Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 13, 27 March 1886 — Page 4
This text was transcribed by: | Jean Howard |
This work is dedicated to: | puakea |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Nu ka M@@@hiki…..@@00
No Eono Mahima….1.00
Poaono….Maraki 27, 1886
Haawina Kula Sabati
Haawina III.
Apr.18 Ka hana mana mua. Io.
2: I---II
1 KE kolu o ka la, be ahaaina mare ma Kana i Galilaia; ilaila no hoi ka makauwahine o Iesu.
2 Ua oleloia o Iesu, a me na haumana ana, e hele i ua ahaaina mare la.
3 A nele i ka waina, i aku la ka makuwahine o Iesu ia ia, Aohe a lakou waina.
4 Olelo mai la Iesu ia ia, E ka wahine, o ke aha la ia ia kaua? aole i hiki mai i ko’u m [1] anawa.
5 Olelo aku la kona makuwahine i na kauwa, O ka mea ana e olelo mai ai ia oukou, oia ka oukou e hana’i.
6 E waiho ana malaila na ipuwai pohaku eono, no ka hoomaemae ana o ka poe Iudaio, he iwakalua kumamahiku, he kanaha paha na galani e piha ai ka kekahi, ka kekahi.
7 I mai la o Iesu ia lakou, E hoopiha i na ipuwai i ka wai. Hoopiha iho lakou i ua mau mea la , a piha loa.
8 I mai la oia ia lakou, E hookahemai ano, a lawe aku I ka lunaahaaina. A lawe aku la lakou.
9 A I ka hoao ana o ka lunaah@aina i ka wai i hooliloia i waina, aole oia i ike i kahi i loaa’i (o na kauwa, nana i hookah ka wai, ka i ike,) kahea aku la ka lunaahaaina i ke kanemare,
10 I aku la ia ia, Lawe mua mai no kela kanaka keia kanaka I ka waina makikai, a nui ko lakou inu ana, alaila i ka waina ino; ua malama ka oe i ka waina maikai, a keia manawa.
11 Hana iho la o Iesu Ii keia hana mana mua ma Kana i Galilaia, a hoike ae la ia i kona nani; a mana@io aku la kana poe haumana ia ia.
Pauku Gula. Hana iho la o Iesu I keia hana mana ina Kana I Galilaia, a hoke ae la ia i kona nani; a manaoio aku la kana poe haumana iaia. Io. 2:II
Manao nui. Ua hoopomaikai mai o Iesu i kokakou noho ana.
Na HELUHELU I.A.
Poakahi, Io 2:1---II
Poalua, Io 2:12-25
Poakolu Kek. II: 6…10.
Poaha, Ro. 12:1---15.
Poalima, Is. 55:1. Hal. 104:15. Sol.3: 9,10
Poaono, Sol 23:29-32 Hoik. 14:10
Sabati: Io. 1:9-14
Mele. Ko makou makua H.A. N.284
Pule. I launa mai o Iesu i pomaikai na home.
NA NINAU
Nawai i hoouna ia Iesu kana mau haumana mua? Mahea? Pehea ka hoomahuahua ana I na haumana? Ua kai mai anei na haumana i na hoa o lakou ia Iesa? Owai kekahi mau inoa i pili ia Iesu ma kla haawina? Io. 1:36, 41, 49, 51.
E hele ana o Iesu ihea ? 1:43: Owai me ia? Ehia la ma ia hope iho o ka hiki ana I Galilaia? Io. 2:I. Mahea kona makuahine? He mea kahiko anei ka malama ana I ahaaina ma ia mau aina? Kin. 29:22. Ehia la i malama ia? Luna. 14:12.
Owai kekahi i konoia i ka ahaaina? p.2. Ua hele aku anei o Iesu? Ua komo pu anei oia iloko o na hauolil a me na kaumaha o kanaka? I Pet. 5:7 Mat. 11:28. Pil. 4:4. Apono anei oia i na lealea lapuwale? Ua makemakeia anei ka Haku e komo pu me oe iloko o kela o me keia lealea? Ke ole hiki e noi ia Iesu e launa mai ma kekahi hana, a ma kekahi lealea paha, ua pono anei ia mau mea? Ua makemake anei iaia e hele pu i ka hula, a i ka hale pili waiwai paha? Ua hiki anei e noi i ka Haku e hoopomaikai i ke kuai ana i ka waiona---oiai he pepehi kanaka no ia, aole o ke kino wale no, aka oka uhane pu?
Eia ka hana mana mua a Iesu ma kekahi home –i ka wa no hoi e kukulu ana i home hou. He mea nui anei na home Kristiano—na home haipule, kahi a Iesu e luna mai a hoopomaikai? No na home haipule anei ka nui o na lawehala i paa i ka lima o ke kanawai? No na home hoomaloka anei ka nui o na hua i ohiia e na ekalesia?
