Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 9, 27 February 1886 — Page 4
| This text was transcribed by: | Reina Tolbe |
| This work is dedicated to: | to my fiance, Jon Nerveza Jr |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
No ka Makahiki...........................$2.00
No Kono Mahina.........................$1.00
-----KUIKE KA RULA-----
Poaono FEBERUARI 27, 1886
A MAU ME IESU MA O
(FOREVER WITH JESUS THERE)
@ H. NO 274
1
Ma ka hale o kuu Makua e,
Hele Iesu e hoomakaukau
I wahi no’u a ano hou,
A mau me Iesu ma o.
Cho. @ A mau me Iesu ma o.
Kei no ka nu@ no’u no Iesu,
A mau me Iesu ma o.
2
Ma ka hale o kuu Makua e,
Ole luhi a luuluu
Aole @ a kanikau
No ia poe me Iesu.
Cho. @ A mau me Iesu, &c
3
Ma ka hale o kuu Makua e,
Lako i na mea a pau
Ke Akua no ka waiwai mau,
A mau pu me ia ma o.
Cho. @ A mau me Iesu, &c
4
Ma ka hale o kuu makua e,
Ole loa @ make hou,
E ola mau me Iesu no,
A mau pu me ia ma o.
Cho. @ A mau me Iesu, &c
5
Ma ka hale o kuu Makua e,
Na haipule lani no.
A me lakou ka oli mau,
A mau me Iesu ma o.
Cho. @ A mau me Iesu, &c
HAWAII
Haawina Kula Sabati
Helu XII. Mar. 21. Ka elele o ka Mesia. Mal. 3: 1-6, 4: 1-6
Ala hoi, e hoouna auanei au i ko’u elele, nana e hoomakaukau i ke alanui imua o’u: A e hiki wawe mai auanei ka Haku, a oukou e imi nei, iloko o kona luakini, Oia ke elele o ka be@ta, o ka mea a oukou e makemake nei: Ea, e hele mai ana ia, wahi a Iehova o na kaua.
2 Aka, owai ke hoomanawanui i ka la o kona hiki ana mai? Owai hoi ke kupaa i kona ikeia ana? No ka mea, e like auanei ia me ke ahi o ka mea hoohehee, A me ke sopa o ka mea hoomaemae.
3 A noho ia he mea hoohehee a me ka hoomaemae i ke kala: A e huikala ai i na keiki a Levi, A e hoomaemae oia ia lakou e like me ke gula a me ke kala, I mohai aku ai lakou i ka mohai pono na lehova.
4 Alaila, e maliuia mai ai o Iehova i ka mohai ana a ka @ a me ko lerusalema, E like me ia i na la kahiko, a i na makahiki mamua.
5 Ke hookokokeaku nei au io oukou la e hooko i ke kanwai: e wikiwiki au i ka hoike ku e i na kahuna anaana, me na moe kolohe, a i na mea hoohiki wahahee, Me ka poe hoonele i na mea hoolimalima i ka lakou uku, A i ka poe hoonele i ka wahinekanemake, a me ke keiki makua ole, A i ka poe hoohuli ae i ko ka malihini, aole hoi i ka makau ia’u wahi a Iehova o na kaua.
6 No ka mea, owau no Iehova, aole au e lauwili, Nolaila, aole oukou i hoopauia, e na mamo o Iakoba.
No ka mea, aia hoi! ke hele mai la e enaena ana me he umu ahi la, Ilaila o ka poe hookiekie a pau, A me ka poe hana ino, he mauu lakou; Wahi a Iehova o na kaua, A e waiho ole ia i aa no lakou, aole hoi lala.
2 Aka, no oukou ka poe weliweli i ko’u inoa. E puka mai ana ka @a o ka pono. Me ka mea hoola iloko o kona mau eheu; A e hele aku oukou, a e lele olioli, E like me na bipi keiki i kupaluia.
3 A e hehi iho oukou i ka poe aia; A e lilo lakou i lehu malalo iho o ko oukou mau wawae, I ka la a’u hana’i i keia, wahi a Iehova o na kaua.
4 E hoomanao oukou i ke kanawai o Mose. O kuu kauwa, a’u i haawi aku ai iaia ma Horeba, A i ka Iseraela a pau, me na kauoha, a me na olelo hoopono.
5 Aia hoi, e hoouna aku au ia Elia ke kaula i o oukou la, Mamua mai o ka hiki ana mai o ua la nui weliweli la o Iehova.
6 A e hoohuli ae oia i ka naau o na makua i na keiki, A me ka naau o na keiki i na maku, O hele aku paha auanei au, A hahau i ka honua i ka honua i ka hoino ana.
