Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 5, 31 Ianuali 1885 — Page 2
| This text was transcribed by: | Jesse Hookano |
| This work is dedicated to: | Mahalo Nui Loa! |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ka Nupepa Kuokoa
No ka Makahiki, $2.00
No Eono Mahina 1.00.
KUIKE KA RULA.
Poaono Januari, 31, 1885
I ko Makou Poe Heluhelu.
ILOKO o na pule hope o ka makahiki i hala, ua hoolaha mua aku makou i ka poe makemake i ke KUOKOA no 1885 e hoouna hakalia ole mai i ka lakou mau kauoha. Ua hoolohe mai kekahi hapa o ko makou mau makamaka, a ua loaa mai na kauoha i keia keena, a ua hooko aku makou me ka pololei e like me na rula o keia pepa, a ua loaa aku ia lakou na helu mua o ka pepa o ka makahiki hou. O kahi poe nae, ua hookaulua a hala ka pule elua a me ka pule ekolu o Ianuari, a ua lawa kahi o ia poe a lawa ole kahi, no ka mea ua pau ioa n ahelu mua, a ua minamina makou no keia; oiai o ko makou makemake o ka hooko aku i na iini a pau o na makamaka o ke KUOKOA. A ina i waiho mua ia mai na kauoha lehulehu mamua o ka pule mua o Ianuari, ina ua hiki ke hooko aku a lawa pono ka makemake o na mea a pau. Ke iini nei no hoi makou ina na helu mua ma ka lima o na luna, a ina e loaa e hooili ia aku no i ka poe nele.
A i na luna o makou mai o a o, ke kauoha hou aku nei makou, ina aia ma ko oukou mau lima kekahi mau pepa o na helumua o keia makahiki, e pono e hoihoi koke mai i keia keena, A ina he poe ua lawe i ka pepa, aole nae i hookaa i kahi hapa o ka uku a hala keia mahina, e hoihoi koke mai ia mau pepa i hiki ia makou ke haawi aku i ka poe e makemake nei, a i makaukau mua hoi me ke dala.
Eia kekahi, ua hiki mai kekahi mau palapala e hoohalahala ana no ka hiki pololei ole aku o na pepa ma kahi mau apana kuaaina. Ala me ka oihana Hale Leta ia mea. Ua wa-hi pono makoiu i na pepa, a ua kaku pololei ia na inoa mawaho o kela a me keia wahi, a ua hookomoia iloko o ka Hale Leta ma Honolulu, a o ka pau ae la no ia o ka makou hana, me ka oihana leta aku ka hana i koe. A ke manaolana nei makou e loaa pololei aku ana no na nei makou e loaa pololei aku ana no na pepa i keia makahiki.
Mahaloia ka Hana
Ua hauoli keia pepa i ka lohe ana mai ma o kona poe makamaka, oia o J. M. Kealoha, ua paa pono ka luakini o Kapaa, Kauai. He hale kii maikai a ua maemae loa ka hana ana, koe nae ka hale bele. E hana ia aku ana ia ma keia mua iho. Aole e hiki ia makou ke huna iho i na manao mahalo no ko Kapaa poe no ko lakou hoomanawanui ana a paa pono ko lakou hale. A pela no hoi makou e haawi aku ai i na apana e ae a puni ka aina i na manao hoomaikai no na apana i makaala mau ma ka hoomaemae ana a me ka malama pono ana i ko lakou mau luakini a me na hale halawai. He hoike ia no ka pii ana ae o ka lahui iluna a me ka holomua ma ke alanui o ka malamalama.
Eia nae kahi mea iki i koe, a e ae mai ana no paha na hoa heluhelu ke paipai aku keia pepa. Oia hoi keia, e like me ka makeeia ana o na luakini o ka lahui maemae pela no hoi e hooikaika ai kela a me keia o na ohana i maemae a oluolu pono kona home ponoi. Aole wale hoi ma ka luakini e hooikaika ai i nani alaila pau ka hooikaika ana; aka, e hoomakaukau i na home noho o ka lahui. E hoomaemae i na hale, e kanu i na pua a me laau. Iloko o na makahiki he umi a keu i hala ae nei, ua nee mua no ka lahui ma keia mea, a o ka makou paipai e hoomau aku i ka hele imua. Hana liilii, hoopii hakalia, oia ka pii ana e pono ai, a e mau ai, a e paa. No ka poe waiwai ke kukini hikiwawe a haule, Aole hewa ke hele lohi, ke mau ka nee ana imua.
AUHEA?
Iloko o na pule hope o kela makahiki, ua hoopuka aku ke Kakauolelo o ka Papa Hawaii he olelo hoakaka e olelo ana ua manao ka Papa e haawi he umi dala makana no ke kumu manao oi o ka maikai, i hakuia e kekahi kahu ekalesia Hawaii maluna o ke kumuhana “Na pomaikai o ka hele ana i ka pule.” A ua kauia ka palena o ka manawa e hoihoi mai ai ia mau kumu manao, oia hoi ka la 15 o keia mahina. Ua kali keia pepa me ke ake nui e lohe i ka hua o ia hana, a e hoopuka aku i ua mau kumu manao la, ke aeia mai, no ka momaikai o ka lehulehu, me ka hoolaha pu aku no hoi i ka inoa nona ka hanohano i loaa mai ai ka makana i oleloia. A hiki nae i keia la aole makou i lohe ua hoopuka ke komite iaia ia hana i ka lakou olelo hooholo. Malia nae paha e puka mai ana i keia mau la liho, a e lohe na mea a pau.
