Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 20, 17 May 1884 — Page 4

Page PDF (1.64 MB)

This text was transcribed by:  Lynn Mangel
This work is dedicated to:  macKenzie and Kendall Mangel

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa

 

No ka Makahiki………..$2.00

No Eono Mahina……….$1.00

 

KUIKE KA RULA.

 

Poaono. ……………………..Mei 17, 1884.

 

I NUI AE KE ALOHA.

More lore to Thee O Christ.

Gospel Hymn. No. 136.

 

1

 

I m@ ae a mau

Ke aloha olu

Ia oe Kuu Iesu.

Kuu mea uwao.

I nui ae a mau

Ke aloha ia Iesu,

Kuu mea uwao

 

2

 

Mamua ua inu au

I ko ke ao.

Kuu imi nae ano

O oe no.

I nui ae a mau

Ke aloha ia lesu.

Kuu mea uwao.

 

3

 

Ina he luuluu ko'u,

A eha pu.

No Iesu mai la no

I pono au.

I nui ae a mau

Ke aloha ia Iesu

Kuu mea uwao.

 

4

 

Alaila e hai ae,

Hai nahe nae,

Kuu hanu hope e

Kuu hoomaikai,

Kue noi i noi a mau

Ke aloha ia Iesu.

Kuu mea uwao:

                                    Hawaii

 

Haawina Kula Sabati.

 

Helu o Sabati, Iune 1.

 

            Kumuhana, Ke Kuokoa Karisetiano.  Pauku Kaihala. Gal. 4: 1 16.

 

Ke olelo aku nei hoi au, o ka hooilina i kona wa opinpio, aole he ano e kona i ko ke kauwa.  aka, nona ka waiwai a pau.

 

            2  Aia no ia malalo o na kumu a me na kahu, a hiki i ka manawa e hoike ia mai ai e ka makua.

 

            3  Pela no kakou i ko kakou wa kamalii, ua hoohuliia e na oihana mua o ke ao nei.

 

            4  Aka, i ka hiki ana mai o ka manawa maopopo, hoouna mai la ke Akua i kana Keiki, a ka wahine i hanau ai, i hanau malalo o ke kanawai.

 

            5  E hoopakele ae i ka poe malalo o ke kanawai, i hookama ia mai ai kakou he poe keiki.

 

            6  No ka mea, no ko oukou keiki ana.  ua hoouna mai la ke Akua i ka Uhane o kana Keiki iloko o ko oulou mau naau e kahea ana, E aba, ka Ma kua.

 

            7  No ia mea, aole he kauwa luhi oe ma ia hope aku, aka, he keiki no: ina he keiki, he hooilina no hoi na ke Akua ma o Kristo la.

 

            8  Aka, i ka manawa i ike ole ai oukou i ke Akua, hookauwa aku la oukou nana akua oiaio ole.

 

            9  Ano hoi, ua ike oukou i ke Akua, he oiaio ua ikeia mai e ke Akua, pehea la hoi oukou i huli hou aku ai i na oi hana mua palupalu ilihune, i na mea a oukou i makemake hou ai e hookauwa aku na lakou?

 

            10  Ke malama nei oukou i na la, a me na mahina, i na manawa, a me na makahiki.

 

            11  Ua hopohopo wau ia oukou, o makehewa paha kuu nooluhi ana no oukou.

           

            12  E na hoahanau, ke nonoi aku nei au ia oukou, i like oukou me a'u, no ka mea, ua like hoi au me oukou, aole no oukou i hana ino iki mai ia u.

 

            13  Ua ike no oukou me ka palupalu o ke kino i hai aku ai au i ka euanelio ia oukou i kinohou.

 

            14  Aole no oukou i hoowahawaha mai i ka ino o kuu kino, aole hoi oukou i hoopailua mai: aka, ua hookipa mai no oukou ia'u me he anela la no ke Akua, me Kristo Iesu hoi.

