Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 14, 3 ʻApelila 1886 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

            Paiia e THOS. G. Thrum ma ka Halepai o ka nupepa "Daily Honolulu Press." Kee@ Hooponopono, ma na kihi o Alanui Moi @ wahine me Nuuanu.

            E hoouna muai mai na Olelo Hoolaha ma ke Keena Hooponopono mamua ae o ka hora 12 o ke awakea o na Poaha a pau. Aole e @pukaia na Olelo Hoolaha @e lawe@ mai mahope o ka hora i hoikeia ma@na. E hoo@ piha aku ana makou i keia rula maluna.

            E h@ ili mai i na leta a pau a me na kauoha a me ka uku pepa i KA NUPEPA KUOKOA ma Honolulu. Ina e loaa pono ole aku keia pepa @ Poe lawe, e hai mai me ka hakalia @ ke@a Keena.

            O ka uku a keia pepa e haawi ai i kona poe @a. He umi keneta no ke dala, koe ka @ Kona. Oahu, a me kekahi mau apana @ kahi nui o ka lui i ka halihali ana i ka @ ma ia mau apana, e hoiia ka uku luna.

 

E @ no ka Nupepa KUOKOA i ka poe makemake e kuai no ka 10 keneta o ka pepa, @ H ON@ ma ke Keena Kuai Buke o ka @pa Hawaii.

 

E HOOLOHE !

A @ l@ e haawi ia ka Nupepa i na luna a @ me k@leana pepa a pau, ma kahi e pai @ kahi i aponoia no ka hoopuka ana @. O ka poe a paa i loaa na kuleanama o @la e kii ae no ia lakou, koe na hooia @ kekahi Luna no kona hiki ole ae ma @ ma ka manawa haawi pepa.

 

Kela me Keia.

            Ke aneane aku nei kakou i na laahaolelo.

            E nana ae i na hoolaha hou e puka aku aku nei. Mai hoohala.

            Ma ka malamaia ana o ke koho ba@ota o ka Hoa Ekolu o ka Papa Kula, ua kohoia o J. Bikanele.

            Hoko o keia mahina i upuia ai e ku mai ai na manuwa liona ekolu, a me he la he hoea mai koe.

            Aole no he ano nui o na nuhou kuwaho i hiki mai i keia pule, aka aole e nele kakou no keia pule ae.

            He aihue tini waiu ko ke alanui Liliha i ka wanaao Poaono aku nei i hala, a ua haia loloa ia ua kolohe nei, aole nae i paa.

            He hale holoi lole mahu ka i kukulu ia iho nei makai o Iwilei, a ua paa iho nei, a ma keia la e weheia ai no ka poe makaiaki i na mea hana o loko.

            Ma na lono i loheia mai, ua waiho aku kekahi mau lala o ka aha kuhina o ka Moiwahine o Enelani i na hokohu kuhina a haalele iho la i ko laua mau noho.

            Ma na lono i loheia mai, ua malama hou ia ka hihia Aihue Hale Leta i ka Poa--nei, a ua hoopanee hou ia no ka la 7 ae oia ka Poakolu.

            E kala loa aku nei ka loheia ana mai o ka nahaha a popopo o ka uapo loihi o Waikiki, a ke loheia mai nei aole he hana ia. A ka wa hea la e hana ia aku ai, aia paha a eha a haki na wawae.

            He 372 tini opiuma i hooliloia aku i ke kuai kudala ma ka Poaha nei ma ke alo iho o ka hale hookolokolo no ka $1.62@ o ke tini; he pake ka i koho a lilo aku iaia.

            HOOLAHA KULA SABATI.          E halawai ana ka Ahanui Kula Sabati o na mokupuni o Maui, ma ka Poalua mua o Mei oia ka la 4, ma ka hale pule hoole Pope ma Wainee, Lahaina, i ka hora 10 o ke kakahiaka.  M. P. WAIAWAIOLE.

            Ua paniku aku na aumoku kaua i kekahi awa kumoku nui o Helena me ka ae ole i kekahi moku e puka mai a komo aku paha, aia wale no a ae o Helene e waiho i kona mau lako kaua me ke kaua ole aku ia Tureke.

            Ma ke Kinau o ka Poalua nei i kau aku ai ke Alii ma Moi no ka Ua Kanilehua a ua ukali pu aku ka puali puhi ohe ma kona huakai a o ka makou e ualo ae nei, e ukalia Kana huakai me na pomaikai.

            Eia ka halewai hou ke ku kilakila nei i keia mau la, aole nae i pau na hemahema; ke lohiaia nei no. Aia ma kona poo maluna pono, e kau ana kea mau hua moakaka KALAKAUA. Ua oi oku no hoi kona nui i ko ka mua.

            Na na Hui Kinipopo Hawaii me Benedicts (Kanaka Mare) e wehe mua na hana paani kinipopo o keia kau ma keia la. E hele ae e nana i na le ula a me na laekea. Nanawai la ka hanohano mua?

            I keia la e hoi mai ai ka haole opio hoolele leo Fred. W. Millis mai kana huakai aku nei no Maui a me Hawaii, a ma keia poe e wehe hou ai oia i kana mau hana hoopahaohao maloko o ka Hale Mele Hou no hookahi po wale no, a holo aku oia no Kapalakiko.

            Ua olahani ae la he 12 pe haole o kekahi moku kalepa e ku nei ma ke awa i ka Poakahi nei, a ua pau nui i ka hoopaaia i ka halewai. Ma ka auinala Poalua lakou i hookuuia mai ai a hoi nui aku la i ka moku.