[Kakauia no ke KUOKOA]
OIAI aole i pau pono ko makou manao e pili ana i ke ano o ka hoonoho nohoia ana o na luna aupuni o keia mau la, ua hoomaopopo makou he wa kupono keia e hoomau aku o ke kama ilio ana no ia mea, aole no ka makemake paio kumu ole, aole hoi no ka makemake homo wale aku, aka, no ko makou ike iho no o ka hana ia a ka haku manao nupepa, o ka hoakaka i ke ano o na hana e hanaia ana e kela mea keia mea, luna aupuni paha a luna aupuni ole, ma ia mau hana e pili ana i ka pono o ka lehulehu. E like me ko makou e hoolaha aku ai, a mamuli o ia mau ike a lohe i kaana iho ai i na noonoo ana no na hana e hana ia ana, me ke ake nui e loaa ka malamalama a me ka oiaio o na manao nana i kono ia mau hana a me ka io maoli. Iloko o ka pule i jala ua hoolaha aku makou i na manao kanalua i ka pono a i ka pololei o na hana a na mana aupuni ma ka lakou hoonohonoho ana i na oihana e like me ko ka Lunakanawai Apana, a e like me ko na hope maikai, a ua manao makou aole ia he mea hewa, a he nui no na hoa heluhelu o keia nupepa i apono mai i ke kupono o ia mau manao a me ka hooia pu mai i ka oiaio o ke koho ana i ka hopena o ia mea i ake ia a ikuko nui ia e na luna aupuni nui ia lakou ka mana hookohu.
Ua akaka i na mea a pau he aupuni Kumukanawai ko kakou. Malalo o keia kanawai i hoonohonoho a i hookohu ia ka pono o jela mea keia mea, mai ka Manu Hooko KieKie o ka aina a i ka mea uuku loa o kona mau makaainana, a me ka poe i noho kupa ole iloko o ka aina nei. Ua hoakakala ke kuleana paa o kela me keia mea, ko ke poo o ke aupuni, ko na luna aupuni ko na makaainana, me na kuhikuhi a wehewehe ana a pai e hiki ai ke kukulu hou ia ai na kanawai i kela a me keia manawa i ike ia he kupono. Malalo o keia kumu nui makou i hoomaopopo ai i ko ka Moi Mana a me kona mau pono, a pela a hikiu i ka mea haahaa loa e noho ana ma na palena o ke aupuni Hawaii. Aia iloko o ka hooko kaulike ia o na kanawai o ko kakou kumukanawai a me na kanawai e ae o ka aina maluna o na mea a pau me ke pa ewaewa ole, e loaa ai ka maluhia a me ka pomaikai maluna o na mea pau, e loaa ai ka mahalo ia e loko nei o ka aina a e waho mai, e ike ia ai o Hawaii he aupuni iwaena o na aupuni nui o ka honua nei, Mamuli o ko makou ake nui e mau kou kuokoa e Hawaii, i hooikaika ai makou, me ka hopohopo ole, e kuhikuhi a e hoomakaikai imua o ke akea i na mea a pau i hanala malalo o na alakai ana a na hookele aupuni, mai luna lilo a lalo loa, a ma o na hana a na mea e ae o ka oihana, e ahewa ana ina ua paewa, a e mahalo ana ina ua kukuluia malalo o ka maluhia o ke kanawai. E like me ka makou i hoopuka ae la maluna, o ka hooko pono o kela me keia mea kuleana malalo o ke kanawai i kana hana i kuhikuhiia malaila, oia ka hana aloha aina oiaio, oia ka makee lahui, oia ke aloha alii, a oia ko makou ake e hooko ia i na wa a pau, a malalo o ia kumu makou i hoopuka ai i na olelo i kapaia iho la he “hookaumaha” e kekahi o na nupepa o ke kaona nei. Ua hoahewa makou i na hoonohonoho ana a ke Kiaaina o Hawaii, malalo o na kumu, aole no ke kue aku iaia, a i ka Mana nana i hoonoho mai oia ma ka oihana, a aole no hoi no ke kue i ka poe i hoonohoia. He makee ko makou i ka pono kaulike o na makaainana o ka Moi e noho la ma ka apana o Hilo, ma o ke kapaeia ana o ke kuleana o ke keiki papa o ia apana a haawiia i ko waho, me ka ike no o na mea a pau, a me ka mea pu e noho ia ‘ku e kiai i ka pono kaulike o ka Moi maluna o kona mau makaainana, o na makaainana hoi malalo aku o ka Moi. He mea hoihoi anei na keia lahui, e koho ka ahaolelo, a mana e ae o ka aina i kekahi keiki alii malihini o na mokuaina aku nei o ka Hema, e holo mai i Hawaii a e noho Moi me ka ike ia he mau alii papa no ko ka aina nei i kupono e noho Moi? Manao makou, he kiekie ka awahua o na ‘Lii o ka aina a me na makaainana pu kekahi. Pela makou i manao ai i ko Hilo poe, aole kakou