Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 8, 20 Pepeluali 1886 — Page 4
This text was transcribed by: | Lawrence Gersaba |
This work is dedicated to: | Judith Nalani Kahoano Gersaba |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ka Nupepa Kuokoa
No ka Makahiki......................$2.00
No Eono Mahina..................... 1.00
- KUIKE KA RULA. -
Poaono....FEBERUARI 20, 1886.
HE PUU OMAOMAO MA O AE.
(THERE IS A GREEN HILL FAR AWAY.)
G. H. No. 273.
1
He puu omaomao ma o ae,
Mawaho aku no.
Malaila Iesu i kaulia'e
A make no ke ao.
Cho. Me e ke aloha o Iesu!
E aloha pu kakou.
Ma kona koko lelepau,
A hana nona no.
2
Me e na eha o Iesu
A helu ole ia'e.
I mea e ola'i.
Cho. Me e &c.
3
Make Iesu i kala ia'e
Na hewa o kakou,
A komo i ka lani e
Ma kona koko no.
Cho. Me e &c.
4
Aole loa he me e,
O Iesu wale no,
I pono e lilo i mohai,
I pani no kakou,
Cho. Me e &c.
HAWAII .
Haawina Kula Sabati.
Helu XI. Mar. 14, 1886. Kumuhana. Ke noi a Esetera. Eset. 4: 10 - 17. 5: 1 - 3.
10 Olelo hou ae la o Esetera ia Hataka, a ma o na la oia i kauoha'i ia Moredekai;
11 Ua ike no na kanaka a pau o ke alii, a me na lahuikanaka o na aina o ke alii, o ka mea i hele i ke alii la, ma ka pahale oloko, o ke kane a me ka wahine, me ke kii ole ia mai, hookahi kanawai nona, e make ia, ke o ole mai ke alii i ke kookooalii gula ia ia, i mea e ole'i. Aole hoi au i kiina ia mai e hele i ke alii la, i keia mau la he kanakolu.
12 Hai mai la lakou ia Moredekai i na olelo a Esetera.
13 Alaila, kauoha ae la o Moredekai, e olelo aku ia Esetera, Mai manao oe iloko o kou naau, e pakele oe iloko o ka hale o ke alii, a e ole na Iudaio e a pau.
14 No ka mea, ina e hamau oe i kau olelo i keia manawa, alaila, loaa no i na Iudaio ka hoakeaia, a me ke ola, mai kahi e mai; a e make no oe, a me ko ka hale o kou makuakane. Malia paha o kou mea ia i hiki ai i ke aupuni no ka manawa e like ne neia?
15 Alaila, kauoha ae la o Esetera, e olelo aku lakou ia Moredekai.
16 O hele, a e hoakoakoa mai i na Iudaio a pau i loaa ma Susana nei, a e hookeai oukou no'u, mai ai, mai inu hoi, i na la ekolu, aole i ka po, aole i i ke ao; a owau no kekahi e hookeai, a me ko'u poe wahine, a pela wau e komo aku ai i ke alii la: aole ia i ku pono i ke kanawai; i na e make au, make no.
17 Alaila, hele aku la o Moredekai, a hana iho la e like me na mea a pau a Esetera i kauoha mai ai iaia.
A I ke kolu o ka la, hookomo ae la o Esetera i ka lole alii, a ku aku la ma ka pahale iloko o ka hale o ke alii, ma ke alo o ka hale o ke alii. A e noho ana no ke alii ma kona nohoalii, ma ka hale alii, ma ke alo o ka pukapa o ka hale.
2 A ike mai la ke alii ia Esetera, i ke alii wahine. e ku ana maloko o ka pahale, loaa iaia ke alohaia mai e ia; a o mai la ke alii i ke kookooalii gula ma kona lima ia Esetera. Hookokoke aku la o Esetera, a hoopa aku la i ka welau o ke kookooalii.
3 Alaila, i mai ke alii iaia, Heaha kau, e ke alii wahine, e Esetera, a heaha hoi kau mea e noi mai ai? E haawiia'ku no ia ia oe, ina paha o ka hapalua ia o ke aupuni.
Pauku Gula. Pela wau e komo aku ai i ke alii: aole ia i kupono i ke kanawai: aka, ina e make au, make no. Eset. 4: 16.
Manao nui. Hoolilo no ke Akua i na mea a pau i pomaikai no kona poe kanaka.
NA HELUHELU LA.
Poakahi, Eset. 1.
Poalua, " 2.
Poakolu, " 3 & 4.
Poaha, " 5 & 6.
Poalima, " 7.
Poaono, " 8.
Sabati, " 9 & 10.
