Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 23, 7 June 1884 — Page 4
| This text was transcribed by: | L. A. Marchildon |
| This work is dedicated to: | Any Canadians calling Hawaii home...I'm so envious !! |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ka Nupepa Kuokoa
No Ka Makahiki, $2.00
Eono Mahina, 1.00.
--KUIKE KA RULA.—
Poaono Iune 7, 1884.
Haawina Kula Sabati.
Hilo 12. Sabati, Iune 22.
Kumuhana, Ka hoolohe i na 'lii. Pauku Ba@aia, Kona. 13:1—10
E HOOLOHE na kanaka a pau i ka ke alu maluna iho; no ka mea, aole alii, ke ae ole mai ke Akua; a o ka poe e alii ana, na ke Akua no lakou i hoalii mai.
2 No ia mea, o ka mea e hoole i ka ke alii, oia ke hoole i ka ke Akua kauoha, a o ka poe hoole, o lakou ke hoahewaia.
3 No ka mea, aohe mea makau na alii ko na hana maikai, aka, no na hana ino. Aole anei oe e makau i ke alii? E hana oe i ka mea pono, a e hoapono ia mai no oe e ia.
4 No ka mea, he kauwa ia na ke Akua e pono ai oe. Aka, ina e hana oe i ka hewa, e makau no oe; no ka mea, aole he mea ole kona lawe ana i ka pahikaua; no ka mea, o ke kauwa ia na ke Akua, he ilamuku e hoopai ana i ka mea hana hewa.
5 No ia mea, he mea pono no kakou e hoolohe aku, aole no ka inaina wale no, aka, no ka manao aku i ka pono kekahi.
6 Nolaila hoi, he pono no oukou e hookupu aku kekahi; no ka mea he poe lawehana lakou na ke Akua, e malama ana ia mea.
7 Nolaila, e haawi aku i na kanaka a pau i ka lakou; i ka waiwai auhau i ka mea he pono nona ke auhau mai; a i ke dute i ka mea he opno nona ke ohi mai; a i ka makau i ka mea he pono ke makauia 'ku; a i ka hoomaikai i ka mea he pono ke hoomaikaiia 'ku.
8 Mai noho a aie wale i ka kekahi, anoai ma ke aloha i kekahi i kekahi; no ka mea, o ka mea i aloha ia hai, oia ke malama i ke kanawai.
9 No ka mea, eia. Mai moe kolohe oe; Mai pepehi kanaka oe; Mai aihue oe; Mai hoike wahahee oe; mai kuko wale oe; a ina he kanawai e ae, ua komo poko ia iloko o keia olelo, o nei, E aloha oe i kou hoalauna elike me oe iho.
10 Aole e hana hewa ana ke aloha i kona hoalauna; nolaila o ke aloha ka hooko ana i ke kanawai.
Pauku Gula, p. 1.
Manao nui, Ka haipule io, he mea ia e hana maikai ai kanaka.
Na heluhelu la. 1, Rom. 10; 1—12 2, Rom. 11; 1—36, 3. Rom. 12; 1—21 4. Rom. 13; 1—14, 5, Dan. 3; 1—30, 6, Dan. 6; 1—28, 7, Mat. 22; 15—46.
Ka manawa &c, me ko ka helu 10, a me 11.
Mele, "Ka Moku o ke Ola," Hoku Ao Nani, p. 175.
Pule i ee maluna o ia moku.
KA WEHEWEHE ME KA NINAU ANA, NA MAHELE.
I Na hana karisetiano e pili ana i ke aupuni, p. 1—7.
1 Heaha ke kauoha i na kanaka a pau? E hoolohe i ka na 'lii. Pili mua keia i na haipule karesetiano me na Iudaio ma ke aupuni o Roma, me na kanaka e. Owai ka Moi o Roma ia wa? Heaha ke ano o Nero? Oluolu mamua mahope hoomaau loa i na karesetiano a me na Iudaio.
No ke aha e hoolohe ai i na 'lii? No ka mea, aole alii ke ae ole mai ke Akua. O ka poe e alii ana nawai lakou i hoalii mai?
2 Nolaila o ka poe hoole i ka ke alii hoole lakou i ka wai? A e aha la ana lakou i Pehea ke kue ka na 'lii i ka ke Akua? Oih. 5; 29. Ke Akua ka mea i oi i ke alii, nolaila e malama i ka ke Akua aole i ka ke alii, ke kue ia i ka ke Akua. Owai ka hana pela mamua? E huli i akaka.