he poe anela, he kanaka kakou, a ua piha i na manao kanaka. Nolaila, o ko makou makee alii, makee aina, makee kuokoa, oia ka hoopuka pololei aku i ka hana ano e i moakaka i na mea a pau ke ike pono iho i ke ano o na hana, aole no ka manao hoa hewa wale aku i ke Kiaaina o Hawaii. E hoike aku ana makou he mea nonohuala ia i ka manao maikai a me ka maluhia mawaena o ke ‘Lii a me kona mau makaainana, nolaila makou e ho opuka wiwo ole ai i ko makou manao. Ina ua alakai ia ke Kiaaina e kekahi mea, e like ka makou i manao ai, ma keia mau hoonohonoho ana, ke olelo ae nei makou, ua minamina makou i ke Kiaaina i kamehameha o kona mea nana e alakai nei, ke ahewa aku nei i kona kiai pono ole i ke aloha pumehana mawaena o ka mea nana i hookohu mai ai oia hoi ka Moi, a me kona mau makaainana. Aole o ka noho palaleha o ke Kiaaina he mau malama loihi ma Honolulu mai ke kahua o kana hana, he kumu ia e kalaia ai. Ina ua hiki ole iaia ke kiai kino ma kahi o kana Oihana, i ka pono o ka Moi a me ko ka lehulehu pono, alaila, ua poino ka pono a ke Kumu Kanawai i hoakaka ai, a ma ia mea o ke Alii Kiaaina ka i hoowahawaha i ke kuleana kaulike o na mana o ka aina nei, i hoakakaia ma ke Kanawai, a he hoowahawaha pu no hoi i kana oihana. Aole no ka lilo ana o ke Kiaaina o Canada he hunona na ka Moiwahine a Enelani, he kumu ia nona e no ho ai i Enelani e lawelawe ai i ka pono o na makaainana malalo o kana oihana. Pela keia. Ina mamuli paha o ke alakai hewa ia o ka ke Kiaaina mau hana, ua ulu mai na hewa ma ia mea, e hele pololei ana ka ahewa, aole maluna o ke alakai, aole maluna o ke Kiaaina, aka, maluna o ka mea nana i hoonoho mai ke Kiaaina. Nolaila, mamuli o ko makou hoomaopopo ana i ke ano o keia mau hoonohonoho ana, he hana kue keia i ka pono kaulike o na makaa inana, a aole makou i manao he mea hewa ina makou e hoolaha ae i ka mea hewa, i ike iho ai na mama aupuni hoopono i na hana mamua o ka palaha loa ana maluna o ka aina a hoopoino i ka pono kaulike o kela a me keia kanaka, a kinai hoi i ka holomua ou e Hawaii. Ina he mea ahewa ia ka hoomaikeike ae i ke akea i ka hewa o na hooko ana a na hookele aupuni i na hana o ke aupuni, he mea ia no makou e kapa ia mai i na olelo hoino, e kekahi o ko makou hoa nupepa o ke kulanakauhale nei, ke puana ae nei makou, ua lilo ia mau ino i mea ole, oiai, ua oi loa aku ko makou makee i ka pono a me ka pomaikai o Hawaii, kona Moi a me kona lahui kanaka, mamua ae o na olelo i hoopukaia. Me he la o ka manao a me ke ano o ka makee alii a aloha aina o ka Elele Poakolu, oia ka apono aku i na mea a pau a na luna aupuni e hana ai, ina no he pono a he pono ole, ua like a like.
Ua aku ke Kiaaina Dominis ia R. W. Meyer i Lunakanawai no ka mokupuni o Molokai.
NA HOOLAHA HOU.
WAI! WAI!
Ke kauohaia aku nei ka poe a pau he pono hookahekahe wai ko lakou, mai keia la aku, o ka manawa hookahekahe wale no i aeia oia na hora mai la 6 a ka 8 A.M., a mai ka hora 4 a i ka 6 P.M.; aole ma na manawa e ae.
Ma ke Kauoha
CHAS B. WILSON,
Luna Wai.
Honolulu, Ian. 30, 1885. 2009-tf.
HOOLAHA PAPA :-Mai keia la aku, a mahope aku nei. aola loa. au e hookaaana i kekahi aie i aieia ma ko’u inoa, ke ole he palapala ae mai ia’a aku. IOANE KEWALO. Kamanuwai, Honolulu, Ian. 7, 1884 2006-4t*
MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapnni Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina, ma ka waiwai o KUPALA (k) no Hana, Maui, i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a Keauhee (k) e noi ana e hooponoponoia ka waiwai o Kupala k. no Hana, Maui, i make a e hooholoia i na hooilina.
Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka POAKAHI oia ka la 16 o FEBERUARI, 1885, ma ka hora 9 A.M. ma ka Hale Hookolokolo ma Hana, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi ia a me na mea kue ke hoike ia.
ABR. FORNANDER,
Lunakawai Kaapini Apana Elua, H.P.A.
