Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 23, 7 June 1884 — He pane pololei. [ARTICLE]
He pane pololei.
Ua hiki mai ma ke keena o keia pepa he lono e pili ana i ka Emepera o lapana a me ka Moi o Hawaii. Ua oleloia, i ka wa ka i hiki aku ai o Kalakaua i ke aupuni o lapana ma kona huakai kaapuni honua a ike oia i ka Emepera o lapana, o ka elua ia o ka poe o kona aina i hoikeia imua o ua Alii nei. O Kalani, ka Moi makaainana iho nei o Amerika Hui ka mua, a o Kalakaua ka lua, pela ka lohe ia mai. Ninau mai la ka Emepera ia Kalakaua, penei ke ano o ka ninau: Heaha ka mea i kaulana ai kou wahi aupuni ? Pane aku la o Kalakaua, elua mea i kaulana ai ke aupuni Hawaii, o ka mua he lahui Karistiano ka lahui Hawaii; a o ka lua, o ka hoopono o ka oihana hookolokolo, ua hookoia na kanawai me ka ewaewa ole iwaena o na ano kanaka a pau. O keia iho ia ka lono i lohe waleia, a ina he oiaio, he pololei maoli ke ano o keia pane a ke 'Lii. O ka hoopono, oia ko Hawaii ikaika no na kau i hala ae; o ka pono o kona aoao, malaila oia i lanakila ai imua o na pilikia i hala. Ina e hoopauia ke alakai ana o ke aupuni ma na meheu o ka hoopono, a hilinai aku oia i ka waiwai, ke akamai a me ka maalea, alaila aohe puuhonua o Hawaii e maluhia ai—alaila ua hala ka nani. Olelo kekahi alii kahiko : "O ke kanaka pono, o ko'u kanaka ia; a o ke alii pono, o ko'u alii ia." A, "ua mau ke ea o ka aina i ka pono."