Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 40, 3 October 1885 — Page 4
| This text was transcribed by: | Michael Bonnice |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ka Nupepa Kuokoa
No ka Makahiki, $2.00
No Eono Mahina, 1.00
KUIKE KA RULA
Poanono Okatoba 3, 1885.
E HOOKOKOKE MAI.
[COME NEAR ME.]
G. H. No. 231,
I.
E hookokoke mai la,
E kuu Hoola, e.
Hoike i kou aloha no'u,
Kou menemene mai.
O oe mau me au la
O oe kuu lama mau.
Ina kaawale oe, e,
Pouli loa au.
2.
E hookokoke mai la,
E kuu kokua, e,
Mai ku mamao ae la, e.
Ma kahi ino nei.
Ka pa nei na makani,
Ooloku ke kai.
Ina papa ka olele au,
E malu koke mai.
3.
E hookokoke mai la,
E kuu Iesu maikai,
Ma kuu mau la hau ole e,
A ma na la uwe.
Ina aole oe,
E launa a koo mai,
Lalau no au a auwana'e
A hina wale ae.
HAWAII.
Haawina Kula Sabati.
Sabati IV, Oct. 25, 1885. Kumuhana. Ka hooponopono hou ana i ka lua kini. Pauku Baibala, 2 Na Liii 12: I-15
A I ka hiku o ka makahiki o Iehu, i lilo ai o Iehoasa i ahi, a he kanaha na makahiki o kona alii ana ma Ierusalema; a o Zibia ka inoa o kona makuwahine no Beereseba.
2 A hana pono aku la o Iehoasa imua o Iehova i kona mau la a pau a Iehoiada a ke kahuna i ao mai ai ia ia.
3 Aka hoi, aole i laweia 'ku na heiau: kaumaha aku la na kanaka, a kuni hoi i ka mea ala ma na heiau.
4 Olelo aku la o Iohoasa i na kahuna, O ke kala a pau o na mea i laa, ka mea i laweia mai iloko o ka hale o Iehova, o ke kala pono o kela kanaka keia kanaka, o ke kala o na kanaka ma ka aahu ana, o ke kala a pau a kela kanaka keia kanaka i manao ai e lawe mai iloko o ka hale o Iehova.
5 E lawe na kahuna, o kela kanaka keia kanaka ia mea no lakou, no kona hoaluna; a e hana hou lakou i kahi naha o ka hale, i na wahi naha a pau i loaa malaila.
6 A i ka makahiki iwakaluakumamakolu o Iehoasa, aole i hoopaa na kahuna i na wahi naha o ka hale.
7 Alaila kahea aku la o Iehoasa ke alii ia Iehoiada ke kahuna a me na kahana, i aku la ia lakou, No ke aha oukou i hoopaa ole ai i kahi naha o ka hale? Ano hoi, mai lawe hou oukou i ke kala o ko oukou hoalauna, aka, e haawi aku ia mea no kahi naha o ka hale.
8 Ae mai la na kahuna, aole e lawe hou i ke kala o na kanaka, aole hoi e hana hou i kahi naha o ka hale.
9 Aka, lawe aku la o Iehoaida ke kahuna i kahi pahu, a wili iho la i puka ma kona pani, a waiho iho la ia mea kokoke i ke kuahu ma ka aoao akau i ke hele ana a ke kanaka iloko o ka hale o Iehova; a o na kahuna, nana i malama i ka paepae puka, hahao lakou iloko i ke kala a pau i laweia mai i ka hale o Iehova.
10 A ike lakou, ua nui ke kala iloko o ka pahu, pii mai la ke kakauolelo o ka alii a me ke kahuna nui, a nakii iho la, a helu i ke kala i loaa iloko o ka hale o Iehova.
11 A haawi lakou i ke kala i kaupaonaia ma ka lima o ka poe nana i hana ka hana, i na luna hoi o ka hale o Iehova: a na lakou i lawe ae i na kamana, a i ka poe paahana nana i hana ka hale i Ioheva.
12 A i ka poe hahao pohaku a i na kalaipohaku, a no ke kuai i ka laau, a me na pohaku i kalaiia, e hana hou i kahi naha o ka hale o Iehova, a no na mea a pau i lilo aku no ka hale o Iehova i ka hana hou ana.
13 Aole nae i hanaia no ka hale o Iehova na kiaha kala, na upakolikukui, na kiaha, na pa, a me kekahi kiaha gula, a me na kiaha kala, no ke kala i laweia mai i ka hale o Iehova.