Mele Nana ia Iesu. H. A. N. 54. Pule.
NA NINAU.
Ma ka buke hea ka haawina o keia la? Mahea ka hana ia ana na mea i kakau ia ma Esetera? Eset. 1: 2. Owai ke alii ia wa? p. 1. He aupuni nui anei ko Ahazuero? Heaha ka mea kupanaha ma keia buke? Aole i loaa ka inoa o ke Akua ma kauwahi; ua ike ia nae kona lima mai ka mua a i ka hope. Mahea ka nui o na Iudaio ia wa? Oiai e noho aku ana ka hapanui iwaena o na aina e, no ke aha ko ke Akua kiai mau ia lakou? Aole anei Nona lakou, a e hoomakaukau ke ala no Iesu, ma ia hele ana ma o a maanei?
Heaha ka Ahazuera i hoomakaukau ai? 1: 3. Pehea ka loihi o ka malama ana ia ahaaina? p. 4. A pau ia mau malama eono, ua hana i ahaaina no wai? p. 5. Ehia la ka malama ia ana? Owai kekahi i hana i ahaaina? p. 9. Heaha ka mea pono ole i komo ma ka ahaaina o ke alii? p. 7, 8. Heaha ka hope oia hana lapuwale? 10, 11. Ua ae anei ke aliiwahine? p. 12. Oluolu anei ke alii i kona hoole ana? Heaha ka mea i hooholoia no Vaseti? p. 19. Ae anei ke alii? Ua hoolaha ia olelo mahea? p. 21, 22.
Ma ia hope iho owai kekahi kaikamahine i lawe ia i ka halealii? 2: 8. Owai kona makuakane? p. 5, 17. No ka lahui hea o Moredekai? Ua anei na kanaka, he mau Iudaio laua? p.10. Ua makemake anei ke alii ia Esetera? p. 16 - 18.
Heaha ka mea a Moredekai i hoike aku ai i ke alii? p. 21 23. Owai ka mea a ke alii i hoohanohano ai? 3: 1. Heaha ke kauoha i kanaka? p. 2. Heaha ka mea kaumaha i ko Hamana manao? p. 5. Heaha kana manao ino no Moredekai? p. 6. Imua owai ka hoike ana ia manao? p. 8, 9. Ua ae anei ke alii? p. 11. Heaha ka olelo hoolaha? p. 13. Heaha ka Hamana i haawi i ke alii? p. 9. He mau miliona dala ia, he puu dala nui anei?
Pehea o Moredekai i ka lohe ana i ka mea i manao ia? 4: 1. Pehea hoi na Iudaio ma na pe-a a pau o ke aupuni? p. 3. Nawai i hai aku ia Esetera? p. 4. Heaha kana i hoouna aku no Moredekai? Owai ka i hele e ninau ia Moredekai i ke kumu o kona kaumaha? p. 5. Heaha ka Hetaka i lawe e hoike aku ia Esetera? p. 8.
Heaha ke kauoha a Moredekai iaia? Ua maka'u anei o Esetera e hele imua o ke alii ke ole kahea ia? p. 11. Pakele anei o Esetera ke make na Iudaio e ae? 13, 14. I ka lohe ana i ko Moredekai manao, ua kauoha iaia e hoakoakoa i na Iudaio e aha? p. 16
Ehia malama a ko ka manao o Hamana? 11. He kumu anei e pihoihoi ai o Esetera, ina e imi ana e hoopakele i kona lahui? Ua manaolana anei o Moredekai no ka lanakila ana o ka hookeai ana, ka nonoi ana i ke Akua e hoopakele i kona poe kanaka? p.16. Ke ole e kokua mai ana ke Akua ia Esetera a hoopakele i na Iudaio, nawai la?
A pau na la ekolu, ua hele o Esetera i hea? 5: 1. Ua oluolu anei ke alii iaia? p. 2. Heaha ka ninau a ke alii iaia? p. 3. Owai ka i pane aku i kekahi kaikamahine me ia? Mar. 6: 22, 23. Heaha ke noi a Esetera ia wa? Owai ka i hele aku i ka ahaaina? p. 5. I ka pane hou ana o ke alii iaia i kana mea e makemake ai, pehea ka Esetera? p. 8. Lealea anei o Hamana i ka ai pu ana ma ka papaaina a ke aliiwahine? p. 9. Heaha nae ka mea i ino ai kona manao iloko o ia hauoli ana?
Me wai ko Hamana kuka ana i ka mea e hana' ku ai ia Moredekai? p. 10. Ua maikai anei ka manao o kana wahine i hoopuka 'i imua ona? p. 14. Pomaikai anei ka poe i imi i nea e poino ai ka hoalauna? Sol. 28: 10.