E Hawaii, e makaal@ i na home makamae o kakou.
Heaha ka pilikia ma ka ahaaina p.3. Owai ka i hele a hai aku ia Iesu? Heaha ka pane iaia? P.4. Ua manao nui anei o Malie ua hole mai i kana? Heaha kana kauoha i na kauwa? P.5. Heaha ka Iesu kauona ia lakou? P.7 Ehia na ipuwai mal@ila? P.6 I me aha ia mau ipuwai malaila? Ua manao nui anei na Iud@io i ka hoomaemae ana?
Ua hoolohe ani na kauwa a hooko I kana kau@ha? P.7. Pehea ka nui o ka wai ma kakehi o ia mau ipu? P.6. He nui ka: He mea mau anei ko ke Akua Hoolako ana a nui i na mea e pono ai kakou? Aole anei i oi loa ma mua o na mea a kakou i nonoi ai, a manao ai?
He Aina kaulana anei o Palesetine no ka hooulu ana i ka waina? Ua maa anei na kanaka inu ana i ka wai o na hua waina i kaomi ia? Ua like ani ia waina me ka mea i kuai ia nei? Aole he mea e ona ai ia, aole he mea make keia. Pehea ko ke Akua manao no ka mea e haawi ana i ka wainai kona hoa? Hab. 2:15.
A piha na ipui ka wai, heaha ke kauoha i na kauwa? P.8. Pehea ka manao o ka luna o ka ahaaina i ka hoao ana? P.9, 10. Mahea ka hana ia ana o keia hana mana mua? P.11. He mea aha na hana mana? Una hiki anei i ke kanaka e hana ia mau mea? Aole anei i ikeia ko Iesu ano Akua ma ia mau hana? Aole anei he nui na haawina maikai ana i ao aku ai ma ia mau hana? Hoke oia i ka nani owai?
Ke ike ia nei anei kona nani? Ka nani owai ka i hoike ia ma na pua a ma na hua? Ua oi anei ka mana o ka hoolilo ana i ka wai i waina mamua o ka mana i hoike ia ma na hua momona a kakou i ai ai? E nana i na mahiko, na mala uala, na loi kalo, -- ua hiki anei i ke kanaka e hooulu a hoohua mai? Aole anei i hoike ia ko ke Akoa nani ma na mea a pau ma ka honua nei?
Pehea na haumana i ka ike ana i keia hana mana? A noonoo iho kakou i na hana mana i keia wa, aole anei e manaoio i ke Akua? Ua like anei ko ke kanaka haawi ana me ko ke Akua? P.10. Sol. 23:29, 32. Is 55:1. 2 Kor.4:17. Hoik. 21:3. Pehea ko Iesu ano hou ia kakou? Io. 3:3,5. Rom. 12:2, Is. 55:12, 13. Is 60: 17---23.
Iawai e hele ai iloko o na pilikia a pau? Ua pono anei e hana i ka pono i kahi wa, a haalele i kahi wa? Pehea ka manao no ke koa e hana ana e like me ia, i ka hele ana i ke kaua –oia anei ka ke koa e wiwo ole ke koa e lanakila ana? Hoik. 2:7, 11, 17, 26, 27. 3:5, 12, 21.
Mele. He koa liilii au la. H.A.N. 270
Pule
KUMUMANAO
NOHEA MAI LA KA HOOMANA ANA I NA AKUA LEHULEHU
O ka Palapala Hemolele wale no kai hoke mai: Hookahi wale no Akua e phono ke hoomana ia. Oia hoi ke Akua Uhane. A o ka poe a pau e hoomana ana iaia, e pono no lakou ke hoomana iaia me ka uhane a me ka oiaio. Aka, @na una noho mumule ka Palapala Hemolele, aole he hoike ana no ke Akua, alaila, ua kuhihewa io no paha, he lehulehu na akua; aka, aole pela. Ke hooia mai nei ka olelo: “Aole ou akua e ae imua o kou alo. Mai hana oei kii Kalaiia nou.” Ina pela?