            O ka manawa pololei loa e hui ai ka Ahahui @anelio o Kauai, oia ka la 14 o keia mahina, aole hoi o ka la 7 e like me ka mea i hoolahaia i kela pule aku nei. Nolaila, e hoomanao na lala a pau, e akoakoa ae ma ia manawa, Aperila, 14.

            Ua malama ia mai ne he aha mele himeni ma Kipahulu, Maui, e na haumana a J. Nakila, a me kekahi poe kokua e ae. He Hoolele aka kii kekahi i banaia; o na pomaikai a pau, no ko laila luahine apulu, ka luakini o Papala--.

            Mareia e ka makua L. Laiana, Maraki 4, o Ku a me Keahi ma Kohala.

            E hoonaue aku ana ka puali koa pualu Kini Ona ika pule ma ka halepule Bihopa i ke kakahiaka o ka la apopo.

            Ke loheia mai nei ua waiho aku la o Hale Uweha i kona noho Luna Kokua ana no Kawa, a o M. Colburn ma kona hakahaka.

            I keia la e lohe hou ai kakou na nuhou pele o Hawaii, ua papa@i paa ae la paha i ka waho o ua lua hookalaku pua nei, aole paha.

            Ma Hanapepe, Kauai, ua hanau mai na J. K. Kanuikino a me kana wahine, he keikikane, he opuu mohala maikai no keia au hooulu lahui. E ulu mau.

            Ma ka la 21 o Maraki, ma Puako, S. Kohala, ua hanau mai la na T. S. K. Nakanelua a me kana wahine he kaikamahine. E ulu ka lahui a mahuahua.

            O kela wahine haiolelo i hiki mai i Honolulu nei i kela makahiki aku nei, oia o Mrs. Hampson, ua mare oia me Mr. Geo. Hemus, o ia kulana hookahi, a aia laua ke noho la ma Los Angeles.

            Ua amu ia mai nei e ke ahi he iwakalua eka ko momona o ka hui mahiko o Waikapu, Maui, a ua pau loa; hahai nui mai na lakou no ka i noi i mau eka ko aki na lakou i kanaka hana, oiai lakou e nanea nui ana i ke puhi paka ma ka hora 12 mahope iho o ko lakou paina ana. He oiaio paha, aole paha.

            I ka hora 10 a oi o ka ponei, ua hopuia he eha mau haole ona a walaau ano ole me ka hoopuka ana i na olelo pelapela, ua hopuia a paa elua o lakou e na makai a noho ana i ka halewai, a bela ia ma ka $10 pakahi. O kekahi mau haole hoi, ua mahuka aku laua. Ma ke kihi mauka o alanui Papu me Kalepa lakaou i hopuia ai.

            O ka lono hope mai e pili ana i ka hana a ke ahi a ka wahine o ka lua, ua oleloia mai, he mau la wale no koe a hoea hou mai oia mawaho o kaupaku o kona hale pohaku Halemaumau me kana mau hana kamahao. E kahe hou ana paha ka pele ma Hilo, aole paha. Ina e kahe hou malaila, kokoke kahi o na makaikai auhea nae hoi, he pele liilii wale no ko laila.

            Ma kekahi po o ka pule i hala, ua hoao iho la kekahi kanaka e pakaha ae i ka waiwai o kekahi Iapana ona rama, ma ka hookohukohu ana iaia iho ma ke ano he makai, a koi aku la i ua mea ona la e uku mai iaia i mau dala alaila hookuu ia. Ua ikaika loa ko laua leo i ka hoopaapaa, a i ka hele ia ana aku e ninau pono, ua hoi aku la ka mea ona i ka moolelo holookoa, a o ua makai la, ua hoka wale iho la no.

            Ua lohe mai makou, ua hoeepa ia kekahi x x x o ka Hale Aupuni, mamuli o ka hoea ana aku o kekahi kanaka opio me kakahi puolo a i kakauia me ka maka mawaho ka inoa, a e hoike ana, "o ka paa lole pika keia o ka Prince's own:" a i ka wehe ia ana ae, eia ka he lole paahao ko loko, aole hoi he lole koa. A hoomanao ae la makou ua hoeepaia mai la, oiai he mahina keia o na hana eepa. Hu ae la ka aka.

            Oiaia ka moku kuna Keauhou e hoopuka ana no ke awa i ke ahiahi Poaha nei, ua lele iho la kekahi o kona mau kela iloko o ke kai a hoao mai la e au no ka aina, a no ka hiki pono ole paha ua puliki ae la ia i kekahi o na boe mawaho aku o ka hale kukui, a na ka malama kukui i hookau iaia ma ka waapa, a lawe mai no ka aina. Ua ona keia kanaka, a he kuee me ke kapena kona kumu i lele ia. He makau hana paha.

            Ke pahola mai na lono mai na mokupuni mai e pili ana no ka hana a ka poe powa. Ma Waikapu, Maui, loaa aku la he eke o na mea hana powa wawahi hale e like iho nei me ka kela pake i hopuia iho nei e Kauhane, a mamua o ka loaa ana o keia mau mea, ua powa mua ia iho kekahi hale. Ua loaa pu aku he laau hoohiamoe. Ke hoomalolo mai nei hoi ko Honolulu nei i keia mau po, aka e makaala mau no. Ina iho no ke kolohe ke noho ih la.

