Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 47, 22 November 1884 — Ka Hanohano o ka Lahui Kanaka Hawaii. [ARTICLE]

Ka Hanohano o ka Lahui Kanaka Hawaii.

O ke kumuhana a'u e kamailio aku ai ia kakou i keia wa, oia no ke kumuhana e pili ana i ka hanohano o ka lahui kanaka. Aole hoi au e kakele aku ana i ko'u kalaimanao mawaho ae o na palena o ko kakou aina makuahine nei, aka, e lawe mai ana au a hookahua īho i ko'u kalai manao ana maluna ou e Hawaii a me kou iahui kanaka. I—O ka pono, oia no ka mea e hanohano ai ka lahui kanaka. 0 ka pono i kuleuluia iwaena o keia lahui kanaka, ka pono hoi i laweia mai e Binamu ma Kakina ma, a kanuia, a hoolahaia, iloko o ka lahui kanaka Hawaii, oia wale no ka mea nana i kaikai ae i keiaiahu! kanaka a kau i kaupaku o ka hanohano. Ina kakou e huli aku a nana i ke au o na kupuna o keia lahui kanaka i hala oiai na 'lii a me ka lahui e noho ana iloko o ka poeleele a me ka hoomana kii, ke umi keiki, ka pakaha wale i ko hai waiwai, ka hookahe koko, a pela wale aku, aka, i ka hiki ana mai o ka ]K>no, auhee ka pouli mai keia lahui naka aku. ,0 keia hookahuaia ana o ka ponomaluna q ka aina, ua ikeia na hua o ka pono i kuKuluia ma Hawaii nei; ke ku nei na kula kaikamahine, na kula keiki kane, i mea e ao ia ai lakou i na ike like ole o keia ola ana. Mailoko mai o neia hoonaauaoia ana o na keiki e loaa ai ke kulana hanohano i na keiki opio o ka lahui kanaka. Ke ku nei ka pono maluna o ka aina me he hao makeneti la eku kilakila ana iwaena o kamoana Pakipika, e ume mai ana i ka puuwai o na aina a pau o ka honua nei, ke ike nei kakou ke ko mo mai nei na ano lahui like ole malu-

na oko kakou aina aloha nei. No ka ikeia mai o ka aina ua maluhia, a e pahola pu ana na j>omaikai maluna o ka aina, no ka mea, ua waele mua ka po-

no i ka nahelehele a ua pau a me na ino a pau maluna iho o ka aina. Ke noho nei ka lahui kanaka a me na alii 0 ka aina me ka hanohano nui, e like me ka olelo kaulana a kekahi kanaka naauao i hoikeia ma ka Baibala, "Hookiekie ae la ka pono i ka lahui kanaka." A he'olelo kaulana no hoi iwaena o keia au holomua, "Ua mau ke ea o ka aina i ka pono." Aole i oleloia, ua mau ke ea o ka aina i ka poeleele, a me ke kaua ana. lI—E noho keia lahui kanaka me ka malama mau ana i keia pono, oia I no kekahi mea e hanohano ai keia lahui kanakx Ua kukulu no ke Akua i ka lahui e like me ka ohana, i raea e kokua ai i ka pomaikai o kela me keia mea e noho ana ma ka honua neL Ke manao nei au, ina aole e hoomau keia lahui kanaka i ka pono, alaila, e hoohalike au i keia lahui me ka mooleio o Sodoma a me Qbmora. Oiai kela lahui kanaka e noho ana iloko o keia mau kulanakauhale me ka hanohano a mc ka lealea, a me na hana haumia o keia noho ana, lilo lakou i na kuko o ke kino a me na waiwai pau waie o keia ao, a ua haalele lakou i ka malama ana i ke Akua oiaia, ka Mea e nohoalii ana maluna o na puali anela o ka lani a me na hhui kanaka a pau o ka honua nei, ua hewa ka noho ana o na kanaka, aole i maiama ia ka pona Nolaila, ninini mai oia i ke ahi a me ka luai peie maiuna o kela lahui kanaka, a liio ka hanohano a me ka waiwai i mea ole. Oia iho ia na hua hope o ka lahui 1 malama ole i ka pona Ke manao nei au, ma e hoomau ana keia lahui kanaka a me na alii hanao o ka aim i ka maiama ana i keia pono, e hapai ia no keU lahui kanaka a me 112 alii hanau o kt aina a me ke aupuni Hawaii e ka hanohano, a e lele aku no iluna me he manu aeto la a komo aku I iloko o na ao kaaklewa o ka īani l

