Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 43, 25 October 1884 — KA MOOLELO KAAO O Kahanuopaineki, Ke keiki alii o ke aupuni o Italia Ka Olali o na Waoakua o Arabia, Ka Naita nana i kuakua na lua huna o na Powa. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

KA MOOLELO KAAO O Kahanuopaineki, Ke keiki alii o ke aupuni o Italia Ka Olali o na Waoakua o Arabia, Ka Naita nana i kuakua na lua huna o na Powa.

KOMO aku ia keia iloko o kekahi rumi, e ku ana kckshi paknu kau nui, a o kona kino holeokoa he elaimana wale no. E kaa ana maluna 0 ua pakaukau nei kekahi pahikaua nui me ke kau wahi buke uuku e waiho pu ana ma kahi hookahL Aia ma ke kihi hikma o ua nimi nei, e kau ana kekahi; kapa kila nani i hookinohinohiia me; na mea gula, dala t eiaimana, a e ikeia ! aku no hoi kā anapa hulali mai o na j pohaku momi, e kuuwelu ana hoi na huhui o na v\aihooluu like ole, a he nani maoli no. laia nei e nana pono loa ana i ua kapa kila nei, ua haohao loa m keia, oiai e pii inau ana ka ula wena o ke ahi, mailoko mai o ua kapa nei. I keia manawa, ku iho la oia me ka noonoo nui ana no keia mau mea; a he mnnawa loihi ko ianei ku ana ma ia kulana, komo mai la ka manao makemake iloko ona no keia mau mea. Lalau iho la keia i ka pahikaua a pan ma kona lima, hapai ae la ia i ua pahi la a ike iho )a ia i na ki he 12 e kau ana m.i ke kumu, hauoli loa iho la keia. Lalau aku la keia i kahi buke, a wehe ae ia, heluhelu iho la, ike iho la keia i mea i kakauia. a penei : Akahi. —O ka mea e lalau ana i keia uihikaua a paa ma kona lima, he pale* kaua ia nona, aole hoi he kupua ma ka lewa, a ma ka honua, a hala'loa aku i na papaku o ka hohonu o ka moana, e hiki ke hoopio i kona mana; aohe no hoi he kupua maialo iho o ka malamalama o ka la e hiki ke hakoko me keia pnhikaua. E wehewehe īki au ī na mea e pili ana i na k\ o ua pahikaua la. j Ki ekahi. —Ina e onou aku i ke ki mua iloko, e oili aku no ka loa o ua pahikaua nei me kona nani piha. Ki elua. Ina e pahu aku oe i ke ki elua, e lilo no ka pahi i imu ahi nui enaena, a aole hoi he kupua e pakele mai keia lua ahi aku. Ki ekolu.—lna e pahu aku oe i ke koiu o ke ki, e puka mai no ka uwila, ka hekili, ka ua, ka makani a me ka puahiohio, oia hoi na mana kupua o ia ki. Ki eha.—lna e pahu aku i ke ki eha, e waheleia no ka honua a okaoka liilii, a e hooliloia no na mea kino ola a }>au i mea ole i kona mana. Ki elima.—lna e pahu aku oe i ka.j(j*na o ke ki, e hoea mai no na uhane lapu o ka po, a me na moo kupua he mau tausa-1 ni me ka lakou mau mea kaua, a e ka ua aku no lakou i ko lakou mau enemi. Ki eono.