Nohea mai la keia manao o na kanaka he lehulehu na akua a lakou e hooman anei? Eia ka mea mua:
I No ke naaupo no o na kanaka. Oia hoi, aole iakou i ike i ke Akua pono ke hoomana ia. E nana i ke au o na kupuna o kakou, ka poe no lakou ka hoomana ana I na akua lehulehu, i ka la, mahina, hoku, na ia o ke kai, na manu o ka lewa, ne mea kolo ma ka honua, na mea kupu a pela wale aku. Aole lakou i ike a i lo’e, hookah wale no Akua. O keia kumu wale no o ka naaupo, aole i ike, a no ia ike ole ko lakou mea i hoomana aii kela me keia mea, e like me na mea i hoikeia ae la maluna. Nohea mai ke kappa ana ana aku o na kanaka ia Kapena Kuku o “Lonomuku? Aole anei no ka manao o na kanaka? Oia ka ke akua waha ulaula, oiai nae o Kapena Kuku e puhi ana i ka paka. Nohea ka manao o na kanaka i kappa aku ai i ka lole he ili-alualu, a i ka papale hoi, he pookikihi? A pehea hoi kela poe man Wailua, Kauai, i ka wa o ka poka i lele mai ai i o lakou la, paku koke ae la lakou i ka moena me ka manao e paa aku ana? Ka! Kai noa no ka naaupo mai no. Ma Hawaii wale no anei keia noho naaupo ana? Pehea na mokupuni o ka Polunesia, na aupuni nui o ka honua nei? Elike me na ao opua hakumakuma i hoea mai i ke kakahiaka a holo ae no ia ma ka lewa i ke komohana, e hoomalumalu ana I na wahi a pau malalo iho ona. Pela no ka poe naaupo i hoea mai ai a uhi paapu aku la i ko ka honu a pau. A heaha ka mea I ike ia? Eia ke hoomana nei i na akua e, na kii laau, na kii gula, kii dala, a pela wale aku. Nolaila ka Paulo e olelo mai nei, Hoomanawanui mai la ke Akua i na wa o keia noho naaupo ana, aka i keia manawa, ke kauoha mai nei oia i na kanaka a pau ma na wahi
A pau loa e mihi koke.
II “No ka paakiki io ka naau e hana i ka hewa.”
O ka pohaku, a pau ko lakou makewai. Pehea nae ka manao o na mamo a Iseraela ia lakou e hoomoana ana ma ke kumu o ka mauna o Sinai, oiai o Mosei pii aku ai e halawai me ke Akua, aole anei hooho like mai ke anaina kanaka me ka olelo ia. Aarona, e hana I akus no lako@ i mea hele mamua o lakou no ka mea, o ua Mose la ka mea nana kakou i alakai mai nei mai Aigupita mai, aole kakou i ike i kona wahi i hele aku ai.
Oia paha kekahi kumu o ka hoomana I na akua e, aole no hoi ka ike oke, o Iehove ke Akua. Ua ike no I na hana a ke Akua, ike no i kana olelo, lohe no i ka leo paipai o na kahu no ia mea Pehea nae? Mau no ke oolea o ka 2-1 e like me Parao. E nana i na mamo a Iseraela ma ka waonahele, aia ke Akua me lakou, ua hookaawaleia ke Kai Ula imua o lakou, a hele lakou ma ka aina maloo, a ia lakou i makewai ai, hookah mai ke Akua i ka wai mailoko mai.
Ia lakou i hiki ai i Kanaana, hoomana lakou I na akua kii o ko Kanaana. I ka wa i na Lunakanawai ka hooponopono o ke auuni o ka Iseraela, haalele lakou ia Iehova, a hoomana ia Baala a me Assetarota. Nohea mai keia haalele ana ia Iehova a hoomana i na akua e? No ka paakiki no o ka naau e hana i ka hewa, aole no ka ike ole o Iehova ke Akua hookah, e pno ke hoomana ia. Nohea mai ka haalele o ke kane I kana wahine, a o ka wahine i kana kane? No ka paakiki no o ka naau e hana i ka hewa, a e kue aku i ke kanawai hemolele o ke Akua e papa mai nei.
III “No ka puni kekahi i ka hoowalewale ia” O Satana, oia ka diabolo ka mea i kapaia, o ka nahesa ka makua o hoowalewale, ke mea nana i alakai hewa i ke kanaka a haalele aku la i ka hoomana ana i ke Akua. O na kanaka hewa kekahi mea hoowalewale, nana e hoomokuahana nei i ka hoomana ana o kekahi poe I ke Akua oiaio.
O na mea maoli no o keia ao kekahi mea hoowalewale, a Paulo e hooiaio pu mai nei. “Aole a oukou mau mea hoowalwale e ae, o na mea maoli wale no.” Pehea nae e akaka ai he mau mea keia e alakai ana ia oe e ke kanaka, I ka hoomana I na akua e, aole ia Iehova? E nana ia Adamu ma, ua puni laua nahesa, a haalele aku la i ke Akua oiaio. Pela no o Solomona, u puni oia i ka hoowalewale a kana mau wahine, a lilo aku la I ka hoomanakii, a haalele ia Iehova. Ma ke kokua ia ana mai e ka mea Mana Loa, ua pakele o Ioba i ka leo o kana wahine i olelo aku ai, e hoino aku oe i kou Akua a make koke iho oe. Ua poino a Samesona i kona haawai ana iaia manul; o ke koi hoomano a kana wahine manuahi, a haalele oia ia Iehova.