14 No ka mea, ua haawi aku lakou ia mea no ka poe paahana, a hana hou aku lakou me ia i ka hale o Iehova.
15 Aole lakou i hookolokolo me na kanaka, nana i lawe ke kala e haawi aku i ka poe paahana; no ka mea, ma ka pono ka lakou hana ana.
Pauku Gula. Olioli ku la au ia lakou i olelo mai ai, e hele kakou iloko o ka hale o Iehova. Hal. 122:1.
Manao nui. E hooikaika, a e kokua no ke kukulu ana i ka ekalesia o ke Akua.
NA HELUHELU LA.
Poakahi, 2 Na Lii, 11:1-21.
Poalua, 2 " " 12: 1-21.
Poakolu, 2 Oih. Alii, 22: 1-12.
Poaha, 2 " " 23: 1-21.
Poalima, 2 " " 24: 1-27.
Poaono, Hal. 84: 1-12.
Sabati, Hal. 122: 1-9.
Mele. Ao Sabati H. A. N. 188.
Pule.
NA NINAU.
Owai o Atalia? Heaha kana hana lokoino? Nawai i hoopakele i ke keiki a Ahazia i ka wa a Atalia i luku ai i ka ohana alii? 2 Na Lii 11:2. Owai ka inoa o ua keiki nei? Mahea ka huna ana iaia? O Ioseba ka wahine awai? 2 Ohn. Lii 22:11. Ehia makahiki ka huna ia ana o Ioasa ma ka hale o Iehova.
Nawai i kahea i na luna e akoakoa mai? Heaha ke kauoha ia lakou? 1 Na Lii 11: 5-8. Nawai i hoa'lii ia Ioasa? p. 12. Ua aha o Atalia i ka lohe ana i ka uwa hauoli ana? p. 12, 13. Nawai i kauoha e make o Atalia? p. 15.
Hana o Iehoiada i berita mawaena owai? p. 17. Wawahi na kanaka i ka hale owai? p. 18. Owai ke kahuna o Baala i pepehi ia? Ehia makahiki o Ioasa i kona lilo ana i alii? p. 21. Owai kona mau makua? Owai kona mau makuahanai? Nawai i ao iaia i kona wa opio? Oiai e noho ana o Ioasa malalo o ke alakai ana o Iehoiada, ua maikai anei kona noho alii ana? He alii oia no ke aupuni hea? He mea nui anei i ka ano o na hoa o kela me keia?
Ua wawahi i ka hale o Baala; ua hoala hou ia anei ka hoomana ia Iehova? Pehea ka luakini, ua malama pono ia anei? Ua hana pono anei o Ioasa? 12:2. Ua hoopau ia anei na heiau a pau? p. 3. Ua ae ia anei lakou e hoomanan ma na wahi i laa no ka hoomana kii? Heaha ke kauoha? Ne Helu 33:52. Oihk. 26:30.
Ua hiamoe anei kanaka ma ka pono? Ina ua makaala lakou, ua ae anei e hoomana ma na wahi i papa ia? Pehea hoi ka luakini? 2 Oih. Alii 24:7. Ua lilo na pono o ia hale ia wai? Ae anei na haipule, e waiho wale ia ka hale o Iehova me ka hana hou ole ia, ke ole hiamoe lakou? Noho wale anei ke ekalesia i kekahi wa? Aole anei i hoolilo ia ka manawa, ke kala, e me na mea e pono ai ka ekalesia, a me ka hoolaha ana i ka euanalio, ma ko ke kino? Emi anei ka pule, ka kuli ana i ka Baibala, a me na halawai? Na ke aha?
Ua kahea o Ioasa ia wai e lawelawe ma keia hana ma ka luakini? p. 4. Ehia ano kala i helu ia? Heaha ke kanawai no ia auhau kino? Puk. 30:13. Ua like anei ka nui a kela me keia i haawi ai ma ka lua? Oihk. 27:2-8. Nawai e hoomaopopo i ka nui o ke kala e uku ia? Heaha ke kolu?
Ia wai e noi aku ai? p. 3. Me aha keia puu kala? Oih. Alii 24:35. Ua maikai anei keia alu like ana o na kanaka me ke kokua ana i keia hana? Ua hooko ia anei ke kauoha a ke alii? Heaha ke ninau a Ioasa i na kahuna? p. 7. Heaha ka i hoomakaukau ia, i mea e pono ai ka hana? p. 9. Mahea ka waiho ana i keia pahu? E huikau anei na kokua? Heaha ka hoolaha iwaena o kanaka? 2 Oih. Alii 24:9, 10. Ala mai anei ka lehulehu? Ua haawi anei me ka makemake? He mau kauoha anei ma ka Baibala no ka haawi ana?