Pauku Gula. Aia ho@ e ho@ auanei au i ko’u elele, nana e hoomakaukau i ke alanui imua o’u. Mat 3:1.
Manao nui. E like me ka puka ana o ka la pela ka hiki mai ana o ka Mesia e hoopomaikai, a hoomaemae i kona poe kanaka, a e hoopau aku i ka hewa mai ke ao nei aku.
Poakahi, Mat. 1: 1-14
Poalua, “ 2: 1-17
Poakolu, “ 3: 1-18
Poaha, “ 4: 1-6
Poalima Isaia, 40: 1-11
Poaono “ 60: 1-22
Sabati, 61: 1-11
Mele, “Iehova Sikenu.” H.A.N. 237 Pule.
NA HELUHELU @
Nawai ka buke hope o ke Kauoha Kahiko? I ka nana ana i ka mokuna hope o Nehemia, ua komo na Iudaio iloko o na hewa hea? Ma ka mokuna mua o Malaki e hoahewa ana ke kaula ia lakou no keaha? Mat. 1: 7-13. 2: 7,8,11-17. 3: 7, 8.
Kaumaha anei oia no na hewa o lakou? Paipai anei oia e huli hou lakou i ke Akua? Ua komo nui aku na Iudaio iloko o na hewa. heaha ka mea e pono ai? Ua hiki ane i ke kanaka e hoola ia lakou? He alii anei ka lakou? Aole anei o ke Akua ma ka lani. ke lakou alii nui, a nona mai na kanawai a lakou? Ua oi anei ko lakou pomaikai mahope o ke koho ana i alii no lakou, i like lakou me na lahui e a ia wa e noho ana lakou mamuli o ko ke Akua alakai ana? Hookahi wale no mea e pono ai lakou, oia o Iesu ka Mesia. Aole anei pela a hiki mai io kakou nei? Mau anei na alii o ke ao nei? He mana hoola anei ka lakou?
Ua hoomakukau e ia anei ke ala no keia alii hou? Mat. 1:1. Owai ka elele i hoouna ia mai e hoomakaukau i ke ala? Lu. 7:27, 28. Mat. 11: 10, 11. Ma@. 1: 2,3. Lu. 1: 76. He mea mau anei ka hele ana o na elele imua o na alii ma ia aina e hoomakaukau i ke ala no ka Moi? Ae, Is. 40: 3,4. Pehea ka Ioane Bapetite hoomakaukau ana i ke ala no Kristo? mat. 3: 2-4.
Owai keia a na Iudaio i imi ai? Lu. 2: 23-38. Nawai i wanana no ka hiki mai ana o ka mesia? Is. 60. i ka hiki mai ana o Iesu, ua hoomaopopo anei na Iudaio, o ka mesia no ia? me wai ka berita ana i hooko ai? Kin. 22: 15-18, 28: 13, 14. Is. 52: 13-15. 53, 60, 63. Oia wale no anei? Heb. 8:6-16. 9: 15.
No keaha ka hauoli nui ana o na Iudaio no ka Mesia? aole anei no ko lakou manao nana e hoopakele ia lakou? E kali ana no kona hoea mai ana, ua makaukau anei? He nui ka poe e ake ana e komo maka lani, ua imi anei lakou i na mea i pono ai? Ua makau anei e mihi, a hoohalike me Iesu ma ke ano o ka noho ana, a ma na hana?
Ua like oia me ke aha? Mat. 3:2. Na ke aha e hookaawale i ke kala mai na waiwai ole? Na ke ahi anei e hoomaemae i ke kala? Heaha ka Krirto i hoomaemae ai? Pehea ko Kristo hoomaemae ana i kona poe kanaka? Aole anei ma ke ao ana: a ma ka launa ana o ka Uhane Hemolele me lakou? ua hiki anei i kekahi e noho me ke koho ole i ke ala na e hele ai, ina ma ka pono a ma ka hewa paha?
E noho oia e aha? p. 3. E hoomaemae iawai? He mea nui anei ka noho maemae ana o na kahunapule? Pehea la e hiki ai ia lakou e alakai i na kanaka ma ka noho maemae ana, ke ole e hoike aku ia ano ma ko lakou noho ana? Hiki anei ka mea ino ka naau e lawelawe i ka ke Akua hana, a alakai i kanaka iloko o ka pono? Hiki anei i ke kumu ino e hoohua i na hua maikai? O ka mohai anei ka ke Akua i manao nui ai, o ke ano paha o ka naau o ka mea e kaumaha ana i ka mohai? A ano hou ka naau, alaila, pehea na alana imua o ke Akua? p.4.