 

            15  Heaha la hoi ko oukou pomaikai ana?  No ka mea ke hoike maka aku nei au no oukou, ina he mea hiki ia, ina ua poalo ae oukou i ko oukou mau maka a haawi mai ia'u.

 

            Ua lilo anei au i euemi no oukou i kuu hai ana ku ia oukou i ka oiaio?

           

            Pauku Gala. Gai 5.@

           

            Manao nui, Ke kuokoa nani o na keiki a ke Akua.

 

            @

 

ana, iaia e mai ana malaila Gal. 4:13  A. D. 51 paha. Ke kumu o ko Paulo kakau ana i keia leta i ko Galatia ekalesia.  Ua @ @ kekahi poe Iudaio i lilo i poe @ hooikaika lakou e hoohuli i na hoahanau Galatia ina kekahi hapa o ka aoao Iudaio, elike me ke okipoepoe ana me kekahi mau mea e ae e alakai hewa ia ana, nolaila ka palapala ana a Paulo ia ekalesia, e ao ana, e paipai ana, e maiama ia lakou iho, e mihi, e hoi mai ma ka aoao mua.

            Mole. "He home mao ae."  Hoku Ao Nani. p 164.

            Pule i makaukau no ia home.

 

KA WEHEWEHE ME KA NINAU ANA.

 

            Na ninau mua.  Aia mahea Galatia? Nawai i kukulu i ko laila ekalesia?  I ka wa hea?  Mahea Paulo i ka wa i kakau ai oia i keia leta i ko Galatia poe?  Heaha ke kumu o ke kakau ana?

            Ke kumumanao, Ke kuokoa nani o na keiki a ke Akua.

 

MA MAHELE.

 

            I Ka hookauwa ia ana. P. 1-3.

            1   Ka hooilina.  Ma ka pauku hope o ka mok. 3, ua olelo Paulo, Ina no Krisco oukou, alaila he poe mamo oukou nawai?  a he mau hooilina mamuli o ke aha?  Aole e loaa koke ana ka waiwai hooilina, aia a hiki i'ka wa e hooko ia ai ka olelo hoopomaikai, aia a loaa ka makahiki kupono.  Heaha kona ano i kona wa opiopio?  Ua like oia me wai?  Nona nae ke aha?  Ka waiwai a pau ke hiki i ka wa kupono; nele ke kauwa, aole ona kuleana iloko o ka waiwai o ka hooilina.

 

            2  E noho ana ka hooilina malalo ae o wai?  A hiki i ka wa hea?

 

            3  Pela kakou.  Owai kakon?  Na Iudaio paha, ua like kakou me na kamalii, ua hoohuliia e ke aha?  Na oihana mua o ke ao nei, na oihana Iudaio, oihana mohai, oihana okipoepoe a pela aku  Oia ka wa opiopio mai ia Aberahama a hiki mai Iesu, he wa hooluhi, he wa hookauwa.

 

            II Ka hookuuia ana. P. 4-7.

 

            4  Ka hiki ana mai o ka manawa maopopo.  Ka manawa hea ia?  Ka manawa i hooholoia ma ka lani mamua o ka hana i ka honua, ua maopopo i ke Akua, aole maopopo i kanaka, he mau wanana no e pili ana ia manawa, a ma ka huli ana i ke ano o ia mau wanana, ua akaka iki ka manawa, nolaila e kali ana no kekahi poe no ka hiki ana mai o ka Mesia i ka wa i hiki io mai ai oia.

            A hiki io ia wa aha ke Akua?  Ka wa hea ia?  4004 mak. mai ia Adamu mai.  Pehea ke ano o ko ke Akua hoouna ana mai i kana keiki?  Hanauia na wai? Malalo oke aha?  o ke kanawai morala oia na kanawai he 10, me ke kanawai mohai kanawai o Levi.  E malama pono i keia mau kanawai a pau e hooko hoi i ke ano o ia mau kanawai e lilo oia i pani no na kanaka, e lawe i na hewa o na kanaka, a e make i kalahala e kala ia ai na hewa o kanaka i pakele lakou i ka hoopai ia i ka make mau ke mihi a manaoio lakou iaia.