A nui ke kala ma ka pahu, ua helu ia, a waiho ia ma ka lima owai? Ma ke aha ka hoolilo ana ia kala? p. 11, 12. Ua makaukau ana ia poe ma ka lawelawe hana? Ua pono anei e malama i ka heluna o na kokua a pau? E hoomaunauna wale anei? He kumu kupono anei e hoohalahala, ke ole hoomaopopo ia kahi i hoolilo ia?
A pau ka hooponopono hou ana i ka hale, ua lilo ke koena ma ke aha? p. 13. 2 Oih. Alii 24:14. Ua hooko pono ia anei ka hana? He mau luna maikai anei i hoonoho ia ma ia hana? p. 15. Pomaikai lakou i ka loaa ana i mau Puuku a me na luna oiaio.
Ina hapai like na kanaka, aole anei e holuma ka ke Akua hana? Ehia makahiki o Iehoiada i kona make ana? 2 Oih. Alii 24:15. Ia wai ko Ioasa hoolohe ana ma ia hope iho? 2 Oih. Alii 24:17. Hoomau anei lakou i ka hoomana ia Iehova? 18. Owai ka i hoouna ia e alakai hou ia lakou ia Iehova? p. 19. Hoolohe anei? Heaha ka olelo ma ka waha o Zekaria no ia haalele ana ia Iehova? p. 20. Heaha ka hana hoomainoino iaia no ia wanana kua? p. 21. Ma ke kauoha awai? He hana aloha anei keia, a Ioasa i hana aku i kona makua hanai? Heaha kana hana me na pono o ka luakini? 2 Na Lii 12:18. No ke aha? Heaha ka hoopai maluna ona no ka haalele ana ia Iehova? 2 Oih. Alii 24: 23, 24. Heaha kona hopena? 25.
Pakele anei o Ioasa no na hana pono i ka hoomaka ana o kona noho alii ana? Weliweli anei ka haule ana iloko o ka lima o ke Akua ola?
He nui anei na hana a ka mea hookahi e hooko ai? He nui ha hana e waiho mai ana, ma hea na alakai no ia mau hana?
Mele. Owai ke hana no Iesu. H. A. N. 248.
HANA INO IA KE AKUA HANA UA.
Aia ma Inedia, Asia na akua hana ua. I kekahi manawa pilikia kanaka me ka aina no ka ua ole. Hoopii kanaka i na akua hana ua e hana i ua no lakou.
No ka loaa koke ole o ka ua lawe na kanaka i ko lakou akua hana ua a hoopaaia ia iloko o ka hale paahao, a iloko o ka wai a ane nalo loa, me ka olelo, aole oe e hemo a hana i ua. A hana oe i ka ua no makou, alaila hemo oe.
Ma kauwahi, hana kanaka i akua hana ua hou. Me ka lepo maoli i huipuia me ka lepo pipi ka hana. Like kona kii me ke kino kanaka. He paipu loihi i hanaia a hookomo ia kekahi welau iloko o ka waha o ke kii, a o kekahi welau iloko o kahi pahu kahi e kahe ai ka wai. I wikiwiki keia akua e hana i ka ua, hana lakou i puu lepo pipi maloo malalo ae o kona waha a hoa i ke ahi i pii ae ka lapalapa me ka hohono lepo pipi o hoomaka'u i ke akua ua i hana koke oia i ka ua. Hele mai na kanaka he nui wale me na makana me na niu, na lemona, a me na hua e ae i mau mohai no kei akua.
Lohe na Misionari i keia hana, hele lakou e nana. Olelo kanaka, ko makou akua hana ua keia. Haohao na Misionari, a hai aku i ka haiolelo a Paulo ma Areiopago ma Atenai, Oih. 17:22-31. Pilipu kanaka.
E pau ana paha keia hana naaupo ma keia hope aku, no ka mea, ua hiki ae ka olelo a ke Akua ilaila.
UNUHIIA E HAWAII.
NANITA ME MA NU.
He mau keiki laua nei no Banekoka ma Saiama. Ma ka hema ia o Kina.
Ha aina pegana ia. He pegana Na nita. He pegana hoi o Ma Nu, ua hele nae Manu i ke kula o na Misionari Ua loaa ka ike me ke himeni. Na makahiki o laua ua 11 paha ia, ua naauao no. Ua ike i ka mahiai me hookele waapa a me ka au ana.