Ua aha ke alii ma ia po? 6: 1. Ma ka huli ana i ka buke o ke aupuni, heaha ka i loaa malaila? p. 2. Heaha ka ninau a ke alii? p. 3. Ia wa no, owai ka i hoea mai? p. 4. Heaha ka ke kuhina ilaila ia wa? Ua hele mai e pane i ke alii no ka make ana owai? Heaha ka ninau a ke alii? p. 6. Oiai e noonoo ana o Hamana iaia iho, pehea kana pane ana? 7 - 9. Kauoha ke alii e hoohanohano ia wai, e like me kana olelo? p. 10. Pehea auanei kona manao? p. 12. He kumu anei no ia kaumaha nui ana? p. 13.
I ka hele ana i ka ahaaina, heaha ke noi a Esetera? 7: 3 -5. Oluolu anei ke alii i ka lohe ana? p. 7. Heaha ka hope? 8 - 10. Hoomakaukau o Hamana i mea e poino ai o Moredekai, aole oia i manao e hana ia ana i poino nona iho.
Ua lilo ka oihana kuhina ia wai? 8: 2. Ua pau anei ka Esetera hana i ka make ana o Hamana? 8: 3. Heaha kana i nonoi ai? 13: 6. Pehea mai ke alii? 7, 8. I hea ka hoouna ia ana o ka palapala? p. 9, 10. Heaha ma ia leta? p. 11, 12 Heaha ka hope o ia hana aloha lahui, wiwo ole a Esetera? p. 16, 17. Pomaikai anei na Iudaio? Ua hooko ia anei ka hoolaha? 9: 1 - 16. Ua kokua anei na luna o ke alii i na Iudaio? Owai na la hoomanao mau ia e na Iudaio? 9: 21. No ke aha? p. 22.
Mau anei ka mana o ka mea hewa? Ua pono anei ka ae ana e luku ia ka lahui okoa? Auhea na Esetera aloha lahui i makaukau e hana wiwo ole aku i like me ia?
Mele. Naue na koa, H. A. N. 89. Pule.
LANAKILA IAKOBA, UWE ESAU.
Ae, he oiaio, ua lanakila Iakoba. Ua loaa ka pomaikai iaia, a ua hoohokaia Esau. Iakoba no ka hooilina na ke Akua mai. E hoole ana nae Isaaka ka makuakane ia o Iakoba, a makemake o Esau ka hooilina. a mai lilo no ia Esau ko ka hanau mua pomaikai ina aole i kokua Rebeka ka makuahine ia o Iakoba. Pehea oia i kokua ai? Ma ke ao ana iaia e hoopunipuni. I ka lawe ana o Iakoba i ka mea ono ia Isaaka e ai. Ninau Isaaka Owai la oe? Owau no o Esau o kau makahiapo. Ua hana iho nei au i kau mea i kauoha mai ai. E ai iho oe i ka'u io o ka mea hihiu i hoomaikai mai kou uhane ia'u. Ma ia mau huaolelo hoopunipuni ua loaa mai ia Iakoba ko ka hanau mua pomaikai. Mai loaa pono mai ina ua kali oia no ko ke Akua manawa. No ka wikiwiki ka hewa. Ua loaa mai no ia pomaikai mahope mai ke Akua mai. No ka mea, ua koho e ke Akua iaia he kaikaina, oia no ka hooilina aupuni io, nana mai Iesu ke alii o na alii a pau, a o kona aupuni, he aupuni mau loa.
Uwe nui Esau no ka lilo ana o ko ka hanau mua pomaikai ia Iakoba kona kaikaina. Aole nae he kumu pono no ia uwe ana. Ua hoowahawaha oia ia pomaikai a kuai aku ia i kona kaikaina ia Iakoba no kahi apana berena me ka hi papapa i hoolapalapaia. Mahope ike oia i kona naaupo, a makemake e hoihoi ia mai ia pomaikai iaia. Aka, ua hala ka manawa. A pehea? Ua oluolu a hoapono anei ke Akua ia Iakoba i ka loaa ana o kona pomaikai ma ka hoopunipuni? Aole anei i ili koke mai na pilikia maluna iho ona? Hoomaka koke o Esau e ohumu e pepehi ia Iakoba. Ke ao no ia o Rebeka iaia e ku a holo aku i ka aina e, i ka aina o kona hoahanau. A holo no oia ilaila. A nui ka pilikia i loaa iaia malaila. A no ia mau pilikia ku oia me kana mau wahine me na keiki a hoi i kona aina hanau, me ka maka'u nae o pepehi ia lakou a pau me ke alanui e Esau ma kona enemi. Ua hoopakeleia nae lakou e ka anela o Iehova. A hiki i ka aina hanau, ili mai no nei pilikia ilaila. Hana pono ole a hookaumaha i kona naau. Hana ino ia Iosepa ke keiki hana maikai, a kuai ia aku oia i ko Aigupika poe, a lilo oia i mea nui malaila.