            5  Ka poe malalo ae o ke kanawai na Iudaio me ko na aina e, he kanawai ko na Iudaio i kakauia ma ka buke, he kanawai ko na aina e i kakauia ma ka naau, Rom. I: 20, 21, 32, 2: 14, 15.  Ma keia mau kanawai e make ai ka poe haihai i ke kanawai, aka, ma o Iesu la hiki ke aha ia? a hookamaia i poe aha?

            6  Ko oukou keiki ana.  Ma ko lakou manaoio ana ia Iesu ua lilo lakou i poe keiki na ke Akua, a ua hoouna mai ke Akua i ke ana?  Ma ka Uhane e hiki ai ke kahea pehea?  Hiki no ke kahea, e Aba, e ka Makua, nui wale ka poe kahea pela ma ka waha aia a kakua ia mai ka Uhane alaila hiki ke kahea me ka oiaio.  E Aba, ka Makua.

            7  Nolaila aole oe heaha?  He kauwa i hooluhiia e na kanawai mahope o kou manaoio ana ia Iesu, ua hookuuia oe mai ia mau kanawai hooluhi aku, aole oe he kauwa kuapaa, heaha nae oe?  Ina he keiki, heaha hoi kekahi?  Ma o wai la?

 

            III  Ka hoopili ana P. 8-16.

 

            8  Aha aku al oukou mamua o ko oukou ike ana ia Iehova ke Akua io?  Ko na aina pegana ia ka poe hookauwa na na akua hea?  elike me ko Hawaii nei poe mamua, ka poe hoomana i na akua lapa@ @, a malama i na kapu oolea kaumaha.

            9  Ano nae ua ike oukou ia wai?  A ikeia e wai?  Ua ike oukou i ke Akua oiaioi, @ a ike keia ia oukou, ua launa mai, ua hookeiki mai ia oukou, oia ko oukou Makua. heaha ka ninau?  Pehea @ aha ai?  Makemake anei e hoi hou i na kihi kahiko?  i na oihana hook@maha kahiko?  na oihana palupalu @ @ @ ke hoomaha, ke hoowaiwai ke kala i ka kewa, ke hoola i ka @.

            10  Heaha ka lakou i malama ai?  na @ @ @ @ @ ma na kana @ @ @ @ @ @ @ @

@ @ @ @ @

Hookipa iaia me he aha la?

            15  He pomaikai, he hauoli ia'u ko ia wa, auhea ia pomaikai, ia hauoli i keia wa?

            16  Heaha ka ninau?  Heaha ke kumu o ko lakou ano e ana, enemi ana?

 

KA HOOPILI ANA.

 

            Ua like pu kekahi poe hoahanau Hawaii me na hoahanau Galatia, ua ae e huli mamuli o kekahi mau oihana kahiko hoomanamana, a o kekahi mau oihana hou, oihana lapaau hoomanamana, lapaau laau ole, lapaau manaoio, lapaau pule, lapaau baibala.

            Huli kekahi ma ka aoao  Moremona a huli hoi kekahi ma ka aoao Palani.  Ina puka mai ka aoao Anekariko, me ka aoao Mahomeda, huli kekahi poe ilaila.

            Aole pela kakou e ola ai, o ka poe hoomau ma ka aoao io o Iesu a hiki i ka hopena, lakou ke ola.

            Mele, "Iesu kuu manao la."  Haku Ao Nani P. 166.

            Pule i lilo ka manao ia Iesu.

 

            KAU AHAOLELO O 1884

 

LA HANA II, POAHA, MEI 8, 1884.

 

NA PALAPALA HOOPII.