            Eia ke hoomaka hou ia mai nei na hana kiko hua a ka pake iloko o keia mau la, pela ka loheia mai. He ano e ae no hoi keia kiko hua, oia hoi keia, he wehewehe moeuhane, he wehewehe nane, a ina e loaa ka haina pololei, alaila kiko ka hua me ka hoolele pu aku i ko kapuahi; a ina e puka pono, he kakae wale no ka ia la ke hoi kauhale--a ina hoi e hamapak, he lewalewa ka @a o ka ihu ialalo, me he la e ume ia aku ana Makena poe e hele nei ia hana, aia aku la no paha ia la i ke alanui Maunakea, Wahi kupono loa paha keia no ka poe powa e hao ai. No na makai paha--

            Iwakalua a oi la i koe alaila noho mai ka Ahaolelo. A iloko no hoi o keia mau la e oiliili mai ai na moho puka o kela me keia wahi. Auhea oukou na kalaiwa kaa, o ka wa keia e lawlawa ai na wahi kaa hauhoa na wahi ama. Ka hoea mai auanei keia a kana mai, no ka mea ua lohe wale ia iho nei, eia ke lalelale nei na elele, na makai, na pulumi hale, a me na kakauolelo a maheleolelo paha i ake e koho ia no keia kau he mau paina ma ko lakou home iho. Aole e nele ana ko oukou kelepone ia ae no ia mau wahi oiai he wa Iubile ia.

            O ka mokuahi Zealandia a i ole o ka Elder ke hoea mai ana i keia la mai Kapalakiko mai. E huli hoi aku ana no ka moku nona ka inoa mua i Kapalakiko, aole hoi e holo loa kau ana ma na Panalaau o ka Hema e like me kona mau mamua, a o kona hoau mua ana paha keia malalo o ka ona hou.

            I ke kauwahi kiki i hooho wale ai no i ke kakahiaka Poaha nei iwaena o kekahi aluka kanaka. Ua paa mai nei i ka mea eli lepo ke kino @e o kekahi pake i haule iloko o ke kai i ka wanaao nei, a aia ae la i kahi hoah@ opala i Ainahou," ua huli like ae la ua aluka kanaka nei a holo aku la i Ainahou, a i ka hoea ana aku, aohe. He mau pauku kaula ka wale no ke waiho ana ma kahi i kuhikuhi ia aku. Poina nui iho la ka paha i ka la eepa o Aperila.

            Ua hoike mai kekahi makamaka ma ko makou keena hana nei i ka hana a ka waiona maluna o kekahi wahine aoo mawaena o ke 50 me 60 makahiki ma Kikihale ae nei, a ma ka hoolohe aku i kana hoike mai, ua lia wale ae la no na pepeiao i ka lihaliha a pakuikui kenakena i ka lapuwale o ka hana a ka waiona. Ua hoike mai oia, ua inuia e keia wahine ka rama o kekahi omole holookoa a hapalua hou o kekahi. Ua waiho a make maoli oia, aohe ike ae ona, ia ke hemo nei ka apulu kahiko, a ke kaa nei oia maluna. Mahope iho o ka waiho ana i ka nanea a ka waiona, ala ae la ia a ku iluna, lalau aku la ia i kekahi pola wai a kapipi ae la i kona mau maka, aka, kulai hou aku la ka waiona iaia ilalo a hookui kona kuemaka me ke pola a naha ae la. O ke poho ma keia hina ana, he maihi pu ia ka alualu o ka maka. Mananonao ke ike. Ka mohai me ka pulakaumaka keia a ka balota aupuni i hookahua ai.

           

NALOWALE

            Ua hoounaia mai ko makou Keena hana aku he ope nupepa KUOKOA, Helu 10, ma ka la 8 o Maraki i hala, i hoailona ia mawaho me ka inoa o Mr. A. Puaaloa, o Kipahulu, Maui, aole nae i loaa aku iaia. Nolaila, ina aia ma ka lima o kekahi kanaka e paa nei keia ope nupepa, a maloko paha o kekahi Hale Leta a wahi hoahu leta paha, e hoouna ae ia A. Puaaloa i oleloia maluna ae, a i ole e hoouna mai i ke

KEENA KUOKOA, HONOLULU.

 

KO KAKAOU MAKEKE

            Ma ke alo iho o Aliiolani Hale inehinei i kudalaia ae ai he 20 keena kuai ia o ka makeke o Ulakohoe, a me 24 mau pakaukau, oia hoi no na hoolimalima o ka makahiki hookahi. Ua hoomaka ke koho ana o ka uku hoolimalima o na keena mai ka 101 dala a hiki i ka 155 dala, a e hoike mai ana i keia mau huahelu dala he $2,292, a o ko na pakaukau hoi; mai a 14 a hiki i ke 71 dala, oia hoi no 524.50 dala. Ua loheia mai aia iho la no i na kamaaina mua ia mau mea.

 

UA NAULU

            He mau la nupaikini keia o na keiki o ka Ua Naulu nei, a e liuliu ana me na kipuka ili poholalo a ua poe wiliahiu nei, a e koke ana ma na kahua palahalaha o ua lai nei, malalo o ka hana hoohuli bipi a ko makou haku aina mua Mr. F. Geo Holmes, oiai, he mau la helu wale no koe, a pua kona hookuleana ana maluna o ka aina o Kahua, a lilo aku he mau haole okoa mamuli o ke kuai ana o Mr. Homes i kona hoolimalima me keia mau haole, a e noho mai ana laua i keia mahina ae iluna o ka puu hua nui o Kahua. O ke kumukuai ma keia kuai ana, $30,000, a heo aku la ka mana hoolimalima aina no hookahi makahiki i koe me ka hui, a me na holholona. Pokeokeo no nae ke keiki Holmes, hoi u-li i ke kula o Kopoi.

