Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 12, 20 March 1886 — Page 4
This text was transcribed by: | Juliet Ruby |
This work is dedicated to: | To Sally Vrana! Thanks for the hospitality! |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
No ka Makahiki...$2.00
No Kono Mahina ...1.00
KUIKE KA KULA
Paono...MARAKI 20, 1886
KANI AE.
[Tell It Out.]
G H. No 329
1
Kani ae i na lahui, no ka nu maikai.
Kani ae, Kani ae.
Kani ae i na lahui, Iesu no ke 'Lii,
Kani ae, Kani ae.
Kani ae me ka hookani, Iesu mai ke'Lii
Kani ae me ka pailani, a hosana e.
Kani ae Iesu ka nani ke 'Lii @ malu ai,
Kani ae, Kani ae.
2
Kani ae i na Pegana, Iesu no ke 'Lii,
Kani ae, Kani ae
Kani ae i lohe poao o ka poe luuluu
Kani ae aia ka maha, maha ia Iesu.
Kani ae e na auwana, hoi mai ano,
Kani ae, Kani ae
3
Kani ae i na ohana, na makua e,
Kani ae, Kani ae.
Kani ae i na opio, Iesu no ke 'Lii,
Kani ae, Kani ae.
Kani ae mana kauhale, ma na home no,
Kani ae la ma na mauna, na moana pu,
Kani ae mai o a o la, Iesu ke 'Lii mau,
Kani ae, Kani ae
HAWAII
Haawina Kuia Sabati.
HAAWINA II.
Apr. 11. Na haumana mua. Ioa. 1:35-51.
AIA la ae, ku hou ae la o Ioane, me na haumana ana elua.
36 A ike aku la ia Iesu e hele ae ana, i mai la ia, E nana i ke Keikihipa a ke Akua!
37 A lohe ae la na haumana elua i kana olelo ana, a hahai aku la laua ia Iesu.
38 Haliu ae la o Iesu, ike mai la ia laua e hahai ana, i mai la ia laua, Heaha ka olua e imi mai nei? I aku la laua ia ia , E Rabi, (@a ka hoohalike ana, e ke Kumu,) mahea kou wahi i noho ai?
39 I mai la kela ia laua, E hele mai e ike. A hele aku la laua, a ike i kona wahi i noho ai; a noho iho la laua me ia ia la; ua kokoke ka umi o ka hora.
40 O anedera, ke kaikaina o Simeona Petero, oia kekahi o ua mau haumana la elua i lohe i ka loane, a hahai aku la ia Iesu.
41 Loaa mua ia ia kona kaikuaana iho, o Simona, a i aku la ia ia, Ua loaa ia maua ka Mesia, ma ka hoohalike ana o Kristo ia.
42 A alakai aku la kela ia ia io Iesu la. A ike mai la o Iesu ia ia , i mai la, O oe no o Simona, ka keiki a Iona; e kapaia oe o Kepa, ma ka hoohalike ana, he pohaku.
43 Ia la ae, manao iho la o Iesu e hele i Gahlaia, a loaa ia ia o Pilipo, i mai la ia ia, E hahai mai oe ia'u
44 A o Pilipo, no Betesaida ia, no ke kulana kauhale o Anederea, a me Petero.
45 Loaa ia Pilipo o Natanaela, i aku la Pilipo iaia, Ua loaa ia makou ka mea a Mose iloko o ke kanawai, a me na kaula i palapala'i, o Iesu, no Nazareta, ke keiki a Iosepa.
46 Ni nau mai la o Natanaela ia ia, E hiki mai anei kekahi mea maikai no Nazareta mai? I aku la o Pilipo ia ia E hele mai e ike.
47 Ike ae la o Iesu ia Natanaela e hele mai ana io na la, a olelo mai la ia nona, E nana i ka Iseraela oiaio, aole he hoopunipuni iloko ona.
48 Ninau aku la o Natanaela ia ia, i aku la, Inahea oe i ike mai ai ia'u? Olelo mai o Iesu ia ia, i mai la, Mamua o ka Pilipo kahea ana'ku ia oe, ua ike au ia oe e noho ana malalo o ka laau tiku.
49 Olelo aku la o Natanaela ia ia, i aku la, E Rabi, o oe ke keiki a ke Akua, o oe ke alii o ka Iseraela.
50 Olelo mai la o Iesu ia ia, i mai la, No ka'u hai ana'ku ia oe, Ua ike au ia oe malalo o ka laau @, ke manaoio nei anei oe? E ike auanei oe i na mea nui e aka i keia.