 

            Na Kamakele he palapala hoopii mai Makawao mai he 143 inoa, e noi mai ana e hookuu ia na auhau pilikino o na makua i hanau mai i na keiki eha.  Waihoia i ke komite hookolokolo.  A nana hou no he palapala hoopii mai ia apana mai no he 145 inoa e noi mai ana ma keia mau kumu malalo iho:

            1  E hoihoi ia na mai lepera ma ko lakou mau apana iho.

            2  Aole e hoouna ia na lepera o Kakaako i Kalawao.

            3  He mea keia e hoemi ai i na lilo o ke aupuni.  Waihoia i ke komite hookolokolo.

            Na Nahinu he palapala hoopii mai ka apana mai o Kona Hema, e hoomau aku i ke kuikahi panaillke.  Waihoia i ke ko komite o na aina aupuni a me na hana hou.  Nana no he palapala hoopii mai ka apana o Honolulu he 132 inoa, e noi ana e ae ia na kane a wahine paha a ka poe e noho ana ilaila i loohia i ka mai lepera, e mare i na kane a me na wahine hou, ma ke noi na waihoia a lawe ia mai i bila.

            Na Nakaleka he palapala hoopii mai Molokai mai e hoomahuahua ae i $50 ka uku mahina no ka luna makai olaila.  Waihoia i ke komite waiwai.

 

NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.

            Na Dole he olelo hooholo e hookomo ia ma ka bila haawina keia mau haawina malalo iho, $600 no ka hana ana i keena oihana no ke kiaaina o Kauai ma ka apana o Koloa, $300 no ke kuai ana i pahu hao na ke kiaaina o Kauai.  Heluhelu mua mai o Dole he bila e hoololi ai i ka pauku 8 o ka mokuna 79 o ke kanawai karaima elike me ia i hoololiia i ka 1878.   Waihoia no ka heluhelu alua.

            Heluhelu mua mai o Kaulukou he bila e hoala hou ana i lunakanawai kaapnni no ka mokupuni o Oahu.  Waiho ia no ka heluhelu alua.

            Ma ke kapaeia ana o na rula, ua hoike mai ke alii Walker ma kona ano he luna hooiaio buke, o ke kumu o kona hoike ole ana mai i kana hoike elike me ke kanawai, na ka lohi loa o ka hiki ana mai o na hoike mai na apana mai, no ka mea ma ka la 23 iho nei no o Aperila ka pau ana mai o na hoike, oia ke kumu o ka hiki ana mai o ka hoike hemahema a ke Kuhina Waiwai imua o oukou, a ua noi mai e ae hou aku i manawa, - aeia.

            Hoolaha mai o F. Brown he bila e hoololi ai i ka pauku 38 o ka mokuna 45 o na kanawai o 1882.

            Heluhelu mua mai o Kanealii he bila e hoololi ai i ka pauku 12 o ka mokuna 86 o ke kanawai kivila, waihoia no ka heluhelu alua ana.

            Heluhelu mua mai o Palohau he bila e kauoha ana i na haku hana, e haawi i na hookaa aukau o ke kauwa ia lakou iho ma ka la koho.  Waihoia no ka heluhelu alua.

            Hoolaha mai o Aholo he bila e hoololi ai i ka pauku 58 o ka mokuna 43 o na kanawai o 1863.

            Hoolaha mai o Kauila he bila e hoololi ai i ka pauku 168 o ke kanawai kivila.

            Hoolaha mai o Amara he bila e hoololi ai i ka pauku 498 o ke kauawai kivila.

            Na Amara i heluhelu mai he olelo hooholo e kauoha ana i na lunahoomalu o na komite o ka Hale, i haawi ia ai na hana a keia Hale.  e launa mua me na hoa nana i waiho mai na hana imua o keia Hale, mamua o ko lakou hoike ana mai i ka lakou hoike imua o keia Hale. - hooholoia.

            Na Kamakele i hoolaha mai he bila e haawi ana i mau eka aina leialii no ka poe ilihune.

            Hoolaha mai o Hikikoki e lawe mai ana oia he mau bila hou ma kahi o na bila mua ana i hoolaha mai ai.

            Heluhelu mai o Gardner he olelo hooholo i $800 no ka uwapo palekai ma Nuu ma ka apana o Hana.  Waihoia i ke komite o na aina aupuni me na hana hoe.  A nana no i waiho hou mai he olelo hoohoio i $2,000 no ke kukulu ana i halemai no ka apana o Hana waihoia i ke komite malama ola.