3 He mea i makau ole ia na alii i ka poe hea? i ka hana maikai, malama i ke kanawai. makau nae ka poe aha? E aha oe i ke ahi? E ahia ia ana oe ke hana oe i ka mea pono? Pela no kekahi poe i hana i ka pono, hoaponoia no. Aka pela anei ka poe a pau i hana i ka pono? Pehea Iesu, Petero ma, Daniela, a me Paulo?
4 He kauwa ake alii na wai? E aha ai oe? E pono ai oe ke hana pono oe. Ina hana hewa oe e aha oe i ke 'lii? Heaha kana e lawe ana? He hoailona ka pahikaua no ka mana o ka mea e lawe ana. He ilamuku oia nana hoopai i ka poe hea?
5 Heaha ko kakou pono, oia hoi ka pono o na haipule ? E hoolohe e malama i na kanawai. No ke aha? No na mea elua. 1 ka makau i ka inaina, i ka hoopaiia e na 'lii. 2 Ka maikai no ia, ka mea a ka lunaikehala e paipai ana e hana.
6 Nolaila pehea ka hookupu ana? E hookupu no paha, e hookaa i ka auhau. No ke aha? He poe lawehana na 'lii na wai? He oihana ia na ke Akua mai, a pono ia lakou ke malama ia oihana. I mea e hiki ai pono ke auhauia kanaka a e hookaaia. Aole paha hiki i ke aupuni ke hana i na mea e pono ai kanaka, e paa ai na alanui, na uwapo, ke loaa ole ke dala, a na na kanaka mai ia.
7 Nolaila heaha ka pono? E hai paanaau mai i keia pauku.
II Na hana hoalauna, p. 8—10.
8 Heaha ka hana ke aie oe i ka ka hoalauna? E hookaa pau loa paha, e wiki i ka hookaa, e imi i ka mea e kaa ai; mai noho a aie, mai noho iloko o ka aie, mai komo naaupo iloko o ka aie, mai hoohala i ka manawa, ina olelo oe i ekolu malama alaila hookaa, e hooko i kou hoohiki ke hiki. Heaha ka aie e koe ana aole hiki ke hookaa piha? Owai ka mea i malama i ke kanawai?
9 E hai mai i keia mau kanawai me na kanawai he 10 a pau. Owai ka mea i aloha i ke Akua? Ka mea e malama ana i na kanawwai e pili ana i ke Akua. Owai ka mea i aloha i kona hoalauna. Ka mea e malama ana i na kanawaai e pili ana i ka hoalauna, oia hoi kela me keia kanaka, kane, wahine, keiki, kamaaina, malihini. Ina aihue oe i ka waiwai o kekahi, aloha anei oe iaia? Ina moe oe me ka wahine a kekahi, aloha anei oe iaia? Ina hoike wahahee oe no kekahi, aloha anei oe iaia? Ina hookuli oe i ka ka makua, aloha anei oe iaia? Ina hehi oe i ka la Sabati, aloha anei oe i ke Akua? Ina hoohiki ino oe i ka inoa o Iehova, aloha anei oe iaia?
10 Aole aha ke aloha i ka hoalauna? Heaha ke aloha? Ka hooko ana ia i ke aha? Mat. 22; 36—40.
KA HOOPILI ANA.
1 Ke poo o ka ohana oia ke alii mua; hookahi wale no ohana mai kinohi mai he ohana kanaka no, aohe ohana alii. Adamu ke kanaka mua, a oia ke poo, ke alii o kona ohana, malalo ae o ke Akua ke 'lii nui.
2 I ka wa i mahuahua ai na ohana, hui lakou a koho i poo no lakou, i lunahooponopono, a o ia luna, oia ke 'lii. Aohe alii maka hanau ana, na keiki a keiki a keia luna, me na mamo ona, lakou paha na 'lii ma ka hanau ana.
3 Ke Akua, o kona alii ana, he alii Makua no ia. Mamuli ona ua kapaia na 'lii no keia ao, he poe makua lakou no na kanaka malalo iho ona. He Alii Makua maikai ke Akua, maikai kana mau kanawai a me kana hooponopono ana, kona hoomalu ana.
4 Na 'lii o keia ao, na oihana alii mai ke Akua mai no ia, ma ko ke Akua manao kahiko, elua mahele ka pono; ka poe hooponopono, ka poe e hooponoponoia'na; ka poe luna, ka poe malalo ae o na luna. Aole pono e lilo na kanaka a pau i poe luna wale no, i poe alii wale no, he mea hoohaunaele ia. Pono i poe kanaka wale no kekahi, a i poe hooponopono i alakai lakou.
5 I mea e pono ai, pono i na luna, i na 'lii ke hoohalike me ke Akua, ke 'Lii Makua nana mai ko lakou luna ana, alii ana, e kau i na kanawai maikai, a e hoomalu maikai.