51 Olelo mai la oia ia ia, Oiaio; he oiaio ka'u e olelo aku nei ia oukou, Mahope aku e ike oukou i ka lani e hamama ana, a me na anela o ke Akua e pii aku ana, a e iho mai ana maluna iho o ke Keiki a ke kanaka.
Pauku Gule, Lohe ae la na haumana elua i kana olelo ana, a hahai aku a laua ia Iesu. Io. 1:37.
Manao nui. Pomaikai ka poe i hele i o Iesu la a keua i na mea e ae e hele pu me lakou.
NA HELUHELU LA.
Pokahi, Io. 1:19-34.
Poalua. " 1:35-51.
Poakolu, Mat. 3: 1-17.
Poaha, Mar. 1:1-15.
Poalima, Luk. 2:39-52.
Poaono, " 3:1-18.
Sabati, " 4:1-15.
Mele. E nana ia Iesu; H.A.N. p. 273
Pule.
NA NINAU.
Mahea o Ioane Bapetite? Io. 1:28. Heaha kana ilaila? Mar. 1:9. Owai kekahi i hele ae e baptezio ia? Mat. 3:13. Heaha ka i ikeia i ka wa i bapetizo ia o Iesu? Mat 3:16. Heaha ka leo i loheia? p.11.
Ma ia hope iho, mahea ko Iesu hele ana? Mat. 4:1. Ua aha oia ma ka waonahele? Ehia hoao ana o ke diabolo iaia? Heaha ka mua? Mat. 4:3. Heaha ka Iesu pane? Heaha ka hoao elua? p. 5, 6. Pehea ka Iesu pane i ka diabolo? p.7. Heaha ke kolu o na hoowalewale? p.8, 9., a me ka Iesu olelo? p. 10. Owai ka i lanakila? Pela mau anei? Iak. 4:7. He hoohee wale ka ka diabolo!
Owai ka i hoounaia e launa me Ioane? Io. 1:19. Heaha ka lakou ninau? Pehea ka lakou pane ana? p. 20, 23. Heaha ka ninau hou? p.15. Pehea ke Ioane pane ana? p. 26, 27. Ua ike anei lakou aia o Iesu iwaena o lakou? Ehia paha makahiki o Iesu ia wa? Aole anei lakou i hoomaopopo nona iloko o ia mau makahiki he kanakolu?
Oiai e lawelawe ana o iane i kana hana. owai ka i hoea mai? Io. 1:29. Heaha kana olelo no Iesu? 29-33. Heaha ke kauoha i ka Iseraela ma Aigupita? Puk. 12:3. I mea aha ia keikihipa? p.23. Owai wale no ka mea hiki e lawe aku i na hala o ke ao nei? 1 Kor. 15:3. Gal. 1:4. 1 Pet. 2:24. 3:18. Pehea ko IOane hoomaopopo ana o Iesu keia? Io. 1:32, 33.
Ia la ae, owai ka i ike hou ia Iesu? p.35. No ke aha ko loane kapa ana ia Iesu ke keikihipa a ke Akua? Heaha ka mea i mohai mau ia i kela la i keia la e na Iudaio? Puk. 29: 39. Mahea? p.42. Me aha ia mohai? He hoailona no ke aha? Nawai i lawe i na hewa o ka ao nei, a make i ola kakou?
Ke ole Iesu i make, ua pakele anei kenaka mai ka make mai? Ola anei ke ole manaoio ia Iesu? Oih. 16:31. A loho na haumama elua a Ioane i kana olelo, ua aha lakou? p. 37. I ko Iesu ike ana ia lakou e hahai ana iaia, heaha kana ninau? p. 38. Heaha ka laua ninau iaia? Ua hele pu anei i ko Iesu wahi noho? p.39.
Owai keia mau haumana i hahai ia Iesu? Owai ka Anederea i imi aku ai? p.41. Heaha kana i hai aku iaia? Ia wai kana alakai ana ia Petero? Aole anei oia ka manao mua o ka mea i imi i ka Haku a loaa iaia, e alakai i na mea e ae ia Iesu, i loaa pu i ka pomaikai? Makemake anei kekahi e huna i keia pono mai kona hoa aku? Pehea ke kauoha? Mat. 5:6. Pehea ka mea e imi ana i ka waiwaii o keia ao; ka imi koke anei i ka hoa, i loaa like ia laua ia pono?
I ko Iesu ike ana ia Simona, pehea kana pane ana iaia? p.42. Ua kapa ia anei oia pela mahope iho? Mat. 16: 17-19. Oia anei ko Petero ano? - he paa, he ikaika, he naue ole? Aole anei i hoole i kona Haku i kahi wa? Aole anei oia i mihi nui no ia hoole ana, a me e kona paa ma ia hope iho?
