Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 21, 24 May 1884 — He naiolelo. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

He naiolelo.

j KA HAIAO KEIA A G. W. PILIPO MA KA I LUAKINI O KAUMAKAPILI MA KA PULE PO, MEI I I, 1884. Halelu ;9, hapa hope. "I-noho ka hanohano ma ko kakou aina." j Ua hai aku au i keia poolelo ma ka luakini o Kawaiahao ma keia kakahiaka malalo o kekahi kumumanao no kekahi ninau, oia keia : "Heaha la ka mea e noho ai ka hanohano ia Hawaii nei ?" "O ka pono, wahi a'u," a me na mahele i hoa]cakaia aku i.Miua o ia anaina penei: 1 I pono na 'lii e noho ana ma ka nohoalii o Hawaii. 2 I pono na Lima Hooko 0 ke aupuni, oia hoi na Kuhina. 3 I pono na ahaolelo kau kanawai a me na kanawai pu. 4 I pono ka poe hooko kanawai. 5 I pono ka lahui. A me keia mau ninau hookahi no, e hoohuli ae ana au e hoakaka aku ai ia oukou i kekahi mau mahele manao hou eia ka hoohuli ana o ko kakou nmau : I Pehea la e nele ai o Hawaii i ka hanohano ? Oka hewa wale no wahi 3'u, a me kekahi mau mahele, e hoakaka aku ana au imua o keia anaina.

I O ka hewa o kona mau alii ai aupuni. He mea hiki ia'u ke hoomanao ae ike au kahiko. O Nebucaneza ke alii o Babulona, nui kona aupuni, nui kona hanohano, kona waiwai, ka ikaika a nui kona mau lanakila ana ma na aupuni o ka honua, a ua noho pio mai lakou malalo ona. Piha oia ika hanohano aohe Moi elike me ia i kona au, piha oia i ka hookiekie e hookele ana iaia iho maluna o na mea a pau. Ua noho iho oia me ia hanohano nui ma kona hale alii iloko o.kona kulanakauhale nui a nani hoi, oia o Babulona, no na mile he 60 ke anapuni, 15 mile ka loa me ka loa me ka laula, he 5 7 anana ke kiekie, ahe 15 hoi ka manoanoa. Me keia ike ona i kona nui ana, ua pii loa kona hookano mamua o ka mea kupono; a oiai oia e noloholo ana mnluna o kona haie aiii e nana ana i kona ikaika a e leha ana oia me ka haakei nui, puka ae la mai kona waha ae keia mau huaolelo : "Aole anei keia o Babulona Nui, ka mea a'u i kukulu ai i hale no ke aupuni, me ka ikaika o ko'u mana, a me ka hanohano o ko'u nani ?" Oiai keia mau olelo.. i puka mai ka waha mai o ua Moi la, aia ka he leo kamahao me ka ikaika ma ka lani mai, a pane mai la : E Nebucaneza eke alii, ua oleloia ia oe, ua maalo ae ke aupuni mai ou aku, a o kou wahi e noho ai, ia me na holoholona o *ke kula, a e hanai ia oe i ka mauu elike me na pipi kauo, a hala mai maluna ou na manawa ehiku. Ua hooko kokeia keia maluna o ke alii me ke kaulua ole, ua kipakuia aku oia mai na kanaKa aku, a ua ai ak.u la ika mauu eiike me na pipi kauo, ua -pulu kona kino i ka hau, ua uluia kona kua me ka hulu oka aqto, a o kona mau makiao, ua like me na maiuu oka manu. Oia ka hopena o ia Moi i kue i ka pono a hana aku i ka hewa, oia ka uku mai ke Akua ma l no kona hookiekie, kona hookano, a me ka puni hanohano e nookelakela ana laia iho maluna ae o na mea a pau ua nele ke aupuni i ka hanohano, oiai o kona Moi aia oia mawaena o na pu-a holoholona o ke kula, a pau na maka-