            He mau la welawela keia o ua lai nei, ke hele la ka hahana a pii  ke kumu pepeiao, olehaleha na maka ka ua mea o ka wela; maloo na iwi o Hua i ka wela o kala; he oluolu nae ia no ka poe mahiai, ka x x i ka ua. -- Aloha ino.

            Ma ka la 11 iho nei o Maraki nei, ua hanau mai na ko'u kaikuahine, he kaikamahine mohaha, a ke noho nei ka bebe me ke ola kino maikai.

L. S. KEANIANI.

 

KALAWAO, MOLOKAI

            PAKELE KE OLA. --Ma ka la 20 o Maraki, auina la Poaono, hora 2 paha i kela wa, oiai kekahi mau wahi keiki liilii e nanea ana mawaho iho o ka lanai, aia ma ko laua lima he kukaepele hoopahu ia, a ia laua i kipo ai i ka pohaku, loheia aku la ke kani o keia mea kupanaha, i holo aku ka hana o ka makuahine e nana, ua moku pu ka peahi o ka lima a koe nae ke ola o kekahi o ua mau kamaiki la. Mai waiho wale na mea ino, o poino ke ola.

            HAAWINA BILA.--Ke kokoke mai nei na la o ka haawi bila o na mai, a akahi paha auanei a ola ka ilihune, ua ohi kahi apana pepa. I ka nana io aku no i na mai, he ilihune maopopo; eia ka mea apiki, hookahi no wahi palaka ahina, o ka pau no ia o ua wahi apana pepa nei.

            NUI KA ONA O NA MAI.--He oi aku keia a ka makahiki inu nui o na mai i ka awa, he kahi wale no i keia makahiki: aole pela i na makahiki-mua. O ka inu awa paha ia la ke hele la a huapuaa i ke alanui; a o kekahi poe mai, kau maluna o na lio, he hookahi hana he hilala ma ka aoao, me ka hoopuka ana i keia mau huaolelo: He ha mai, kani ke o i ka iho@na pali! -- (He Keu kia a ka ona awa holo iluna o ka lio e hauoli ai, o ka ona rama paha ka mea maopopo loa no ka hana ia mau hana. Aohe keia he pa@ike a hoohoka ia oe e ka haa@loha.)

            MAKE I ALOHA NUI IA.-- Ma ke awakea o ka la 24 o kela mahina, hora 12 ponoi, ua lawe aku ka Haku ka Mea Mana Loa i ka hanau hope loa o Mrs. Elena, wahine a kekahi hoaloha o makou, oia hoi o W. H. Kekolohe, kekahi o na makakila e owala nei ma ka Paeina, a ua haalele iho oia i keia ola mauleule ana. He mau ohana a he mau makua no hoi, a ke noho nei lakou me ke kaumaha nui nona.

            HEE KA PILALI.-- O kela kahunapule pili Kuhina, o Rev. Damiano, ua loaa iho nei kona mau kula pepeiao o ke hee nei ka pilali i keia mau la.

            He mau la wela. --Ke hoi mai nei la o ua aina nei, a ke hoomau nei no na mai i ka mahiai, no ka pilikia mai o ka Papa Ola i kekahi wa. I kela mau la aku nei i hala, e ole ka hua papapa, manao ke ola o na mai; me ka paa no ia o na wawae i ke ope welu, aohe i ae he eha ka wawae, hoomanawanui no o ka loaa o kahi hua papapa, hui pu ae hoi me kahi kamano awaawa a Kipikona, loaa ka mai he puupuu.

J. J. KAWEHENA.

 

KE KULA SABATI MA WAIPIO HAMAKUA.

            Mamuli o ka poloai ana mai a kekahi lala o ke kula Sabati o Waipio, Hamakua Hawaii, oai hoi o S. P. Kamakea; i na kula Sabati o ka Pe Aina, no kekahi ninau kula Sabati o ko lakou apana, i ninauia ma ke Sabati hope o Januari 31, aole nae he like o na haina i waihoia imua o ia aha kula Sabati; eia ua ninau la: "O ka babetizo a Ioane a me ka babetizo a Iesu, owai ka oi? Ua koho ka mea nona ka inoa maluna'e, o ka babetiso a Iesu ka mea oi, wahi ana; a o ka kekahi hoi, o ka Ioane ka mea oi; a o ka ke Kahu kula Sabati (W. A. Kiha) ua like no ka bapetso a Iesu me ka Ioane; nolaila, ekolu hama like ole; a kau haina e S. P. Kamakea, ke hui pu aku nei au me oe ma ia ratio hookahi, (oia hoi, ma ia haina hookahi) a oia ka'u e hooheno nei:

            Kaua pu no i ka unu

            I ka wehi la i Luaehu,

            I laila wau la ike,

            I ke kaha nalu o Uo.

            A no ka nele ana o ko'u mau kiionohi maka i ka leha ana iho ma ka papa konane o ke KILOHANA a me ka Elele, aole i hooko ia kau noi ma na kula Sabati a pau o ka Pae Aina, nolaila i ulu mai ai ka manao i nei pokii o ke kula Sabati o Kahakuloa Maui e panai aku i kou imi e ka makamaka a me kou makemake i na kuhikuhi a me na wehewehe ana no kau haina ku i ka pololei:

            1 Ke hoike mai nei o Mataio a me Luka i ka oi o ka babetiso ana a Iesu. 1 Ma ka babetiso ana a Iesu loaa ka Uhane Hemolele. 2 Ma ka babetiso a Iesu ua kalaia na hewa a pau i hanaia mamua o ka babetiso ana. Mat. 3:11, Luka 3:16.