O ka hoopilikia ia mai kekahi mea e alakai ana i ke kanaka i ka hoomana i na akua e. E nana ia Samuela me Kakelata, Mekaka, Apeseneto, ua hoopilikia ia lakou, me ka manao e haalele ia Iehova a e hoomana i ke kii gula. E nana ia Ieroma Husa, Perebegue, Pehea nae keia poe i hoopilikia ia me ka manao e haalele ak I ke Akua, a e hoomana I na kii, mua makau a nei?
Aole, ua paa a hiki i ka hopena. O ka waiwai kekahi mea e kahihi nei i kekahi poe i mea e haalele aku ai i ke Akua. O ka wahine a Lota, ka mea ia huli i hope, a minamina i ka hanohano ke kuonoono a me ka waiwai. Nolaila haalele i ke Akua a huli aku la I hope, ka mea hoi a Paulo e olelo mai nei, O ka make waiwai, k homanakii no ia.
Malia paha me keia mau mea kekahi mau mea e alakai ia nei i ka hoomana ana i kela me keia mau akua lehulehu. Eia nae kana olelo e huli a hoomaopopo iho: Aohe akua e ae imua ko’u alo. Mai hana i kii kalai ia nou. Aole i kii ku. Aole hoomana 13. lakou.
Me ka mahalo. S.W. KEKUEWA
KUMUMANAO
Ua like pu anei ka hanau hou me ka Bapetizo ana?
He elua mau mea okoa iloko o keia kumumanao: O ka hanau hou a me ka bapetizo ana, Ua kaawale kekahi i kekahi, aia no nae ma na wehewehe e ike ia ai ka like ole a me ka like a like me ka ninau.
Ua like pu anei ka hanau hou me ka bapetizo ana? Aole, aole like ka hanau hou me ka bapetizo ana, no ka mea o ka hanau hou, aia ia maloko o ka naau a o ka bapetizo, he hoailona wale no ia mawaho o ke kanaka.
Nolaila ka like ole a me ka pili ole o kekahi i kekahi, aka, he pono paha e wehewehe iki i
Maopopo like ia kakou ka pono o keia mau mea elua.
- Heaha ka hanau hou? O ka hanau hou, he oihana ia a ka Uhane Hemolele i hana ai maloko a ka naau o ke kanaka, e hoohuli ana i ke kanaka mai ka ka hewa ae a i ka pono, a mai ka mana o Satana a i ke Akua. Tito, 3:5 A pehea kona hoohuli ana? Penei no ia: Hoikeike mai oia I ka ino o ka hewa, a me kana mau hana a pau, a ua hoike mai no hoi oia i, ka maikai o Karisto, ka nani a me ka maemae o kana mau hana, a o ka huli no ia o ka naau a apo aku ia Karisto me ka hauoli nui, Ioane, 16:8
- O ka hanau hou anei ia? Ae o ka hanau hou ia, ka hoololi i ka makemake a me na iini iloko o ka naau o ke kanaka ma na mea o keia ao, a hoopau I kea no kahiko iloko o ka naau, a lilo ka naau kahiko i naau hou, nolaila, ola hou ae la ke kanaka mailoko ae o na hewa o keia ao, a malaila hoi ke kanaka e komo ai iloko o ke aupuni o ke Aupuni. Ho@kaka lea o Iesu ia Nikodemo, kekahi o na ‘lii o ka poe Iudaio, iaia @ hele ai io Iesu i ka po; Oiaio, he oiaio ka’u e olelo aku nei ia oe, ina i hanau hou ole ia ke kanaka, aole e hiki iaia ke ike aku i ke aupuni o ke Akua. I ko Nikodemo lohe ana i keia olelo a Iesu, nui loa ke kahaha o kona naau, a i kona manao, o ke komo hou o ke ka naka e like me kakou nei iloko o ka opu o ka manuahine, nolaila i palua ai o Iesu i ka olelo i hoomopopo o Nikodemo i kea no o ka hanau hou, a ua olelo pu aku, mai kahaha kou naau I ka’u e olelo aku nei ia oe, e p;au oukou i ka hanau @ou ia e pono ai. Ioane, m. 3:1—10.
- A hoohanau hou ia ke kanaka e ka Uhane Hemole , pau loa anei kona hewa? Kahaha, i ko’u manao, aole e pau loa ana ka hewa, e koe ana no, aka aole e lanakila ka hewa e like me. Mamua, no na mea e hana mau ana ka uhane Hemolele ia loko o ka naau a me ka hoomaemae ana, i kupu ae no hua maikai iloko a ka naau, e like no hoi me ke kanaka mahiai i kona kihapai, a pela ka uhane e hooulu ai i na hua maikai iloko o ka naau o ke kanaka, oia hoi ka olioli, ke kuikahi, ke ahonui, ka lokomaikai, @ me ka manaoio, a o keia mau hua maikai i loaa i ke kanaka i ka wa o ka UhaneHemolele I hoololi ae ai i ka naau hewa o ke kanaka a ia Karisto.