——- L O ka 'ahui Waka i laalama i ka po-: no € hahii fflii auanei w l-oeaai-. kai a me ka ilakh» maluna o ka ama, a ua hoikeia 1836 Sant 4; 6- **E mahma _ hoi oukmu, a e hasa J ks: ?k> ka oaea, o • fco oiikem ī&a/&&o keia, a me ko eukou, ike ia imua oua lāhui kanaka a pau. ? Okapoe kse I kuu mau kanawai a ! e» se lakou oiaio o bhui £ana-1 ka rui he [j|fi naauso a meka ike. | lil—Ke I3|j «Ul i na kanawai kupo-1 no ftt ka isoakaka kauiike, oia no ke-j VaK» mea e baso&2LRO ai sa lahui kana- | sa, Ir?at kau ia na kaiu*.ii r ao?e ; e hanohatiffibf lahui, aole e hiki ka[ hoomaiu p®|o ana a ka noho ana o kela a me k«» mea. S Ua paipai|mi na kanawai Ina mea e kokua ai i |ta hana pono ma ka hoonaauao ana |na kanaka e haalele i na ; hana kio aoena hana e hopoino ai i |ka iahui ljk papa nui na kanawai i Ina mea e hoinii nui ai i ka pono a me | ka pomaifcas> na kanaka. [ ona hoi ka mea nana e Ihoohanohkii i ka noho ana o ka lahui | a me ke au&ni, a he mea no hoi e ha- | noha&o. aiia nohoalii Ina aole e ku- | kulu ia liafrwai maluni o ka aina, aole ! e hiki ke h«*>holo mua i na hana, kale pa a me ka|ono o ka lehulehu e noho ana malunih ka aina.

IV— pono ana 1 na kanawai me ke Wppaooa like, rae ka hoopilimeaai ole,Jaole e kue i na kanawai e hoomalu anVj ka maluhia o ka la Sa bati, aole hoie kokua i na kanawai ino e hoopoino ai i ka lahui a me ka maluhii oka aim. Elike me ka kekahi hoi e makeonke ana e hoonoa ia ka la Sabati, i la e|ealea ai, a e uhauha ai na kanaka ia la; he mea kupanaha ke kanaka c~|blelo ana ika La Hoano o ka Mea K&kie Loa, i la ka e hana ia ai na lealea*qke kino. Ka ino hoi ua lawa na hani o ke kino, i na la e ae, eia ka o kala i hookaawaleia no na hana UhaneAoia iho la ka hoi ka la e manao ia ai illa hana no na hana e ae, lawa ole iho 4 ka hoi oe i na la eono a ke Akua i holkaawale ai nou eke kanaka, a ke nei ka manao haakei o na keiki a i:anaka i ke kanawai weli weli i kaulia nki ai ma kela mauna eehia o Sinai. 24e ka leo oka uwila a me ka lalapa oke ahi imua o ka lahui kanaka Iseraeja me ka haalulu nui o na kanaka. AoU 'aneie haalulu iho na kanaka e manio ana e pale i keia kanawai hemolele ke Akua. Manao au, )na e hoonoa ia ana keia kanawai hehi Sabati, alaila, heaha la | auanei ka ke Akua hana i keia lahuikanaka ? Pela no hoi ka ka Ahaolelo i hookuu iho nei>i ke kanawai ahiu o ka naake, eia klia* kanawai ke holo nei īloko o keia lahuikanaka me he Liona la. Ke ale nei oia i kekahi hapa o keia lahuikānaka. Ke ale ia nei na opiopio o ka lahui e keia kupua ino o ka make, auwe ! aloha wale. O oukou e na keikikane a me na kaikamahine opiopio, ka mea nana e hoolaupai ika lahuikanaka ma keia mua aku. He mea paa loa keia ma na moolelo lahui. He mea paa loa keia ma na olelo wanana a me na olelo aka Baibala.