— Ina e pahu aku i kein ki ilo ko, e puka mai no auanei na muliwai n\ji a me na wailele moopu ana, a o na kupua a pau aole lakou e pakele mai ko iakou alo aku. Ki ehiku. —Ina e pahu aku i ke ki ehiku, e hoea mai no auanei he mau tausani o na mma kino hoopahaohao kupua, i lako pono me na mea kaua, a e kali mai ana hoi no ke kauoha, a e hooko no lakou me ka hakalia ole. Ki ewalu. —Ina oe e pahu aku i ke ki ewalu, e lilo no auanei na wahi j>aa o ka papaku o ka hohonu i mea ole i ka mana okeia ki. Ki eiwa. Ina e pahu aku oe i ke ki eiwa, e hoike mai no ia i na mea i lawe aihueia e na kupua, a e hoike pu mai no hoi ia i kahi i huna ia ai ina i ka lewa a i ka ho nua paha, a na kona -mana no e kii a hoike mai imua o kona hakiL Ki umi Ina e pahu ae i ka umi o na ki» e puka inai no ka ipu uwila a hemo mai no kona mau alelo manamana he 52, a na keia mau alelo e hamu i kona luau ene mi a lilo lakou i mea ole, a he puulehu ka nanaina. Ki umikumamakahi. —Ina e pahu ae i keia ki, e puka mai oo ke iu\hi muliwai 0 ka make. a m e hauie kekahi mau kUu wai iluna o na kupua a mau kino ola paha, e lilo no lakou i mea ole, a e hoi hou aku no iakoa ilo ko o ka pahi. Ki umīkumamalua.—-In:< e pahu ae oe 1 keia ki, e puka mai no ka Nunui Polepa me kona mau kokiu he lehulehu wak, a e paa ana oia i krna pahikaua nui, he pukaua nui e noho mana ana maluna o ka iua ahi o Hilels, Oia iho !a na hoikeike ana no na mea e pili ana i na ki o keia pahikaua. A 0 ke kapa kila hoi, o ka mea e komo i keia kapa, aole he enemi nana e hoo pio i ka nuna 0 keia kapa. f Huli hou ae U ka kakou koa ma kekahi aoao a heluheiu iho la me keia mau huaolelo : A i makemake oe e

< ioaa ka Uo 0 Lo Paina Hueie, e he!e ; poiolei oe imua a puka aku oe mawaho 0 kela iua hai.a, ioaa aku ia oe kekahi' | wahi ponaha poepoe, me kekahi lua wal ! A aia rna ka aoao hikina o ua iua wai ;ia, e waiho ana he mau iva popopo p.o Ikekahi a mai hoohewahe-i | wa oe 3. manao iho oe he iwi no kekahi | mea e, aka, oia no na iwi o ua iio !b. E kii aku ika wai oka punawai. r< lawe mai a ninini iho maluna o ua m;;*', iwi popopo b. 3 e ike koke no oe i ke kahi lio nani kamahao, a e kap;» aki: oe i kona inoa o Lo Paina Huelo, u . makaukau oia i na mea a pau, a ia oe \ kau iho, e hooko koke no ia i kou makemake. ! €ka pau ana o ko ianei heluhehn ana. huli hou no keia ma kekahi aoajj a heluhelu iho la : A i makemake rej 1 na mea pau, e wehe ae oe ī ke kui kolu i hoopaāia'i o ka buke, epuka miii no auanei na eepa he 12. a ninau m«i i kou makemake, a e loaa no i ka maiiawa pokole. Hoomaopopo iho la kejfī i na mea a pau i hoike.ia maloko o|a buke. I-a!aunku la keia ike kapa kfia a puolo ae la a paa hookomo iho laiioko o kana wahi paiki ili; hookomo?Sbo ia i ka pahikaua ma kona puhaka; &flawe ae ta hoi i kahi buke a hookom6>pu iho me ke kapa kila. Huli aku la|p§ia hele no ke ala e hiki aku ai i lio mana. I-ko ianei hiki ana aku|pua wahi }x)naha nei, ike aku la kahi punawai; hele huli aku la keiāima ke kihi hikina, a loaa aku la na iM o ka lio-me ka hulu a-i, a me kafeielo. Kii aku la keia i ka wai o ka lua, £ lawe mai la iloko 0 kona papale kila, a ninini iho la maiuna o ka puu iwi. Aole i liuliu iho, ike aku la koia i kekahi kino lio, e waiho mai ans Ia wa ua hoopuiwa ia mai la keia i keīa lio ano e, aua poina 110 hoi keia j.