I ka hale hoomanakii nui o Nanita, a e hoi ana. I ke kokoke ana i kekahi hale, lohe oia i ka leo mele maikai loa. Ma kona manao he hale Misionari paha keia. Makemake oia e komo. Aka, ua papa e mai kona makuakane, mai hele iki oe i ka hale o na Misionari. Ina hele oe, e pepehi au ia oe a make, a i ole ia, e kuai aku au ia oe i kauwa kuapaa.
Nolaila, holokiki oia o lohe kona makuakane, ua hele oia i ka hale o na Misionari. Holo a pii ae i kona hale ma ke kumulaau, a moe me he mea hiamoe loa la. He mea kana i lohe ma ka hale Misionari no kekahi mea i hiki ke hoola. Makemake oia e lohe hou i maopopo. Lilo i ka moeuhane, hele i ke kula Misionari, a ao ia i ka leo mele. Lohe kona makuakane, a imi e pepehi iaia.
Ala oia mai ka hiamoe ana, a hele a huipu me Ma Nu, kuka laua e hookele waa ma ia po. I ke komo ana o laua iloko o ka waapa, olelo hawanawana Nanita. E Ma Nu, he mea ka'u e hai aku ia oe, i kuu hele ana ma kekahi po a kokoke i kekahi hale lohe au i ka leo mele maikai loa. Pane Ma Nu. Ilaila au ia po. He haumana au no ke kula Misionari. E hai mai oe e Ma Nu i ke ano o ia kula. A hai mai no oia.
Ke ano hoi o ia leo mele maikai loa, heaha ia? Pane Ma Nu. Aole hiki ia'u ke hai aku, e hele oe a lohe nou iho. Aole anei e hiki ia oe e hele i keia po? Aole, e pepehi mai ko'u makuakane ke hele au, a i ole ia e kuai aku oia ia'u i kauwa kuapaa. Makemake nae au e ike i na olelo o ia mele maikai. Pane Ma Nu. Ua haawi mai na Misionari ia buke mele me kekahi buke e, me ka olelo, e heluhelu oe ia mau buke. Ninai koke Nanita. aia ma hea ia mau buke? Aia laua ma ko'u home. Aka, aole pono ke ikeia kaua me ia mau buke. E hoi pu oe me a'u ma keia po i ka napoo ana o ka mahina. Ma ke aumoe ua hoi laua, a komo iloko o kahi ana. Ka hoa ana no ia o ke kukui, a hoomaka laua i ka nana ana i kela mau buke. Nana, mua i ka buke himeni, pohihihi ka nui. Ua loaa nae kekahi mau hua e pili ana i ka hewa, a i ka pono a i ka lani. Ninau Nanita i ke ano; a wehewehe Ma Nu e like me kona ike.
Nana i ka buke elua, ka buke Mataio ia. Hoomaka Ma Nu e heluhelu, paakiki ka mokuna akahi no na inoa pohihi. Loaa nae kekahi mau huaolelo nui, he inoa a Nanita i lohe ai ma ka po i ku ai oia imua o ka hale Misionari. Eia ua mau hua. "E kapa oe i kona inoa o Iesu: no ka mea, e hoola ia i kona poe kanaka mai ko lakou hewa." Oia, ka hewa ka mea e hoola ia'i mai ia mea aku. Ninau laua ia laua iho, heaha ia mea, ka hewa? Pohihihi ea. Noonoo iki laua, a olelo Ma Nu, e hana kaua e• like me na Misionari.
Ina makemake i kekahi mea, noi aku lakou i ke Akua e haawi mai ia mea, a loaa mai no. E noi aku kaua i ke Akua e hoike mai i ke ano o ka hewa. Ke kulou no ia o laua a pule iho. Helelei wale na kulu waimaka. Ala'e laua mai ka pule ana'e, a nana i ka buke Mataio, a kau ka maka ma kahi pauku, me keia. "E ae i na kamalii e hele mai i o'u nei. Mai papa aku," Apo laua ia laua iho, a pule hou no. A pau ia, hoopio ia ke kukui, a ku laua a hoi i ko laua mau home
Mahope iho, loaa ka pilikia ia Nanita o kona makuwahine, he wahine inu rama a ona i kekahi la. Ua ike ke keiki i kona komo iloko o kahi halekuai rama, kali oia ma ka puka, a lohe he walaau maloko. Ka leo o kona makuwahine kana i lohe ai. Ke komo no ia ona iloko. Aia hoi he wahine e pepehi ana i kona makuwahine, hele oia e pale i ka laau hahau, ka haule no ia o ka laau maluna o kona poo. Hina oia ilalo, a kahe nui koko, ua lawe ia oia i kona home. Lohe kona hoa Ma Nu i kona pilikia, hele oia e ike. He wahi leo uuku kona, hawanawana oia. "Mikaneri." Kii Ma Nu i ka Misionari, hele mai oia a ike e make ana Nanita, pule oia nona. Kaakaa na maka a hawanawana lolohi Nanita. "E ae e hele mai na kamalii i- a make iho la.