Nui loa ka wi ma Kanaana. Pilikia Iakoba ma. Aia ka ai ma Aigupika. Pau lakou i ka hele i Aigupika e hanai ia e Iosepa me Parao hou ka i lilo i pani no ia Parao oluolu. He alii hana ino keia i na mamo a Iakoba, hoomaau, pepehi, hookaumaha, hookuawakuapaa. Hanauia o Mose, a hoolilo ke Akua aia i alakai i mea e kokua ia'i na mamo a Iakoba mai ka lima o Parao a alakai aku ia lakou i Kanaana kahi e maha ai la kou.
No ke aha oe i hai mai ai i keia mau mea? I akaka ko ke Akua hoopilikia ana i ka aoao hoopunipuni. Ua loaa anei ka makemake o ka aoao alii ma ka la 3 o Febuari i hala iho nei, ka la balota no na lunamakaainana? Ina pela ma ke aha i loaa'i? Ma ka hana pono ole anei e like me Iakoba? Ina pela e loaa ana ka pilikia mahope. Ua hoohokaia anei ka aoao kuokoa me Esau? No ke aha i hoohokaia'i? Aole anei no ka pono ole o ka hana ana? Ma ka lohe a ma ka nana ana ua hewa na aoao elua ma kekahi mau mea. Nolaila, mai ohumu ino Esau e hana ino aku ia Iakoba, no ka mea, aia no o Iehova ma kona aoao. A o oe e Iakoba, mai kaena oe, a hana ino aku ia Esau, me kau i hana aku ai mamua. E aho e imi e hoolaulea aku iaia ma ka hana maikai ana. Aka, aole paha oe e lanakila koke ana. Weliweli paha na pilikia e ili mai ana maluna o ke aupuni me kona lahui me ia i hana ia'i ia Iakoba me kana poe mamo. A mahope iho, e ola ana kekahi Mose na Iehova mai, a nana e hoopakele mai ka lima aku o Parao me kona puali koa, a alakai
aku i Kanaana kahi e maha ai E ola ka Moi i ke Akua. E mau ke ea o ka aina i ka pono.
ALOHA HAWAII.
HOOPAA.
He mau mea i pono ke hoopaaia. A he mau mea i pono ole ke hoopaaia. Eia malalo iho kekahi mau mea i pono ke hoopaaia:
1 Ka inoa maikai, ka mea ia i oi aku mamua o ka poni maikai. Keh. 7: 1. Ka inoa ekalesia, he mea maikai ia. He hoahanau ekalesia, he mea maikai ia. He hoahanau ekalesia oe. Ua ikeia oe e hele ana iwaena o na kanaka ma ke alanui, ma na halekuai, na hale noho, ma hale hookolokolo, na kula mahiai, &c. E hoopaa oe ia inoa maikai. E hoopaa i ka maikai o ia inoa. E malama i kou waha i ole ia e hoopuka i kekahi mea e ino ai ka inoa ekalesia.
Nui na kiu e hoohalua ana e ake ana e hoohihia ia oe ma kau mau huaolelo, a mau kau mau hana. E ao o puka mai mai loko mai o kou waha na hua hoopunipuni, hua wahahee, hua akiaki, hua hoino, hua hoomaewaewa, hoowahawaha. henehene, hoaikolo, kuamuamu, hua alunu. hua hoopoho, hua kaena, hua lapuwale, hua hoowalewale, hua hooweliweli, hua haailuli i ke Akua. Auwe! Pehea ia au e hoopaa ai i ka inoa maikai ma na olelo, a me na hana a pau i mahalo ia, a hoino ole ia.
2 E hoopaa i kou hooia ia Iesu, i kou manaoio, i kou hoopili ana iaia. Hoopaa i ka hoole ana ia oe iho. i kou kaikai ana i ke kea me ka hahai ana mamuli o Iesu ma kahi akea. Mai hilahila a hoole ia Iesu no ka maka'u i ke kanaka, o hilahila a hoole Iesu ia oe ma ka la hope, a kipakuia oe ilalo i ka luaahi.
3 E hoopaa i na hana maikai, i ka hele ana i ka halawai i ke kula Sabati, i ke kokua ana i na hana Misionari kuwaho, kuloko. Mai paupauaho, a hoopalaleha ma na hana a ka Haku.