Pehea ka lakou olelo mamua? 2:17. He Akua ma@ anei oia? 3:5. Ua hele mai oia e aha? Hiki anei Iaia ke hoomaemae i ka ekalesia ke ole e hoopai ana i ka hewa? Owai ka hoike? Hoike oia i ke aha? Ina loaa keia mau hewa iwaena o ke poe hanohano pakele anei? Oih. 10: 34. Ina ua maka’u i ke Akua, ua komo anei iloko o keia mau hewa?
Ua loihi anei ko ke Akua ano mai kinohi mai? p. 6. Heb. 13: 8. Aole anei i malama mau ia kona berita? Aole anei e mau ana kona aloha i ka poe pono, a me kona inaina i ka hewa, a me ka hoopai ana i na hana hewa? Heb. 13:5. Io. 14: 21. Hal. 9: 17. 1:6.
Heaha ka i hiki mai ana? 4: 1. Owai kahi i pau i ke ahi mamua? Kin. 19: 24. Pehea ka poe e maka’u ana ia Iehova? 4; 2. Nowai mai ke ola, ka pomaikai? He mea nui anei ka la no kakou? ke ole ka la, nohea ka malamalama, ka mehana, ke ola, ka nani o na pua, @? Owai keia la o ke ola? Ke ole oia, loaa anei i kekahi pomaikai no kakou?
E aha lakou i ka poe hewa? p. 3. Ua hoomaopopo nui ia anei, e lanakila ana ka pono maluna o ka hewa? Aole anei e pau ana ka noho lanakila ana o ka poe hewa – hookaumaha ana i ko ke Akua poe kanaka, a me ke alakai hewa ana i kanaka?
E hyomanao i ke aha? p. 4. he nui anei na kauoha i haawina ia Mose? Owai ke hoouna ia ana ia lakou? Owai ke kaula wiwo ole i hiki mai? Mat. 11: 14. Mat. 9:11, 12. Owai kana e hoo@? O na Iuda@o wale no anei, @ na @ paha kekahi.
Mele. Eia e ka Hoola. H. A. N. 116, Pule.
EPERAIMA, KONA MAU HEWA
KONA MIHI ANA
Mahea i hoikeia’i? Ma ka buke o Ho@ea. E heluhelu ia buke i maopopo. @ Ka hoomanakii kekahi hewa, “ ua hui pa Eperaima me na kii, e waiho aku @aia. 4: 17.” He mau kii gula kekahi ma ke ano o na pipi. Me ka poe Iseraela a pau mamua. oiai ma ka mauna o Mose, hana Aarona i na pipi gula i akua no lakou. No lakou na mea gula, komo lima, kula pepeiao, @. Ua hooheeheeia a kalai ia a like ke ano me ka pipi opio, a hoomanaia. Auwe! Ua ike lakou i ka mana o ke Akua oiaio, i kana mau hana kupainaha. Hoopoina koke nae lakou, a hele mamuli o ke akua gula.
Pela no Eperaima ola hoi ka poe Iseraela mahope loa iho. Mai hooki koke ke Akua i ka poe Iseraela i ka wa ia Mose no ia hoomanakii ana, ina aole Mose i uwao no lakou. A pela eperaima, mai waiho loa ia oia. Menemene nae ke Akua. Nui na hewa o Eperaima, ka manao nui ana ma ko ke ao nei, ka papalua ana o kona mau aoao, ka lauwili a kupaa ole, ka hana naaupo, ka uhauha lealea ana, ka hookiekie ana, a pela aku.
Ua mihi nae oia a olelo. Ina kakou e hoi hou aku ia Iehova. No ka mea, ua haehae mai kela, a e hoola mai ia ia kakou. Mahope o na la elua e hoola mai no oia ia kakou. I ke kolu o ka la e hooku mai ia ia kakou iluna, a e ola kakou imua ona. Alaila, e ike kakou ke hahai kakou e ike ia Iehova. Hos. 6: 1-3.
Ma ka hoopili ana, ua ane like na ekalesia Hawaii me Eperaima. Aole paha pau loa. Aka, o kekahi hapa.
@ Ka hoomanakii. Ka hoomanakii maoli paha kekahi, ka hoomana i na mea i like ke ano me na kii. Oia ka hoomana nui. O ka mea a ke kanaka i manao nui ai a makemake nui ai, a imi nui ai, oia ko ke kanaka Akua.
E ka hoannau, mahea kou manao nui me kou imi nui ana i kela la i keia la? Aia anei ia ia Iesu? O Iesu anei kau mea makemake, kau mea aloha nui ia? Ua ike au i kekahi i kanaka, he hoahanau oia. He punahele kona. Hooikaika oia e loaa ke dala. I ka loaa ana ua hoano e ia ma kahi e malu ai. Hiki aku ka paila dala i ka ie kausani dala. Pau ia i ka haawiia aku i kona punahele. Ma ka punahele kona manao. A kaawale aku ka punahele mai iaia aku, mau ka manao iaia me ka leta aku, palua ka leta i kela a i keia hebedoma. He mau leta loihi no. Ma ka poe e ae aole paha ona manao nui. Aole anei he hoomanakii keia, o kela punahele ke kii?