6 Pono hoi i na kanaka ke hoolohe a malama ia mau kanawai, ka hoolohe ole, ke kipi ia, he mea hoohaunaele.
7 I ole e kipi a kue i ka na 'lii, e hana maikai na 'lii e kau i kanawai maikai, i na auhau kupono, aole make e hooluhi a hookaumaha i na kanaka, a hoomaau i ka poe haipule, i ka poe karisetiano. Aole make e kokua i kekahi aoao hoomana a kue i kekahi aoao. E hana like e hana kuikahi like.
8 Aole pono ke huikau na aupuni a elua, ke aupuni o keia ao a me ke aupuni o Iesu, oia hoi ka ekalesia.
9 Ina kauoha na 'lii i na kanaka, i na haipule, e hana i na mea kue i ke kanawai o ke Akua me ke kauoha a Iesu, aole make e hana.
10 Nui nae ka poe hoopili i na 'lii, a hehi no i na kanawai o ke Akua, heaha ko lakou hope? Nana Mat. 10; 28.
11 Heaha ka hope o ka poe hookaa ole i na aie?
12 Heaha ka hope o ka poe aloha ole i ke Akua a i ka hoalauna?
Mele, "Nana iluna'e," Hoku Ao Nani, p. 176.
Pule i nana iluna'e.
KAU AHAOLELO O 1884.
LA HANA 22, Poalima, Mei 23, 1884
Halawai ka Hale elike me ka mau.
NA PALAPALA HOOPII.
Na Kamakele he palapala hoopii no Makawao mai, he 139 inoa, e hoohuiia na kuleana o na kanaka e waiho kau liilii ana ma kela a me keia wahi ma na aina aupuni a aina lei Alii ma kahi hookahi. Waihoia i ke Komite o na aina aupuni me na Hana Hou.
Ma ke noi, ua haawi hou ia aku i manaw, no ke komite no ka hooponopono ana i ka Oihana Makai.
NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.
Heluhelu mai ke Kuhina o ko na Aina e, he olelo hooholo e hoomaha ka Hale i ka la apopo, no ka hoomanao ana i ka la hanau o ka Moiwahine Victoria.
Hoololi mai o Kaunamano, e hoomaha ka hale i elua pule mai ka la apo po. Hooleia.
Ninauia ka olelo hooholo, a hooholoia.
Na Kalua he olelo hooholo e hookomoia ma ka bila haawina i $5.00 no ka uku Kakauolelo o W. L. Haau ma ka la koho balota ma Puna. Hooholoia.
Ma ke noi, ua ae ia aku o Hikikoki e heluhelu mua mai he bila e hoololi ana i ke kanawai e ae ana i ka inu akea ia ana o ka waiona i aponoia 1882. Ma ke kapae ia ana o na rula, ua heluhelu aluaia ka bila ma ke poo, a ua waihoia no ke pai ana.
Ma ke noi, ua ae ia o C. Brown e heluhelu mua mai i ka biia, no ka hoala ana a kukulu ana i kekahi baneko lahui. Waihoia no ke pai ana.
Hoolaha mai ka Loio Kuhina he bila e hoololi ai i ka pauku 552 o ke kanawai kivila.
Hoolaha mai no oia he bila, e hoonoho ai i na hanaa Akeakamai ma ke Kula o Punahou.
Ma ke noi, ua ae ia aku o Richardson e heluhelu mua mai i ka bila e hoololi ai i ka pauku 14 o ka mokuna 51 o na kanawai hoopai karaima. Waihoia no ka heluhelu alua.
Ma ke noi, ua ae ia aku o Rowell, e heluhelu mai i kana hoololi i manao ai no ka Rula 14 o ka Hale e kauoha ana e hoouna koke ke Kakauolelo.
Hoololi mai o Aholo, e hoouna aku ke Kakauolelo ia mau mea i hooholoia iloko o na hora he 24. Hooholoia.
Ninauia ka olelo hooholo a me ka hoololi, a hooholoia.
Ma ke noi a F. Baraunu, ua waihoia ka rula a me ka hoololi i ke komite pai.
Ma ke noi, ua ae ia aku la Loio Kuhina e heluhelu mua mai he bila e kauoha ana, e malama kela a me keia mea e lawelawe ana i ka oihana Kalepa iloko o keia aupuni, he buke moolelo pololei no kana oihana ma ka olelo Hawaii a olelo Beritania paha. Ma ke kapae ana o na rula, ua heluhelu alua ia ka bila ma ke poo, a waihoia ka bila i ke komite hookolokolo.
Na F. Baraunu he olelo hooholo i $900 mailoko ae o na dala o 1884, no ka hana ana i tao lawe ohua a me na hana e ae ma Puuloa. Waihoia a noonoo pu me ka bila haawina.