4 E hoopaa i ka pule me ke kiai ana me ka noho makaukau ana no ke komo ana aku iloko o ke aupuni o Iesu ma la lani. HAWAII.
MANAO KOKUA.
Mahope o ko Nehemia hooikaika ana he umikumamalua makahiki ma Ierusalema, ua hoi hou i Peresia. A hala oia, aole emo a hoi hope na kanaka: - ina ua hoohuliia ka naau o kela me keia - ina paha ua kupaa lakou. Aole i ohi oa na kokua no ka luakini, a no na Levi, a me na kahuna; a pilikia ka poe a pau i malama ia e lakou. Ua pau na halawai: ua haalele na kahuna i ka luakini, a waiho wale ia e kanaka.
Ua hehi wale ia ka la Sabati ma na kulanakauhale a ma na wahi kuaaina; a ua hehi ia na kaomi waina ma ia la, a ua ike ia na paahana ma na alanui, a ma na kihapai, e hoihoi ana i na pua ma na hale papaa. Ua hoohaunaele ia o Ierusalema ma ka wehe ana i ka makeke ma ka la Sabati, a lawe ia mai ka waina a me na mea e ae. Lawe aku na lawaia o Poinike i ka lakou mau ia ilaila, a makena no hoi na mea kuai a ka poe o Turo i lawe aku ilaila e maauauwa ai.
Ua hooikaika mamua e hoopau ka noho huikau ana o na Iudaio a me na lahui e. Eia nae, he nui na Iudaio i haalele i ka lakou mau wahine a imi aku i mau wahine mawaena o na Pilisitia, na Amona a me ko Moaba.
Ua ano okoa na kahuna ia wa; me he la, ua hoi hou na kanaka i ka wa kahiko. (Neh. 13. Mal. 1, 2.)
Hoea nai o Malaki ka hope o na kaula. Ikaika kona hoahewa ana i na kahuna a me na kanaka: a hoomaopopo i ke kumu o ka hoo ano hou ana, a hoi aku i ke Akua.
Ma ia mau aina, ua hele e na elele imua o ke alii, e hoomakaukau i ke ala no na kaakaua a me na puali koa o ka Moi; e hana i alanui ma na aina papu, e hoopiha i na awawa, a hoopalahalaha i na puu, i wahi e hele ai ka huakai alii.
Ua hoomakaukau o Ioane i ke ala no Kristo ma ke ao nei, ma ke ao ana i na kanaka e mihi; ma ka hoala ana i na noonoo; ka hoike ana i ka ino o ka hewa, a me ka poino o ka hana hewa. E hoomaopopo ana i ka pomaikai o ka loaa ana i Hoola.
Ua pono i kela me keia e hoomakaukau i ke ala no ka Haku. E hoopiha i na awawa, i mahuakuaka pule, ka manaoio, ke aloha, ka hana. E hoopau i na puu - o ka hookiekie, ka hewa, ka hoomaloka, ka manao nui i na mea o ke ao nei. E hoopololei i na wahi kekee, na hana kekee, hana hoopunipuni. E hooponopono i na kue me na hoa; e mihi i na hewa - E hoomaikai i na wahi kalakala.
NINAU KULA SABATI.
I na kula Sabati o ko Hawaii Paeaina mai ka hiki a ka la i Kumukahi a ka welona a ka la i Lehua. Aloha oukou. No ka pau ole o ko'u kanalua i keia ninau baibala o ko makou kula Sabati nei; nolaila, ke waiho akea aku nei au imua o oukou a na oukou e hoike mai, a oia keia malalo iho:
Waipio, Ianuari 31.
Eia ka ninau: O ka bapetizo a Ioane a o ka bapetizo a Iesu, o ka wai ka oi? Ka'u haina ka Iesu, ka kekahi o ka Ioane, ka ke Kahukula Sabati W. A. Kiha hoi ua like pu ka Ioane me ka Iesu. Nolaila ko'u kanalua, a ke ninau akea nei au. E wiki oukou e na puniu i piha i na noonoo, i pau ke kanalua o ko oukou hoa haumana kula Sabati.
S. P. KAMAKEA.
Waipio, Hamakua, Ian. 31, 1886.
KA HANA HOOMANAMANA.
Ke KUOKOA e; Aloha oe.
He mea kaumaha a ehaeha no ka naau o na haipule, i ka lohe mau ana no na hana pegana a Hanuna (Haiolelo) iwaena o na ekalesia huiia o Kailua a me Helani.