Hoomakaukau o Iesu e hoi ihea? p.43. Owai ka i loaa iaia? No hea o Pilipo? p.44. Mahea o Galilaia? Mahea o Betesaida? Owai kekahi mau haoOana e ae no Betesaida? Mahea ko Iesu home? He wahi kupono o Galilaia no ka noho pu ana me kana mau hanmana, a hoomakaukau no ka hana?
Me wai ko Pilipo halawai ana? He nui anei na pauku ma ke Kauoha Kahiko e pili ana I ka Mesia? Owai kekahi? Kin. 49: 10. Nahelu, 24:17-19. Kana. 18:15. Is. 7:14. 9:6,7. 52:13-15. 53:1-12. Ez. 34:23-31 Nohea o Natanaela? Io. 21:2. Heaha ka ninau a Natanaela? p.46. He kulanokauhale nui anei o Nazareta? Aole anei i hoowahawaha ia ko Galilaia no ka ike ole? Heaha ke kauoha a Pilipo ia Natanaela? I ka hiki ana ma kahi a Iesu i noho ai, pehea ka Iesu olelo nona? p.47. Pehea hoi kana pane ana i ka ninau a Natanaela? p.48. He wahi kanalua anei kona no Iesu? p.49. Ke ole keia ke keiki a ke Akua, ua hiki anei e hoomaopopo i ko loko o ka naau, a me ka ike ana i na mea ma kahi mamao aku?
Heaha na mea ana e ike ai mahope? p. 50,51 Heaha ka pomaikai o ka hele ana me Iesu? Aole anei e mahuahua ana ka manaoio. Hiki anei i kekahi e ku mamao aku a ike lea ia Iesu? Aole anei o ka hahai ana i ka malamalama i loaa mai, ka mea e mahuahua ai ke malamalama?
Eia ka pono, "e hele mua e ike" i ka pono o ka Euanelio.
Ua poino anei kekahi o keia poe i hele e ike? Ina ua kau mai na pilikia kino, ua lohe ia anei ko lakou haalele ana ia Iesu?
E na kumu me na haumana, e hele mai e ike. Eaoao oukoa, a e ike hoi, he maikai no o Iehova. Pomaikai ke kanaka paulele iaia. Hal. 34.
Mele, Imi i ke Kahi. H.A.N. p. 172.
Pule.
He Kokua.
E ka Nupepa Kuokoa, - Aloha oe: E oluolu mai oe e hookomo aku i keia mau wahi mapuna leo iloko ou, a nau ia e hoike ae imua o ke akea, a penei: Ua loaa pono aku ia A. O. Polepe na dala he 25 mai ia J.S. Kala aku, he wahi mea kokua lokomaikai wale na keia wahi ekalesia i ka Papa Hawaii, a ma keia mau wahi huaolelo, ke hoike pu aku nei au, he oluolu ka noho ana o na hoahanau, a he holopono no hoi na hana a ka Haku iwaena o lakou. A o keia mau hua i loaa aku i ka Papa Hawaii, oia ka helu elua o na makana aloha ana a keia wahi ekalesia me ka hauoli a me ka lokahi pu o ka manao. Eia mai o Puuohua ke oili pulelo aku la imua o oukou e na ekalesia a pau o Hawaii a hiki loa aku i Niihau. Me ka mahalo. D.N. KEKAULA.
Pohakupuka, Hilo, Hawaii.
HAINA NINAU.
O ka baina ninau baibala a hoopohihihi o ke Kula Sabati o Waipio mai, a eia ka'u: "O ka Iesu no ka oii; no ka mea, he bapetizo kana me ka Uhane Hemolele, a o ka Ioane hoi, ua bapetizo oia me ka wai. Pela i hoikeia mai ma Ioane 1:33, aia ma ka hapa hope. O keia iho la no hoi ka haina a kekahi kumu Kula Sabati o Kona-waena nei. Me ka mahalo. J.W. KAUMUALII.
Kainahu, Kona A., Hawaii.
O KUU MAKUAKANE UA HALA.
Me ka naau i piha i ke aloha, a me na kulu waimaka walohia e hoohanini ana Mana i ka waiopua, ke hoike aku nei au imua o ka nui lehulehu i ike na ohana a pau e noho ana mai Hawaii a Kauai no kuu makuakane i aleha nuiia oia o Mr. E. K. Keliiholoikauai, oiai ua wehe mai oia i ka pili ia makou na keiki he ehiku ka nui e ola nei, a elua hoi i make, na moopuna he eono, a ua hoi aku hookahi i ka lepo, a ke noho nei makou me ka mama i hooneleia e ke kane ole, aka, hookahi makua o ke Kahikolu Mana ma ka lani.