            Na Nahinu i heluhelu mai he olelo ona hooholo i $800 no ke kukulu ana i halemai no ka apana o Kona Hema, waihoia i ke komite malama ola.

            Na Pilipo i heluhelu mai he olelo hooholo e kauoha i ka Papa Ola aole e lawe koke aku i na mai lepera he 60 o Kakaako e manaoia nei e lawe, a e kali no ka hiki mai o ka hoike a ka Papa Ola, - hooleia.

 

NA HANA O KA LA.

 

            He olelo hooholo e ninau ana i na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ina ua kue a kue ole ke kanawa, no na mai lepera i ke kumukanawai  Ma ke noi ua hooholoia.

            Heluhelu aluaia ka bila e pili ana no ka hoololi ana i ke kanawai e pili ana i na Hale Pale Ahi ma kekahi hapa o ke kulanakauhale o Honolulu.  Ma ke noi a G. Brown, ua waihoia no ke kakau poepoe a e heluhelu akolu ia ma ka Poakahi.

            Heluhelu aluaia ka bila e hoololi ai i ka pauku 43 o ka mokuna 44 o na kanawai o 1882 e pili ana i ka inu akea ana o ka waiona.  Ma ke noi a Aholo, ua waihoia imua o ke komite o ka hale a ka la apono.

            Heluhelu aluaia ka bila e hoomaopopo ai no ke kakau inoa ana o na Pake kane iloko o keia aupuni.  Ma ke noi a Aholo, ua waihoia i ke komite pai.

            Ma ke noi a Aholo, ua hoopanee ka Hale a ka la apopo hora 1.

 

            LA HANA 12. POALIMA MEI 9, 1884.

            Halawai ka Hale elike me ka mea mau.

 

NA PALAPALA HOOPII.

 

            Na Kamakele he palapala hoopii mai ka apana mai o Makawao he 146 inoa, e noi mai ana e ana houia na kuleana aina o ka poe i nalowale na kii.  Waihoia i ke komite o na aina anpuni me na hana hou.

            Na Amara he palapala hoopii mai Waialua mai he 54 inoa, e hoopau i na luna alanui kaahele o keia aupuni.  Waihoia i ke komite o na aina aupuni me na hana hou.

            Na Kaulukou he palapala hoopii mai ka apana mai o Puna, e noi mai ana malalo o keia mau kumu.

            1  E hoonoa i ke koho ia ana o Kauila i lunamakaainana no Puna, he 71 inoa.

            2  Aole i koho kekahi poe no ka makemake maoli ia Kauila, 20 inoa Waihoia i ke komite hookolokolo.

            Na Kupihea he palapala hoopii mai Molokai mai, e hoomau aku i ka inu akea ana; ka waiona.  Ma ke noi a Aholo, ua waihoia i ke komite hookolokolo.

            Na Nahinu he palapala hoopii mai Kona Hema mai, e hanaia i luawai eli no ka lehulehu ma ia apana.  Waihoia i ke komite o na aina aupuni me na hana hou.

 

HOIKE A NA KOMITE.

 

            Na Dole i hoike mai ka luna hoomalu o ke komite hookolokolo, no ka palapala hoopii e pili ana i ka hoopau ana i ka hoopaahao ana i na kauwa, ua ma nao ke komite e waiho ma ka papa a laweia mai i bila e hoololi ana i na kanawai e kau nei.  Apono ia ka hoike.

            Hoike mai no oia no ka bila e hoolilo ana i na manu Palahu, Pikake a manu Kapalulu e aea wale ana, e lakou i mau waiwai no na ona ponoi o ka aina kahi a lakou e hele wale ana, ua hoooponopono ke komite i ka bila, a e noi mai ana e hooholo loa aku no ke kakau poepoe.  Aponoia ka hoike.  Ma ke noi a Kalua, ua hooholoia e heluhelu akoluia ma ka Poakahi e hiki mai ana.

            NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.

            Na Keau he Olelo hooholo i $300 no ka hana ana i uapo ma ke kahawai o Moanalua.  Ma ke noi a Kaulukou ua wahoia i ke komite o na aina aupuni me na hana hou.

            Na Nawahi he olelo hooholo i $1000 i luawai no ka lehulehu ma ke awa o Hookena.  Ma ke noi a Rowell, ua waihoia i ke komite o na aina aupuni me na hana hou.

            Na F. Barauna he olelo hooholo i 250 dala no ke kuai ana i pahu pahu hao hou no ka Ahaolelo, mailoko ae o na dala i hookaawale ia no keia kau.  Hooholoia.

            Ma ke noi a Kalua, ua kauohaia ke komite o na Buke helu e kuai i pahuhao hou.

            Na Dole i hoolaha mai he bila e hoopau ana i ka lawe ana mai a me ke kuai ana aku i ka waiona iloko o keia aupuni.

            Na Baker he olelo hooholo e kauoha ana i ke Kuhina o ko na Aina e, e hoike mai i na mea hou ano nui e pili ana i ka misiona C. P. Iaukea e hele kaapuni la.  Hooholia.

            Hoike pololei mai ke Kuhina o ko na Aina e, he mau mea hou pokole, a wahi ana, eia o Iaukea ma ke alanui e hoi mai ana.  E holapu mai ana meia o Mr. Irwin ke Kanikela Hawaii o kakou ma Kina.

            Na Baker he olelo hooholo e kauoha ana i ke Kuhina Waiwai e hoike mai i ke kope o ka aelike hana dala o ke aupuni me kona Agena.

            Hoololi mai o Smith, me na palapala a pau e pili ana.  Hooholoia, a ma ka ninau ia ana, ua hooholo loa ia ka olelo hooholo me ka hoololi.

            Na Palohau i hoolaha mai he bila e hoopau loa ai i ke kanawai e haawi ana i ke ahupuaa o Wailuku no ka ona miliona.

NA HANA O KA LA.

 

            Ua heluhelu alua ia ka bila e hooloihi aku ai i manawa hou e inu akea ai na kanaka Hawaii i ka waiona imua o ke komite o ka Hale.  Noho ke alii Ake ma ka noho luna hoomalu.  Mahope o ka hoopaapaa loihi ana, ua hoopania ke komite, me ka hoike aku i ka Hale, e waiho aku i ka bila i kekahi komite wae.  Ma ke noi a Kalua, ua aponoia ka hoike.  Koho ka noho ia Aholo, Nawahi, Likikalani, Dole, a me Nahinu na lala o ke komite wae.

            Ua heluhelu alua ia ka bila e hoololi ai i ke Pauku 780 o ke kanawai kivila e hoomahuahua hou ana i na lunamakaainana, i elua no Kohala a elua no ka apana o Makawao.  Ma ke noi a C. Baraunu, ua hooholoia no ke kakau poepoe, a e heluhelu akoluia ma ka Poalua.

            Ua heluhelu alua ia ka bila e hoololi ana i ka Mokuna 34 o na kanawai o 1882, e pili ana i ka hoemi ana i na mai laha, iwaena o na holoholona, a me na hooponopono a na komite hookolokolo i waiho mai ai ma ka lakou hoike.  Me ke noi a Kamika, ua waihoia ka bila i ke komite wae.  Koho ka noho ia Kamika, Richardson, ke 'lii Kauka, Loio Kuhina a me ka alii Isenberg.

            Ua heluhelu alua ia ka bila e hoonolio hou ana i Lunakanawai kaapuni no mokupuni o Oahu.  Ma ke noi a Ake ua waihoia ka bila i ke komite hookolokolo.

            Ma ke noi a Kamika, ua hoopanee ka Hale a hora 1 A. M. apopo.

 

LA HANA 13.  POAONO MEI 10, 1884.

Noho ka Hale elike me ka mau.

 

NA PALAPALA HOOPII.