Ma ke aoia e Ma Nu ua huli mai oia a lilo i haumana na Iesu.
UNUHIIA E HAWAII
UA HOOKOIA KA KA MAKEMAKE O KA POE I HOOPII. HEAHA NAE KA WAIWAI?
O kela palapala hoopii loihi, 1 1/2 mile ka loa me 500,000 inoa, ane makehewa no ke keakea ia mamua e kekahi poe ano nui, ano hanohano, ano alii. Mahope nae ua hookoia.
Heaha nae ka oi o ka maikai i ko ka mua? Ke kanawai mua, no na kaikamahine no ia no na makahiki he 13. Ke kanawai hope, no na kaikamahine malalo ae o na makahiki he 16. O na kanawai elua he mau mea ia e eleele ai ka buke kanawai. E haawi ana ia i kekahi pono e poino ai na kaikamahine. Ane like me kekahi kanawai e eleele ai ka buke kanawai Hawaii. Oia ke kanawai e pili ana i ka hookamakama. E nana e na kauka i na kaikamahine, a ike ua maemae, ua kaawale ka mai ino, alaila, e haawi aku i ka palapala ia mau kaikamahine, e hooia ana, ua maemae lakou. Malaila i loaa'i na laikini i ka poe e makemake ana i ka hana hookamakama.
Heaha ka waiwai o ia pono? Ka piha paha mahope i ka wai ino, a poino ke kino a me ka uhane.
He palapala hoopii i ka Ahaolelo Hawaii mamua aku e hoopauia ia kanawai hoohilahila a hoopaumaele i ka buke kanawai Hawaii.
Aka, ua keakea kekahi poe ano nui, ano hanohano, ano waiwai, ano alii paha. Ua minamina lakou ia kanawai. Malaila e hookoia'i ko lakou mau kuko me ka hoopai ole ia.
Ua hoomanuia no ia kanawai a hiki i keia wa E hookaulanaia ka Ahaolelo me ka mak. 1886. no ka hoopau ana ia kanawai ino, a holoi aku mai ka buke kanawai Hawaii aku, a loaa mai ka mahalo nui ia e ka poe pono io.
KOKUA.
A I HULI AU, AOLE AU E HAI AKU IA HAI.
E huna ka oe i kou malamalama malalo ae o ke poi?
He kahunapule e hele ana i kela hale i keia hale, e haawi aku ana i na palapala hoike i ke aloha o Iesu, e paipai ana, e ninau ana, Pehea oukou, na hoohanau hou ia mai anei oukou? Hoolohe kekahi, a manaoio. Hoowahawaha nae kekahi.
Ninauia kekahi luwahine, Ua hoola ia anei oe? Pane huhu oia a olelo. Ua like kuu maikai me ka maikai o kuu mau hoalauna, aole nae au i olelo ua hoolaia au, a hele i kauhale e kamailio haipule mau.
Malama au i kuu maikai ia'u iho. Hele au i ka halawai ma na la Sabati. Palau ka'u pule ana i kela la i keia la, a heluhelu au i ka baibala, a kokua hoi i ka hana a ka Haku. Heaha ko'u hemahema i koe?
Nanau ke kahua. E Mrs. R. Hoomanao anei oe i kahi wa au i ike ai, he wahine hewa oe imua o ke Akua, a e make mau ana? Hoole oia, aole.
Wehe oia i ka baibala, a heluhelu ma Isaia, 33:14. "Ua makau ke poe hewa ma Ziona; ua loohia ka poe aia i ka haalulu. Owai la ka mea o kakou e hiki ke noho me ke ahi e hoopau ana? Owai la o kakou e hiki ke noho me ka wela mau loa?"
Pane ka wahine. E heluhelu wale oe ma kou baibala, aole o'u makau iki. Lokomaikai ke Akua, aole hiki ia ia ke hoouna i kekahi i ka lua ahi no kona hoohanau hou ole ia mai.
A pane ke kahuna, E hoolohe oe i ka Iesu olelo, Io. 3:3. "Ina i hanau hou ole ia ke kanaka aole hiki ia ia ke ike aku i ke aupuni o ke Akua." Pane ka wahine, he oiaio paha ia. Aka, aole au he wahine hewa e like me kou kuhi ana. A ina e hoolaia au, aole au e hele i kauhale e hai aku ana ia i kela hoa i keia hoa me he mea pupule la.