*o na mea i kuhikuhi la ma ka buke. Onioni ae la ua lio nei, a na-ka haa'iiu ae jla kona kino, a me he imo ana j!a na ka maka, !ele ae la oia ; !utia 1 >J> ana imua o ka kakou koa; ia hoomaka mai la kona mau wawae mua e helu i ka lepo, ike aku la keia i > na hana aual k> la. Hehihehi iho ia kona wawae mua akau, a ua like ke kani ana 0 kona wawae i hehi iho ai me na pu he elua tausani i kiia iloko o ke seko na pokole. Ike iho la keia ua ola kona lio, kii aku la keia i ka wai ola ma kahi ana i kii mua ai, ukukuhi iho la i kana omole a piha; huli hoi aku la keia a ma kahi o ka lio e ku ana, ike aku la ia ua makaukau na ponn a pau o ka lio, a i hakalia wale no i ka kakou koa. Ia wa poha mai la kekahi leo i ka i ana mai : Eia au ua makaukau, a e kali aku ana wau o kou kau mai maluka o kuu kua nei. Iko ianei lohe ana 1 keia mau huaolelo, o ko ianei hele aku U no ia a kau aku la maluna 0 ua lio nei; hoohuli ae la keia ika lio ma ke ala e hiki aku ai i ka puka, aole no hoi i emo ku ana laua nei ika puka a hemo aku la mawaho. Ku iho la ua lio nei, a holo mai la kekahi wahi aheahe makani, lohe aku keia i kekahi leo hanehane ika }>ane ana mai : Eke koa opio, e kahea aku ina ka inoa o Lameka ka Nui, e paa ka puka. Ia wa hoomaka aku la keia e kahea me ka leo nui : E Lameka ka Noi, e paa ka puka. Emoole, ua hookoia keia leo. Huli aku la laua nei hele ma ke ala hele ana i hele mai ai, a e imi ana no kona mau ukali e hele la mamua. Ia laua e hele nei, ua ninau iho la o Kahanuopaineki i kona lio : E makemake ana au e huna ia oe, a pehea b auanei oe e nalo ai ? Pane ae la ia : Ina oe e makemake ana e huna ia'u, e wehe ae oe i na kui elaa e paa ia ma waho oka huke, a ina e hemo ia mau kui ia oe, e ike no oe aole au ma kou alo, aia au iloko oka buke, a o ko'u aupuni no ia; noiaila mai hoohemahema i kahi buke, e malama loa o iilo ia hai. Aole no hoi i liu waie ko laua hele ana, halulu ana keia mahope o na ukali, a ike mai !a lakou be lio nani ko ko lakou haku alii opio, a e hahai ana no hoi kona iio mua mahope ona. j Haawi aku la keia i kona Uo mua i ] | kahi aikane, a o kona wahi lio hoi, ho- j okuuia aku la ia nana no e hahai ma-1 hope o lakou nei Eia kahi mea apiki | loa, ina e makemake ka kakou koa e| ! hoihoi i ka lio mana iloko o ka buke, a hnliaku a nana i ua !io nei, alaila e wehe ae i ke kui helu ekahi, aia malai,ha he wahi aniani, a maloko e ua ama ni la e ike ia aku ai ke aupuni-o ua Uo la. E haalele kakou ike kamailio ana no na mea mana aka kakou koa, a e l huli ae kakou a nana aku i ka hoakai e ! hele nei