Lahama, Jan. 23rd, 1885. 2009-3t.
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana ka waiwai o ELIZABETH SHAW, o Honolulu, Oahu, i make kauoha ole. Make Keena imua o ka Lunakanawai Nui A.F. JUDD.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka Palapala Noi, a HATTIE N. COCKETT ame kana kane, no Wailuku, mokupuni o Maui, e hoike ana ua make kauoha ole o ELIZABETH SHAW no Honolulu, ma Honolulu i oleloia, i ka la 12 o Novemaba 1884, a he waiwaikona e waiho nei ma Honolulu a me Waihee, Maui, a e noi ana e hoopukaia ka Palapala Hookohu Luna Hooponopono Waiwai ia H. A. Widemann o Honolulu i oleloia.
Ua kauohaia o ka POALIMA ka la 13 o FEBERUARI M.H. 1885, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawai kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la imua o ua Lunakanawai ia ma kona keena, ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, a ma ia manwa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la. A o keia kauoha e hoolahaia ma ka olelo Beritania me Hawaii i ekolu pule maloko o ke KUOKOA me Hawaiian Gazette he mau nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Honolulu, Ko Hawaii Paeaina Ianuari, 21, 1885. A.F. Judd,
Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie
Ikea: HENRY SMITH,
Hope Kakauolelo. 2008-3t.
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o SARAH KAILIWELA, he keiki oo ole, no Honolulu Oahu i make kauoha ole. Ma ke Keena imua o JUDD Lunakanawai Nui.
Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o ka Palapala Noi a Cecil Brown, Kahu malama o Sarah Kailiwela, he keiki oo ole, e hoike ana ua make kauoha ole o Sarah Kailiwela i oleloia, ma Honolulu i oleloia i ka la 15 o Ianuari 1884, a he waiwai kona e waiho nei, a e noi ana e hoopukaia ka Palapala Hookohu Luna Hooponopono Waiwai iala.
Ua kauohaia, o ka POALIMA ka la 13 o FEBERUARI, M.H. 1885, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la mua o ua Lunakanawai la ma kona keena, ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la. A o keia kauoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii me Beretania i ekolu pule maloko o ke KUOKOA me Hawaiian Gazette he mau Nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Honolulu, Ko Hawaii Pae Aina Ianuari 16, M.H. 1885.
A.F. JUDD.
Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.
Ikea: HENRY SMITH,
Hope Kakauolelo. 2008-3t.
E IKE auanei na mea a pau loa ma keia. Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke hookapu aku nei au i na holoholona Lio, Bipi, Kao, Hoki, Miula a pela aku, aole e hele wale maluna o kuu aina e waiho la ma Manawaikohao, Hamakua, Hawaii. A ke hookohu aku nei au ia Mr. Keola i Luna nana e hopu i na holoholona e hele wale ana maluma o ua aina la, a oia no ka mana ma na mea a pau ma ke Kanawai.
MRS. KAHOOILI.
Kaala, Hamakua, Hawaii, Ian. 24, 1885.
2008-4t*
NA HOOLAHA HOU.
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o AIKANE (k) no Naupoo, Kaupo, Maui, i make.
Ua heluneluia a na waihoia ka palapala noi a MAKUAOLE (w) a me KAILIOHA (k), e noi ana e hooponoponoia ka waiwai o AIKANE (k) no Naopuu, Kaupo, Maui, i make. a e hooholoia i na hooilina.
Nolaia, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POAONO, oia ka la 21 o FEBERUARI, 1885, ma ka hora 11 A.M., ma ka halo hookolokolo ma Makawao, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoikeia.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H.P.A.
Lahaina, Ian 14, 1885. 2008-3t.
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUMI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o MAKOLEKU (k) no Kipahulu, Maui, i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a A. UNNA, ka Luna Hooponopono o ka waiwai o MAKOLEKU (k) no Kipahulu, Maui, i make, e noi ana e hoaponoia kana Moo-wai-wai, a e hookuu iaia mai ka oihana, a e hooholoia ka waiwai i na hooilina.
Nolaila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POAHA, oia ka la 12 o FEBERUARI 1885, ma ka hora 9 A.M., ma ka hale hookolokolo ma Hana, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoikeia.
ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H.P.A.
Lahaina, Ian. 14, 1885. 2008-3t.
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o KAAIAKAMANU (k) no Kipahulu, Maui, i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a KAUHANE (w), e koi ana e hooponoponoia ka waiwai o KAAIAKAMANU (k) no Kipahulu, Maui, i make, a e hooholoia i na hooilina.
Nolaia, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POAONO, oia ka la 21 o FEBERUARI, 1885, ma ka hora 10 A.M. ma ka hale hookolokolo ma Makawao, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoikea.
ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H.P.A.
Lahaina, Ian. 14, 1885. 2008-3t.
HOOLOHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Mamuli o kekahi mana kuai i hoikea maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o KAHOOMAKUA no Pauoa, mokupuni o Oahu, o ka aoao mua, a me NATHANIEL B. EMERSON, o ka aoao elua, ma ka la 10 o Novemaba, 1882, i kakau kopeia ma ke Keena o ka Luna kakau kope ma ka Buke 76, aoao 496-7, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi keia, ka hookaa ole ia ana o ka uku panee o ua moraki la i oleloia, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana oia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, elike me na hoakaka ana malalo iho, ma ka Keena Kudala o E.P. Adams, ma Honolulu, mokupuni o Oahu, ma ka hora 12 o ia la.