Ma ka helu ana i kau mau dala pehea ka mahele ana? Iawai ka mahele nui? Owai kau punahele a mau punahele i haawi aku ai? O Iesu anei ka mea mua me ka puu dala nui? e na mahina hou, e hai mai oukou. Nowai mai na kenikeni na hapaha, na dala okoa, na dala pa@umi? Hilahila makou ke hai aku. E aho iki ka poe ilihune, kokua lakou no loko mai o ko lakou ilihune. Kulu pau loa mai kekahi poe a ane pilikia lakou. Ka poe waiwai nae, pipili ka nui o ka lakou dala i ko lakou pakeke. Ua hapa ke dala i kulu ia no Iesu.
Aia mahea i lilo ai ka nui o na dala? E ninau i na halekuai lole nani, lole kilika, me na mea e nani ai na kino me na mea ai, mea inu, mea nau, mea puhi, mea paani lealea. E ninau i na hale lealea, i na hale nui a nani, i na kino i kahiko nani ia, @. A heaha na haina? Na lehu o ka baka me na siga a sigareta. Maka’u anei i ka hama? He mau umi dala ia makou. Auwe! A he mau umi keneta ia Iesu. Na koena o na lole nani me na lole nani e ahu wale ana ma na pahu. Ehia dala i lilo ia oukou? He mau haneri a mau kausani paha. Auwe hou! A ehia ia Iesu? He mau umi paha.
A pehea na dala i lilo i na holoholona, a i na aina, @? E hai mai oukou. O @ Kinikini paha. He mea nui ka holoholona me ka aina. O@ai he mea uuku paha Iesu.
A no ke aha keia houuku ana ia Iesu? Aole anei no ko oukou hoomanao ole ana. Ua kuaiia oukou me ka uku kumukuai nui, aole me ke dala, a me ke gula, na mea pala wale, aka, me ke koko hala ole o ke keiki a ke Akua! Nolaila, pono ke komo e Iesu mamua iloko o ko oukou manao. Oia ke pookela ka mea i oi nui aku i na mea e ae a pau loa. A ma ka mahele ana i na dala, no Iesu ka mahele mua a nui. Malalo ae o kona na mahele e ae.
Nui paha na mea i like ai kekahi mau ekalesia a mau hoahanau me Eperaima ma ka aoao hewa, ma ka hoohalike ana me ko ke ao nei, ma ka lolelua o ka manao, ma ka hoi hope ana, ma ka hoohiehie ana, ma ka ae ana e mihi a hai aku ia Iehova me ka hooko ole nae, ma ka ai ana i ka makani i ka mea io ole. Mahope nae ua mihi nae a olelo. “Heaha ka’u e hana hou ai me na kii? ua haalele i na aku kii, a ua hoi hou @o no ia Iehova.”
Me ia hana hope a Eperaima e hoohalike ai koukou. E @ e @ e i na akua kii, kii dala, kii gule, na mea i hoopunaheleia a manao nui ia a hoolilo nui ia ai ke dala. A e kukula ia Iesu imua o ko oukou mau maka. oia ka momi nani, ka H@k@ Ae Nani, ka malamalama o ke ae nei. E kau na maka maluna ona. E hoole ia oukou iho, e hapai i ke kea, a e hahai mamuli o na mea hilahila ole, me ka maka’u ole i na mea keakea, i na enemi a pau loa. O kona aupuni ke aupuni mau loa. E pau ana na aupuni e ae a pau. A o ka poe e kokua mau ana i kukuluia a paa kona aupuni a piha ka honua i kona mau pomaikai me ke ola mau loa. A o ka poe e noho palaka ana, e hiamoe ana, e hoohalike ana me ko ke ao nei, e hoolilo nui ana i ka manao me ke dala ma na mea o keia ao, o lakou ke hoohoka ia ana, a hooneleia ana, a hookuleana ia ana me ko keia ao ma ke ahi pio ole. HAWAII.
MAI HANA INO OE IA OE IHO.
Aia ma ka Elele o ka la 13 o Feb. M. H. 1886, ua hoolaha ae ka Mea Kakau i ka haiolelo a Rev. H. H. Paleka nona ke poo “Na ka mea hala ole e pehi mua i ka pohaku.” No kekahi mau olelo, he “lima koko a me ke kipe ana @.” he oiaio loa kela, aole he hoopili kuhina i hiki ke huna kele ia a nalowa’e iho, ua kukalahea hohono a puni ka pae aina, a pulelo ma na kapakai o keia aupuni.
