Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 33, 16 August 1884 — Ka Hoike Makahiki [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

Ka Hoike Makahiki

O NA KULA LA AUPUNI O KOHALA HEMA ; HAWAII, MA IMIALA, WAIMEA. POALIMA, lULAI 25, 1884. E oluolu oe e ke Kuokoa a me kou Luna Hooponopono o hoodomo iho i keia wahi moolelo pokole ma kahi kaawale 0 kou kino lahilahi. Ua haawi mal ke Akua i la oluolu a maikai.

Ma ke kakahiaka nui oka Poalima, ua akoakoa na Kula eha ma ka Haie Hookolokolo. Malaiia i hoonohonohoia ai na haumana kula ma ke ano koa i maheleia ma na apana kula penei : 1 Waimea mamua, 2 Puako mahope aku, 3 Kawaihae-uka, 4 Kawai-hae-kai. Welo na hae, kani na pahu, pio na ohe, kani ka hao huinakolu. Kenake Kapena, "maieh," ka maki no ia o ka huakai īne ka hiehie ame ka nani nui. Ike koino ana iloko oka luakini o Imiola, ua hoonohoia na Kula ma na noho, a o ka hoomaka no ia o na hana. Weliweii ka nui 0 na hana, ua molale maikai na lani, na kuahiwi, ahuwale na kuaiono, na lalani puu, ka pohu o Waimea, ua holiu mai na pepeiao o na kanaka, na lioloholona, a owe olu na kahawai 0 Waikoloa. I ka pau ana o ka pule, ua kohoia na Komiie Nana i na hana, a eia malalo iho nei : 1 Na melei Ua 40 paha na mele i meleia; ma ka olelo haole kekahi, a ma ka olelo Hawaii kekahl Ma keia mau buke na leo : u Hoku Ao Nani," "Gospel Hymn," <! Na Himeni Euanelio/' "Song King,'' "Song of Love," "Silver Lute," "Nine o'eloek in the morning,'' j "Lei Alii," "Lira Kamalii," &:c. He mau mele kekahi i mele kikeia. Ma kekahi mau mele, ua hui pu na leo o na pahu kani, na ohe a me ka hao huiliakolu me ka leo o na haumana, rne i ke ku maiie ana i kekahi manawa, a me ka naue koa ana i kekahi manawa, me na lima kuhikuhi a paipai a hoe waapa a hoikeike kino o kekahi Kula.

z Ka heluhelu ana ma na buke heluhelu. Kumumua, Ao Heluhelu, Primer, First Reader, Second Reader, Third Reader. Ua hookomoia ka elelo haole iloko o na Kula eha, o ke Kula nae o Waimea he Kula haole wale no ia, a ua ane hoowahawaha i ka olelo makuahine. 3 Na mea i aoia ma na Mea Helu. Helu Kamalii, Arithmetic, Colburn s s Mental Arithmetic, Davies & Peck's VV r ritten Arithmetic, ma na olelo elua ka hoike ana. 4 Gcography. Akahi no a hoike ole ia ma ka buke Honua maoli, ma ko Buke Honua haole wale no ka hoike ana, oia na Fii-st Steps m Geography me Monteith's Ekments of Geography. 5 Kakaulima Ua kakaulima n& haumana a pau ma na olelo a elua. 6 Spelling. Ua pelaia na Kula eha ma na huaolelo Haole. 7 Ka Haiolela Kui na haiolelo ma na olelo elua; hai pakahi 2 hai palua kekahL Haiolelo n* keikikane, pela no me na kaikamahioe, ua hui pu no lakou ma ia hana no ka hooholo ana i na hana hoonaauaa

$ Kakau manaa Hookahi waie no haumana i kakau aheluhelu i kona manao, he kaikamahine ia no ke Kub. o Kawaiahao. 9 Na Dialogues, (Na Oiek) kikel) Ma na Olelo-kike ma na olelo eiua, ma ka BukeAo Heiuheiu, ma ka Fira, Second, & Third Reader. 10 Ke kaupaona &na o ke Komiie Kaaa. No ka piha loa 0 ia Komiie i

k& haeo'ii 1 roe lauKalo, aole e ] iaia ke kaupaona i sia hana. o kela a rne s : kela Kiila. hookahi no niei nui ilf>so o ; ko bkoa nvau pepkuo. o ke kam ana o; lka aklo hat^? s akahi no 2 hoikeia Ku- ; ;la eha roa Li »j!elo haotc- Naiii ka ha!isoli ! j 11 Ka nwnao oka Pajw Kulu. 1 IKo ka LunakauawaL O * Ane hiki | o!e ke ekema» ro ka piha loa i ka hau|oli aie ka nmhaio. He Hoike laa ole keia eua Waiaiea* naisi vaic- Pela ka hope o ka Uia ekosu o ka Fapa. nui ku mahalo> Pai[«ai nae Uea i iia hauma na e hele aku imua, mai hoomau nu kahi hookāhl E hele kekahi poe ina Kula Nui, i Hiio, i Lahainaluna, Mai puka iwaho o na Kula, mai hele lalau. o lilo auauei i poe Paniolo hanai holoholona.

Ka manao oka Luna Kula. He manao kuhihewa man\ua, kuhi oia e imi ana Hoike makahiki malalo ae o na hoike rnua, eia ka he hoike oi aku keia o ka. nani, oiai mai ka hora 9 o ke kakahiaka a hiki i ka hara 5 o ke ahiahi, me ka loaa. ole o kahi manawa hoomaha me ke. komo ai ole no hoi a po ka la. Nani kjt hoomanawanui! Paupauaho anei ? - Aole loa. ua nui ka makemake nui >>n me ka hauolL

• O ke 52 keia ona manahiki i loaa iaia, nui na hoike maikai mamua, he Hoike maikai keia, Boie no paha i oi aku i na Hoike mua, aka no ka hui ana ona olelo elua, ua lilo ia i mea hauoli nui loa ia. He mea hou no hoi ke ko mo ana oka olelo haole i na Kula 0 Kawaihae me Puako, he Kula akamai 1 ke Puhi Ohe, hookani Pahu, a hanau ika hao huinakolu. He mea hou ke aoia ana o ke Kula o Waimea, e kekahi keiki, he .haumana no ke Kuia Ha nai o Hilo, i hoi mai no ka wa hoomaha, a e hoi aku ana. Ikaika nae keia Kumu keiki, me he kanaka makua la kona ano, ikaika ike ao ana, maikai kana Kula, maikai ka himeni, maikai no me ka*haiolelo an.

A 0 ke Kuia o Kawaihae-uka, ua ano hou ia, ua loaa ke Kumu'ikaika piha i ke ahi, piha i ka Enthusiasm, lilo loa i kana oihana, ko ao ana i kana mau keiki, ke ao ana i ka himeni, a haawi i kona akamai i na haumana.

A ua ike ia no hoi ka makaukau o ke Kula 0 Puako, ma ka himeni ana. A pela ka Luna Kula i hoike ai i kona manao, me ka paipai i na kumu a me na haumana e hoomau ma ke ao ana, a e hui pu i ka naauao me ka makau i ke Akua% me ka malama ana iaia. Hookam mea īhaule, ke Kula o Ka-waihae-uka, he wahine hapa haole ka i kokua i ke Kumu E. D. L. i ke ao ana. Aohe he mau keikikane i hele mai i ka Hoike, he inau> r kaikamahine wale no. Maikai ko lakou hoike ana, maikai ka lakou heluhelu ana, me ke mele ana, a he mau leo kani nahenahe ko lakou. Hawaii. Aug. 5, 1884,