            2 Ke hoike mai nei o Luka me ka moakaka loa ma kana buke elua ana i kakau ai, a ua kapaia "Na Oihana a na Lunaolelo." Oih. 19:1-6, oaiai o Paulo e kaahele ana ma Epeso, loaa iaia na haumana he 12, ua ninau aku la o Paulo ia lakou, "ua loaa anei ia oukou ka Uhane Hemolele?" Eia ka lakou pane: Aole makou i lohe no ka Uhane Hemolele. Ninau hou no o Paulo ia lakou: "Ma keaha la oukou i babetiao ai?" Eia hou no ka lakou pane: Ma ka babetiso a Ioane. Nolaila, babetiso hou o Paulo ia lakou ma ka inoa o ka Makua a me ke Keiki a me Uhane Hemolele, a kau lima aku la ia lakou, me ke kau ana o na lima o Paulo maluna o lakou pakahi a pau, a olelo ae la lakou ma na olelo e a wanana mai la.

            Mamuli o keia wehewehe pokole maluna ae, e maopopo ai ka oi o ka Iesu babetiso. Mahea la kahi i oi ai o ka Ioane baetiso? Mahea hoi kahi i like ai o ka Ioane babetiso me ka Iesu babetiso ana? Me ka mahalo.

Miss. M. U. KAELEHIWA.

Kahakuloa, maui. Mar. 13th, 1886.

 

J. A MAGOON, (Makuna.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

            Keena Hana, Helu 42 Alanui Kalepa, kokoke i ke Keena o Pekekona.

 

JAMES DOWER.

Oia hoi o Kimo Kapiolani, ka ona mua o ka mokuahi Kapiolani. Ua makaukau oia me na lako apau, no ka hana ana i na waapa, a me ka hana hou ana i na waapa naha. Ua makaukau oia me na Wae, na Umii, a me na apana hookui e paa ai na waapa, a me na lako e ae no ke kapili ana i na waapa. E hele mai ma kona hale ma Manamana, Honolulu.

2029-@

NA HOOLAHA KUMAU.

 

JAMES M. MONSARRAI.

(MAUNAKEA)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

He Luna Hoolalo Palapala

            E hana ia oo na Palapala Kuai. Palapala Hoolimalima, a me na palapala pili kanawai e ae ma ka olelo Hawaii. Dala no ka hoaie ma ka moraki ma na waiwai paa.

            KEENA HANA: alanui Kalepa.

 

JOHN MAIUAI KANEAKUA.       

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

HE MEA UNUHILELO MA KA OLELO

BERITANIA A ME KA OLELO HAWAII

            K@ Hana ma Alanui Kalepa, Honolulu, ma Ewa iho o ke Keena Kuai @ a ka Papa Hawaii.     1 yr.

 

PAPA! PAPA!

AIA MA KAHI

LEWERS & COOKE,

(O LUI MA)

ma ke kahua kahiko ma alanui Paoa a me Moi

E loaa ai pa

PAPA NOU AIKI

o kela a me keia ano

 

Na Panui Puka, Na Puka Aniani, Na Olepelepe,

Na Pou, Na O@a,  Na Papa Hele, Na Papu

Ku, A me na Papa Moe @ui loa

 

Na Pili o na Hale o na Ano a Pau

 

Na Pepa Hoonani, Na pena o na Wai e pau

Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na Ami

Puka, Na Ami Puka Aniani, Na Ami

o na ano a pau, Na Aila Pena, o

kela me keia ano Na Aila Hoomaloo,

he lehulehu wale,

Na Aila e ae o na

ano a pau.

 

NA WAI VANIKI

A ME NA

WAI HOOHINUHINU NANI!

 

O NA ANO A PAU LOA

NA BALAKI ANO NUI WALE

 

A ke hai ia aku nei ka lono i na Makamaka a

pau, ua makaukau keia mau Makamaka

o oukou e hoolawa aku ma

na mea a pau e pili ana

ma ka laua oihana

 

NO KA

UKU HAAHAA LOA

 

E like me ka mea e holo ana mawaena o

LAUA A ME KA MEA KUAI

 

HELE MAI E WAE NO OUKOU

 

NA HOOLAHA HOU.

 

AHA HOOKOLOKOLO KEIKIE O KO Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o JULIUS L. RICHARDSON o Waianae, Oahu, i make. Ma ke Keena imua o ka Mea Hanohano L. McCULLY.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka Palapala Noi a me ka Papa Hoike a H. A. WIDEMANN, Lunahooponopono o ka waiwai o Julius L. Richardson, no Waimea, Oahu, i make, e noi ana e apono ia no hoolilo he $11, 802.26, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $12,007, a e noi ana, e nana a e apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele ia na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.

            Ua kauohaia o ka POKOLU, ka la 5 o MEI, M. H. 1886, ma ka hora 10 o kakahiaka, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo, ma Honoluulu, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua Noi la, a me ka Papa Hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila, e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la, a malaila no e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i oleloia. A o keia kauoha ma ka olelo Enelani a me Hawaii, e pai ia maloko o ka HAWAIIAN GAZETTE a me ke KUOKOA, he mau Nupepa i pai a i hoolahaia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana

            Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina i keia la 30 o Maraki, M.H. 1886.

L. McCULLY

Lunakanawai o ka Aha Kiekie

Ikea: HENRY SMITH,

Hope Kakauolelo o ka Aha kiekie

2070-3ts

 

A HA KAAPUNI APANA EKOLU O ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai hoilina, ma ka waiwai o MAKALELE, no Hilo, Hawaii, i make.