- Ma ka aha ka hana a ka uhane o ke Akua ia loko o ka naau o ke kanaka? Ma kana olelo hemolele ka olelo o ka euanelio, hoomoakaka oia i kana olelo iloko ka naau o ke kanaka, a ike ke kanaka, a hoomaopopo he oiaio, a o ka huli no ia, a mihi, a manaoio. Ioane 15: 3, Hal. 19; 7.
Ina pela, pehea hoi i oleloia ai ua hanau hou ia na kanaka ma ka olelo a ke Akua? Oia ka mea a ka Uhane Hemolele i hooili ai i ka naau o ke kanaka i kona wa i hoohanau hou ai ia lakou, oi kana pahikaua, hamare a mekana oo. A e like hoi me ka oo ma ka lima o ke kanaka mahiai i kona wa e mahiai ai, a pela no ka olelo a ke Akua ma ka lima o ka Uhane Homolele i kona wa e hoohanau hou ai i ke kanaka me kona mana. 2 Pet. I:23, Ier 23:29
1---O ka bapetizo hoi heaha ia? He hoailona wale no ia mawaho e hoikeike ana i ka noho ana o ke kanaka iloko o ka berita a ke Akua, ka poe manaoio a o na makua hoi me ka lakou mau mamo aku. Eia ka Petero: No oukou ka olelo hoolana, a no ka oukou poe keiki hoi, a pela no o Ludia i kona apo ana i ka euanelio, bapetizo ia oia me kona poe a pau.
O ke kiai o ka halepaahao ma Pilipi i kona manaoio ana, bapetizoia oia me kona poe a pau.
Ke hoike mai nei no hoi o Paulo ia kakou i kona bapetizo ana I ko ka hale o Setepano a pela no hoi ka. Haku I kona noho ana ma ka honua nei, hii ia i na keiki liilii a hoomaikai ia lakou.
I. Ua pau anei I ke ola ka poe I bapetizo ia? I ko’u manao ma keia ninau, aole i pau i ke ola lakou, no ka mea, he hoailona wale no kela mawaho ke kanaka, a o ka hanau hou, oia ke ola hou ana ae o ke kanaka mailoko ae o na hewa o keia ao. Tito, 3:5.
Nolaila o ka bepetizo, he hoailona ia i ke kanaka i ka wai ma ka inoa o ka Makua, ke Keiki, a me ka Uhane Hemolele, aka he nui ka poe i bapetizoia aole nae kohu ola ko lakou ano. Gal. 5: 15.
2. Owai ka poe pono e bapetizo ia? Oka poe mihi me ka oiaio e haalele i na hewa a pau. 3. manaoio ia Iesu Karisto, oia ka poe pono e bapetizo ia. Oih. 2:38, 8:35---38.
O lakou wale no anei? Aole, e nana aku i ka olelo a Iehova ia Aberahama ma Kin. 17:7---10.
A meia mau hoakaka ma keia kumumanao, ke waiho aku nei au imua o ka lehulehu na lakou e kaana pono i keia kumumanao.
S.C. Luhiay
E MAKAALA.
e HALAWAI ANA KA Ahahui Eunelio, o Oahu, i ka la 7 o Aperial, 1886, hora 10 kakahiaka, ma Kaumakapili. E akoakoa na hoa me ka lokahi. S. PAALUHI
Kakauolelo
HOOLAHA HALAWAI
E halawai ana k Ahahui Ekalesia o na Ekalesia o Kauai nei ke hiki aku I ka la 7 o Aperila 1886, ma ka hora 10 kakahiaka, ma ka luakini ma Loloa. A nolaila, ke paipai ia aku nein a lala a pau o keia aha e naue ae me ka makaukau i ko lakou mau haawain pakahi iho, a na ke Akua e kiai a e hoomalu mai ia kakou iloko o Kona lokomaikai nu.
S.I. KAIAA.
Kakauolelo
E HOOLOHE
E noho ana ka Ahahui Kula Sabati o Maui Komohana ma ka Poaono mua o Aperila 1886, oia ka la 4, ma ka hora 10 kakahiaka o ia la, ma ka luakini o Wainee ma Lahaina. Nolaila, ke paipai ia aku nein a kahu a pau e hana i na hoike o ko lakou mau kula ma ka pepa, a e makaukau no hoi me ka poe heluhelu haawina..
S.L. KALAOLA
Kakauolelo Kuikawa
HE MOOLELO KAAO
NO
BARETILE MUDA.
KA
HIWAHIWA LUA OLE O KA NANI
A O
KE ALII HOI O NA KUPUA A PAU,
Ka mea @ona ka Ma@u Kupanaha loa maluna o na Haku o ka p@uli a me na Uhane ino o ka po, ka mea i oleloia “ke Ki o ke ola a me ka make mau loa” @c.@c.