Ma na la mamua iho o ke koho balota ana, ua kukulu ae o J. G. Hoapili ma Keauhou he ahaaina hailona no ka pono o J. K. Nahale ka moho lunamakaainana, he puaa a me ka awa na mea i hanaia mamuli o ka noho kahuna ana o S. W. Mahelona (Loio.) A ma Kahaluu, ua like po no me na hana a J. G. Hoapili ma, o Hanuna nae ke kahuna o na hana ma Kahaluu; na Hanuna nae ka puiliili &c. &c.
He nui na hana pono ole a Hanu na i hana ai, a ua ikaika loa kana wahine i ke ao ma na mea a pau, aole nae i maliu ia aku. SAM. MAALO.
KOHO BALOTA MA KALAUPAPA, MOLOKAI.
Ma ke koho balota i malama ia ma Kalaupapa nei, Feb. 3, 1886, a kou mea kakau i hoomaopopo ai; ua ku i ka hauoli na mea i hanaia, e maki ana ka huakai. e welo ana ka hae. e hone ana ka leo o na ohe, e kapalulu ana ke kani a na pahu, e wawalo ana na leo huro i ka lewa. A o keia mau mea a pau i hanaia, e hoike mai ana ia ua hae ka puuwai o na makaainana kupono i ke koho balota, e puka o L A Kakina a me A P Paehaole. A ua hooko io ia ia manaolana ana. Ma ka hoikeia ana mai o ka pahu balota i ka hora 5 o ke ahiahi, ua hala loa aku la ko Kakina ma mau balota i ka 49, a o Kupihea ma hoi he 2 iho la ka haule malalo o ko Kakina ma. Pua no hoi ka uwahi i na kaeaea o ka moku o Hina.
Eia kekahi mea i anoi nui ia ma ia la. O ka poe a pau i kupono i ke koho a me ka poe makaikai i naue aku e ike i na hana o ka la. Ua hoopihaia ko lakou mau houpo lewalewa i na mea ai i hoomakaukauia ia le e na aoao elua. Balota kuokoa a me balota aupuni, aka ma na la mamua ae a hiki no i keia la kahe me he wai la ka lama o na balota pili aupuni. Ma ka aoao hoi o na balota kuokoa. ua like me ke kai malino i ka pohu lai o Kona.
He nui na haiolelo hooni puuwai mai ka waha mai o na lunahooikaika o na paa balota kuokoa. Ma ka aoao hoi o na lunahooikaika o ka balota aupuni, me he mea la he mau haiolelo ka lakou na na manu pihaakelo ai lio kuapuka la o Kalaupapa nei. Hu no hoi ka aka; nolaila, e ka poe a pau i kupono i ke koho balota o ka panalaau mai lepera a me ka poe no hoi mawaho aku i koho i ka balota o L A Kakina a me A P Paehaole. No oukou keia leo hauoli. Ua puka ka oukou mau moho, a e hiki aku ana iaua imua o ka hale ahaolelo i keia kau, alaila, he hookahi wale no hana i koe ia oukou o ka hoohuihui ana i mau wahi mamalaolelo na oukou a lilo i mea nui; a hookomo aku ma ko laua poli, i loaa ai ka poka pa-hu na laua e hoonaueue aku ai i na paia o ka hale ahaolelo o kakou aupuni. A ina hoi ua lanakila mai nei kaliona o Kona Akau a me na balota kuokoa a pau o ka paeaina nei, alaila, na laua nei anei a hoike aku i ko oukou mau manao imua o ka ahaolelo, he hooholo wale mai no ka lakou. He huro wale ana no ka oukou i Molokai nei. Heaha la ia, kana ke o ia ka ihona pali.
JOSEPN NAKAIKUAANA.
Kalaupapa, Feb. 9, 1886.
KOHO BALOTA MA WAIPIO, HAWAII.
Ua hoomakaia na hana o ka la ma ka hora 8 o ke kakahiaka, a mamua nae o ka hiki ana aku i ka hora 8, ua eleu aku na keiki puhi ohe me na pahu o ua aina awawa kaulana nei no Kukuihaele, a ua lilo na ua poe kaeaea la ke alakai ana i ka huakai o na makaainana koho balota o Kukuihaele. Kapulena a me kekahi mau wahi e ae. I ka wa i hiki aku ai ua mau kaeaea la, ua haawi ia mai he hipahipa huro no lakou. E ku mai ana huakai me ka makaukau, a o ka wa no ia i hoomaka ai o ka huakai e nee no ka pahu hoeu. Ua alakai ia keia huakai me ka hoohanohano ia a hiki i kahi i koho ai.