            Ua heluheluia a ua waiho ia ka Palapala Noi a Barenaba Benamina, ka Lunahooponopono no ka waiwai o Makalele, no Hilo, Hawaii, i make, e noi ana e apono ia kana hoike hope, a e hooholo ia ka waiwai i na hooilina, a e hookuu ia oia me kona hope mai ka oihana Lunahooponopono Waiwai aku.

            Nolaila, ua kauoha ia na mea a pau i pili, o ka POALIMA, ka la 30 o APERILA, 1886, i ka hora 10 kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la me ka hoike hope, a me na mea kue ke hoike ia.                

F. L. LYMAN,

Lunakanawai Kaapuni.

Hilo, Hawaii, March 23, 1886.           2070-3ts

 

AHA KAAPUNI APANA EKOLU O ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai hooilina, ma ka waiwai o ALEXANDER BANDRIRA (Likana,) no hilo, Hawaii, i make.

            Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka Palapala Noi a Joseph Nawahi, ka Lunahooponopono no ka waiwai o Alexander Bandeira (Likana,) no Hilo, Hawaii, i make, e noi ana e hoapono ia kona hoike hope, a e hooholo ia ka waiwai i na hooilina, a e hookuu ia oia a me kona hope mai ka oihana Lunahooponopono waiwai aku. Nolaila, ua kauohaia na mea a pau i pili, o ka POLIMA, oia ka a 30 o APERILA, 1886, i ka hora 10 kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la me ka hoike hope, a me na mea k@e ke hoike ia.

F. L. LYMAN

Lunakanawai Kaapuni,

Hilo, Hawaii, March 23, 1886.           2070-3ts.

 

Ka Wehe'na Kehakeha Nui!

O KA

LADIES' BAZAAR,

Ma ka Poaono. Maraki 27. me na Uluwehiwehi o na

WAIWAI AULII NANI A LUHIEHU O KE KINO

I hanaia a hoounaia mai ianei mai Nu Ioka.

Helu 60. Alanui Hotele. Pili pu me ko Lewis & Co.

MRS. @ LYONS, Ona Waiwai. Miss @ M. Burke, Luna a Mea kuai.

2009-@

 

NA HOOLAHA HOU.

 

AHA KIEKIE O KO HAWAII PAE AINA. Ma ka hooponopono waiwai, ma ka hana o ka waiwai o G. Pauleleahana (k) i make. Olelo kauoha e koho ana i la e hooiaio ai ka Palapala Kauoha, a no ka hoolaha ana.

            No ka mea, ma ka la 13 o Maraki M. H. 1880, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi Palapala i olelo ia, oia no ke kauoha hope loa a Pauleleahana (k) i make aku la; a me ka Palapala Hoopii e noi ana e hooiaioia kela palapala kauoha a e hoopuka ia hoi ka Palapala Luna Hooponopono Waiwai ua waiho mai e Kawahaoi Pau, ka wahine a ka mea i make.

            Nolaila, ua kauoha ia o ka POAKAHI oia ka la 12 o Aperila, M. H. 1886, ma ka hora 10 kakahiaka ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale Honolulu, oia ka la me ka ho@ e hooiaio ia ai ia Palapala Kauoha, a e hoolohe ia ai hoi ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.

            A ua kauoha hou ia, e hoolaha ia ia me no na pule ekolu iloko o ke KUOKOA he nupepa pai ia a i hoolaha ia ma Honolulu.

            Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Maraki, 15, 1886.

EDWARD PRESTON,

Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

Ikea: HENRY SMITH,

Hope Kakauolelo.       2068.3ts

 

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o ALIU (CH), o Honolulu, Oahu, i make kauoha ole. Ma ke Keena, imua o ka Lunakanawai Nui, A. F. JUDD.

            Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o ka Palapala noi a J. F. Hackfeld a me Joseph Hyman, e hoike ana au make kauoha ole o Aliu (Ch) no Honolulu, ma Honolulu i olelo ia i ka la 20 o Maraki, 1886, a e noi ana e hoopukaia ka Palapala Hookohu Luna Hooponopono Waiwai ia J. F. Hackfeld a me I. Rubenstein.

            Ua kauohaia, o ka POALUA, ka la 13 o APERILA, M. H. 1886, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i au noi la imua o ua Lunakanawai la ma kona keena, ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumuoiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la. A o keia kauoha e hoolahaia ma ka olelo Enelani, Hawaii a me Pake i ekolu pule maloko o ke KUOKOA, Hawaiian Gazette a me Chinese News he mau Nupepa ma Honolulu. A e hookohuia o J. F. Hackfeld a me I. Rubenstien i oleloia i mau Lunahooponopono Waiwai Ku k@wa a hiki i ka wa e hoolohe ia ai keia noi ana mai, me ka mana ia laua e malama a e kiai i ka waiwai o ka mea i make, a e hoolilo aku i kekahi mau waiwai i manaoia he waiwai pono ke malama loihi no ka pono o ka waiwai o ka mea i make.

            Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Maraki 22, M. H. 1886.

A. F. JUDD,

Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie,

            Ikea: HENRY SMITH

Hope Kakauolelo.       2069-3ts

 

HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI. --Ua hookohuia mai au e ka Mea Hanohano Jacob Hardy Lunakanawai Kaapuni o Kauai, i luna hooponopono no ka waiwai o Mrs. Mahoe o Wainiha. Nolaila, ke kaheaia aku nei ka poe a ka mea make i aie aku ai, e hoike mai iloko o eono malama mai keia la aku, o ho le mau loa ia, a me ka poe i aie mai i ka waiwai o ka mea i make.

J. KAKINA,

L. H. W. o Mahoe (w).

Hanalei, Kauai, Mar.24, 1886.            2069-3ts.