            Ma ke kapaeia ana o na Rula, ua heluhelu mai o Dole i ka palapala hoopii holookoa a ka apana o Pauoa, e noi mai ana i 4,000 dala no ka hooloihi ana aku i ke alanui o Pauoa.  Waihoia i ke komite o na aina aupuni me na hana hou.

            Na Kanealii he palapala hoopii mai ka apana o Wailuku mai no 92 inoa, e noi ana e hookuu ia ka auhau o na haumana e hele ana i na kula olelo Beritania.  Waihoia i ke komite hoonaauao.

            He palapala hoopii na Kamakele mai Makawao mai e noi mai ana e hoomau ia aku ka hookuu akea ana i ka rama no 143 inoa.  Waihoia i ke komite wae no ka noonoo ana i ka bila rama.

            Na Amara he palapala hoopii mai ka apana mai o Waimea ma Koolauloa e noi mai ana e hoohui ia ia apana me Waialua, he 10 inoa.  Waihoia i ke komite o na aina aupuni me na hana hou.

 

HOIKE A NA KOMITE.

            Heluhelu mai o Dole i ka hoike a ka hapanui o ke komite hookolokolo no ka bila e pili ana i na palapala noi no ka hoohui ana i na ahahui iloko o ka ahakukamalu, e noi mai ana e hooholo loa aku i ka bila no ke kakau poepoe.  Waihoia ma ka papa.

            Na Dole i heluhelu mai ka lunahoomalu i ka hoike a ke komite hookolokolo e pili ana no ka bila a ae ana i ka hoopae ana mai a me ke kuai ana aku i ka opiuma, e noi mai ana e hoole loa i ka bila no ke kue ana i ke kumukanawai a me na kuikahi, oiai o na Pake wale no kai haawiia i na pono ma keia kanawai.  Oiai e noonooia ana ka hoike, ua noi mai ke 'lii Ake e waiho i keia hoike imua o ke komite o ka Hale i ka Poakolu ae nei.

            Na Pilipo i heluhelu mai ka lunahoomalu o ke komite pai, ua paiia ka bila e pili ana o na Pake, - aponoia.

            Ua hoike mai ke Kuhina o ko na aina e, ua paiia ka hoike a ke keena o ko na aina e.  A ua makaukau e haawi aku.  Aponia

            NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.

            Hoolaha mai ka Loio Kuhina he bila e hoonoho ai i komisina no ka oihana makai o na mokupuni o Oahu, Maui, Hawaii, a me Kauai.

            Ma ke noi a Pilipo, ua hoopanee ka Hale a hora 1 auina la Poakahi

            Welawela ikikiki keia mau la, nui no hoi ka lepo, nonolu na alanui, a o na maka no ka home hooluana o na lepo puehu.

            He mau kaawai mahu wale no ko ka Oihana Kinai Ahi i keia wa.  Na ka mahu ka hana pau ka pauma lima ana.

            He omaimai ko ke Kuhina Kalaiaina i kela pule aku nei, a i keia mau la ua oluolu kona mai.

            Me he mea la ua kaa mai na Kuhina no kekahi wa loihi, i ka nananakea o ko lakou mau nanaina iloko o ka Hale Ahaolelo.

            I ka Poaono o kela pule ka pau ana o na hihia hookolokolo imua o ka Aha Kiekie o ke kau kiure hookolo o ke kau o Aperila.

            Aia ke kau nei ma ka halepai kii o Mr. Williams ma ke alanui Papu he laau kii a e kuaiia ana no 15 dala no ke kokua ana i ka waihona fea i weheia iho nei i ka Poaha nei.

            Ua hookolokolaia a hoopaiia he makai ku huina o ke kulanakauhale nei e ka Lunakanawai Hoomalu, no kona kui ana i kekahi Pake.  O ke kumu o kona kui ana, oia no kona manao ua hewa ka Pake i ka ninini ana i na opaia iloko o kekahi pahu ma kapa o ke alanui.  No keia hoopaiia ana o ua makai la ua hoopii oia imua o ka Aha Kiekie.