No na mea aku i koe, e ninau ia J.M. MONSARRAT, Loio ma ke Kanawai.
NATHANIEL B. EMERSON,
Mea Moraki,
Honolulu, Ianuari 14, 1885:- O ka aina e kudalaia aku ana oia no kela apana aina e waiho la ma Pauoa, ma ka mokupuni o Oahu, nona ka ili he 2 76-100 eka, a i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 4495. Kuleana Helu 1595, i haawiia ia - Kekuhina. Ua hoolimalimaia ka apana aina i oleloia i ka Pake no hookahi haneri dala no ka makahiki, a e hookaa ia ana ma ka la i o Ianuari, 1886, e hiki mai aua. 2007-4t.
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o POOMOO (k), & POOHINA (w), no Honuaula, Maui, i make.
Ua heluheluia a ua waiohia ka Palapala Noi a PUNOHU (k,) e noi ana e hooponoponoia ka waiwai o Poomoo (k) & Poohina (w) no Honoaula, Maui, i make, a e hooholoia ka waiwai i na hooilina.
Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POALIMA, oia ka la 6 o FEBERUARI, 1885, ma ka hora 11 A.M. ma ka Hale Hookolokolo ma Wailuku, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoikeia.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina.
Lahaina, 10, 1885. 2007-3t.
NA HOOLAHA HOU.
MA KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o PALEKA KIKOOPAOA (k) no Pauwela, Hamakualoa, Maui, i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a KAMAKA (w), e noi ana e hooponoponoia ka waiwai o kana kane, o PALEKA KIKOOPAOA, no Pauwela, Hamakualoa, Maui, i make, a e hoonohoia i kahu no na keiki oo ole a laua.
Nolaila, ke kauohaia aku ne na kanaka a pau, ke pili, o ka POAONO, oia ka la 21 o FEBERUARI 1885, ma ka hora 9 A.M.; ma ka hale hookolokolo ma Makawao, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na kue ke hoikeia.
ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H.P.A.
Lahaina, Ian. 14, 1885. 2008-3t.
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o PEELUA no Kaloa, Koolau, Maui, i make.
Ua heluheluia a waihoia ka palapala noi a RAHABA (w), e noi ana e hooponoponoia ka waiwai o PEELUA (k) no Kaloa, Koolau, Maui, i make, a e hooholoia i na hooilina.
Nolaila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POALIMA, oia ka la 27 o FEBERUARI 1885, ma ka hora 9 A.M., ma ka hale hookolokolo ma Wailuku, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoikeia.
ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H.P.A.
Lahaina, Ian 17, 1885. 2008-3t.
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai PAAOAO (k) no Kipahulu, Maui, i make.
Ua Heluheluia a woihoia ka palapala noi a KAMAI (k) kekahi o na Hooilina o ka waiwai o PAAOAO (k) no Kipahulu, Maui, i make, e noi ana e hoonohoia i mau Comisina, na lakou e mahele a hookaawale i ka aina o ua Paaoao la mawaena o na Hooilina.
Nolaila, ke kauohaia ake nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POALIMA. oia ka la 13 o FEBERUARI 1885, ma ka hora 10 A.M., ma ka hale hookolokolo ma Hana, oia ka la a me kahi i kohoia no ua noi la, a me na mea kue ke hoikeia.
ABR. FORNANDFR, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H.P.A.
Lahaina, Ian. 17, 1885. 2008-3t.
MA KE KEENA O KA LUNAKANAKAAPUNI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o K.H. KALIA, no Pauwela, Hamakua-loa, Maui i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka Palapala Noi a KUMANO (w,) a me WAIWAIOLE (k,) na Luna Hooponopono o ka waiwai o K.H. Kalia, no Pauwela, Maui, i make, e noi ana, e aponoia ko laua Moo-Waiwai, a e hookuu ia laua mai ka oihana, a e hooholoia ka waiwai i na hooilina.
Nolaila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka POAKAHI, oia ka le 9 o FEBERUARI, 1885, ma ka hora 10 A.M. ma ke Hale Hookolokolo ma Makawao, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoikeia.
ABR. FORNANDER. Lunakanawai Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina.
Lahaina, Jan. 10, 1885. 2007-3t.
ILOKO o ka Aha Hookolokolo Kaapuni o ka Apana Ekolu o ke Aupuni Hawaii. KALAKAUA, Ma ka lokomaikai o ke Akua, o ko Hawaii Pae Aina, Moi:
Ia Jno. H. Sopes Esq., Ilamuku o ke Aupuni, a i ole i kona Hopeiloko o ka Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Ekolu. Me ka Mahalo:
Ke kauohaia aku nei oe e ku ia T.S.PICKARD ke mea hoopiiia, ina e waiho mai ana oia i kana pane i kakau ia iloko o na la he iwakalua mahope iho o ka Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Ekolu ma ke Kau o Sepatemaba o ua Aha la e malama ia ana ma ke Keena Hookolokolo o ka Hale Hookolokolo ma Waiohinu Mokupuni o Hawaii, ma ka Poaha, ka la 4 o Sepatemaba e hiki mai ana, ma ka hoar 9 A.M., e hoike mai, no ke aha la ka mea e ae ole ia ai ke noia EMMA R. PICKARD ka mea hoopii e like me ka mea i hoakakaia iloko o ka Palapala Hoopii i pakuiia. A e hoihoi mai oe i keia palapala me ka hoike piha o kau maui hana mamuli o keia palapala.