Ma ka nora 5:40 o ke ahiahi Poaono la 20 o ka mahina i hala, nuu mai la i kona luhi, maha aku la kona uhane, a hoi aku la me ka mea nana oia i haawi mai. Nolaila, ua kii mai la ka make a me kona mau lima menemene ole a lawe aku la i ke ola makamae o ko makou papa i aloha nuiia. He oluolu, he lokomaikai, he heahea, he malama mai ia makou na keiki a me na moopuna, a me na hoa'loha ne hui. Ua hanauia oia ma Puapuaaiki, Kona A., Hawaii, i ka 1820. O ka nui o kona mau la o ke ola ana ma keia ao mauleule, he 66 makahiki, a haalele mai la ia makou e paiauma aku i ke aloha nona.
E hoonani mau ia ke Akua no kona i ka lawe ana aku i kana o ka uhane. He mahi ke ola o ke kanaka i pu-a ae a nalo iho. Ma ke ahiahi Sabati ae ua hoi aku la kona kino i ka lepo, no ka mea no ka lepo mai no kakou, a e hoi aku no kakou ilaila, a o ka home hookahi no ia o na kino; a o ka home hoi o na uhane, aia ma kela Paredaiso. A ke haawi ae nei ae i ko'u hoomaikai i ka Ahahui Opiopio O Kahului, Kona, Hawaii, no ko lakou lawe ana na lakou e uhu ka pahu, ka uhi i waho, a me ka eli ana i ka lua; na keia Ahahui no hoi i malama ke anaina pule i ke kakahiaka a me ke ahiahi Sabati. Owau iho no me ke kaumaha. J.E. KAIEWE JR.
MAKE IA PAAHANA KAHIKO.
Ma ka Poakahi nei i kaili aku ai ka make i ke aho o Mr. Abela Kahoowalewale Hale, kekahi o na lima lawelawe a kukulu hua kahiko o ke KUOKOA nei no kekahi mau makahiki loihi i hala ae i hope. Ua kaupaleia aku kona mau lima i ka hana kukulu hua mamuli o ke ano ikaika kupuno ole o kona ola kino, a mai ia manawa mai a hiki i ka make ana aku la, ua hoomailo mau ka nawaliwali i kona kino. He paahana oia i hilinai nui ia e na haku hana ona i hono lawelawe ai, a oia kekahi o na opio Hawaii i mahaloia ma ka aapo a holomua ma na loina ike o ka oihana kukulu hua kepau. Ma kona make ana aku la, ua haalele iho oia he wahine, a he ohana hoi me na hoa'loha lehulehu ma keia ao, a nona lakou e noho kanikau nei. Pela pu makou e komo pu aka nei ma ia mau hoomanao walohia. Make oia i ka 27 a oi o kona mau makahiki. Aloha no oia.
Ua hoike mai kekahi mea ma ke keena nei, ua hoao ae la he mau powa e komo ma Home Lunalilo ma ka po Poakahi iho nei, aka, ua haoia mai laua i ka pu, a mama ana i ka holo. He mau huaolelo kai loheia aku ka i ke kani ana o ka pu, penei: "O my God.' A me he la ua pupupu ka poka lu ma kona hope. He mau haole ka mea i hoomaopopoia aku.
HE MOOLELO KAAO
- NO -
Baretile Muda,
-KA-
HIWAHIWA LUA OLE O KA NANI,
-AO-
KE ALII HOI O NA KUPUA A PAU,
Ka mea nona ka Mana Kupanaha loa maluna o na Haku o ka pouli a me na Uhane ino o ka po, ka mea i oleloia "Ke Ki o ke ola a me ka make mau loa" &c. &c.
