Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 45, 7 November 1885 — Heaha Kelu? [ARTICLE]
Heaha Kelu?
(A'aiauia r.o kt Kuakoa.) "He hopena ko na mea a pau." He olelo kaulana kahiko keia, a he olelo no hoi i hooiaioia raa na ano lehulehu wale. Ama ka nana ana. ka hakilo ana, ua hiki rnai ka manawa e olelo ae ai, o ka aneane koe e hiki inai ka hopena a keia ahaKuhina e ku neL He ninau wa le no ka manawa, a huli ae ko lakou au a noht> i.i e ka poe okoa. Eia lakou kc hapapa nei mao a maanei i wahi koo no lakou. Ua lakou ika nawaliwali o ko lakou kulana, ke haalele nei na inanao hiiinai o ko iakou mau makamaka; ke hooinaka nei ka ikeia me ka moikaka lea loa o ka lakou mau hana kue kanawai, a ua kulanalana ko lakou waa. Ke puhi nei he makani puahhhio o ka manao ahewa ikaika o ka lehulehu maluna o k? ilikai, a ua oku ku mai na ale hakukoi. Pehea io no la e mau ai na hana kolohe ?
O kekahi o na hana kue inaopopo 1 ke kanawai a keia aha kuhina i hana ai, oia no ko l.ikou hoole aole e uku i ua ai.* o ke aupuni ma ke daia guia. O ka uku o ka poe j>a.ihana o na keena oiha na maUlo o ko lakou mana, ua ukuia ina ke dala keokeo wale no. He kue maoj>opo keia ike kanawai gula. A o ka Aha Kiekie hookahi ka i hooko j>o no, oiai, aole lakou i ae e uku la aku ko Ukon dala aia wa'.e no a e like n«c ke kanawai. Ua koiia ka aha kuhina e hooko 1 ke kanawai ma keia mea; ua heie kino aku na kanaka Hatfaii, nie ke neu aku e loaa niai ko iukOu daU gula, aua hoohokaia mai. Ua Heie maoli aku kahi māu wahine Hawaii n«» ia meo, aka ua kau ih > la ka uhi o k.. hilahila ole a me ke kuemaka ftai ma luaa o na helehelena o na kuhina. a ua hoi nele ua mau wahine nei. Ua lohe mai makou ua holo kino mai kahi ma-. luna aupuni i Honolulu nei e noi i mau wahi dala gula na lakou mailoko ae <• ko lakou uku mahina, a ua hoohoka ino loa la lakou e Kipikona. He hoka ma ka akau, a he hoka ma ka hema; he hoka ma ke alo a he hoka ma ki kua; a ua kuha maoli ia mai ka mak » o ka poe i hele aku e krii i ka aha kuhina e hooko pono i ke kanawai a lakou i hooholo ai. Ao ka aha knhina keia i kaena ae 1 ke aloha a me ka maJtee 1 ka (>ono o ka lahui.
A heah.i ka mea e ikeia nei no ua j poe kuhina aluha nei i ka lahui ? Ma hoj>e o ko lakou hoole ana aole e uku i na eUh gu!a i ka tx>c i kuleana da!a iloko o ke aupuni; mahope o ko lako'! hoohoka ana i na lehulehu o na kane me na wahine i hele kino aku me ka haahaa imua o lakou; mahope o ko la kou uha'i maopopo ana i ke kanawai. aia hoi ua ala ae nei ko lakou hiamw a u.t hikilele ino me ka pihoihoi, a kau oha aku nei i na luna ohi auhau e o) \ mai i na dala auhau raa ke g(ib, i lik* ka huma me na hoakaka ana a ke ka | nivrat. Heahi Ij k* inanao o ka lehu j lehu no na kanakā e hana ana e Uk< i nie keia ? E hiki ana anei u Kioik«> n.i a me kona mau p.ialalo ke e ol* U» mai he hana {>otolei keia ? E hik» ana no iniha iaia ke olelo mai he hana aloha ia i ka Hawaii, oiai aohe » uhi ia na helehelena me ke keleawe o ka maalea a lue ka hilahiU ole e lik*me ia; aka o ka lehulehu holookoa nae, ka poe e uku ana i na auhau, aole loa lakou e hiki ke kapa ne hana pololei a he hana aloha keia. He hana aloha anei ka hoopilikia i ke kanaka ? 0 ka hana mua a kek aha kahina. uia ko Ukou aua me ka manso kOi >he i nā dala guli T a mahope kr»i o ai «a i na kamka e uku aku i na au hau n»a ua ano oei a lakou i aua ai. A ihea 1* e loaa ii ka eiala gula ? Ka i noa o ke aupuni ka mea kupono ioa e hana i ka mei ku i ke aloha i aa makaainana o ke Alii, ah aole nae pe la. Ke koi ia mai nei na makaainana e uku aku i ko lakou auhau ma ke ano dala loaa oie ia Ukou, A heaiia ka ho pena o keia hana a ka aha kuhina aU>h) ia Hawaii > Ina t loaa ole ke dah g«j|a (a he mea maopopo aohe wah* loaa ai u ano dala, oiai ua aua ia ao e ll* aha kuhina alaila, beafea fca b*-
| pena e kau aku ana maluna o ke kaaa- j jka ? He mea maopopo e kauoha ia | ! aku ana cvla e uku mai i na keneu oi, i 1 la«a ai no ka hoopiha ana i ke kuleaiu j like me ke dala guU. Ao ka hana alo-1 ina anei keia ? Oka hoole mai aole ] ! iakou e uku i ko ka lehulehu kuleana; jma ke dab gula, ke daU hoi i hooma-1 nawanui ia ma ke kanawai; a pau koi. mai i ka iehulehu o iakou ke uku akn i ko ke aupuni kuleana ma ke guia. He hana kolohe a apuka maopopo keia i ka lehulehu A heaha keia hana ? Heaha ke kumu ? Pehea na kuhina oke aupuni i aa ai e hookele i ka lakou hana ma keia ano ? No ko lakou hoomaopopo anei ua aneane mai ko lakou hopena, a i kamu e loaa ai ia lakou ke dala gnla t nolaila anei keia kauoha e hookaa ia na auhau ma ke gula ? A i ole, he hana maoli iho no anei me ka noonoo ole i ko ka lehulehu pilikia ? He mea pahaohao keia; aka hookahi nae mea tnaopopo, ua malamalama imua o ke akea me ka hoohewahewa ole ia, ua hana ka aha kuhina i ka mea pono ole; ua uhai
i ke kanawai; a ua hana i ka mea e ho* opilikia ai ika lehulehu mai Hawaii a Kauai. A e manao'a anei he mau haoa keia e hiki ke hoomau ia aku ? O keia anei ka hana e hiki ai i ka lehule hu ke ku aku me Hana waie aku no ? Aole anei he lunaikehala ko ke Poo o ke aupuni» e hiki ai ke hoomaopopo i keia mau hana pono ole ? Ke manao nei makou ua lawa iaia ia ike, a ua hoomaopopo, a ua komo paha ke aloha iloko ona no kona mau makaainana. Ke manao nei makou ua hiki mai ka manawa a ka Moi e kau ai i na kuhina ma kahi aoao o ka mea kaupaona, a o ka lehulehu ma kekahi aoao, a e hoomaopopo ana oia i ka lele o ka mea kaupaona ma ko na kuhina aoao. Ua pau Va hiki oka hoomanawatiui. Ua lawa aua ana ka hiki ke moni ika lakou mau hana apakee.