A 1 ka pau ana o keia poe i ka hookomo i ka lakou mau balota, ua motio aku ko lakou ala hele no kahi o na Keonimana hanohano, oia o W. A. Mio a me Jno. P. Leahi, malaila kahi i hoomakaukau ia ai he mau papaaina na ka lehulehu e noke ai i na mea ono a ko'u ka puu i ka wai a ka naulu. A pau ka paina ana, ua eleu hou aku la ua poe kaeaea nei ma ka lakou apana hana, oia hoi ke alakai ana i ka huakai me ka hanohano nui, A i ka manawa i hele ai a hiki ma kahi koho, ua kuu iho la ma manu leo le'a o ua awawa nei, he mau himeni i haku noeau ia, a pela a hiki i ka hora 5 o ke ahiahi. Ua malama ia na hana o ia la me ka maluhia loa.
HIILAWE.
Ma Napoopoo S. Kona, ua hanau mai la he keiki kane maikai a ohaha na Mrs. Kaneahakini laua me A Sala, mahope iho o ko laua noho mare ana no ekolu mahina wale no. O keia A. Sala, oia no ke kumukula olelo Beritania o Napoopoo.
Eia ma Honolulu nei ka hui keaka paele hoolealea e pau ai na alu o ka maka i ka akaakaa. Ma ka po Poaha nei i malamaia ai o ko lakou anaina hoolealea no ka manawa mua maloko o ka Hale Mele Hou. Ma keia po paha e hoikeke hou ai.
Ka Imi Akamai Kelakela Hope loa i loaa iho nei o America!
KA LANAKILA O KA UWILA!!
Mahope mai o ka laweia ana o ka Uwila i mea hoomalamalama, ua hui pu na hooikaika ana a pau o ka poe Imiakamai ma na mea paahana i loaa ke kukui hoomalamalama uwila i kupono ke paa lima ia maloko o na home. O ke kumu i loaa mua ole ai keia pomaikai a hiki i keia wa, oia no ka hiki ole o ka poe imiakamai ke hookaawale aku i na noonoo ana no ka mahu ma ke ano hoomalamalama, a ua hoopaaia lakou a pau ma ka manao aia i kahi hookahi e hanaia ai ka uwila me na mikini ano nui a koikoi, aole hoi lakou i noonoo o ke kumu nui e pono ai ke kukui, oia kona kupono e paa lima ia ma o a maanei e like me na kukui aila.
Ua loaa maopopo iho nei i ka hui THE NORMAN ELECTRIC LIGHT COMPANY ka ike lea i na ano o ka Hoomalamalama. Uwila, aohe kanalua i koe e auhulihia ana na ano hoomalamalama kahiko a nalo aku:
O ko makou Ipukukui Uwila, he hiki ke ho aia me ka mikini ole, aole hoi nui o na lilo, aohe pohihihi, aole hohono aila. Eia wale no ka hana, aia a hala eha i elima paha la hoopiha iho i ka paakai (acid). Ua emi loa na lilo o ka hoa ana e like me ka mahu, 3/4 ceneta no ka hora, a o ka oi loa o ka maikai o keia, aole wela, aole uwahi, aole mahu, no keia mau kumu aole e inoino ke ea, he oia mau kona ano. Aohe hohono, aole no hoi me ke ahi e hoa ia, e wili ae no oe i ke ki a o ka a no ia; nolaila aole hopohopo ana no ke ahi, o ke pahu ana paha e like me na kukui e ae ke hoohemahemaia, ma keia ua maopopo ka oi keia ano kukui. Eia hou no hoi kahi mau mea e akaka ai o ka oi o keia mamua o na ano kukui e ae:
1. Ole akaka loa na lawelawe ana, e hiki i ke keiki uuku ke hooponopono.
2. He hiki ke paa lima ia keia ma o a maanei e like me na kukui aila.
3. Aohe uwiki, aole no hoi luhi i ka hoomaemae ana.
4. He oluolu ka malamalama, a ke ano mau, aole hulili, he ikaika ka a, a he hiki no nae ke hoemiia a hoopiiia e like me ka makemake.
5. Aohe hopohopo ana no ke ahi, no ka mea ina e naha ke aniani e hoopuni ana i ke omo o ka pio koke no ia.
6. E a no keia kukui iloko o ka makani ikaika, he hiki ke kau ia ma na lanai a ma na pa hale e hoomalamalama ai. He ekolu ano o keia kukui i keia wa
A. Kukui uuku, kona kiekie 14 iniha; koikoi 5 paona, no ka hoomalamalama i na hale noho, hale kaa, a me na wahi hoahu ukana. Kumukuai, @1. - no ke kukui hookahi, a e laweia aku i na wahi a pau o ke ao nei.