I KEIA wa i hamau ai ke anaina no ka hapa hora, oia ka ke kumu o ka ino nui a lakou i ike ai. I keia wa no i ku mai ai na mea hoike he nui wali, e i ana, "Owau, a owau" a pela wale aku, e hoike ana i na mea he lehulehu wale no ka heihei e loaa ka makana lua ole he "heluna moi no ke aupuni." aka, mahope o lakou i ku mai ai kekahi kaikamahine ui opiopio me na nanaina o ka mino aka, a pane maila: E na lii a me ka ohana alii o Belekane nei, E ola mau loa. E ke anaina i akoakoa mai i nei i keia po, Aloha oukou; a e hoolohe mai: Oiai ka Moiwahine e hapai ana i ke keiki ma kona opu, he keikikane no ia; a i ke kokoke ana e hanau, ua uhi mai la ka ino maluna o ka aina a pouli, a ua ike pu ia aku hoi na hoku o ka lani, a i ka mao ana ae o ka ino, ua hemo aku la ke keiki me ka ike ole ia, a i ka moe ana o ka Moiwahine ma kona wahi moe no ka maluhiluhi, ua ike aku la oia i keia hihio a kakou i lohe ae nei, a o ke keiki ana i ike aku ai o kana keiki ponoi no ia mai kona opu aku, ke kama alii wohi o Enelani nei. A o na anuenue ana e noho ana maluna iho, oia no kona nohoalii; a o ko laua moe ke'a ana malalo iho ona, ma na kukulu eha o ka honua, oia no kona apo ana ae i na kapua a pau malalo iho o kona mana a me kona ikaika, a e hoolilo ia lakou malalo o kona malu; a o kela mau hua ma kona umauma, oia no kona mana me kona ikaika a oia no ke pepehi a oia no ke hoola, a na ka ha o kona waha e mahae a e hoolilo i ka wela o ke ahi i aheahe kehau huihui maikai, a i ka pa kolonahe o ka makani i lapalapa no he ahi a me ka luaipele: a e hoolilo no ia i na welelau o ka makani i mau elele nana; a ma ka welau o kona manamanalima e hoike ia no na hoailona kupanaha ma ka lwea a ma ka aina malalo hoi o na wai maloko o ka hohonu. He mea oiaio loa keia, i lohe oukou e na alii a me keia anaina nui akoakoa mai nei i keia po. A o ka mea e i ke ia ai ka oiaio o keia mau mea a pau a'u e kamailio nei, e kali ka kou a ao keia po a awakea ponoi, e ike ia aku ai oia e hele mai ana maloko o ka punohu a o a noho mai e like me ka hihio a ka moiwahine i ike ai. A i ike oukou i ka noe e halii paa ana a i na lalapa uila e hoholo ana iwaena o ka pohina uakea, alaila e hoomanao oukou o ka hikimua ana ia o kona ike ia ana aku; a e pilipu auanei na kupua a pau a me na alii ikaika o ka lewa na haku a me na uhane ino o ka pouli a e noho alii auanei ka lili palaualelo o ka manao po-ho.
Hoopau iho la ka ui kilokilo i kana mau olelo a noho iho la ilalo i panai pu ia me na leo ikuwa o ka hauoli e wawalo ana ma na paia o ka hale alii, a ke kokoke aku nei e wehe mai ke alaula o ke ao. Ua lohe pu ia na leo mai o a o e i ana: He oiaio maoli no ka ke kilokilo a he keo maoli no a ka ike kupanaha loa.
I ka pau ana ae o ka uluaoa ana o ke anaina, ku mai la ka Moi a hookuu mai la i ke anaina ma ka pane ana mai i kona leo alii: E hoi oukou me ka maluhia, a hoi aku la kela a me keia me ka maluhia ma ko lakou home.
Ua apo koke mai la ka ohana alii ia Ane Bela (ka ui kilokilo) a hoi aku la i na hora i koe o ke aumoe, a malaila i luana pu ai me ka ohana alii, a kauoha pu aku la no keia i na Moi o ke auni na makua hoi o ke kamaeu nona keia nanea a kakou e kuwili nei, i ka wa auanei e ike ai olua a o ko na aupuni a pau i ke kamalei alii ma kahi mamao, alaila, me ka naau haahaa e hele aku kona makuaine alii ponoi a e kahea koke aku ma keia mau inoa ekolu; o ka mua, "Ka ui Hikekela;" ka lua, "Ka weli o ka lewa:" ke kolu, o ka mea nona keia nanea a kakou e kuwili nei; a i ko olua kahea ana, e pane aku penei: Ka wohi, ka ui nohea, ke kamalei alii o Enelani nei, ka pua alii a ko maua mau puhaka, a e hee ana i keia mau inoa pakahi a pau, a o ka inoa i ka wa a olua e hea aku ai, e ike ia ana na hoai lona kupanaha ma ka aina a a ma ka aina, alaila oia auanki ka inoa i aeia e kapaia maluma ona, ina aole he mau hoailona kupanaha ma ka lewa a ma ka aina, alaila aoie no oia i ae i kekahi o ia mau inoa maluna ona, alaila, e hele aku wau e hoao, malia paha oia i ka uwalo aku a kana wahi kauwa nei, a i nele mai no hoi i ka'u kaukau aku, alaila, o kakou auanei ka lehua mua o kona inaina.