He mau la mahope iho, e kikeke ana kekahi ma ka puke o ka hale kahi noho o ua kahuna nei. I ka wehe ana i ka puka, aia hoi, e ku ana o Mrs. R. me ka maka hou ole. A olelo oia, E ke kahuna, ua hoolaia au, ua hoolaia au. E hoomaikai aku i ke Akua. Ninau ke kahuna, Pehea keia mea? Pane oia. I ka lohe ana i kau mau huaolelo, ua piha au i ka makau me ka haalulu. Aole hiki ke moe, o moe au a haule au iloko o ka lua ahi. Hoao au e pule, aole hiki. Nana au ia'u iho, ua hewa loa, a e make mau ana. Alaila, nana aku au ia Iesu, a loaa mai ka hauoli.
Ano, na'u no Iesu, ano, a no Iesu au. He Hoola kupanaha oia. E kokua mai oe ia'u i ka hoomaikai ana ia ia no kona aloha i ka hoopakele ana mai i kuu uhane i ke ahi pio ole.
Pane ke kahuna, Aole anei oe i olelo mamua aku nei, ina e hoolaia ia oe, aole oe e hai aku ia ia hai? Ae, aka, he wahine naauao a makapo au ia wa, e manao ana e hiki ia'u ke komo iloko o ka lani ma ko'u pono iho. Aka, mahope o kuu hoolaia mai, aole hiki ke noho malie a huna ia, hai koke no au i na mea a'u i halawai pu ai. A ke hai aku nei au ia oe i ko'u ano hou, i hauoli pu oe me a'u.
UNUHIIA E HAWAII.
HE KIKE MAWAENA O KEONI ME KONA LUNAIKEHALA.
Keoni.- He pooleta kahiko no keia. Ua kapiliia i kekahi wahi leta. Aole nae i holoiia. Hiki ia'u ke kapili ia i kou leta Aole i pau kona mana no ka holoi ole ia. E wehe au ia a e kapili i ko'u leta.
Ka Lunaikehala.- Aole pono, he apuka ia Ua pau kona mana, ua lawe ia i kekahi leta. Ka pau no ia o kona mana.
Keoni.- Hiki no i keia poo ke lawe i leta hou, Aole i hoonaloia. Aole e ike ka luna leta he poo kahiko keia.
Ka Lunaikehala- Aka, ua ike nae oe e Keoni, he mea mana ole keia poo. He mea liilii no keia poo. He apuka nae ke kapili oe ia i kou leta. Ke nana mai nei ke Akua i ke kumu o ka hana, a hookolokolo i ke ano o ka hana, he maikai, he hewa.
Keoni.- Aohe mea e ike ana, pane hawanawana Keoni.
Ka Lunaikehala.- Aole anei he mea ike?
Ike no ke Akua, a ua lawa ia hoike. Makemake oia i ka oiaio iloko.
Ae, ae, ko loko a pau o Keoni. He apuka io no ia ke kapili au i keia poo i ko'u leta. Aole au e hana.
Ka haehae no ia o Keoni ia poo leta, a lilo no apana i na makani.
Lanakila ea, o Lunaikehala. E hoohalike ka poe e manao ana e hana apuka me Keoni. Mai hoohana kolohe i na poo leta mana ole.
E makau i ko ke Akua maka e ike mau mai ana.
HAWAII.
PANE I KE KULA SABATI O HALAULA, MA O KGNA MEA KAKAU.
Ua kaualako hou mai nei ka PAE AINA, nelu 38 o ka 19 o Sepatemaba nei, me ka pauku hao kila popopo kahiko haalele loa o ka hookumuia ana o na hui mahi ko o Halaula i ka M. H. 1864, a na keiki kumakahiki o ua hui la, ma ka inoa "Kula Sabati o Halaula," e pane ana ia J. Kekipi, puuku malama dala, a me Z. Kalai, Peresidena o ke Kula Sabati o Kohala nei, e pili ana i na mea i hanaia e laua ma na la Kula Sabati hui me na apana mai kahi loihi mai.