I Likou hele ana a i>o ia h, ua itkokokc ioa aku !a iakou nei i ke awa ,]hoo!u-u o na aumoku kaua, aua hoo'Ttaatiawar,yi Joa aku !a no iakou a hikii "kai. oka hora ewalu ia oka po. Hiki • akla lakou nei ma kahi o ka Alihika» iua n oka makuakane o laua nei, ni;nau aku ta na ukali oka kakou eu, i f»a koa kiai puka, aia la mahea ka Ali- , hikaua nui o Poo-hao, ua hai ia mai la i'oko o kona rumi "kahi i hoonae wehe i .nai ika puka. ua hooko i* mailano Ihoi keia leo kauoha, a hainama ae la ka f puka. Komo aku h lakou nei a hui |iau!;;i me m kae'ae'a la o ke kai, a ua Ihookinaia nku lakou nei ine ka hanoi I ihano nui, aua inika mai ia na lede aj \ . • I jua hoolaunaia aku ia laua net a me na |uka!i poai puni ana ika kakou mau eueu, me na lede o ua aekai nei i noho inana n e ko lakou net Alihikaua nui o Peo-hao, a iloko o na kukai oielo ana tne na hene akaaka, aua hooliloia iho la iu mau hora koliu o ke aumoe he \va hauoli a lealea no lakou nei; a iiuliu, ua makaukau mai la na mea ai o kelaa me keia ano, haule aku la lakou nei

paina, e hoonuu ana i na mea ai ono, a pau ko iakou paina ana, ua hoi aku la iakem a pau ma ka rumi hookipa, a hooluana iho la a hiki i ka manawa i hoohihi mai ai o Niolopua, ua hoi aku la lakou e hooluolu. Ike ao ana ae, o ka manawa no ia i ala ae ai ka kakou koa a hemo aku Ia mawaho e hakilo ana ika nani o keia awa hoolulu o na aumoku kaua o kona makuakano, a ua iko pu aku la no hoi keia i na aumoku kaua ua pipipi loa a aole hoi e ike ia aku ke kai mahope o lakou, no ka pili ioa ■) na inoku. 1 ke kokoke ana mai no ka aina kakahiaka, ua hoi aku lakou nei paina e hoopiha ika lua oka inaina. Pau ko lakou paina ana, iiuliu iho la lakou no ka lakou huakai hele no Sepania. Ia lakou i kau aku ai iluna o ko lakou moku, ua makaukau loa na inea a pau, ua holo aku ta lakou nei; oaniani mai la he wahi aheahe makani mai ke kukuiu hikina mai, a hiu ae la na pea o ko \akou halelana, ekueku aku la ka ihu oua nene aukai nei. Kaa hope ae ia na aumoku kaua, ke hooiho nei ka moku me he kaupu hooheno ale la o ka moana. Hao mai la ke kapena i kona ike holo moku, kapakahi kikipau kela, he Taibusi ka makani he hooihoiho.

( -Taibusi ka makani , Palanehe i ka ohuku ale, Hooheno i ke kai holuholu Hititii na Iwa i ke anu." Ika hiki pono ana ika hora 12, ua nalowale aku la ka aina, a huli aku ki ko lakou nei mau maka e nana i na ale hanupanupa oka moana, a he maikai no hoi keia la aohe uhi opua i na paia o ka Lani, he molale maikai ka hele'na a ka eueu hookalakiipua o Arabia. Ua holo lakou apo ia la me ka maikai o ka makani, pela no ia po a ao wale ana. Ua holo pu no hoi iakou a pan me ko lakou mau lio, a o ka kakou koa hol, aia kona lio iloko o kana buke kupua.