 

HOOLAHA HOOKO MORAHI ME KE KUAI -- Mamuli o kekahi mana i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o D. K. MAUILOA o ka aoao mua, a me W. C. AOHI, o ka aoao elua, ma ka la 14 o Maraki, 1885, i kakau kopeia ma ka buke 95 aoao 259, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka waiwai i hoikeia ma ia moraki, ma ka Poaono. la 14 o Aperila, 1886, ma ke Keena Kudala o E. P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

            Hanaia i keia la 24 o Maraki, 1886.

W. C. Aohi,

Mea Moraki mai.

            Penei na waiwai e kudalaia ana: O ke kuleana a pau loa o ua D. K. Mauiloa nei ma kela hoolimalima i hanaia mai a Pauahi Bihopa mai no kela apana aina ma Kepohoni, Honolulu, Oahu, i hanaia i ka la 10 Ianuari, 1883, me ka aina pu i hoolimalimaia.

2069-2ts

 

HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI. -- Ma ka la 26 o Feberuari, 1886, ua hookohu pono ia ka mea nona ka inoa malalo iho e ka Mea Hanohano Jacob Hardy ka Lunakanawai Kaapuni o ka apana hookolokolo eha o ko Hawaii Paeaina i hanahooponopono ma ka waiwai o Solomona Pai a me ka palapala hooilina ia pakaiia no -- -- -- -- Waimea, Kauai, i make aku la.

            Nolaila, ke kauohaia aku nei na mea a pau @aie iaia e hookaa koke mai ia'u, a o ka poe a pau ana i aie aku ai e hoike koke mai i ka lakou mau koina me na hooiaio kupono imua o'u iloko o na malama eono mai keia la kau, a i ole pela, e hoole mau ia lakou, a ina he mau waiwai ko ka mea i make e paa hewa ia nei ma ka lima o hai, e hoihoi koke mai, e loaa no wau ma Kaumahaluau home, ma Waimea, Kauai.

J. W. K. NAWAI,

Lunahooponopono o ka Waiwai o Sol. Pai.

Waimea, Kauai, Mar. 6 1886. 2069 4ts

 

Moraki Kuai 3 13-100 Eka Aina

RAIKI & KULA

E waiho la ma Waikane, Koolaupoko, Oahu.

 

            Ma ke kauoha a John Farnsworth, ka mea moraki mai, i hoikeia ma kela moraki mai ia Susan Kealoha a me Davida Kaapa kana kane mare, ia John Farnsworth, ma ka la 31 o Dekemaba, 1881, a i kopeia ma ka buke 70 aoao 497 me 498, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o ua moraki la, e hooko aku ana makou i ka mana kuai i hoikeia maloko o ia moraki i oleloia ma ke kudala akea, ma ka hora 12 awakea o ka

Poaono, Aperila 10.

            Ma ko makou keena kudala ma Honolulu i oleloia. Oia na pono a me na k@leana a pau i ka mea moraki, maloko o ka aina ihoikeia ma ka moraki i oleloia penei: O kela apana aina e waiho la ma Waikane, Koolaupoko, Oahu, i hookakaia ma ka palapala sila nui, helu 574, i hoooliloia ia Susana Kealoha ma ka palapala a Kekuahi, i kopeia ma ke Keena Kope ma ka buke 59, aoao 136.

            E nana ia no na palapala, a e loaa pu no hoi na hoakaka kupono ke ninau ia L. A. Thurston, Helu 38 alanui Kalepa. He kuike ke dala, a o na lilo no na palapala me ka mea kuai.

E. P. ADAMS & CO.,

                        2069-3ts.                     Na luna Kudala

 

NA HOOLAHA HOU.

 

KUAI A KA LUNA HOOKO

            O ka inoa malalo iho ka Luna Hooko o ka waiwai o JAMES H. BOVO, he Panekatub@, e kuai aku ana ia ma ke Kudala Akea ma ke Keena Kudala o E. P. Adams & Co:, ma ka la 2@ o APERILA. 1886, ka hookahi hapa-hiku o na pomaikai o James H. Boyd i oleloia, ma na aina e like me ia malalo iho a me ko lakou mau hoolimalima i oleloia penei:

            1 Ka hapa-hiku o na pono ma KUAILIMA, Kailua, Koolaupoko, Oahu, nona na eka aina he 6 3-4, i hoolimalima ia no 10 makahiki, e hoomaka ana mai Okatoba 1, 1884. He $125 uku hoolimalima no ka makahiki, ma ke kuike. Ukuia mai i keia la -- o……A. D. 188.. Na ka mea hoolimalima mai e uku ka auhau aina, a e mau na mea a pau maluna o ka aina i ka pau ana o ka aina i ka pau ana o ka hoolimalima. Eia ia Hang Same ka aina i keia wa.

            2 Ka hapa-hiku o na pono ma KUAILIMA Kailua, i oleloia, i hoakakaia ma ke Sila Nui helu 967, nona eka he 186 96-100 a oi aku a emi mai paha

            3 Ka hapa-hiku na pono ma WAIMANALO Koolaupoko i hoikeia, a i hokakaia piha ma ke Sila Nui helu 570 ia Makaalae. He 2.75 eka ka nui.