B. Maluna iki ae o ka mea mua, no ka hoomalamalama ana i na hale noho a pau. Ua hoonaniia keia kukui me na mea nani, a he aniani poepoe keokeo maluna iho. Kumukuai, @2. - - no ke kukui hookahi, a e hoounaia i na wahi a pau o ke ao nei.
C. Ano nui loa keia no na hale halawai, hale aupuni, a pela aku. Ikaika kona malamalama, ua hoonaniia, a he aniani poepoe keokeo nunui maluna. Kumukuai @4. 10 o ke kukui hookahi, a e hoounaia i na wahi a pau o ke ao nei. Ke kahua o ke kukui ua hanaia ma ke keleawe, o Iapana, a metala e ae no hoi. He hiki no hoi ke hanaia na ano e ae ke kauohaia.
Ua makaukau na kukui a pau no ka hoa koke ia, a e hooiliia no hoi iloko o na pahu laau i hoopaa pono ia, me na kuhikuhi kupono i paiia, me na paakai e lawa ai ka hoa ana no kahi mau mahina, a me na omo elua no ke ano A, a me ekolu omo no na ano B a me C. E loaa mau ana no na paakai no ka hoa ana maloko o na halekuai laau o na kulanakauhale a pau.
Ua hoopaaia keia mau kukui no hookahi makahiki, a e hoihoi ia ke dala ke ko ole ka makemake a pau.
No na kauoha a pau no eono kukui a oi, e hoemiia ke kumukuai he 6 pa ceneta. Aole hookoia na kauoha ke hoouna pu ole ia mai ke dala.
O na hoouna ana o ke dala, e pono ma na bila kikoo banako no Nu Ioka, e loaa no ma na hale banako a pau, a i ole e hooili mai ke dala pepa o na banako, a i ole ma na pooleta o na aina a pau o ke ao nei.
E nana pono ia no na kauoha a pau a e hooiliia me ka hakalia ole.
Ua hoomaluia ko makou mau Kukui Uwila ma ke kanawai, a e hoopii ia ka poe imi apuka ma ka hoohalike ana.
Ua makemakeia na agena no ko makou kukui ma na wahi a pau.
E hoouna mai i na kauoha ia,
THE NORMAN ELECTRIC LIGHT CO.
Philadelphia , U. S. of America.
KAKELA & KUKE.
E laa na pahiolo, koi bole,
hamale, koi mai a me liilii, kila.
wili puaa, rula, apuapu kai o na ano
a pau. kala kaa. hao hoopaa puka.
pohaku hoana, kepa lei ilio, kaula
hao ilio, pahi, upa, pahi aminmi,
kalapa, kope hulu, palapala, oepa
kalakala, lina hao, ami, keehi, a me
ke
- KAULA OPU. -
Palau o na ano a pau,
Oo, ho, kopala, pe, kipikua,
hao kope, au ho a pela aku,
kua bipi, lei bipi, kaula
hao bipi, uwea pa.
uwea kekeawe. hao pili
piula, kaa palala, ipuhao,
ipu ti
PA-PALAI MAKAU ME KE AHO.
Ili wai, papa holoi, kopa ala, kaula
kuaina, hu'akai, ehi wawae,
hulu pena, a pela aku.
Pena wali, kini nui a me liilii o na
ano a pau, me ka pepa kuhikuhi,
pena keokeo, aila pena, aila
hoomaloo, vaniki kaa, a me
vaniki moe,
PENA HOOMALOO
- a me aniani hale -
AILA MAHU, AILA MIKINI, AILA
HAMO ILI, AILA KAA, INIKA
KAMAA.
PAUDA, KUKAEPELE, KIANA
PAUDA, UIKI IPUKUKUI O NA
ANO HE NUI A LEHULEHU.
LOLE MAKEPONO
-E laa na -
AHINAAHINA, KALAKOA. KEOKEO,
LEOPONALO, HULUMANU,
UWE-WAHINE, KUI HUMUHUMU,
A ME KA LOPI.
Ke Kuike e loaa no ia na kahi o
Kakela & Kuke!
NA MEA PIULA,
Mikini Humuhumu
Mekini a WHEELER a me WILSON
MIKINI A WIILCOX ME GIBBS
NA MIKINI A
- REMINGTON. -
He nui loa na mea hao me na ukana e
ae o na ano a pau, aole hiki ke hai pau
ia aku, hewa i ka wai na maka ke ike.
Laau Lapaau Kaulana Loa
A DR. JAYNE ,
LAAU HOOMAEMAE KOKO
LAAU HOOPAU NAIO, LAAU
KUNU, PENIKILA, HUAALE,
PAAKAI, LAAU HOOPAA HI, A
Me na Laau Hamo, a Pela 'ku.
KAKELA - KUKE