Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 36, 5 September 1885 — Ke Kau Koho o Mua. [ARTICLE]
Ke Kau Koho o Mua.
Aole liuliu loa na ia i koe e hoomaka ana ke kau koho »>a]ota no ka ahaolelo o iSS6. Iloko o keia mau !a aku o ka hapaha hoj>e o keia makahiki, e hoomaka ana ka j>oe holo halou ika !akou mau hana haiolelo hoohulihuli i ka manao oka poe koho. O ka poe hele ole i na luakini mamua, e hoomaka ana lakou e hele. O ka poe kokua ole i na hana manawalea mamua, e hoomaka ana lakou e kokua. N'o ka mea, ma ia mau hana i manao ai ka'ni poe holo ba!ota e puni ana ka hapa nui o ka poe koho, a iawe a kono hoi 1 ka ba!ota i onouia aku. He nui wale na hoowaiewale e waiho la mai ana imua o na maka o ka poe koho ba!ota i keia kau ae i mea e lilo wale ai na pono o na makaa'nana iloko o ka lima o ks poe aioha ole, a neie iho ka poe mea kuleana maopopo iloko o keia hana he koho lunamakaainana. Nawai la ka iunamakaainana ? Na ke dala anei ? Na ka oihana aupuni anei ? Na ke kanaka hookahi anei, a mau kanaka paha oka aina e ? Na ia mau mea anei ka iunamakaainana ? Aole loa j>ela. ke kanaka haahaa a ilihune ka lunamakaainana. He poe kauwa ni lak(»u, e hafjai i ka pono o ka lehulehu, e kokua ika aoao ont makaainana ma ka Hale Kau Kanawai o ke aupuni. A pehea, e pono anei ka iehulehu i na kauwā hana pono ole ? Aole, ua maopojw, oke kauwa hana pono oie, aoie oia e hooko i ka makemake o kona haku. Ua kuaiia no hoi kekahi poe lunamakaainana: aole no hoi he wahi pono e loaa mai ana i ka j)oe makaainana oke aupuni ia lakow. Mamua ae oka la koho haloia, he akamai lakou i ka haj>ai i ka j>ono o na makaainana; he j>ai a he hoomalimali i ka j>oe nana e koho aku i kumu e loaa at na balota o lakou. Aia nae a konio iioko o kahi oka hana, o ka huii aku ia no ia ma o, a haawi m?i la ke kua i na makaainana. Huli aku ia e imi wahi elaia, a wahi oihana j>aha, a wahi aikane j>ahao ko na aina e. Haaleieia i Puna ka aina ha nau, a me ka j*>no o kona lahui makaainana. Aohe ou j>omaikai, eka hoa makaainana, iloko o ka poe e hana ana j>ela; e koi mai ana ia oe no kou balota, a loaa aku pau ka nana ana ia oe a me kou pono.
Aoie no paha e nele ana ka ike o na hoa heiuheiu o keia pepa i na ouii o ke kau koho e hookokoke mai nei, a e hoomaopopo ana no iakou ika nui o na pahele e waihoia mai ana imua o ka lehulehu, i mea e alakai hewa ai i ka noonoo. Oka hapa nui oka poe heluheiu mau i keia pepa, he poe noonoo, aua kaupaona lakou i na hana o na kau i haia, a ua ike, aole iakou e puni. Aia iwaena o kekahi hapa oko kakou mau iehuiehu k»hi e hauie ai ka hanohano u ka pono koho balota, ke noho hemahema a palaka ka poe noonoo. K hoao ia ana na balota e kuai me ke <iala, me ka wai ona a rae na mea at e ae. K kaili la auanei na palapiaa auhau o kekahi a e kuaiia ana kekahi me ka hapaha a hiki aku i ke dala hookahi, a maluna aku, o ka palapala hookahi. O keia mau hana a pau, he pono ole. He hoohaahaa ana ia 1 ka pono o ke kanaka, a he hoolapuwale maoli no 1 na pomaikai pilikino ona makaainaiu. K like nie ka lapuwale o na makua i lawe i ke kino o ka iaua kaikamahine a ka'.epa aku i ka poe lapuwaie uo ke dala, i>eia no ka lapuwale o ka makaainana i iawe i kona j mau pomaikai o ke kuiana makaainana i waihoia iloko o kona lima e ke kumukanawai a kalepa aku no ke dala a no ka rae*t ai a mea eae paha, Ua ano Hke ia me ke kuai ana o ke kanaka iaia iho a iilo no ke dala. O ka hapa nui ok* poe heluheiu i ke Kuokoa, ua ike a ua malamalauia, aohe hopohopo ana no lakou. Aia ma o kahi poe eae kahi oka pilikia. Pehea e pono ai ? Eia, na ka jx>e i ike e hoomala* malama aku i na hoa'loha e ae, ma ke kuka pu ana me na manao oluolu.