I ko lakou holo ana a 'nala he hoo kahi pule, a ma kekahi lao ka lua o ka pule ua ikeia aku la ke kuahiwi o Sepania. Ma ia la £ po a ao, ku aku la la kou nei ma kekahi aoao o Sepania, a lele aku la lakou nei i uka o ka aina, a he wahi kauhale uuku loa no hoi keia. I ko lakou hiki ana aku i uka, ua hele loa aku la lakou a ma kekahi wahi ho tele, a malaila lakou kahi i noho ai, rae ke kauoha pu aku i ke kapena e kali ka moku me ka makaukau no ko lakou hoi * ana mai, ua ae aku )a ke kapena me ka olelo pu aku, aole au e nee aku imua a hiki i ko oukou huli hoi ana mai. Huh hoi aku la ke kapena no ka moku, a o lakon nei hoi, haalele iho la | lakou i ka hotele no ka ianei huakai j makaikai honua. Pane mai la ka ha- j ku mea hoiele : E na kamahele makaikai honua, o ke ala a oukou e hele | aku h, he ala pehihihi loa ia, no ka mea, aia mamua aku nei kahi hoolulu 0 na powa, e noho alii ia ana e ka naita Makedonia, ka muli ponoi o ka naita Sila Huka, ka mea hoi e noho Moi mai la no ke aupuni o Italia mamuli o kona ikaika, a nolaila eia wale no ka pono h oukou, e hoi hou oukou a kau aku ma ko oukou moku a e holo aku no ke kulanakauhale alil I ka lohe ana o ka kakou koa i na olelo ka-ua a j ka haku holele, a ke'ake'a ana mai j aole make hele ma ke ala aina, aka, e | hek ma ke ala moana, pane aku U ta ; 1 Ina he oiaio ka'u e lohe nei oia ke kai

; kaina o ka powa SiU Hub. aLnU he makemake toa au e hui kino pu a ka mailio he alo ahe alo» a ina he makemake kona e axa pahikaua pu me a'u, ua hiki no; o ko'u makemake !oa nae e hui pu me ua powra la. Ia inanawa huli aku la nei heie ma ke ala kuahiwi; i ko lakou pii ana a hala na la elua, hiki aku la lakou ika hapalua oka ululaau, ia manawa i pane aku ai ko lakou alakai opio : Ahea la hoi kakou halawai me ke kaikaina o ka po jwp Sik Huka, ka mea e noho fiakaha | wale la i kuu aupuni, ke aupuni hoi a i ko'u mau kupuna e wailio moe oni oie ! la, a ke kali mai la lakou ia,u o ka hiki aku e kau i ka hoopai mainoino maluna o ka mea pakaha w*ale i ko'u aupuni. Ika pau ana o keia mau oleio ake koa opio, ninau mai la kona mau ukaH, ina paha nona ia aupuni, ua }>ane aku la r Kahanuopaineki : Aole no'u, aka no ko'u mau kupuna a kau mai i kans keiki ko'u makuakane, a, aole hoi e ne le ka hooilina ia mai maluna o ka mea 1 hoopiha iaia iho me ke ahi o ka hopo ole, i lohe hoi oukou i keia a m?lama. Aole i pau pono ae keia mau kamailio ana, ua puiwa ae \a lakou nei no kekahi halulu ano like me ka halulu kapuai lio. Llele like iho ia lakou a pau ilalo, a hoomalo pono ae la i na kaula opu 0 ko lakou mau lio me ka awiwi, s kau hou ae la lakou nei a pii aku la me ka malie, aole hoi i liiiliu, halawai mai ia lakou me kekahi mau hancri o na powa; hele mai la ke alakai a pane kikoola mai la : Ena aeahaukae maopopo a komohewa i keia aupuni, ke aupuni i noho mana ia e ka naita >fakedonia, ano, e haawi pio mai ia oukou iho ma kona inoa, ka mea i kapaia he Hiena no keia mau kuahiwi, a he Liona hoi no na puu a me na awawa, a he olali no na pali Eiwa, oia la i lohe oukou e na ilio kawa-u, a o ka manawa keia no oukou e lele iho ai a hele mai f kukuli mai imua onn, a o ka mea e hoole ana i keia leo kauoha, e inu koke aku no ka wini oi o keia mau pahikaua n e haehae liilii ia hoi kona io, a hoi uhane aku hoi oia i kona wahi i hele mai ai. Poha aku la kekahi ieo nui me hekili la : Ena ilio pololi o keia ululaau, aole he mea hookahi o keia honua ho lookoa nana e hoohaahaa mai i ko ma kou kulana, aole oe, aole hoi i ko ou kou Moi a me kona mau tausani naita, e hiki ke hookuemi mai i keia mau kapuai no ke ala e hikiaku ai i ka pa alii, kahi hoi a ko manao i kau nui ai. (AoU 1 pau.)