I ka la 26 Dec. M. H. 1885 ma ka pa moi ma Honuakaha, kahi o Kalalakoa i hoohainu ia ai oia i ke gini a ona loa e E. H. Hayselden, (Kikaha) Jas. Keau, E. K. Lilikalani, J. T. Baker i kokua nui ia e ke Kuhina Kapena e hoopaumaele mau nei iaia iho, i ku ole i ka hanohano o ka oihana ana e paa nei, a o ka hopena i ikeia, ua make hala ole o Kalalakoa. I ke kaha ia ana o kona kino make e ke kauka ma ka halewai, ua hoike ae ia, ua nawaliwali loa ka puuwai, ua ikaika loa ka rama i inu hookinaia mamua o ka mea kupono; a ma kahi o ke pakaukau i kau ai o kona kino make, he ula pu wale no i ke koko kanaka me ka hoomainoino nui ia. Ke noho nei ka wahine me na keiki liilii ekolu iloko o na @ o ke kaumaha pilihua loa, no ka mea ole nana e malama keia ohana. Oiai, mamuli o na hoolala baloka ana i make ai o Kalalakoa; aole nae he aloha iho o ke kahuhipa o Lanai, ua neo loa ia.
Ke hapala mai nei ka Mea Kakau, he “lima koko o Hanale Walakahauki a me Keo Kaaka,” ua kohu ole keia, oiai, he kaulike ka lau hana; elua o ka aoao aluna o ke aupuni, a elua o na makaainana, a na ka poe kupono i ke koho maloka e wae no lakou iho a hoopiha hou iho.
O ka ino a ia paa baloka i hana ai ia Kalalakoa, ke hooili mai nei maluna o Hanale Walakahauki a me Keo Kaaka; aka, aole e hiki, ua lilo i mea ole. Nolaila, e hoi hou ka ino a kahi i hookumuia ai i ka poli o ka paa baloka pepehi kanaka, ilaila e noho mau loa ai.
O kela mai luku o ka M. H. 1881, aole o Keo Kaaka i noho kuhina ia wa a hiki i ka make ana iho la o Kalalakoa i ka waiona. Pehea? I ka wa a Momona i hou ai i ka pahi ia Kanohoahu, Kaunulau, Mahiki a make loa, hoahewaia o Momoa no na makahiki loihi. O ka hoahanau anei kekahi o Momona e hoopaahao pu ia nei no ia hana lima koko a Momona i hana ai ma ka la 29 o Oct. 1885 ma Kalaupapa, Molokai? Aole loa. Eia ka oiaio: o Hanale Walakahauki a me Keo Kaaka, ua hana laua i kekahi hana kaulana loa ia manawa me ke aloha, e hele ana i kela a me keia hale o ke kulanakauhale nei a me na apana aku mawaho, e O ana i na kane a me na wahine me na keiki me ka nui o ka luhi me ka uku ole no keia hana; a me ka haawi ana i na kokua mai a laua ponoi aku i na mea ai, e like me ka ohana o Rev. S. Waiwaiole ma Holokahana @.
O kela kauka puuwai eleele a me kona kakalalo Joseph M. Poepoe ia wa ma Kahakaaulana e hophainu ana i na laau i hoohuoi mau ia he laau make; nolaila, ua ulu ka haunaele ia wa, a ua hooikaika o Hanale Walakahauki a me Keo Kaaka e hoopau i kela kauka, ua hookoia kela noi a laua, a ua lilo koke o Kauka Pika ma ia wahi, ka mea i oleloia ia mau la a mahope mai, “ka hoola mai ka lani mai.” Aka, o ka paa baloka lahui, ua lawelawe maoli me ka lima ma ke kino o Kalalakoa, ua hilihili i ke koko. Eia kekahi, o kela mai hebera ia manawa, he ulia poino wale kela i ike ole ia mamua; no ka mea, o ka aha kuhina ia manawa, aole lakou he akua e ike ai i na mea i nalowale mai ko lakou mau maka aku; a ina ua lilo iho nei ka Aha Kuhina au e kokua nei i mau akua, alaila, e pau ana ka aie lahui, he miliona a keu aku i ka hookaa ia i keia kau ahaolelo ae. Ole wale.
Ua lawe ka Mea Kakau i kela mau olelo o Kaloalii, oia kela makuahine o Kealokea Makakoa i inu ai a ona ma ka hale o Akane ma Kapalama i keia mau la aku nei, a hele hokai ae ia ma ke kaona nei “ua pepehiia o K. Makakoa e kekahi lunahooikaika o W. R. Castle (Kakela ma Wailuku.” He hoopunipuni keia, aole i kahe ke koko o Makakoa, aole no hoi i umiia, oia na hooiaio he lehulehu i lono ia mai, he @i @ @ ea na manawa loihi i h@la ae nei.