Na Beka i hoolaha mai he bila e kauoha ana i ke Kuhina Kalaiaina, e hoomaamaa i na keiki Hawaii ma na keena oihana o ke aupuni.
Ma ke noi, us ae ia o Kanealii e heluhelu mua mai he bila e hoopau loa ana i ke kanawai hookamakama. Ma ke kapaeia ana o na rula, ua heluhelu alua ia ka bila ma ke poo, a ua waihoia i ke komite malama Ola. He 23 ma ka ae, a he 18 ma ka hoole.
Ma ke kapaeia ana o na rula, ua hoike mai o Pilipo, ua paiia keia mau bila.
1 He bila e hoonoho ana i komisina no na makai.
2 He bila e hoololi ai i ka pauku 5 o ke kanawai o 1876
Hoike mai ke Kuhina Waiwai i na palapala a pau e pili ana no na olelo aelike no ka hana ana i ke dala. Mahope o ka heluheluia ana e ke Kakauolelo, ua waihoia e pai, a waiho aku i ke komite waiwai.
Na Kamika he olelo hooholo e kauoha ana i ke Kuhina o ko na Aina e, e waiho mai imua o keia hale i na pala pala a pau e pili ana no ke dala Hawaii ma kona keena.
Na Richardson i hoololi mai o na Kuhina no a pau ke waiho mai i na palapala e pili ana i keia dala Hawaii. Hooholoia ka olelo hooholo me ka hoololi.
NA HANA O KA LA.
Heluhelu akoluia ka olelo hooholo bila kanawai, e kauoha ana i ke Kuhina Waiwai, e hoopuka aku i na bona aupuni no lakou ka huina he $1,300 ia E. Jones o Lahaina, no kana mau bona aupuni i aihueia, a ua hooholoia
Heluhelu alua ana o ka bila, e hoololi ai i ka pauku 58 o ka mokuna 43 o na kanawai o 1882, e pili ana i ka ohi ana i na auhau. Waihoia i ke komite wae, G. Brown, Aholo, Loio Kuhina, Kuhina Waiwai, a me Kamika.
Heluhelu alua ia ka bila e hoololi ai i ka pauku 498 o ke kanawai kivila, e hoohui ana i ke ahupuaa o Waimea ma Koolauloa, no ka apana o Waialua. Waihoia i kela komite wae maluna ae.
Ma ke kapaeia ana o na rula, ua heluhelu mai o Nawahi he olelo hooholo e kauoha ana i ke Kuhina Waiwai, e hoike mai i keia hale, owai la na enemi o ke aupuni? Oiai aia ma kana hoike ua hoike mai oia he nui na enemi o ke aupuni. Waihoia ma ka papa.
Hoopanee ka hale a hora i auina la Poakahi.
LA HANA 23, Poakahi, Mei 26, 1884
Halawai ka Hale elike me ka mau.
NA PALAPALA HOOPII.
Na Kamakele he palapala hoopii mai Makawao mai 126 inoa, e hoomahuahua ae i hookahi dala ka uku la no na kumukula o Makawao. Waihoia ma ka papa a lawe mai oia i bila kanawai e pili ana no ia mea.
Na ka Loio Kuhina he palapala hoopii mai na pake mai, e noi mai ana, e aeia e hui pu me ke Komite, no ka noonoo ana i ka bila no ka hoomaopoopo ana i ke kakau inoa ana o na pake kane, oiai e noonooia ana ia bila imua o ke Komite o ka hale i keia la. Waiho ia ma ka papa a hiki i ka wa e noonoo ia ai ka bila imua o ke Komite o ka hale.
Na Nakaleka he palapala hoopii mai Molokai mai he 81 moa, i mau pahu Leta no na apana o Molokai. Waihoia i ke Komite o na aina Aupuni me na hana hou.
Na Hikikoki he palapala hoopii no Hilo mai 120 inoa i hale mai no Hilo Waihoia i ke Komite malama ola.
Na Palohau he Palapala hoopii no Kalawao mai 200 inoa, e noi mai ana.
1 O ka mai lepera aole ia he mai lele.
2 Aole lawa pono ka malama ana o ka Papa Ola i na mai.
3 $240,000 ka puu dala kupono e lawa ai ka malama ana i na mai.
4 E hoihoiia na mai Lepera me ko lakou mau ohana e malamaia ai.
5 E kauoha ia o kauka Pika a me Anning, e hoike mai he mai lele anei ka lepera aole paha? Waihoia i ke Komite malama Ola.
Na Dole mai ia J. Lowell mai o Kauai, e uku ia aku oia i $200 o kona Apana Aina i laweia aku e ke Aupuni no ka hana ana i alanui. Waihoia i ke Komite o na aina Aupuni ame na hana hou.