Hooki ae la keia i ka ianei pane ana aku, me ka makahehi nui ia, ua pane koke mai la ka Mowahine Juliana Muda, ano, e ka opio puuwai kuoo, ka mea nona ka ike kupanaha loa i keia po, a ano, ke apo aku nei au ia oe i keia po a mau aku, ke hoike maopopo mai nei oe i ka mea oiaio wale no. a nolaila, ua @@@@ ko'u manao ma ka hooko ana aku i ka'u i hoohiki ai, ooe no kou pokii ponoi ma ke kalauhu o ke aupuni, a e kapa ia oe "O kekahi o na Moiwahine o ke aupuni." Oianei (Hitekela Muda) ae no ka kaua alii kane. Ke hoopaa a ke hooiaio loa aku nei au i ka'u hoohiki me ke kali ole aku no ka oiaio o keia mau mea a pau au e hoike mai nei.
I ka pau ana o ka olelo ana a ka Moiwahine, pane mai la kana Alii kane, "E ka Ui a'u manao ai e hookahe i ke koko ma keia wahi, mamua pono o ka nohoalii i keia po i hala iho la, ke nonoi aku nei au i ka laahia o kou kino walohia, kekahi o na Moiwahine o ke aupuni nei o Pelekane, e ninini mai i ke kehau o kou hoomaikaina maluna o'u nei, e kala mai hoi oe i ko'u au hewa a pau a'u i hana aku ai imua ou i keia po aku la mamua o ko'u hoopuka ana aku i hookahi huaolelo hou aku.
Pane aku la ka ui kilokilo ka Moiwahine ku'i o ke awpuni: E o'u mau haku na alii ma ka nohoalii o Belekane nei, na pua alii hoi mai ko olua mau puhaka mai, e mau aku no ka maluhia o ka aina, na alii na kuhina na luna nui o ke aupuni, na alihikaua na luna nui o ke aupuni, na alihikaua a me ka lehulehu o na tausani koa malalo o ko lakou malu, na makaainana o ke aupuni: E mau ka maluhia o ka aina mai o a o, a ke puana ae nei au: Ua kalaia aku oe. Kunou mai la ka Moi a pane mai la: E kekahi o ka'u mau aliiwahine, aole no a'u mea e ae e hana aku ai, oiai o ka mea nana ka hana i hanaia, ua puka ka olelo mai kona waha aku, nolaila ua lilo ia i rula mawaena o ka ohana alii, aole he mea nana e makala ae ia mau olelo, a he olelo paa loa ia e pono ai e hanaia; o ka'u wale no e pane aku imua ou, e hooko aku ana au ia haawina maluna ou e ka lua o ka'u mau Moiwahine i ka hora 7 o ka po o k ala apopo a e poni ia oe imua o na mana nui o ke Aupini me ka hanohano nui a me ka ihiihi.
A ke hooheno iki ae nei ka mea kakau, me he mea la, o kona ake nui no paha ia "E ake a kau pono ae ka la i Makaukiu, i kuleana ai ke ahi o Nualolo me na pali o Haaluea.
I ka pau ana o ka nu-ne ana a ka ohana alii, ua puka mai la ka la me kona nani nui e alohilohi ana, ua kokoke mai la ka manawa o ka aina-kakahiaka, koele ae la ka hora 8 lehau ae la ka papaaina i na momona i kupaluia, kai aku la ka ohana alii no ka rumi aina e kuikui ana ka Moi Hikekela ia Juriana ma kona lima akau, a i ka ui Ane Bera ma kona lima hema, a o na keiki no hoi e ukali ana no ka rumi ai ka pahu hopu, pau ka hana malaila, huli hoi no ka rumi hooluana, ua hala no hora elua o keia hoonanea ana, pa-ku ae la ka ka hora io ua ano e mai la ka malamalama o ka la e ano haula ana, o hoomaka ae la ka hohola ana mai o na eheu o ka pouli maluna o ke kulanakauhale a me ko ka honua a pau, no ka hapaha hora keia hohola ana o ka pouli, ua mao ae la; aia hoi ka ohu e halii ana i ka ili o ka honua a hala oa aku i ka lawanuu, e o ana a lalapa uila iwaena o ka pohina o ka noe e hoohelelei iho ana na paka ua kilihune, ka hekili hoi e nu ana ma na na ao kaalelewa ka lani; a i ke kokoke ana e kani ae ka hora 12 o ke awakea, ua kalae ae la na lani, ka la me kona nani nui, aui hoi, he elua mau anuenue e kau ana ma ka lewa, e iho ana ma na kihi eha o ka honua poepoe a mai ke kukulu Akau mai he punohu ao nui e nee mai ana, a i ke kokoke ana ma ka huina iluna pono o na anuenue, ua mahae ae la ka punohu, aia hoi ka Ui kilakila, ka mea nona keia nanea a kakou e hoonipo nei; e ku kilakila mai ana me na hiohiona o ke eehia, a kai mai la kona wawae imua a kau pono iho maluna pono o ke anuenue, uhala mai la kona lima akau i ko ka honua a pau, haliu pono iho la kona mau maka ilalo, a aia na mea a pau e ike ia la ma ka lewa e like me ka hihio a ka Moiwahine.