Ka mua o ko lakou manao pane ia Puuku a me Peresidena, no ka hoohanaia o ka lakou mau dala a me ka ole. Ka lua, no ko lakou hoonohoia ana, oiai lakou e himeni ana no. Oia ko lakou mau manao uilani iloko o ko lakou mau naau, me ka lili inoino ia pu uku a me Peresidena. A lawe mai ne i ko lakou mau kumu manao lili kohu ole, a hooalike aku nei e like me ke daimana a me ka hao kila ka paakiki a me ke oolea. Kuhihewa ekahi o ke Kula Sabati o Halaula, ua manao lakou he diama 10 maoli ka i loaa ia lakou ma ko lakou manao iho, a pela no hoi me ka hao kila a lakou i kaena mai nei he oolea, pehea la e oolea ai he mau apana hao kahiko ua kiola ia? Nolaila, o na kumu a oukou i lawe mai nei a hoohalike me ka paakiki o ko oukou naau, maluna o ko oukou mau manao lili, manao kanaka, he mau kumu popopo haalele loa.
E like me ko oukou hiamoe a lawe hewa i ke daimana a me hao kila popopo haalele loa o ka hui kahi a oukou e noho la, pela no ka popopo o ko oukou mau manao kuhihewa me ka manao lili kupono i ko oukou mau inoa kumakahiki me ka manao kanaka, aole hilinai maluna o ko oukou inoa Kula Sabati, pela e ike ia ai oukou he poe ua hilinai maluna o ka pono a haule mai na lani.
Aka, no ke kumu mua o ko oukou manao lili maka welawela ia Puuku a me Peresedina, e pili ana i ka oukou mau dala a ko oukou mau lima akau i haawi ai i mea kokua i na malihini. Ke hoike hou mai nei ko oukou lima hema i ka mea a ko oukou mau lima akau i haawi ai; ua hoahewa ka Buke Nui i kela mau hana, a he mea maopopo, aole uhane, aole lunaikehala iloko o ke Kula o Halaula, no ka mea, ke hoike mai nei ka oukou mau mea i haawi ai me ka manao maikai ole. Eia hoi ka Solomona, "Mai ai oe i ka ai a ka maka ino," e like me wai? E like me ke Kula o Halaula ke helu i ka mea a ko lakou mau lima i haawi ai; nolaila, he ia a he ai ka oukou na ka maka ino. Ua hoohanaia auanei ka'u mau dala he $130.00? Ae aku ana wau, ae; pehea @ maopopo ai ua hoohanaia kau mau dala? Eia; awariga aku oe ia $400 uku kaa ahi i hooliloia ia Waila no ka lawe ana i na malihini a hiki i Makapa la, me 8 apana Kula Sabati o kakou, alaila, e loaa auanei na dala i hoohana ia ma kou inoa (Halaula) $50; awariga hou aku oe ia 8 apana me $250 i lilo i na bipi he 10, e loaa auanei ma kou inoa, $30.25. E puunaue hou aku oe ia 8 apana me $180 i na paiai, e loaa hou auanei ma kou inoa, he $22.50. Ma keia mau hua helu maluna ae e loaa hou ai ia oe na dala i hoohanaia ma kou inoa $102.75. Kou koena dala oiaio, he $27.2U, Ina oe e puunaue hou ia 8 apana me $255 i ka lanai hoike mai ka laau a ka lole i uhi ia ai, e loaa hou auanei me kou inoa, he $31. 87 1/2 i hoohanaia me kou komo hewa i ke dala o kahi mau apana, koe ia oe na dala hooiilo i na puaa, ke kope, ti, a me na hoohana e ae e pili ana i ka pono o na malihini. Mahea iho la kahi o kou mau dala i koe aole i hoohanaia? No kou hiamoe a lawe hewa ai oe i na pauku hao popopo, pela no kou hiamoe e ke Kula Sabati o Halaula, aole ae i hele mai i ka wa i weheia ai o ka halawai hoike a ke Kakauolelo J B Kaohi, ka puuku J Kekipi, a me Z Kalai, ka Peresidena, J Kaai a me Rev. Kapali, na lala nui o ke Kula Sabati o Kohala Akau nei.
Ma ka hoike a ke kakauolelo hoopo no J B Kaohi, mai na loaa mai i lulu ia e na apana, a me na hoolilo ma ka noho ana mai o ka Aha Euanelio a me na Kula Sabati ma Makapala. ua like no ia me ka hoike a ka puuku, a ua koe ma ka lima o ka pauku he elua dala me kanakolu keneta. A aole i kau kiko eleele ma ko lae e ke Kula o Halaula ma ka hooponopono maikai ia e ko oukou mau komite, me ka hilinai maluna o ka hana a oukou i waiho mai ai ma ka lima o ka papa komite, me ka pauaho ole; o ko oukou mau po, ua moe lealea, a o ko oukou papa komite nei, aole, a me na kokua kuwaho i oi ae mamua o ka oukou.