Na Hikikoki no Hilo mai e kii aku ke Aupuni, e hoopae mai i na Lima Hana Inia.
Nana no mailaila mai, i mau paipu wai no ke taona o Hilo. Waihoia i ke Komite o na aina Aupuni me na hana hou.
Na Pilipo mai Kona Akau mai he Palapala hoopii he 71 inoa, e hoopania ke Kanawai e hoonoho ana i luna Hooia no ke Aupuni.
Nana no mailaila mai he 88 inoa, e hoopauia ke Kanawai e hookuu akea ana i ka inu ana o na kanaka Hawaii i ka rama. Waihoia i ke Komite bila Waiona.
Nana no mailaila mai he 80 inoa, e hoopau loa ia ka Papa kuauhau alii. Waihoia i ke Komite hookolokolo.
Na Kaulukou mai Manoa mai 1 $5,000, no ka hana ana i na alanui o Manoa, Waihoia i ke komite o na aina aupuni me na hana hou.
Nana no mai Honolulu mai, e haawi ia i laikini no ke kuai ana i na bia mama e inuia nei. Waihoia i ke komite hookolokolo.
Na Kanealii he palapala hoopii no Wailuku mai, e hoonoa ana i na kai lawaia o na konohiki. Waihoia a la weia mai ka bila no ia mea.
Nana no mailaila mai, e hookaawaleia o Honuaula i apana koho okoa. Waihoia ma ka papa.
Ma ke kapaeia ana o na rula ua heluhelu mai o Nahinu he hoopii huikau malalo iho nei:
1 E ae ia aku ka aie $8,000,000.
2 E hoopauia ke kanawai e haawi ana i ka mana i ke Kuhina Waiwai, nana e aie aku i ke dala no ke aupuni.
3 Na ka Moi ponoi no e aie i ke dala.
4 E aeia aku ke Kuikahi mawaena o Hawaii nei me ke aupuni o Iapana.
5 E hoomauia aku ke kanawai e haawi ana i ka mana e hookohu ai i na Lunakanawai apana a Hoomalu i na Kiaaina. Waihoia ka palapala hoopii ma ka papa.
Na Kaulia mai Koolaupoko mai 136 inoa, aole e koiia aku na makua na lakou na keiki e hoounaia ana i na kula olelo Beritania, oia hoi ka $5.00 no ka makahiki. Waihoia i ke Komite hoo naauao.
Na Palohau no Hanalei Kauai mai, e hoomau ia aku ke kanawai e hookuu akea ana i ka waiona. Waihoia ma ka Papa.
Na Gardner no Hana mai, e ukuia ka Lawe Lea mai Hana a Haiku i $18 no ka pule, a i $10 no ka Lawe Leta mai Hana a i Ulupalakua. I $600 no ke awa pae ma Hamoa. I $600 no ke awa pae ma Hamoa. I elua laikini awa no Hana. I elua Lunakanawai apana no Hana. Waihoia ma ka papa.
Na Pilipo mai Kona Akau mai 152 inoa, no keia mau kumu.
I 800 dala no ka hana ana i uwapo no Kailua.
I 800 dala no ka hana ana i uwapo no Keauhou.
I 800 dala no ke awa pae o Holualoa.
I 1,800 dala no ka hale hoopaa a hookolokolo ma ia apana.
Waihoia i ke Komite o na aina Aupuni me na Hana Hou.
Na Kauhane mai Honolulu mai 205 inoa, e kukuluia i mau Kula Hanai keikikane a kaikamahine ma na apana. Waihoia i ke Komite hoonaauao.
Na Richardson no Kaanapali mai, 83 inoa, e hoomauia no ka noho ana o kekahi kau kiure ma Lahaina elike meia i keia wa. Waihoia i ke Komite hookolokolo.
Nana no mai a Kalama mai e ukuia aku oia no kona malama ana i na leta me na nupepa ma ia apana. Waihoia i ke Komite Waiwai,
HOIKE A NA KOMITE
Hoike mai o Piliipo ka Luna Hoomalu oke Komite Pai, ua paiia ka hoike a ka Luna Hooia.
Na ka Peresidena i hoike mai, ua hiki ae ke komisina o Beritania imua ona, a ua kauoha mai ia'u, e hoike aku imua o keia hale, i kona mahalo a me na hoomaikai, no ka hoopanee ana o keia hale i ka lakou hana ma ka Poaono i haia no ka hoomanao ana i ka la panau o ka Moiwahine Victoria.
NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA
Na C. Baraunu i hoolaha mai he bila e hoololi ai i ka Mokuna 32 o na kanawai o 1882.