I ka pau ana o ka hana a ka Moiwahine Juriana Muda me kana kamalei alii, ka wohi, ka Moi o na kupua a pau ma ka lewa a ma ka aina, ua loaa hoi he manaolana i kona mau makua mamuli o kona maliu ana mai i ka elo o kona makuahine; ke iho ae la ka la ma kela hi-o o ka poai lani, ua akoakoa ae la ka ohana alii ma ka rumi hooluana o ka halealii. Pane aku la ka Moi Hitegela i kana Aliiwahine Ane Bera; Ano, ke kokoe mai nei ka manawa a’u i manao ai e hook@ aku i ka hoohiki ia ana maluna ou, oiai ua ikeia ka oiaio o kei mau mea a pau, a o ka mea wale no i koe o ka hana aku. Pau ae la kana mau olelo ana imua o ka Ui Ane Bera, ua hoolaha koke ia ka lohe ma na pe’a a pau o ka aina e akoakoa mai ma ka halealii no ka poni ana i ka Ui kilokilo i Moiwahine alua no ke aupuni ma ka hora 7 o ka po o keia la. I ka hiki 10 ana ae i ka hor a i makemakeia, ua piha pu ae la ka rumi o ka halealii kahi hoi i malamaia ai ka ihiihi o ke kalaunu a o kahi hoi a ka Moi i manao ai ehookahe i ke koko o ka mea ana e poni aku ai; ua poniia iho la ka Ui kilokilo me ka hanohano nui a ua liio koke ae l akeia poniia ana i mea haohao a he mea hoi e hoehaeha ana i kona mau hoa heihei no ka makana, a ua komo no hoi ka manao lili iloko o lakou nona.
Pau ae la keia mau hana a pau, ua noho iho la ka lahui me ka maluhia a pela hoi ka Moi Hikekela me kana mau aliiwahine. Waiho kakou ia lakou me ka lai malie, a e motio ae ko kakou mau noonoo ana elike paha me ka haohao o ka mea heluhelu no ka mea nana i lawe i ka kakou kamaeu ilaila a owai la kona mea nana i malama? Ae, a penei no:
Oiai ke kamalei alii Baretile Muda i aneane aku e hom mai mai ka opu ae o kona makuahine, ua ike mai la o Hitegla kekahi o na kupua e noho ana i ka lewa, (ua oleloia ma keai moolelo, nana no i kappa hou aku i keia inoia hookah i ka maukakane o ka mea nona keia nanea, a he hoku oi e kau nei I ka lew) hoouna mail la oia i ka ino nui e halii ana maluna o ka honua, i ike oleia kona lawe ana mai a i ka hemo ana, ua lawe mai la oia iaia ma ka puahiohio a noho i ka malu huna i ke aouli, kana mea hoi i kau nui ai. Wahi ana i pane ae ai: Aia he mea na’u i koho ai iwaena o na keiki a kanaka ma ka ili o ka honua i hoola ai mea nana e anai i na kupua a pau ma ka lewa a ma ka honua e ala kue mai ana i kona maluhia a me kona mau koko a pau ma ka ili honu, a e hoopai i ka poe e pakaha wale ana i ke ola o na kamahele a pau, a e haawi no au iaia i ka ikaika a me ka mana, aole auanei e lanakile mai kekahi maluna ona.
Pau ae la kana hoomaikai ana iaia, aia hoi kana milimili ma kona alo, a hapai malie ae la oia iaia a pane iho la: Alona oe e ka mea i hoomaikai nuiia, ke lawe nei au ia oe na’u a mau loa aku no. Aka, ano aia he hana nui ma kahou i hanaia mai ai, mawaena o kou mau makua Alii ma ka nohoalii a me na makaainana, nou; nolaila e hele aku ana kaua e aoike ia oe iho imua o lakou, i hoopauia ai ko lakou kanalua ana nou, a aia no hoi kekahi mea iwaena o lakou ke hoakaka la imua o ka lahui nou, nolaila a i ke awakea o ka la apopo e hoomakaukau kaua e hele e hoike aku ia lakou. Hoihou aku la keia ia ianei ma kahi an i hoomakaukau ai nona. A i ka hiki io ana I ke awakea ua hanaia na mea pau e like meia i ikeia ma ka helu i hala. A pela iho la oia i ikeia ai e kona mau makua a me ko ka honua a pau.