Nolaila, o ka hana wale no i koe aku o ka ka makuahine, o ke kahea wale aku no i ka inoa ana i ae ai e kapa ia aku maluna o ka eueu o ka lwea, oiai kela e "hoohonua mai la ka ua iluna." Ku ae la ka Moiwahine Juriana me ke ano pihoihoi a hoomaka aku la e nee pololei imua, a iaia i hoomaka aku ai, ku mai la kana kamalei alii iluna a hoohakui iho la he hekili ikaika no hookahi manawa me hookahi olapa uwila ana a ku pololei ae la kona makuahine iluna me kona mau lima e puili ana ma kona umauma, a leha ae la kona mau maka iluna pono o ka iwa kiani o ka punohu ula, a poha aku la kona leo ma kua, e i ana: E ka wohi, ka ui o ka ka nani o ka punohu ula i ka maka o la, ka pua o ko maua mau puhaka ke kamalei alii o Pelekane nei, e-- e-o mai oe. Aohe leo, aohe olelo pane i lohe ia, pama-lo na pea o ka lani, a he neo wale no mai o a o.
I keia wa no i hea hou ae ai ka manawa ma ka inoa Kaweliokalewa ma ia olelo hookahi no, a e like me ka manawa mua, pela no keia. I keia wa hoi i huli ae ai i hope a pane mai la i ka ui kuhikuhi puuone:
Ua hele mai nei au a paupauaho, a hookahi wale no hoi a'u inoa i koe la e hea aku ai iaia, a lohe ole mai kela alaila e aho no paha wau e make maanei imua o kona alo.
E hoomanawanui hou oe, a ke ma naolana nei au e ae mai ana oia ia inoa au e kahea aku ai; e ku, mai makau a mai hopohopo, no ka mea, ke hoike e mai la na opua o ka lewa a me na ouli o ke anuenue i kona ae, wahi a ka ui kilokilo, oiai hoi ua loli ae la na waihooluu o ke anuenue i ka wa i haliu hou aku ai ka ui Juriana iluna @ pane aku la ma ia olelo hookahi no, me ka hoopuka pu ana i ka inoa hope loa i hoakakaia ma ko kakou nanea kaniahao. Aia hoi i ka wa mahope iho o ka manawa i kuu iho ai kona leo haliu iho la kona alo i ka honua. Ua ano e ae la ka malamalama o ka la e ha-ula ana, a olapa ae la ka uwila. ne-i nakolokolo ae la ka hekili, e upaipai ana ka honua me he pepa la, ua hamama na puka wai o Kulanihakoi. No ka hapalua hora ka pahola ana o keia ino nui, pa mai la he kikiao makani ikaika mai ka hikina mai e hoauhee ana i ka ino, aole i emo ua kalae ae la na lani, ahu wale ka pae opua, mao ae la ka pilihua o ko ka honua a pau, ku ae la lakou me ka manao hauoli e hooho ana me na leo huro: Nani wale ka mana kupanaha o ke ka malei alii o ka lewa. Pomaikai wale ka opu nana ia i hoohanau mai. Oiai, o ka poe ma kahi mamao aku, aole lakou i ike iki a lohe iki no na mea a pau e pili ana no keia keiki a me kona mau makua. O na uhane a pau e noho ana malalo o ka inalu o ka noho alii o Pelekane ua ike lakou a pau i keia mea me ka manaolana o ka ohana alii a me ka lenulehu, i haliu hou aku ai ko lakou mau lena ike iluna, me ka manao e ike hou aku i ka eueu o ka lewa, aia ka he neo ia, ua hao aku la ka eueu nana e rula na lapalapa o ke ahi, a e kau na palena no na welau makani, aia aku la i ka poli ka onohi o Hi@egela.
Ke ninau a ke haohao i@o la paha oe e ka mea heluhelu no hahi i nalo ai o ke keiki a me kona mea nana i lawe a hoonoho iaia malaila.
PAPA! PAPA!
AIA MA KAHI
LEWERS & COOKE,
(O LUI MA)
ma ke kahua kahiko ma alanui Pa@@ a me Moi.