No ke kioe dala – Aole no e hiki ke hoole i kela, he mau mahina eha a he ekolu paha mamua iho o ka la koho, ua hana ia keia hana e ka aoao kuhina me ka maka keleawe hilahila ole, mai o a o o ka aina, a kapae ia aku la ke kanawai e ka Loio Kuhina ma kuono loa o kona keena oihana – Aka, o ka poe ma ka aoao pono, ua mahalo lakou i ka haiolelo a ke kahu o Kawaiahao, no ka hoomalamalama ana mai i ka poe i pilipaa i kona puuwai, i kana poe hipa e hanai nei, a me ka poe a pau e hoolohe mai ana a malama iho, no ka hopena kaumaha e hoea mai ana ma keia mua aku, oia kela mau huahelu oiaio $1,078,500 – aole wa e kaa ai, no ka mea, ua oi pakela aku na hoolilo uhaai ana a na kuhina e ike ia nei, mamua o na loaa mau o ke aupuni i ka makahiki hookahi. Ina pela ka oiaio, e hoea io mai ana na kaulele hou iho maluna o ka puu mua, a hiki i ka wa o kou kuokoa e Hawaii e piholo loa ai iloko o ka lima o ka mea nana ke dala a nalowale oe i ka pulumiia mai ka aina aku.
Nolaila,
Aloha ka luhi o ka Na@ Aupuni,
A ia hookele i ka mea alunu,
Haiki ke ola a lele loa oe,
Pau Hawaii a nalo loa.
Ea! Ke hooko nei o Paleka i ke kauoha a ke Akua, “Me ka hou o ka lae e aiai i ka ae a pau na la o ke ola ana o ke kanaka.”
Eia hou: “Ina aole e hana kekahi, aole e pono ke ai.” Oia ka Paleka i hooikaika ponoi nona iho, a me ka hoopili ole malalo o ka hai hana. He waiwai nui a hanohano kiekie o ka aina i ka poe ----- i lawa pono i na hana ma na lima, o kela ano keia ano, malalo o na kanawai o ka aina, oia ka mea e hoopuipui mau ai i ka waihona o ka lehulehu no ka pomaikai o ka poe uuku; ina aole keia, ina ua pialu a mehameha loa ke keena o ke Kuhina Waiwai. Oia ka Mea Kakau e hoohalahala nei ia Paleka no ka nui o kana mau hana, e hoohalike ka me ia ka puana hele ma ke alanui a ma ka apoo, ma na keena hana o ka poe hana, e hoopau manawa ai ia lakou. Hilahila ole ka ohumu iho pela.
Ma ka puka like ana mai iloko o ka pane ana a keia pepa hookahi, ahu wale ka noa; e ahewa ana i ka poe waiwai nui i ko na kanaka Hawaii kaiehu ia mai ka hana aku, me ka olelo iho, “Aloha wale kakou.” Akahi no ka a hookaakaaia ka maka o ka Elele i kuawili mau ia i na la loihi i hala ae, e keia pepa a me ka “Pae Aina.” no na pilikia e hiki mai ana, a ke ohi nei kakou i ka hua awaawa no ia mea o ka paakiki ana; oiai, ua komo pono aku nei ka lahui iloko o ka umiki iole a na kuhina i hoomakaukau @ a paa mau malaila. Ke uwe kapalili ae nei a nui ka leo, aole nae e pakele, ua lele ka manu hanau hua gula mai ka punana aku; oiai, he mihi make ia e ola ole ai.
Ua lilo ka aha kuhina i keia wa i na oihana aupuni, i kumuwaiwai nui no lakou ponoi iho, e piepiele imua o ka lahui ki paa loihi ka lakou mau luna o na noho kuhina. Ma keia, ua hoalaia ka mokuahana hookuee iwaena o na makaainana, he aoao hoopili kuhina, a he aoao kuokoa, ke paio nei kekahi i kekahi; he mea i ike ele ia i ke au o na Lani Moi i hala e aku. Aka, ano ke ulu mahuahua mai nei na hooponopono aupuni eepa nui wale o ka polopo lona e kahinu ai i ke kulana ihiihi a lahia a lilo i ole, ke hoomau ia aku keia hookele aupuni ana a pae i Kapua ka auwaa panana ole. Oiai, ke hoopau nei ke aupuni i ka poe kokua ole i ka lakou mau hana ekaeka mai ke oihana aku, a ke hoopau nei hei ka poe waiwai nui i ko lakou mau kaawa hana no ka hookuli i ke kauoha a kona haku.