Oiai ka eueu e malama ia la me ka milikaa mau ia, ke pii mau la kona ui a me ka hiwahiwa o konamau aoao a pau, a me ka ikaika kupanaha hoi i kona maul ala, a i ka piha ana o kona mau makahiki i ka 15, ua nui loa mai la kona aloha i kona maumakua a me kona mau hanau mua, a nolaila, ua hoao aku la oia i kona kahu hanai, ina paha @ia e ae mai ana I kana noi; a kahea aku la oia iaia a hele aku la no hoi keia; a wahi a kana milmili. Aole anei e pono ia’u e heie e ike i kela mau makua o’u? Aole oe i kupono e hele i keia manawa, aole i lawa loa ka ikaika nou e paio aku ai nou iho ma kou alahele, no ka mea, aia la he mau tausani o na tausani o na uhane ino a me na legeona e hakilo mai nei nou, u a ike no hou lakou aia he mea e noho alii ana maluna o lakou, a wahi a lakou, he pono e make oe mamua o kou nui ana ae a manua hoi o ka hiki io ana mai o ia mau la, oiai hoi, o ka ikaia i loaa ia oe i keia mau la opio ou, ua lawa ia no na mea kino a me na kupua ma ka ili o ka honua wale no; a ina oe e hele aku ana , alaila e halawai ko@e no oe me lakou, a me ka nui o na haawina ehaeha e loaa ai ia oe he wahi pakele mahunehune, a aole hoi au i manao pela oe e hana ia mai ai. Nolaila, e hoomanawanui kaua a phia ka 20 o kou mau makahiki, alaila o kaua pu no ke hele. I ka poau ana o ka ianei mau olelo, ua lilo no ia i mea maikai i kona manao, a o ka uilani @o kona puuwai ke oni la no.
I ka piha io ana o kona mau makahiki i ka @o, ua lawa pono oiai ka ikaika kupanaha a me ka mana, a me kaui kelakela. Pane aku la kona kahu hanai iaia; Ano, e makaukau ana kaua e hele ma ke alahele no kahi o kou mau makua aloha e noho @ mai la ia oe, a nolaila, e ku mai oe ano imua o’u, ku mai la kana hanai imua ona, a kau ae la o Hitekela i kona mau lima maluna o kana hanai, a hoomaka aku la e hoomaikai iaia i ka i ana: Ke hoomaikai aku nei au ia oe e ka mea a’u i poni ai iwaena o na keiki a kanaka, e lanakila mau aku oe maluna o na mea kino a pau ma ka ili o ka honua, a e anai loa aku oe I na kupua ino ma ka lewa e pakaha wale ana i ke ola o na malihini hele a pau a me ko iakou ala kue ana mai imua ou, a e hoopai aku oe ia lakou me ka ka o kou waha a ma ka welelau o kou mau manamanalima e hoike aku no oe i na hana kupanaha, a e lilo auanei oe i pulakaumaka i na kupua a pau e ake ana e hooko i ko lakou mau manao lili kuhihewa. I ka pau ana o kana hoomaikai ana i kana hanai, o ae la kona li@a akau i ka lewa, a olapa ae la ka uila, a nei nakolokolo ae la ka honua; a o kona lima hema i ka honua, a pi’o ae la ke anuenue mai kahi a laua e ku ana i ka halealii, kahi hoi a laua e hele aku nei. Ninau ae la ke kama alii opio i kona kahu hanai: Heaha kea no o keia mau mea a pau a me keia anuenue hoi e pi’o nei malalo o kaua, a aia la ihea kona welau? Pane aku la kona makua hanai, ke kupua Hitegela: Ke hoouna aku nei kaua i ka lohe mamua o kaua, a i ke anuenue hoi i alanui hoi no kaua, ua hiki loa aku la kona welau i ka halealii, a e ike no lakou, eia o eke keiki ke hele aku nei e ike i ka makua a me ka ohana pu hoi, no ka mea, aia no he mea nana e hoakaka iwaena o lakou, a ua poni aku kou makua iaia i Moiwahine alua no kona aupuni, a hoopau ae la ia i kana mau olelo ana.
I ke anuenue e kau hoolai nei maluna pono o ka halealii a komo loa aku kona welau iloko o na ao kaalelewa o ka lani, uan ike koke ae la ka Moiwahine Ane Bera no keia mea kamahao, ua hoolaha koke ia he olelo kuahaua mai ke aloalii aku e i ana: E lohe e na mea ola a pau, e hiki mai ana ke keiki alii o ka lewa, ka mea i hanau ia mai ka Moiwahine Juriana, ke ike nei kakou i kona alanui e kau nei, a ke kauoha pu ia aku nein a lahui kanaka a pau, i ka wa auanei e iho mai ai oia a kona wahi e ku ai, e kulou haahaa aku kakou imua ona, aole nae oia e ike ia aku ana me kona kino holookoa a pau, aka, e ike ia aku ana kekahi punohu ao nui, o ka mea ia nana i mala ma mai nei iaia, a o ke kamalei alii o Pelekane nei, aia no iloko olaila; nolaila, e hoomakaukau koke ia ka halealii no ika apo aloha ana aku iaia.
