haawi ae ua o Kaaukuu i wahi paina homalimali i ke kapena a me na alii o ka puali koa lio, a maluna o kahi papaaina, ua hoolako iho o Kaaukuu me kana wahine i na mea ai, a me kahi guolo, (lapalapa gini niu) a ua haule iho la na hoaai e haluku i na mea ai a me na olopu gini. I ke ana pono ana o na opu, ua kikii like ae la iluna o na noho, alaila ua lulu hou a loaa he mau dala, holo mai la i ke kuai rama hou i kamau ai no na hana i koe o ka hoohala ana. I ke aumoe ana iho, ua hoi kela a me keia me ka hauoli; a mawaena konu no aneane paha i ka hora i, ala mai la o Balota, (he wahi kekea) a oia hoi kekahi o na hoa inu, hele aku la oia i kahi o Kaaukuu, a noke aku la i ka hoouluhua me ke noi aku i ka rama, kapalili ae nei ka wahine a Kaaukuu, holo aku nei o Napoliona e kokua me ka manao o na po wa e kaulana nei; loaa mai la o Napoliona ia Balota a kui malu mai la kela a haule ana o Napoliona ilalo a me ka umi a puaa ana oia i hana iho ai ia iaianei a nawaliwali loa, holo aku nei kana wahine a me ka Kaaukuu e kokua,

ua holo aku ke kolohe i pakeke wai, a i ka hoi ana mai, olelo hooweliweli mai la i na wahine. Lomilomi iho la, alaila, ua kaikai ia aku la o Napoliona i ka hale me ke aho e ahili ana; mahope o na mili ana a me na lomi ana, ua pohala ae la oia, a hoi mai la nanoonoo pioloke ana o ka ohana nona a he kaumaha pu no hoi.

            He kanaka makua o Kaaukuu a he luna aupuni hoi, oia ko ke aupuui luna pa holoholona aea ma Koholahoa. Pehea la oia i hoolilo ai i kona home i punana no na hana kolohe, no na hana hoowalewale i ke aumoe, a i wahi e ninini akea ia ai ka waioea e like me ko Honuakaha?

            Ua hooiaio ia mai ia makou, ilaila ae ko makou makamaka o ke Kapena o ka puali kaua lio "Leleiohoku Guard: o Makiki, kahi i haluku pu ai i ka hoohanini Mana i ka Waiopua, a me ka luuluu i hoi aku ai i ka home.

                                                           

                                                                                                                                                HOOLEWAIONA.

 

                                    Ke aupuni Dala i Hoomaopopoia.

 

            Ma na au mua i hala ua oleloia, o Enelani ke aupuni mana nui hookahio ke ao nei, a i lehulehu na hana kalepa waiwai, kahi i loaa nui mai ai na miliona dala a ku ke ahua. He oiaio ia, aka, i ka wa i kaawale mai ai ke aupuni Ripubalika nui O Amerika mai na umii ana o na kanawai o Enelani, a hiki i ka hookuonoono ana o kona mau oihana kalepa ma ka aina, ua oleloia, o America hookahi ka panepoo o na aupuni dala i hoomaopopo ia. He mau hoike oiaio kekahi e olelo ana, i ka manawa e hoomaka ai ka helu o ke dala o ka waihona aupuni, aole e emi iho na la helu malalo o ke kanakolu ke paa pono ia mau la i ka helu wale no. Aole o ka helu pakahi ana i ke dala a pela aku, aka, me ka hapuku okoa mai no a kaupaona aku, a malaila e maopopo ai ka nui o ke dala. E hoomanao kakou o ka hana pela iho la, he oi aku ia o ka hikiwawe manua o ka helu pakahi ana, aka, mamuli o ka nui o ke dala, ua piha ka mahina holookoa e helu ai  O ka hoomaopopoia ana keia o ka niu o ke dala o America, a o ka helu ekahi paha. Ehia la mahina e helu ai ke dala o kakou waihona a pau. Kanaumi pahi.

 

He Pualikoa Hou

 

            Aia ma Hilo, ke hoalaiala he pualikoa hou. Ua aluka ae maloko o ia pualikoa he kanakolu a oi aku paha mau keiki opiopio o ke kula aupuni o Hilo, a i ake e ao a hele i ke kaua paha malalo o ka noho ma ke kula ao koa kaulana o West Point, a hoopahemo ia mai ma ka puapua. Eia hou keia lei hoonuanua a ka lahui e papahi ai me he kua bipi la. No na wa mua paha na lakou no e auamo, aka, no ka hopena mai, nau na ka lahui. He wahi apana pepa wale no ka lakou la e waiho ae ai i ka ahaolelo a noho iho. He olo laita wale no ka lakou la.

 

 

Ka Wehena Kehaheha Nui!

 

o ka

 

LADIESʻ BAZAAR,

 

Ma ka Peaone, Maraki 27, me na Uluwehiwehi o na

 

WAIWAI ALUII NANI A LUHIEHU O KE KINO

 

I hanaia a hoounaia mai lanei mai Nu Ioka.

 

Helu 60. Alaniu Hotele. Pili pu me ko Lewis & Co.

 

MRS. J. LYON. Ona Waiwau.   MISS E M. BURKE, Luna a Mea kuai.

 

206@ 1m

 

 

KE KUAI

 

Manuahi o na Lako Hoonani

 

Mamuli o ka heoneeia ana,

 

C. E. WILLIAMS

 

E kuai aku ana oia i na Waiwai o na I ako Hoonani Hale ma ke KUMUKU

AI haahaa no ke KUIKE i keia mahina.   2072(2w.

