Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 26, 27 June 1885 — Ka Hou Pahi Weliweli! MAKE LOA O WAIWAI! MAHUNEHUNE AKU HE ELUA. NO KA ONA RAMA KE KUMU. [ARTICLE]

Ka Hou Pahi Weliweli! MAKE LOA O WAIWAI! MAHUNEHUNE AKU HE ELUA. NO KA ONA RAMA KE KUMU.

M:» ka Poaono lune 13, ua malamaia he ahaaina makaluhi e K.ai (k) a me kona mau hoa, ma Kaleleiki, Wailua, Hana, Maui. (He wahi kaawaie loa keia mai na kauhaleaku, aia i ka pih kuahiwi, ika hihia ona laau.) Ona mea ai o ka ahaaina, oia hoi ka poi, puaa uala awaawa, me ka okolehao (kulu.) He lehulehu ka poe kane, na wahine, a me na keiki i hele i keia ahaaina, no ka hookuu apa i ko lakou iuhi ma ka eli ana i ki, me ke puhi ana a lilo i okolehao. Ma ka hora umi paha oia kakahiaka, ua hoomaka iho la ka ai ana i na mea ai i hoomakaukauia a me ka inu

pu atia i na wai awaawa 1 hoawaawaia. A i ke kuli'u ana iho, ua pioloke ae la kela a me keia mea o ka papaaina e kulai ana imua a i hope, e hoopuka ana i na olelo pelapela a pela wale aku. Oiai ka ona e noho alii ana maluna 0 keia poe, ua ulu ae la he hakaka weliweli mawaena o J. W Kauhane a me Waiwai (k.,) i ka manawa i kii aku ai o Kai e uwao ae i keia hana, ua ku mai la kona lima hema ma ka io uala i ka pahi mai a Kauhane mai; no keia eha i loaa ua holo aku la oia, c ahai ana i kona ola. Ia wa hookahi no i kii aku ai 0 Palale (k) e uwao ae i keia mau mea e hakaka ana, ua ku aku la kona uha hema i ka pahi mai a Kauhaneaku, a holo aku la no hoi oia me kona eha. O ka eha o keia mau kanaka, he eha nui a koikoi, a ina i ku aku i kahi o ka make, inala ua helu pakolu. Mahope o ka pahu ana o Kauhane i keia mau kanaka elua, ua pahu ae la oia i ka opu o Waiwai kona hoa hakaka me keia pahi hookahi no. Oiai ka winiwini oka pahi iloko o ka opu, aole mea nana e aua mai i kona hoakea ana ae i ka puka, oiai, aia 1 kahi lahilahi o ke kanaka, ma keia puka, ua hu mai la ka naau iwaho a he mea manaonao ka nana ana aku i keia alina maewaewa a ka waiona maluna o keia kanaka. Ua mau kona ola mai ka hora 3 p. m., o ka Poaono, a ma ka auina la Sabati lune 14; ua make aku la, me ke koe ana o kona moolelo walohia ma na papaiina aloha o ka aina.

Ma ka Poakahi ae, ua noho ka Aha Koronero no ka ninaninau i ke kumu o ka make o Wafwai; ua hooholo lakou, ua make 0 Waiwai ma ka hou ia ana 0 kona opu i ka pahi e Kauhane. Ma ka Poalua, ua noho ka Aha Apana o Hana nei ma ke ano ninaninau no na kumu o ka make o keia kanaka, ua lawe ia mai o Kauhane imua o ka Aha; ua ae mai oia me ka leo moakaka, nana no i hana i keia hana weliweli; a ua olelo pu ae oia, ua hana oia i keia hana mamuli o kona uluhia e ke daimonio ino o ka waiona. Ua hooholo ka Aha e waihoia kona hihia i ke Kau Kiure e hiki mai ana. He kanaka o Kauhane i hoonaauao maikai ia ma ke kula hanai o Hilo, ua noho oia no kekahi mau makahiki ma ka ap?na o Hana nei, Jie wahine kana me na keiki maikai e ola nei; he mea minamina nui ka iiio ana o ka makuakane uialaio o ,na umii a ke Kanawai, a noho mehameha fca wahine me na keiki me ka ili ana o na haawe kaumaha maluna o ka wahine, ma ka malama ana i ka ohana. E ka Lahui, owai ka poe kokua i ke|ia hewa? Kemanao nei ka mea kakau, 0 ka poe na lakou i ae e iou akea na | kanaka Hawaii i ka o lakou no 1 kekahi poe kokua i keia hana ino. O ka Lunakanawai me na makai ona pu o ka »|sana o Hann, o lakou kekahi poe kokua i keia hana hoomaewaewa i ka aina; o ka poe e kuai nei i ka waiona me na hilahila, rae na papa'ina keleawe, i me m laikmi ole, o lakou kekahi e hew; oeilkeia ahimooka pepehi kanaka | ma keia apana. He mea i kahaha ouiia | e ka poe naauao o ka apana nei, na ha | oa hemahema a ka Lunakanawai e pili! ana i keia hihia Karaima; oiai ka mea i j boa i* i fca pahi e waiho ana i kona eha,!

io'e no i hele aku k& Lanakanawai a nzn~x a hia i haa'eie »ku ai i ka meA i r-oin->, ua hoi mai ow me ka ai«u-— 14 Aoee poino. h«e uukw -wale r.o;" eia nae, ua nv>ke "roat U o kar..ikā nel Ua ntan3o |uh.i *>u o tīk> <cj.\ \ mea e hoopao ai t ora» ohi o kona koii ko; mau> h. He kanaka ui maikai o Waiwai 1 make aky ii, akahai a heahea. a rona paha na he kanakohi a <emi mai «> V. i i k,i »noo!elo pokok e pib ana i ke;a hihh ino ioa i u!o ae mai ka makaakane o ka waiona. iKEia