E waiho kakou i ko lalo e liuliu la i ko lakou mau home, oiai, ke hooko ia la ka hoolaha ana a ka Moiwahine elua o ke aupuni, a e huli iki ae kakou ia laua nei e nee aku nei no ka home o na makua o ka Ui nohea o Pelekane. Mamua o ko laua haalele ana i ko laua home lewa, ua pane aku la o Hitegela i kana milimili: E hoolilo ana wau ia’u iho i punohu ao, a e komo ae oe iloko o’u ma kuu kino ao, a o kou aahu no ia nana e hookaawale mai ia oe mai na bana ino mai a na kupua manao ino o ka lewa a me ka honua, aia o mua la ua piha, aka, heaha la ia mau mea ia oe, oiai o oe mailuna a lalo, ua piha a ua laahia kou kino, aohe k@pua nana e hoopio ia oe, nolaila, e uhaele kaua.
Iloa no a pau kana kamailio ana, ua nalowale aku la oia; aia hoi, he punohu ao e ku ana, hoomanao koke ae la keia i na mea a pau i oleloia mai ai ia ianei a komo ae la keia iloko o kea o, a neeuaku la lal laua a kau pono iluna o ke anuenue, aia hoi, nei nakolo ae la ka lewa me ka hekili no hookah manawa wale no, a lohe aku la ko lalo, a hooho ae la lakou: Eiae ke keiki alii Baretile Muda ke iho mai nei! Eiae ke keiki alii Baretile Muda e!! Nee aku la ka punohu ao ma kahi o ke anuenue e hamoe la no ka hale alii, ua piha ae la ka lewa i na kapua he mau tausani o na tausani, e lele poai ana ma ka lewa, o kekahi o lakou ua hoopuke ae i kekahi mau huaolelo e i ana: Aole pono ia kakou e ala kue aku iaia, no ka mea, he keiki ikaika loa keia, a he mana loa kona i oi ae mamua o kakou, aole kakou e lanakila maluna ona, o ka pono wale no ia kakou e hana aku ai, e hele aku kakou e hana aku ai, e hele aku kakou e hoomaikai iaia. O kekahi hoi o lakou, aohe hoolohe mai i ka hua o ke ola, uilani ae la no ma ko lakou ikaika iho, me ka ike ole ae aia he mea nana e apahu pu ae i ko lakou mau ola makamae.
Hu ka makani nui ia Baretile a kani ka Muda. BARETILE MUDA maluna ae.
KAKELA & KUKE
E laa na pahiolo, koi hole, hamale, koi nui a me liilii, kila, wili p@@a, rula, apuapu, kui o na aco a pau, kala kaa, hao hoopaa puka pohaku hoana, kepa, lei ilio, kaula hao ilio, pahi, upa, pahi amiumi, kalapu, kope hulu pulupulu, oepa ka lakala, lina hao, ami, keehi, a me ke
KAULA OPU
Palau o na ano a pau, Oo, ho, kopala, pe, kipikua, hao kope, au ho a pea aku, kua bipi, lei bipi, kaula hao bipi, uwea pa, uwea keleawe, hao pili piula, kaa palala, ipuhao, ipu ti
PA-PALAI MAKAU ME KE AHO
Ili wai, papa holoi, kopa ala, kaula kuaina, hu’akai, ehi wawae, hulu pena, a pelu aku.
Pena wali, kini nui a me liilii o na ano a pau, me ka pepa kuhikuhi, pena keokeo, aila pena, aila hoomaloo, vaniki kaa, a me vaniki moe,
PENA HOOMALOO
----a me aniani hale ----
AILA MANU, AILA MIKINI, AILA HANO ILI
AILA KAA, INIKA KAMAA
PAUDA, KUKAEPELE, KIANA
PAUDA, UIKI IPUKUKUI O NA
ANO HE NUI A LEHULEHU
LOLE MAKEPONE
----E aa ua -----
AHINAHINA, KALAKOA. KEO
KEO, LEPONALO, HULUMANU
UWE-WAHINE, KUI HUM UHU
MU, A ME KA LOPI
Ke Kuiko @ loaa no ia ma kahi o
KAKELA & KUKE!
NA MEA PIULA
Mikini Humuhumu
Makini a WHEELER @ me WILSON
MIKINI A WILCOX ME GIBBS
NA MIKINI A
-----REMINGTON----
He nui loan a mea hao me na ukana e ae o na ano a pau, aole hiki ke hai pau ia aku, hewa i ka wai na maka ke ike
Laau Lapaau Kaulana Loa
A DR. JAYNE,
LAAU HOOMAEMAE KOKO
LAAU HOOPAU NAIO, LAAU
KUNU, PENIKILA, HUAALE
PAAKA I, LAAU HOOPAA HI,
@@ua Laau Hamo a Pela ‘ku.
KAKELA –KUKE.