 

NA HOOLAHA HOU.

 

NUHOU NANI!

 

Ua loaa mai nei na waiwai aahu nani hou a ano hoa loa, me ka wainohia a ka hie mai na aina e mai e mai ma ka mokuahi hope i ku mai nei.

 

NA PAPALE

 

Eia maaoui e loaa ai na papale ano hou loa ike ole ia mamua a e kuai emi loa ia aku po.

 

Na papale e na kaikawaihine, na muumuu ihiihi nani, a me na waiwai he nui loa o ke ano hou loa.

 

NA WEHI O NA LEDE

 

He nui na @ pua na hulu a me na lako he nei waie.

 

NA HOOHIE

 

Oia na aila kupukupu aala loa, a me na waiala o ua aeo a pau.

 

O kVA poe e hele mai ana e ike, e loaa ana na papale makepono loa, e like me ke manawa o ka halekuai ma alanui Nuuanu.

 

I kipa mai e ike i na waiwai i pau kuhihewa.

 

GOO KIM (Kukima).

 

Halekuai ma Monikahaae.   2067. 3ms.

 

 

            A HA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o HANA KAAI (w.) o Honolulu i make kauoha ole. Make Keena, imua o ka Lunakanawai Nui A. F. JUDD.

            Ma ka heiuhelu a me ka waihoia ana mai o ka Palapala Noi a me ka Papa Hoike a KAUI MAKAHIEHIE, Lunahooponopono o ka waiwai o Hana Kaai, no Honolulu, i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $66.70, a e hoike ana aole dala i loaa mai iaia, a e noi ana e nana a e apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele ia ua waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ia oia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.

            Ua kauohaia o ka POALUA kala 11 o MEI m. n. 1886, ma ka hora 10 o kakahiaka, imua o ua Lunakanawai Nui la, ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua nui la, a me ka papa hoike i olelo ia: a o ka poe a pau i pili malaila, e hele mai a e hoike i ke kumu ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua nui ia, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maioko o ka waiwai i olelo ia. A o keia kauhoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia maloko o ke KUOKOA he Nupepa i pai a hoolahaia ma Honolulu, i ekolu pule manua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.

            Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 29 o Maraki, M. H. 1886.

                                              A. F. JUDD.

Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.

Ikea:   HENRY SMITH,

HOPE Kakauolelo.          2070-3ts.

 

 

KUAI A KA LUNA HOOKO.

 

NA WAIWAI PAA HOOLIMALIMA.

 

MA KE KUAI KUDALA AKEA.

 

            E hoolilo akua ana ka inoa malalo, ka Luna Hooko no ka Wawai Bauekarupa o E. C. ROWE, ma ke kudala akea, ma ka POAHA 6 o MEI, ma ka hora 12 awakea, na pa me ua hale e waiho la ma Manini, alanui Vine Yard e kokoke la i ke alanui Nuuanu, oia na waiwai o E. C. Rowe i olelo ia e paa nei. He maikai ke kulana o na mea a pau, nona hoi ka ili aina he 46-100 eka. O na aina kahi e ku nei na hale ua paa malaio o kahoolimalima no kanakolu makahiki, e hoomaka ana mai ka la I mai o Augate A. D. 1883. He $100 no ka makahiki e hookaa a i keia a me keia ha paha makahiki; o ka uku ana i ka auhau aina a me wai me ka mea hoolimalima mai, a e hoi hou no na pomaikai a me ka aina i ka mea no na ka waiwai.

            Ma ia wahi no a ma ka hora 11 o ia la, e hoolilo pu ia aku ana keia mau waiwai:

            I pakaukau poepoe, I pakaukau mabala, I pakaukau aina, 7 noho, I kapuahi, I pakaukau hale kuke, pahu hau, I pahu pa, I kaa, he mau kukui me na huihui, a me kekahi mau waiwai e ae.

            He 40x30 ka nui o ka hale, nona hoi na rumi he 6; he hale kuke no hoi me auau, a o ka waiwai io o ka hale a me na pono a pau o loloko he &7.000. I ka 1881 ke kukulu ia ana o keia hale.

            He kuike ke dala, a o ka lilo no na palapala me ka mea huai. E makaikai ia no ka hale i na wa a pau i makemake ia.

         W. C. PARKE.

            Luna hooko Waiwai o E. C. Rowe.

E.P. ADAMS & CO.,

             Na Luna Kudala.

1071-41.

 

HOOLAHA A KA LUNAHOO PONOPONO WAIWAI.---Maka la 26 o Feberuari, 1886, ua hookohu pono ia ka mea nona ka inoa malalo ino e ka Mea Hanohano Jacob Hardy ka Lunakanawai Kaa puni o ka apana hookolokolo eha o ko Hawaii Paeaina i @@nahoopononpono ma ka waiwai O Solomona Pai a me ka palapala hooilina i pa kaiia no - - - - Waimea, Kauai, i make aku la.

            Nolaila, ke kauohaia aku nei na mea a pau i aie iaia e hookaa koke mai iau, a o ka poe a pau ana i aie aku ai e hoike koke mai i ka lakou mau koina me na hooiaio kupono imua ou ioko o na malama eono mai keia la aku, a i ole pela, e hoole mau ia lakou, a ina he mau waiwai ko ka mea i make e paa hewa ia nei ma ka lima o hai, e hoihoi koke mai, e loaa no wau ma Kaumahaluau home, ma Waimea, Kauai.   J.W.K. NAWAI.

            Lunahooponopono o ka Waiwai o Sol. Pai, Waimea, Kauau, Mar, 6, 1886.  2069 4ts.