E loaa ai na
PAPA NOU AIKI
o kela a me keia ano.
Na Pani Puka, Na Puka Aniani, Na Olepelepe,
Na Put, Na O_a, Na Papa Hele, Na Papu Ku, A me na Papa Moe nui loa
Na Pili o na Hale o na Ano a Pau
Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai e pau
Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na Ami
Puka, Na Ami Puka Aniani, Na Ami
o na ano a pau, Na Aila Pena, o kela me keia ano Na Aila Pena, o
kela me keia ano Na Aila Hoo-
maloo, he lehulehu wale,
Na Aila e ae o na
ano a pau.
NA WAI VANIKI
A ME NA
WAI HOOHINUHINU NANI!
O NA ANO A PAU LOA.
NA BALAKI ANO NUI WALE.
A ke hai ia aku nei ka lono i na Makamaka a
pau, ua makaukau keia mau Makamaka
o oukou e hoolawa aku ma
na mea a pau e pili ana
ma ka laua oihana
NO KA
UKU HAAHAA LOA.
E like me ka mea e holo ana mawaena o
LAUA a me ka MEA LUAI.
HELE MAI E WAE NO OUKOU
H L. CHASE (Keiki.)
Mea Paikii kaahele ma na mokupuni. E hanaia no ua kii me ka maikai a me ka eleu pu no hoi. E paiiia no na kii nui a lii ii me ka makemake o na makamaka.
M THOMPSON, (KAMIKANA)
HE LOIO A KOKUA MA KE KANAWAI
Keena hana maluna o ka Hale Pohaku o Kamapela, (Campbell's Block,) Rumi helu 8 me 9. Puka komo e huli ia pono i ke Alanui Kalepa, Honolulu
JAMES DOWER.
Oia hoi o Kimo Kapiolani, ka ona mua o ka mokuahi Kapiolani. Ua makaukau oia me na lako apau, no ka hana ana i na waapa, a me ka hana hou ana i na waapa naha. Ua makaukau oia me na Wae, na Umii, a me na apana hookui e paa ai na waapa, a me na lako e ae no ke kapili ana i na waapa. E hele mai ma kona hale ma Manamana, Honolulu.
2029-tf,
KAKELA & KUKE,
E laa na pahiolo, koi hole,
hamale, koi nui a me liilii, kila,
wili puaa, rula, apuapu, kui o na @@@
a pau. kala kaa, hao hoopaa puk@
puhaku hoana, kepa, lei ilio, kau-
la hao ilio, pahi, upa, pahi umiumi,
kalapu, kope hulu, pulupulu, oepa @
lakala, lina hao, ami, keehi, a me @
KAULA OPU.
Palau o na ano a pau,
Oo, ho, kopala, pe kipi-
kua, hao kope, au ho a pe
a aku, kua bipi, lei bi-
pi, kaula hao bipi, uwea
pa, uwea keleawe, hao p@
piula, kaa palala, ipuhao, ipu @
PA-PALAI MAKAU ME KE AM@
Ili wai, papa holoi, kopa ala, kaul@
kuaina, hu'akai, ehi wawae,
hulu pena, a pela aku.
Pena wali, kini nui a me liilii o na@
ano a pau, me ka pepa kuhi-
kuhi, pena keokeo, aila
pena, aila hoomaloo,
vaniki kaa, a me
vaniki moe,
PENA HOOMALOO
a me aniani hale
AILA MAHU, AILA MIKINI, AILA HAMO IL@
AILA KAA, INIKA KAMAA.
PAUDA, KUKAEPELE, KIAN@
PAUDA, UIKI IPUKUKUI O N@
ANO HE NUI A LEHULEHU
LOLE MAKEPONO
@ aa na
AHINAHINA, KALAKOA KE@
KEO, LEOPONALO, HULUMAN@
UWE-WAHINE, KUI HUM @H@
MU, A ME KA LOPI.
Me Kuike e loaa no ia ma kahi e
Kakela & Kuke
NA MEA PIULA,
Mikini Humuhumu
Mokini a WHEELER a me WILSON
MIKINI A WIILCOX ME GIBBS@
NA MIKINI A
REMINGTON.
He nui loa na mea hao me na ukana ae o na ano a pau, aole hiki ke hai pa@ ia aku, hewa i ka wai na maka ke @@@
Laau Lapaau Kaulana Lo@
A Dr. Jayne,
LAAU HOOMAEMAE KOKO
LAAU HOOPAU NAIO, LAA@
KUNU, PENIKILA, HUAAL@
PAAKA I. LAAU HOOPAA H@
Me na Laau Hamo a Pela 'ku
KAKELA-KUKE