Ikea e ka Mea Hanohano A. FRANCIS JUDD Lunakanawai Nui o ko makou Aha Hookolokolo Kiekie, i keia la 22 o Mei, A.D. 1884.
DANIEL PORTER, Kakauinoaia JNO H. SOPER,
Ilamuku.
Mamuli o na hoike a ka Ilamuku ma o kona hoihoi ana mai i ka Palapala Kii, nolaila, le hoike nei au ma keia, o ka palapala maluna ae, he kope oiaio a pololei ia o ka Palapala Kii i hoopukaia ma ka hihia oki mare o Emma R. Pickard kue ia T.S. Pickard, a iloko o na pule eono e like me ka mea i hoakakaia ma ke kanawai, e kahea aku i ka mea i hoopiiia e pane ma ke Kau i oleloia. I hoike no keia, ke kau nei au i ko’u lima i keia la 11 o Dekemaba A.D. 1884.
DANIEL PORTER, Kakauolelo o ka Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Ekolu, Hawaii. 2004-6t.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI: Mamuli o kekahi mana Kuai i hoikea maloko o kekahi mana Kuai i hoikeia maloko o kekahi Palapala Moraki i hanaia mawaena o HO CHIN a o H. AKANA kekahi inoa, no Hilo, Mokupuni o Hawaii, o ka aoao mua, a me KIN CHEW a o H. AIONA kekahi inoa, o ka aoao elua, ma ka la 17 o OKATOBA, 1883, i kakau kopeia ma ke Keena o ka Luna kakai kope o ke Aupuni ma ka Buke 87 aoao 459-62, a mamuli o ka uahiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudaia akea ana la i ka hoolimalima a me na waiwai e ae i ho.keia ma ia moraki, e like me na hoakaka ana malalo iho, ma ka POAONO la 31 o IANUARI, 1885, ma ka hale kuai o HO CHIN i oleloia no Hilo, Mokupuni o Hawaii, ma ka hora 12 o ke awakea oia la.
No na mea i koe e ninau ia J.M. MONSARRAT, Loio ma ke Kanawai.
KIN CHEW. Honolulu, Dekemaba 31, 1884.
Eia malalo iho na waiwai moraki e kudalaia ana: Ka hoolimalima o kela Apana Aina e waiho la ma ke alanui Front, ma Hilo i oleloia, a me na hale e ku nei maluna o ua aina la i haawiia e Akau Awai ia H. Akana a o Ho Chin kekahi inoa ma ka la 27 o Aperila, 1884. 3 Pahu aniani waiho mea kuai o kelaa me keia ano, me na ukana iloko oia mau pahu,
3 hale laau, i hale kuke a me i hale uwea waiho mea ai, a oia no na hale e ku ana maluna o ua aina la, i lilo mai ma ka hoolimalima mai a Awai Akau mai.
4 pahu mea hoopahupahu,1 p. mea ai anokapiki, 1 p Fuchow,1p raiki pake liilii loloa, 1 p aila pinaki, 1 p ume waiho mea ai a ka Pake, 2 p poka, 1i p kaipaakai, 1 p kapiki Pake,1 p sopa, 9 p waiho laau Pake, 30 tini waiho laau Pake, 12 owili moena Pake, 4 doz tini ula, 4 doz tini kamano, 20 tini waiho mea liilii, i mea kaupaona nui, 2 mea kaupaona liilii a ka Pake, 2 aniani nana nunui, i wati, 5 pakaukau, 1/2 doz buke Pake No. 1, 2 doz. No. 2, 4 doz No. 3, 4 doz kamaa Pake, 3 apa leponalo, 16 apa kalakoa, 2 doz palule o na ano like ole, 1 doz paleili keokeo, 2 doz kawele, 4 wawae paina, 1 pahi okioki laau Pake, 1 mea kui laau Pake, 1 waapa hao, 1 doz palula Pake, 4 papale kaleiponi, 4 ipu kukui, 3 ipu ti, 2 doz paakakini keokeo, 4 pa waiho palaoa, 4 doz bola Pake, 1 kapuahi hao & na lako, 1 ipuhao Pake nui, 1 doz omole waiala, 1/2 doz noho maikai, 26 puolo laau Pake, 1/2 doz puolo awapuhi, 4 kukui, 1 poke, 1/2 doz hainaka, 1/2 paona lopi silika Pake, 1 doz pahu mea paani, 2 noho ohe Pake Chow chow.
MA KE KAUOHA.
HOOHALA NO NA KAA HOOLIMALIMA.