Na ke Kuhina Waiwai i hoike mai, he bila e hoopau ai i ka pauku 1 o na kanawai o 1880 e pili ana no ka hooponopono ana i ke dala. Ma kapaeia ana o na rula, ua heluhelu alua ia ka bila, a ma ke kapae hou ia ana o na rula, ua heluhelu alua ia ka bila ma ke poo, a waihoia i ke Komite hooponopono i na dala.
Na F. Brown he olelo hooholo, e hookomoia ma ka biia Haawina, i $5.00 no ka uku aku ia Haula o Waianae, oia na dala i uku palua ai i kona auhau. Waihoia i ke Komite Waiwai.
Na Pilipo he olelo hooholo, e kauoha ana i ke Kuhina o ko na Aina e, e hoike mai i na lilo o na komisina malalo iho nei. J. M. Kapena,--Ke Komisina i ke aupuni o Iapana.
G. W. Macfarlane—ke Komisina i ke aupuni Pukiki.
C. P. Iaukea,--Komisina kaapuni honua.
Capt. A. N. Tripp,--Komisina i na mokupuni o ka Hema. Hooholoia.
Na Kannamano he olelo hooholo e kauoha ana i ke Kuhina Kalaiaina e hoouna koke aku i kekahi mea e ana i ka nui o na mile mai Hamakua a hiki i Hilo, i manao ia e hoomoe i na alanui nao. Waihoia ma ka Papa
Niinau o Dole, no ke aha la ka mea hoike ole mai o ke Komisina o na aina Lei Alii i na loaa, elike me ka olelo hooholo i hooholoia e keia hale.
Hoike mai ke Kuhina o ko na Aina e oia kekahi lala o ke Komisina; aka, aole nae i maopopo iaia na lilo, aia no na buke i ko lakou agena, oia ke alii C. H. Judd. Waihoia a hiki mai ke alii Judd.
Heluhelu mua mai o Richardson, he bila e hooponopono ai i ke kanawai o na Komisina o na ala liilii a me ka pono wai. Ma ke kapaeia ana o na rula ua heluhelu alua ia ka bila ma ke poo, a waihoia i ke Ko nite hookolokolo.
Ninau o G. Brown, ahea la hoike mai ka Luna Hooia i ka ninau o ka olelo hooholo e pili ana iaia?
Ua pane mai ka Luna Hooia, o ka manao o ka olelo hooholo e ninau ana ia'u i na ua lawelawe au i ka Luna Hooia me ka lawelawe ana i kekahi hana okoa. Ke hoole aku nei au, aole a'u hana e ae i ko'u manawa i lawelawe ai i ka Oihana Luna Hooia.
Na ka Loio Kuhina he olelo hooholo e noi ia aku ke Alii ka Moi, e kauoha ae i ke Komisina o na aina Lei Alii e hoike mai i keia Hale i na loaa o na aina Lei Alii. Hoole loa ia.
Hoolaha mai o Kauhane he bila e hoololi ai i kekanawai o 1882 e pili ana i ka noho ana o ke Kau kiure ma Waiohinu, Kau. Ma ke kapaeia ana o na rula, ua heluhelu mua ia ka bila, a ua waihoia no ka heluhelu alua malalo o na rula.
Ma ke noi ua hookuuia aku o Keau e holo i Hawaii no hookahi pule.
Noi o Dole e hoomaha ka hale i hookahi pule.
Hoololi mai ka Loio Kuhina e hoomaha ka Hale i 3 pule. Hoihoi houia.
Hoololi mai hoi o Kalua i 2 pule e hoomaha ai.
Hoololi mai hoi o Kaulukou i 5 pule.
Hoololi mai hoi ke Kuhina o ko na Aina e, e hoopanee a hora 1 apopo.
I k ninau ia ana, ua hoopanee ka Hale apopo, hora 1 P. M.
(Mai ka nupepa "Pae Aina Puka La" mai.)
He wahi kuaua ko ka po nei.
Owai ka makai ku huina ai kanaka o ke kulanakauhale nei?
He puhi ohe ma ka Ema Kuea i ka po Poakahi, Poalua, a me ka po Poaha o keia pule.
I keia wa, ua lilo pau ae nei ia Mr. E. C. Macfarlane na pono a me na pomaikai a pau o Mr. J. S. Webb iloko o ka halepai Advertiser.
Ma Kapalama i ka po o ka Poakahi nei Iune 2, make o Pikanele (w.) iloko o ka 70 a oi o kona mau makahiki. Ua haiia mai ia makou, ua make oia mamuli o kona palupalu ma o kona mau makahiki he nui.