Pehea la oukou i haule ai iloko o ke kuhihewa a me ka manao hupo maopopo e ke Kula o Halaula, me ka lili manao kanaka i loaa iloko o ko oukou naau me ko oukou ike ole i kahi i hooliloia ai ka oukou mau dala, me he mea la, aia ia oukou ka noho kakauolelo ana, a me ka puuku malama dala, a me ka hoohana ana, e ike pono ai oukou ua hoohanaia paha, aole paha.
(Aole i pau.)
NA HOOLAHA KUMAU.
JAMES M. MONSARRAT.
(MAUNAKEA.)
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.
He Luna Hooiaio Palapala.
E hana ia no na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, a me na palapala pili kanawai e ae ma ka olelo Hawaii. Dala no ka hoaie ma ka moraki ma na waiwai paa.
KEENA HANA: alanui Kalepa. 11
PAPA! PAPA!
AIA MA KAHI O
LEWERS & COOKE,
(O LUI MA)
ma ke kahua kahiko @ia alanui Papa a @@@ Moi
E loaa ai na
PAPA NO@AIKI.
o kela a me keia ano
Na Pani Puka, Na Puka Aniani, Na Olepelepe.
Na Pou, Na O-a, Na Papa Hele, Na Papu Ku, A me na Papa Moe nui loa
Na Pili o ha Hale o na Ano a Pau
Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai e pa@
Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani, Na Ami o na ano a pau, Na Aila Pena, o kela na keia ano Na Aila H@ maioo, he lehulehu wale, Na Aila e ae o na ano a pau.•
NA WAI VANIKI
A ME NA
WAI HOOHINUHINU NANI I
O NA ANO A PAU LOA.
NA BALAKI ANO NUI WALE.
A ke hai ia aku nei ka lono i na Makamaka a pau, ua makaukau keia mau Makemaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana
NO KA
UKU HAAHAA LOA.
E like me ka mea e holo ana mawaena o
LAUA a me ka MEA KUAI.
HELE MAI E WAE NO OUKOU
H L. CHASE. (KEIKI.)
Mea Paikii kaahele ma na mokupuni. E hanaia no na kii me ka maikai a me ka eleu pu no hoi. E paiia no na kii nui a lii like me na makemake o na makamaka.
NA HOOLAHA KUMAU.
KAKELA & KUK@
E laa na pahiolo, koi hole, hamale, koi nui a me @@@, k@@, wili puaa, rula, apuapu, k@ na ano a pau, kala kaa, hao ho@p@@ puka
pohaku hoana, kepa, lei ilio, kaula hao ilio, pahi, upa, pahi u@@m@ kalapu, kope hule, pulupulu, oepa ka lakala, lina hao, ami, keehi, a me ke
KAULA OP@
Palau o na ano a pau, Oo, ho, kopala, pe, ki@ kua, hao kope, au @@@@ a aku, kua bipi, lei bipi, kaula hao bipi, uwea pa, uwea keleawe, hao p@ piula, kaa palala, ipuhao ipu @
PA-PALAI MAKAU ME KE AHO
Ili wai, papa holoi, kopa ala, kaula kuaina, hu'akai, ehi wawae, hulu pena, a pela aku.
Pena wali, kini nui a me liilii o na ano a pau, me ka pepa kuhikuhi, pena keokeo, aila pena, aila hoomaloo, vaniki kaa, a me vaniki moe,
PENA HOOMALOO
a me aniani hale
AILA MAHU, AILA MAKINI, AILA HAM@ AILA KAA, INIKA KAMAA
PAUDA, KUKAEPELE, KIANA PAUDA, UIKI IPUKUKUIONA ANO HE NUI A LEHULEHU
LOLE MAKEPONO
-E l@@ na
AHINAHINA, KALAKOA, KEOKEO, LEPONALO, HULUMANU UWE-WAHINE, KUI HUMU@MU, A ME KA LOPI
Ke Kuike e loaa no ia ma kahi@
Kakela & Ku e!
NA MEA PIULA,
Mikini Humuhumu
Mikini a WHEELER a me WILSON MIKINI A WILCOX ME GIBBS
NA MIKINI A
REMINGTON
He nui loa na mea hao me na ukana e ae o na ano a pau, aole hiki ke hai pau• ia aku, hewa i ka wai na maka ke ike.
Laau Lapaau Kaulana Loa
A DR. JAYNE, LAAU HOOMAEMAE KOKO LAAU HOOPAU NAIO, LAAU KUNU, PENIKILA, HUAALE PAAKAI, LAAU HOOP@@@@
Me na Laau Hamo a Pela @ke.
KAKELA-KUKE