O KA Rula 24 o na Rula no an Kaa Hoolimalima me na uku ana, me kaeia ua hoololiia a e heluhelu ia me keia:
24.-Ina o na kaa a kaa paha e ku ana ma kekahi wahi koe na wahi i aeia no lakou, e hopu ia no ka mea hookele kaa e kela me keia makai e ike ana, a koe ua hookele kaa la i oleloia, ua hoopaa ia no ka ohua a ukana paha.
Ma keia Rula, aole loa ia e hoohaiki aku ana i ka pono o na Rula 10, 11, a me ka 12.
E lilo keia i Rula paa mai keia la aku.
Keena Kalaiaina,
Ian. 13, 1885.
[Kakau Inoaia] C.T. GULIKA,
Kuhina Kalaiaina. 2007-3t.
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o OPUNUI (k.) no Waikapu, Maui, i make.
Ua heluheluia a ua waiohoia ka palapala noi a MAHIAI (w,) & S. W. KAPULE, e noi ana e hooponopono i aka waiwai o Opunui (k) no Waikapu, Maui, i make, a e hoolilo ia i na hooilina.
Nolaila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau, ke pili, oka POAHA, oia ka la 5 0 FEBERUARI 1885, ma ka hora 10 A.M. ma ka Hale Hookolokolo ma Wailuku, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoikeia.
ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina.
Lahaina, Jan. 9, 1885. 2007-3t.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Mamuli o kekahi palapala morkai i hanaia mawaena o KAPIKO no Waikiki, mokupuni o Oahu o ka aoao mua, a me McInerny o ka aoao elua, ma ka la 17 o Iulai, 1878, a i kakau kopeia ma ke Keena o ka Luna kakau kope, ma ka Buke 55 aoao 271-3, a i hooliloia ia H A Widemann no Honolulu, mokupuni o Oahu i oleloia, e M Mc Inerny i oleloia, ma o kekahi palapala kuai i hanaia ma ka la 29 o Dekemaba 1883, a i kakau kopeia ma ke buke 85 aoao 227-9, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea i hooliloia mai ua morkai la, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, e like me na hoakaka ana malalo iho, ma ka Poakahi, la 2 o Feberuari, 1885, ma ke Keena Kudala o Lyons & Levey ma Honolulu, mokupuni o Oahu ma ka hora 12 o ke awakea o ia la. No na mea i koe e ninau ia J M Monsarrat, loio ma ke Kanawai. H. A. WIDEMANN, Hope Malama waiwai.
Ka Mea i hooliloia mai ai o ka Moraki.
Honolulu, Ianuari, 1885.-O ka waiwai e kudala ia aku ana, oia no kela apana aina e waiho la ma Pahoa, Waikikim a oia no hoi ka aina i kapaia o “Kaukahoku,” a o kekahi lihi hoi o ka aina i hoakakaia na palena ma ka Palapala Sila Nui i haawiia ia J. Kahai a i hooili ia eia ia Kapiko ma o kana Palapala Kauoha hope loa i hanaia ma ka la 27 o Augate 1874, a nona hoi ka ili he 4 85-100 eka, ua kupono keia aina no ka mahi raiki ana. 2006-4t.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mwaena o KAAIHAPUU no Honolulu, mokupuni o Oahu o ka aoao mua, a me W H Wolters o ka aoao elua, ma ka la 18 o Dekemaba 1883, i kakau kopeia ma ke Keena o ka Luna kakau kope ma ka Buke 85, aoao 210-12, a i hooliloia e W H Wolters ia M. D. Monsarrat ma o kekahi palapala kuai i hanaia ma ka la 6 o Ianuari, 1885, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, no laila, ke hoolahaia aku nei e ka mea i hooliloia mai ai ua moraki la, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, e like me ua hoakaka ana malalo iho, ma ka Poakahi la 2 o Feberuari 1885, ma ke Keena Kudala o Lyons & Levey ma Honolulu, mokupuni o Oahu, ma ka hora 12 o ke awakea o ia la.
No na mea i koe, e ninau ia J M Monsaratt loio ma ke kanawai. M. D. MONSARRAT,
Ke Mea i hooliloia mai ai o ka Moraki.
Honolulu, Ianuari 7, 1885.-O ka aina e kudalaia aku ana, oia no kela apana aina e waiho la ma Pahoa, Waikiki, nona ka ili ne 71-100 o ka eka, a o kekahi lihi o ka ili aina o Pahoa i hoikeia ma ka Palapala Hoona Kuleana helu 8515, a i hooliloia ma ia Kaaihapuu e Richard Nalopi ma o kekahi palapala kuai i hanaia ma ka la 18 o Dekemaba, 1883, a i kakau kopeia ma ka buke 83 aoao 238-9. 2006-4t.
HOOLAHA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI. Ke hoolaha aku nei ka mea nona ka inoa malalo, ua hookohuia oia i lunahooponopono no ka waiwai o Cpat. Thos. Spencer o Hilo, Hawaii, i make. Nolaila, ke kauohaia aku nei ka poe a pau he mau koina ko lakou e hoike koke mai me na hooiaio kupono iloko o na mahina eono mai keia la aku, a i ole ia e hoole mau ia aku no lakou. A o ka poe he aie ko lakou i ua waiwai la, e hookaa koke mai. C.S. KITTREDGES.