            4 Ka hapa-hiku o na pono a pau loao kela apana aina i hoakakaia ma ke Sila Nui helu 323 ia Mauae. He 6.33 eka.

            6 Ka hapa-hiku o na pomaikai ma OHIKILOLO, Waianae, Oahu, ma ke Sila Nui helu 4540, Kuleana 2937 ia W. Harbottle, a nona ina eka he 523.20. Hoolimalima no 10 makahiki e hoomaka ana mai Aperila 1, 1884 ma ka $200 o ka makahiki. E uku ia ma kela me keia Aperila 1 o kela me keia makahiki, a e paa ma ka aelike penei : -- Aole e hoolimalima hou aku ka mea iaia ka hoolimalima i ka aina i oleloia, koe ka apono ana o ka mea hoolimalima aku ma ke kakau inoa ana, a e pili hou na pono a pau o ka aina me ka ona aina i ka pau ana o ka hoolimalima.

            7 Ka hapa-hiku o na pono ma KEOPUKA, Kaneohe, Koolaupoko i oleloia, Sila Nui 5611 a nona na eka he 52 9-100 (Kuleana Hoopaaia) i hoolimalimaia no 10 makahiki e hoomaka ana mai Ianuari 23, 1878 ma ka $100 o ka makahiki. E uku ia ma ka la 15 o kela me keia mahina o Ianuari me Iulai o kela me keia makahiki. Ma ka pau ana o keia hoolimalima e hoolilo hou ia aku no no 10 makahiki ma ka $100 o ka makahiki. Ma ka aelike ana o na aoao a elua, e lilo no na pono hou a pau maluna o ka aina i oleloia i ka mea aina ma ka pau ana o ka hoolimalima @a, aka ina i hoopaa ia ka hoolimalima no 10 makahiki hou aku alaila e kaa no na pono hou a pau no ka mea hoolimalima, a e hoonee ia mai ka aina aku i ka pau ana o Mrs. Boyd i oleloia ma ka aina i hoailona ia me kona hao kuni, a e kaokoa loa mai na auhau a me na hana ino maluna o lakou ma ka aina i oleloia.

            He mau lio no hoi kekahi e kuai ia aku ana 1 lio wahine kauo kaa, 1 lio hou e ao ia nei, a 1 lio keiki.

W. C. PARKE,

Luna Hooko.

Honolulu, Maraki, 18, 1886                2068-4t.

 

KUAI A KA LUNAHOOPONOPONO

            Ma ka hana o ka Waiwai o L. M. DAIGLE i make. Mamuli o ke kauoha a ka Hon. A. F. Judd, Runakanawai Nui o ka Aha Kiekie i noho ma ka Aha Kaulike o ka la 8 o Maraki 1885, ua hookoha ponoia au e kuai aku e kuai aku ma ke kudala akea ma ke Keena o E. P. Adams & Co., ma ka

POAHA, ka la 15 o APERILA,

1886, ma ka hora 12 awakea, kela apana aina e waiho la ma alanui Penesacola, Honolulu, a nona ka ili he 60,000 kapuai kuea. Aia he mau hale maikai maluna o ka aina i oleloia, a e hiki no ke makaikai ia. He maikai ka aina a he kuike ke dala. O na lilo no ka palapala, me ka mea kuai.

W. C. PARKE,

Lunahooponopono Waiwai o Daigie.

Honolulu, Mar. 8, 1886                       2068-3t

 

OLELO HOOLAHA

            E ike auanei na kanaka a pau ke nana mai i keia, owau o Kalua Kamae, keiki ponoi loa a Kamae kuu makuakane i make, a no ke@a ike ana i ke noi a Kaahu o Koloa, Kauai, ma ka hoolaha iloko o keia pepa o ka la 6 o Maraki 1885, imua o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Eha o keia Aupuni, e noho ana ma ka la 27 o keia mahina, ke hai aku nei au me ka oiaio aole he waiwai o Kamae i koe i ka poe e ae; ma ko'u ano he keiki ponoi na Kamae (k) a me Kaililaau (w), ua hoolilo mua loa mai o Kamae i kona aina ia'u i ka la 10 o Feberuari 1872 i kona wa e ola ana, a o ka mea nana i hana kana Palapala Hoolilo mai ia'u, oia no ko kakou Lani Moi e noho nei, a oia no ka hoike oiaio loa o ia palapala, ua hooiaio ia a kopeia ma ka buke aupuni e like me na kanawai e ku nei. E hoolohe e ka aha mai hooluhi ia oe, a mai manao e Kaahu he waiwai e ka mea pili wala mai, nau no e uku nei na kuke a ke aupuni e kuke mai nei.

KALUA KAMAE,

Kepahoni. Honolulu, Mar. 15. 1886 2068

 

            AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o A. A. KAMAIHUI (k.) o Kohala Hema, Hawaii, i make kauoha ole. Ma ke Keena imua o ka Lunakanawai EDWARD PRESTON.

            Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o ka Palapala Noi a SAMUEL PARKER, mea i aie aku ka mea i make, e hoike ana au make kauoha ole o A. A. Kamaihui i olelo ia, no Waimea, Kohala Hema, ma ia wahi no i ka la o Ianuari, 1886, a he Waiwai Paa me Waiwai Lewa kona e waiho la ma Kohala Hema, a e noi ana e hoopuka ia ka palapala hookohu Lunahooponopono Waiwai ia James Bright, a mamua ae o ka manawa e hoolohe ia ai ka Palpala Nui, e koho ia oia i Lunahooponopono Kuikawa.

            Ua kauohaia, o ka POAHA, ka la 29 o APERILA, M. H. 1886, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i au noi la imua o ua Lunakanawai la ma kona keena, ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule maloko o ke KUOKOA, he Nupepa ma Honolulu.

            Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina i keia la 20 o Maraki, M. H. 1886.

EDWARD PRESTON.

Lunakanawai o ka Aha Kiekie

Ikea: HENRY SMITH,

Hope Kakauolelo                    2070-3ts.