Ma ka la 3 o Feb. nei, ua lanakila ka aoao o na Kuhina, ua hauoli lakou a olioli nui hoi, no ka noho hou ana aku i mau kuhina no keia mau makahiki hou aku. A oiai ka baloka e helu ia ana ma Aliiolani Hale a hiki mai i keia wa, ke hoonaukiuki mau nei i ka aoao i haule iho nei, me na olelo hoonaaikola o ke kumakaia he nui wale.
Ina e noonoo akahele iho na kuhina a me ko lakou mau kakalalo olelo kaena me ka hooioi o ka haakei. He wa ko na mea a pau, he pio no ka pono, a mahope iho, ulu hou a lanakila loa.
O kela palaoa a me ke kikania a ka Mea Kakau e hapai mai nei, wahi ana, “He wa anei keia e ulu pu ai?” Alia iki; o ka poe e paa nei no na hoopai a ke kanawai i keia la ma Kawa, aole loa lakou i like me kekahi heluna nui e noho maemae ana me ka hoopono, e like me H. Walakahauki, Keo Kaaka, D. Manuia, Kalauao luna o Kaumakapili, @. Ua akaka loa keia, aole e hui pu ana ka malamalama o ka la i ke awakea loa, me ka pouli aaki paa i ka po; ua kaawale laua kekahi me kekahi. Ua koe io paha o Mea Kakau a me kona.
NANA I KE KOENA MA KA AOAO 3.
Ka Imi Akamai Kelakela Hope loa i loaa iho nei o America!
KA LANAKILA O KA UWILA!!
Mahope mai o ka laweia ana o ka Uwila i mea hoomalamalama, ea hui pu na hooikaika ana a pau o ka poe Imiakamai ma na mea paahana i loaa ke kukui hoomalamalama uwila i kupono ke paa lima ia maloko o na home. O ke kumu i loaa mua ole ai keia pomaikai a hiki i keia wa, oia no ka hiki ole o ka poe imiakamai ke hookaawale aku i na noonoo ana no ka mahu ma ke ano hoomalamalama, a ua hoopaaia lakou a pau ma ka manao aia i kahi hookahi e hanaia ai ka uwila me na mikini ano nui a koikoi, aole hoi lakou i noonoo o ke kumu nui e pono ai ke kukui, oia kona kupono e paa lima ia ma o a maanei e like me na kukui aila.
Ua loaa maopopo iho nei i ka hui THE NORMAN ELECTRIC LIGHT COMPANY ka ike lea i na ano o ka Hoomalamalama Uwila, aohe kanalua i koe e auhulihia ana na ano hoomalamalama kahiko a nalo aku.
O ko makou Ipukupukui Uwila, he hiki ke hoaia me ka mikini ole, aole hoi nui o na lilo, aohe pohihihi, aole hohono aila. Eia wale no ka hana, aia a hala eha a elima paha la hoopiha iho i ka paakai (acid). Ua emi loa na lilo o ka hoa ana e like me ka mahu, ¾ cenetano ka hora, a o ka oi loa o ka maikai o keia, aole wale, aole uwahi, aole mahu, no kei mau kumu aole e inoino ke ea, he oia mau kona ano. Aohe hohono, aole no hoi me ke ahi e hoa ai, e wili ae no oe i ke ki a o ka a no ia; nolaila aole hopohopo ana no ke ahi, o ke pahu ana paha e like me na kukui e ae ke hoohemahemaia, ma keia ua maopopo ka oia keia ano kukui. Eia hou no hoi kahi mau mea e akaka ai o ka oi o keia mamua o na ano kukui e ae:
1. 1. Ole akaka loa na lawelawe ana, e hiki i ke keiki uuku ke hooponopono.
2. 2. He hiki ke paa lima ia keia ma o a maanei e like me na kukui aila.
3. 3. Aohe uwiki, aole no hoi luhi i ka hoomaemae ana.
4. 4. he oluolu ka malamalama, a he ano mau, aole hulili, he ikaika ka a, a he hiki no nae ke hoemiia a hoopiiia e like me ka makemake.
5. 5. Aohe hopohopo ana no ke ahi, no ka mea ina e naha ke aniani e hoopuni ana i ke omo o ka pio koke no ia.
6. 6. E a no keia kukui iloko o ka makani ikaika, he hiki ke kau ia ma na lanai a ma na pa hale e hoomalamalama ai. He ekolu ano o keia kukui i ke awa.
A. A. Kukui uuku, kona kiekie 14 iniha; koikoi 5 paona, no ka hoomalamalama i na hale noho, hale kaa, a me na wahi hoahu ukana. Kumukuai @ -- no ke kukui hookahi, a e laweia aku i na wahi a pau o ke ao nei.