Me ke kohoia ana o na luna nui o ka Oihana Kinai Ahi o Honolulu 'nei i ka Poakahi nei, ua kohoia o Mr. J. Nott i Luna Nui me kona mau balota he 221, Mr. C. B. Wilson Kokua mua me kona mau balota he 150, a me Mr. M. D. Monsarrat i Kokua elua me kona mau balota he 152.
Maluna o ka mokuahi e haalele ana ia Honolulu nei no Kapalakiko ma na pule hope o keia mahina, e kau aku ai ko makou makamaka a hoa'loha maikai Mr. Stephen Langhern Desha, no na kapakai o Kapalakiko. Ua lohe mai makou he huakai keia ana e holo nei no ka hoomahuahua ana i kona makaukau ma ka oihana hai Ola. Ina o ka oiaio ae la keia, alaila o ko makou ake nui e holomua kana mau hoohana ana a pau, a e maluhia a holopono kana misiona.
NA HOOLAHA KUMAU.
J. T. WATERHOUSE.
(Walakahaui.)
HALEKUAI KUKAA NUI ME LIILII
Ua piha pono me na waiwai makamae hewa ai na maka i ka nui o ka lehua.
Heaha no la hoi ia!
--MALAILA—
Na Apa Kilika o na ano a pau,
Pahoehoe o na ano a pau,
Alapia o na ano a pau,
Huluhipa o na ano a pau,
Na Huluhulu holoku,
Na Keokeo Paina,
Lilina lau puu,
Wetoria,
Leponalo,
Lainakini,
Ahina pelekane,
Na Kihei o na ano a pau,
Na Koloka o na wahine,
Na Kihea Huluhulu,
Na Kalakoa o na ano a pau,
Na Kihei uhi moe,
Na Koloka o na wahine,
Na uhi Alapia,
Na Hainaka nunui a liilii
--Eia hou.—
HE HELUNA NUI ONA PAA LOLE
O NA KANE A ME NA KAMALII.
Na Apa paina maikai loa,
Polu manoanoa a lihilahi.
Huluhulu manoanoa a lahilahi,
Na Apa huluhulu a pahee,
Na paa lole huluhulu, kane, me kamalii,
Na Pililakeke loloa a pokopoko,
Na Palule kaula o na ano a pau,
Na Palule keokeo,
Na Palule kalakoa,
Na Paleili.
Na Papale wahine i kinohinohiia me na pua me na hulu nani, a he heluna nui o na kane a me na kamalii o na ano a pau
HE HELUNA NUI O NA KAMAA.
Na Kamaa buti,
Na Kamaa pihi,
Na Kamaa huka,
Na Kamaa lahoho,
Na Kamaa weleweka.
HE HELUNA NUI O NA NOHO LIO MAI@
Na Noho Italia,
Noho pulu mamua
a mahope o keia a
me keia ano.
NA AILA O KELA A ME KEIA ANO.
Na Aila honua helo 1 he aiai me he wai. Aila pena, aila hoomaloo, aila Oliva, Aila inu, Aila lauoho, Waiala maikai.
NA PENA WAIHOOLUU LIKE OLE.
Keokeo,
Eleele,
Polu
Melemele,
&c., &c., &c., &c.
Ina iho Ina iho.
Na ipuhao, na ipu ti,
Na koi nui a liilii,
Na pahi nui a liilii,
Na pahi olo, pakahi
Na pahi olo palua
Na tabu nui a liilii,
Pakeke nui a liilii,
Na lako kamana,
Na lako amala,
Na kamaa lio,
Na moe hao,
Na pela uwea
NA LAKO HAO, MA KA AINA A ME KA WAI
Na lako pa,
Pa nui a liilii,
Na bola,
Na kiaha aniani,
Na aniani kilohi,
N ipukukui o na ano a pau.
HE HELUNA NA MEA AI.
Palena poepoe,
Palena poepoe palupalu,
Palena huinaha,
Palaoa o na ano a pau.
Na kamano maikai loa ma ka pahu,
Na kamano tini,
Paakai o Livapulu,
Paakai inu,
Paakai hu,
Mauu Kaleponi,
Palani ai a ka lio,
He heluna nui o keia mau waiwai aiwaiwa ko'u mau halekuai aole i pau i ka huaiia aku na oukou @ e hele mai a kilohi no oukou
Ua waeia keia mau waiwai me ka maiau, ma Pelekane, Farani, a me Amerika, no ka pono a me ka pomaikai o na kanaka @ na kauoha mai na mokupuni e hookoia me ka eleu loa.
J. T. WATERHOUSE.
(WALAKAHAUK@)
NA HOOLAHA KUMAU.
W O. SMITH.
LOIO, LOIO, LOIO.
KEENA HANA Helu 36 @ K@
tf.