hiki ehiku. Ua like pu no me ia kana keiki i nohoalii ai mahope mai ona, oia o Belehazara. Piha no oia i ka hookiekie, ka uhauha, a me ka puni hanohano. Me keia ano,ua hapai ae oia he ahaaina a aia no hoi malaila he tausani o kona mau alii a he hanen o kona mau wahine, a i mau haneri hou o kana mau ha-ia-wahine; a no kona ona a me ka piha loa i ka haaheo, iaia i ike ai i keia mau hoaai, ua kauoha ae la oia e laweia mai na kiaha gula ftie na kiaha dala o ka luakini ma lerusalema, a Solomona i hoolaa ai no lehova. i wahi nona e inu ai a me kona mau hoaai; a t>iai lakou e piha ana i ka lealea me na mea a lakou i inu ai mailoko mai o na kiaha laa, ua ikeia aku la kekahi hana ku i ka eehia, ka weliweli. He pulima kino ole, e ka kau ana i kekahi mau huaolelo pohihihi penei: menemene tekela upalesina. Ua ku haalulu k? Moi iluna, a ua puke leona mau kuli kekahi i kekahi; a me ka leo 0 ka weliweli i kahea aku ai oia i ka poe naauao o kona aupuni e hoike mai i ke ano o ka mea i kakauia, aole nae he mea hookahi iwaena o lakou i hiki ke wehewehe i ua mau olelo la? a 0 kana wahine iloko o kona hoomanao ua hoike mai la oia imua o ka Moi eia iloko o kou aupuni nei kekahi kanaka naauao, noloko mai o ka poe pio a kou makuakane i lawe mai ai iaia, a nana no e hoike mai ia oe e ke 'lii i kau mea 1 makemake ai. Ua ae io aku la ka Moi, a ua kauoha ia 0 Daniela e hele mai; a hiki ma la ia hoike aku ka Moi i kona manao. " Ina he hiki iaia ke wehewehe mai i kela pa-1

lapala i kakauia, e hoaahu ia oia i ka aahu ula, a e hoolei iaia he lei alii, a e hoolilo ia oia ke kolu o na alii o ke aupuni." Pane aku o Daniela, eia ka palapala a rne kona hoike ana : mene, ua helu mai ke Akua i kou aupuni, a ua hoopauia. tekela, ua kaupaonaia ia oe me ka mea kaupaona, a ua ikeia kou mama ana. peresa, ua mahele mai ke Akua i kou aupuni, a ua haawiia iko Meelia ame Peresia. la [)0 no | a Daniela e hoike ana i keia palapala maloko o kae hale alii, ua komo mai la ka enemi, o Kuro, ka lunakoa o Peresia a pepehiia ke alii, a lawe pioia ko»a lahui ame kona aupuni. Nani wale kona haule ana, pau 'loa a nalo aleu la kela aupuni a hiki i keia wa. Hiolo a nalo loa ka noho aupuni'ana o na Moi o Babulona. E nana i keia, o ka hookiekie ame ke ake hanohano e kue ana i ka pono ke kumu 0 keia haulehia ana o ka hanohano Moi a me kfc ku ana o ke aupuni. Ahe mea kupono maoli keia e ao ia ai na Moi a pau e noho aupuni ana, a ua kupono no keia i mea e noonoo ia ai e ko kakou Moi, i ole ekomo aku Oia a me kona aupuni he mau kumu.e hooneleia ai o Hawaii i ka hanohano. 2 O ka hewa o na Lima Hooko o ke aupuni, o na Kuhina kekahi o ka Moi, oia ka poe e alakai ana i ka Moi ma na mea a pau a lakou 1 manao ai he mea pomaikai no ke aupuni a me ka lahui kanaka, a o lakou no ka poe e alakai aku i ka Moi ma na mea pono ole e poino ai kahi mea, a o ka lahui a oia mea pono ole e hanaia ana, he mea ia e poin 0 maoli ai ka aina.

I ke au e nohoa\ii ana o Daliu, ua hookiekie ae oia ia Daniela i Kuhina nui nona, ua komo ka huahua iloko 0 kona mau hoa kuhina, a ua ao aku lakouikaMoi e kau i kekahi kanawai penei : O na mea a pau loa o Kou aupuni e hoomana mai lakou ia Oe e ke alii, a o ka mea hoomana ole mai ia oe e ke alii e hookomo īa iloko o ka lua liona. Ua maikai keia a ua hoopaaia ma ke ano o Media a me ko Peresia he mea ]>aa loa i kona manao. Aole Oia i ike he kanawai imihala keia i kona Kuhina i paulele ai. Ua hooko ia keia kanawai e ka lahui a pau, a o Daniela wale no i koe, a he mea okoa no kana i hoomana aku ai, a laia oia e hoomana ai no ekolu manawa o ka la. Ma keia ua lawda mai o Daniela iniua o ka Moi a me ka minamina nui o ka Moi, ua hooko oia i ke kanawai -.naluna ona, ua hooleiia aku la oia iloko 0 ka lua liona. Aole i lanakila niai ka liona maluna ona. Ua huli ae la ko ka Moi manao maluna o ka poe ahia/ii, ua apo aku la a hoopauia lakou e na lionn. (Aole i pau.)