B. B. Maluna iki ae o ka mea mua, no ka hoomalamalama ana i na hale noho a pau. Ua hoonaniia keia kukui me na mea nani, a he aniani poepoe keokeo maluna iho. Kumukuai, @ -- no ke kukui hookahi, a e hoounaia i na wahi a pau o ke ao nei.
C. C. Ano nui loa keia no na hale halawai, hale aupuni, a pela aku. Ikaika kona malamalama, ua hoonaniia, a he aniani poepoe keokeo nunui maluna Kumukuai, @ 4.10 – o ke kukui hookahi, a e hoounaia i na wahi a pau o ke ao nei. Ke kahuna o ke kukui ua hanaia ma ke keleawe, o Iapana, a metala e ae no hoi. He hiki no hoi ke hanaia na ano e ae ke kauohana.
Ua makaukau na kukui a pau no ka hoa koke ia, a e hooiliia no hoi iloko o na pahu laau i hoopaa pono ia, me na paakai e lawa ai ka hoa ana no kahi mau mahina, a me na omo elua no ke ano A, a me ekolu omo no na ano B a me C. E loaa mau ana no na paakai no ka hoa ana maloko o na halekuai laau o na kulanakauhale a pau.
Ua hoopaaia keia mau kukui no hookahi makahiki, a e hoihoi ia ke dala ke ko ole ka makemake a pau.
No na kauoha a pau no eono kukui a oi, e hoemiia ke kumukuai he 6 pa ceneta. Aole hookoia na kauoha ke hoouna pu ole ia mai ke dala.
O na hoouna ana o ke dala, e pono ma na bila kikoo banako no Nu Ioka, e loaa no ma na hale banako a pau, a i ole e hooili mai ke dala pepa o na banako, a i ole ma na pooleta o na aina a pau o ke ao nei.
E nana pono ia no na kauoha a pau a e hooiliia me ka hakalia ole.
Ua hoomaluia ko makou mau Kukui Uwila ma ke kanawai, a e hoopii ia ka poe imi apuka ma ka hoohalike ana.
Ua maemakeia na agena no ko makou mau kukui ma na wahi a pau.
E hoouna mai i na kauoha ia.
THE NORMAN ELECTRIC LIGHT CO.
Philadelphia, U.S. of America.
KAKELA & KUKE
E laa na pahiolo, koi hole,
hamale, k@i nui a me liilii, kila,
wili puaa, rula, apuapu, kui o na @
a pau, kala kaa, hao hoopaa @
pohaku hoana, kepa, lei ilio,
kaula hao ilio, pahi, upa, pahi umiumi,
kalapu, kope hulu, pulupulu, oe pa ka
lakala, lina hao, ami, keehi, a me ke
KAULA OPU
Palau o na ano a pau,
Oo, ho kopala, pe kipikua,
hao kope, au ho a pea aku,
kua bipi, lei bipi
kaula hao bipi, uwea pa,
uwea keleawe, hao p@,
piuha, kaa palala, ipuhao, ipu @
PA PALAI MAKAU ME KE AHO
Ili wai, papa holoi, kopa ala, kaula
kuaina, hu’akai, ehi wawae,
hulu pena, a pela aku.
Pena wali, kipi nui a me liilii o n@
ano a pau, me ka pepa kuhi kuhi,
pena keokeo, aila
pena aila hoomaloo,
vaniki kaa, a me
vaniki moe.
PENA HOOMALOO
a me aniani hale
ALE MAHU, AILA MIKINI, AILA HAMO @
AILA KAA, INIKA KAMAA
PAUDA, KUKAEPELE, KIANA
PAUDA, UIKI IPUKUKUI O NA
ANO HE NUI A LEHULEHU
LOLE MAKEPONO
@ aa na
AHINAHINA, KALAKOA, KEO
KEO, LEPONALO, HULUMANU
UWE WAHINE, KUI HUM UH@
MU, A ME KA LOPI.
Ke kuiko a loaa no la ma kahi o
KAKELA & KUKE
NA MEA PIULA,
Mikini Humuhumu
Makini a WHEELER a me WILSON
MIKINI A WILCOX ME GIBBS
NA MIKINI A
REMINGTON
He nui loa na mea hao me na ukane ae o na ano a pau, aole hiki ke hai p@ ia aku, hewa i ka wai na maka ke @
Laau lapaau Kaulana Lo@
A DR. JAYNE,
LAAU HOOMAEMAE KOKO
LAAU HOOPAU NAIO, LAA
KUNU, PENIKILA, HUAAL@
PAAKAI, LAAU HOOPAA HI@
Me na Laau Hamo a Pela’ ku.
KAKELA - KUKE