W A. KINI.
LOIO, LOIO, LOIO.
KEENA HANA Helu 15 A@ K@manu, Honolulu.
W R. KAKELA.
LOIO A HE KOKUA MA N@ KA@
He luna Hooiaio Palapala.
tf.
A ROSA. (AK@)
LOIO A HE KOKUA MA KE K@
He luna Hooiaio Palapala.
KEENA HANA: Ma ke Keena @
tf.
S B DOLE.
LOIO, LOIO, LOIO.
He luna Hooiaio Palapala.
KEENA HANA: Ma Ala@ K@
tf.
CECIL BROWN.
LOIO A HE KOKUA MA KE K@
A he Agena Hooiaio Palapala @
Aupuni o Oahu
KEENA HANA: Heiu Sa@an@ Ka@
tf.
JAMES M. MONSARRAT.
(MAUNAKEA.)
LOIO A HE KOKUA MA KE KANA@A.
He Luna Hooiaio Palapala.
KEENA HALA: alanui Kalepa.
RICHARD F. BICKERTON,
(PEKEKONA.)
LOIO A HE KOKUA MA KE KANA@
KEENA HANA: Helu 27 alanui Kalepa.
tf.
S N. EMERSON, (@MEKONA
LUNA hooialo Palapala Kepa P@ no ka apana o Mauilua, Oahu. A@ no ka Hooiaio ana i na Palapaia no ka mokupuni o Oahu.
Ua makaukau no hoi oine ANA AI@ ma na wahi a pau i makemakeia.
Wailua, Oahu, Nov. 10, '83. 11@
WILLIAM AULD.
Luna Hooiaio Palapala Kepa Paaha@a no ka Apana o Kona.
KEENA HANA: Ma ke Keena W@ Honolulu.
S H. MEEKAPU.
Tela humuhumu lole.
HALE HANA: Helu 11 aianai N@
C BREWER & CO. (BOKUA M@
Ua makemake ia ka poe me H@ KA@MALOO a me na ILI BIBI, a peia @ na ILI MIKO o na ano a pau, e @ lakou mau ILI me makou, a e haawi no makou i ke KUMUKUAI KIEKIE LOA o ka kakou Makeke.
JNO. M. KEALOHA.
LUNA hoolalo Palapala Kepa Paokana no ka apana o Kawaihau, K@ Agna no ka Hoolalo ana i na Palapala no ka apana o Kuwaihau, K@ Komisina Palena Aina no ka ap@ Kawaihau, Kauai, a he Luna @ Mare no ka Pae Aina holooko@.
1163-1yr.
C C. COLEMAN.
Amara a he mea hana Mekina
Kapili Kupuai hao lio.
A ME KA
Hana Kaa Lio ana, etc.,
Hale Hana ma Alanui Alii.
905-tf E kokoke la i ke Alanui Papa
HE NUI ANEI KOU MAKEMAKE I NA
MIKINI HUMUHUMU @OLE
Ina pela, e kipa mai no ma ka Halekona
Kakela & Kuke!
A malaila oukou e ike ai a makaikai i na an@
Mokini a WHEELER a mo WILSON
mai ke $40 a hiki i ke $50 ke ku@ ka mea hookani.
NA MIKINI A SINGER!
ma ke $50 pakahi me ke ano
MIKINI A WILCOX ME GIBBS
ma ke $30 a hiki i ke $50 ke kumukoa@ mea e pau ai ko oukou kanalua e na maka@ no @ kupono o keia mau Mekini, e @ me ke kaihe ole, a e ike no oukou @
@ tf
PAPA, PAPA
AIA MA KAHI O
LEWERS & COOKE!
(O LUI MA.)
ma ke kahua kahiko ma alanui Papu a me Moi
E loaa ai na
PAPA NOUAIKI
o kela a me keia ano.
Na Pani Puka, Na Puka Aniani, Na Olepelepe, Na Pou, Na O-a, Na Papa Hele, Na Papa Ku,
A me na Papa Moe nui l@.
Na Pili o na Hale o na Ano a Pau.
Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai a pau. Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani, Na Ami o na ano a pau, Na Aila Pena, o kela me keia ano Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale, Na Aila e ae o na ano a pau.
NA WAI VANIKI
--A ME NA—
WAI HOOHINUHINU NANI!
O NA ANO A PAU LOA
NA BALAKI ANO NUI WALE.
A ke hai ia aku nei ka lono i na makamaka pau, ua makaukau keia mau Makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana
--NO KA—
UKU HAAHAA LOA.
E like me ka mea e holo ana mawaena o
LAUA a me ka MEA KUAI.
E Hele mai! E na Makamaka!!
A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolu a me ka maikai