Lunahooponopono Waiwai o ka waiwai o Thomas Spencer, me ka Hooilina i huiia.
Hilo, Oct. 5, 1884. 2000-6m
HE LIO NALOWALE!
Ke hoolaha aku nei au i ka poe e loaa ana kuu Lio kane eleele, ua kuniia i ka hao ma ka uha hope me ka hao ano e, a ua kuniia ma ka a’i (B.) Elua wawae keokeo mahope, ua paa nawawae mua i ka hao. Ika la 20 keia mon., ka nalowale ana. Ina e loaa i kekahi, e hoihoi mai no ia’u ma Iao, Wailuku, ma kahi o Kale, Kaupo, he $5.00 ka uku. J. C. Flors. 2006.4t*
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KAUI. Mamuli o kekahi mana kaui i hoikeia maloko o kekahi Palapala Moraki i hanaia mawaena o KAIAPA, no Kahana, mo kupuni o Oahu o ka aoao mua, a me S. B. Dole o ka aoao elua, ma ka la 17 o Aperila, 1883, i kakau kope ia ma ke Keena o ka Luna kakau kope ma ka Buke 79 aoao 445-7, i a hooliho ia M Mc Inerny e S. B. Dole ma o kekahi palapala kaui i hanaia ma ka la 25 o Apr 1883, a i kakau kope ia ma ka buke 79 aoao 447-8, a mai ia M Mc Inerny ia H A Widemann, Hope Malama Waiwai, ma o kekahi palapala kaui hanaia ma ka la 29 o Dekemaba, 1883, a i kakau kope ia ma ka buke 85 aoao 227-9, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea i hoolilo ia mai ai ua moraki la, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, e like me na hoakaka ana malalo iho, ma POAKAHI la 20 FEBERUARI 1885, ma ke Keena Kudala o Lyons a me Levey ma Honolulu, Makupuni o Oahu, ma ka hora 12 o ke awakea o ia la. No na mea i koe e ninau ia J M Monsarrat, Ioio ma ke Kanawai. H A WIDEMANN. Hope Malama Waiwai.
Ka Mea i hoolilo ia mai o ka Moraki. Honolulu, Ianuari 7, 1885. Ka aina e kudala ia aku ana oia no kela apana aina e wai ho la ma Kahana, Koolauloa, Oahu, nona ka ili he 5 02 eka, a oia ka apana i o ka aina i hoikeia ma ka Palapala Sila Nui Helu 1519, Kuleana Helu 10555, i haawiia ia Ohekau a i hooliloia mai ia Kaiapa i oleloia e Hamaualau (w) a me Kaawa kana kane mare ma o kekahi palapala kuai i hanaia ma ka la 11 o Ianuari, 1872, a i kakau kopeia ma ka buke 33, aoao 469-70. 2006-4t.
NA HOOLAHA KUMAU
KE KUAI HOEMI NUI
A WAIPAHE O NA
Waiwai Aiwaiwa
CHAS. J. FISHEL.
EIA LA
NA PAPALE BIVA HOU LOA,
PAPALE WAHINE KAE HULU-
HULU O NA ANO A PAU LOA,
NA LIHILIHI HOU E HAA AI NA
PIHAPIHA, A E HAO AE AI OE
LINOHAU LUA I NA KALAKOA
HOU LOA A HEHEE OLE IMO,
A I NA GINIHAMA HOU IHO OE E
LILO AI OE I KA WAI A E
KU AI KAENA A NA IWA HOO-
HEHELO O UA KAONA NEI KE
KUAI MAI I NA HULUMANU HOU.
E loaa no ma ka halekuai o
Chas. J. Fishel
NA PAPALE PAHUA LAIKI, O
NA ANO A PAU
Na Kakini hou a me na
MEA LIILII E AE E PANIO AI NA
LEDE ME NA KEONIMANA
Na Waiwai hou o ka hoea ana mai nei no
no keia Halekuai.
Na Paikini hope loa hoi o ka loaa ana mai nei no mai Europa mai o na lihilihi kuuwelu hou loa, a i kupono loa hoi no keia mau wahi.
NA KAMAA HAAHAA O NA LEDE
O NA ANO A PAU.
Na lilihi puka aniani nani hou loa, he
waipahe na auhau no ka I-a.
Ua loaa mai nei iloko o keia mau la koke i o nei he 100 paa lole o na keiki, ota ke kuka, lole wawae, puliki, a e kuaiia aku ana no
Hapalua Dala
Wale no o ka Paa hookahi. Heaha la ia
Na lole Lilina hou loa
NA KA HALEKUAI EMI O
CHAS. J. FISHEL.
Ina oukou e makemake e ike i ka oiaio, a e kulike ai hoi me ko oukou mau iini, e ku ae no a maloeloe a hele pololei mai no io’u nei a hooiaio no oukou iho, oiai ke kuai aku nei au i na waiwai a pau me ka emi loa i ike ole ia ma kekahi mau wahi e ae o keia aina. E naue ma.
MA KA HALEKUAI O
Chas. J. Fishel,
Kihi o Nanui Papa me Hotele. 119c-A.