 

NA HOOLAHA KUMAU.

 

J. T. WATERHOUSE

            (Walakahaui.)

 

HALEKUAI KUKAA NUI ME LIILII

 

            Ua piha pono me na waiwai makamae hewa ai na maka i ka nui o ka lehua.

 

Heaha no la hoi ia!

 

MALAILA

 

Na Apa Kilika o na ano a pau,

            Pahoehoe o na ano a pau,

                        Alapia o na ano a pau,

                                    Huluhipa o na ano a pau,

                                                Na Huluhulu holoku,

                                                            Na Keokeo Paina,      

                                                                        Lilina lau puu.

                                                                                                            Wetoria,

                                                                                                Lepo@alo,

                                                                                    Lainakini,

                                                                        Ahina pelekane,

                                    Na Kihei o na ano a pau,

                        Na Koloka o na wahine,

            Na Kihei Huluhulu,

Na Kalakoa o na ano a pau,

                        Na Kihei uhi moe,

                                    Na Koloka o na wahine,

                                                Na uhi Kilika,

                                                            Na uhi Alapia,            

                                                                        Na Hainaka nunui a liilii

 

Eia hou.

 

HE HELUNA NUI ONA PAA LOLE

 

O NA KANE A ME NA KAMALII.

 

Na Apa paina maikai loa,

            Polu manoanoa a lahilahi,

            Huluhulu manoanoa a lahilahi,

            Na Apa huluhulu a pahee,

            Na paa lole huluhulu, kane, me kamalii,

            Na Pililakeke loloa a pokopoko,

            Na Palule kaula o na ano a pau,

            Na Palule keokeo,

            Na Palule kalakoa,

            Na Paleili.

 

Na Papale wahine i kinohinohiia me na pua me na hulu nani, a he heluna nui a na kane a me na kamalii o na ano a pau.

 

HE HELUNA NUI O NA KAMAA.

 

            Na Kamaa buti,

            Na Kamaa pihi,

            Na Kamaa huka,

            Na Kamaa laholio,

            Na Kamaa weleweka.

 

HE HELUNA NUI O NA NOHO LIO MAIKA

 

                        Na Noho Italia,

                        Noho pulu mamea

                        a mahope o kela a

                        me keia ano.

 

NA AILA O KELA A M E KEIA ANO.

 

            Na Aila honua helu 1 he aiai me he wai.

                        Aila pena, aila hoomaloo, aila Oliva,

                                    Aila inu, Aila lauoho,

                                                Waiala maikai.

 

NA PENA WAIHOOLUU LIKE OLE.

 

                        Keokeo,          

                                    Eleele,

                                                Polu

                                                            Melemele,

            &c.,                 &c.,                 &c.,                 &c.,

 

Ina iho Ina iho.

 

            Na ipuhao, na ipu ti,

                        Na koi nui a liilii,

                                    Na pahi nui, a liilii,

                                                Na pahi olo, pakahi

                                                            Na pahi olo palua

 

            Na tabu nui a liilii,

                        Pakeke nui a liilii,

                                    Na lako kamana,

                                                Na lako amala,

                                                            Na kamaa lio,

                                                                        Na moe hao,

                                                                                    Na pela uwea

 

A LAKO HAO, MA KA AINA A ME KA WAI

 

            Na lako pa,

            Pa nui a liilii,

            Na bola,

            Na kiaha anieni,

            Na aniani kilohi,

            N ipukukui o na ano a pau.

 

                        HE HELUNA                         NA MEA AI.

 

                        Pelena poepoe,

                        Palena poepoe palupalu,

                        Palena huinaha,

                        Palaoa o na ano a pau.

 

Na kamano maikai loa ma ka pahu,

Na kamano tini,

Paakai o Livapulu,

Paakai inu,

Paakai, hu,

Mauu Kaleponi,

Palani ai a ka ho.

 

He heluna nui o keia mau waiwai aiwaiwa ko'u mau halekuai aole i pau i ka hoaiia aku na oukou no e hele mai a kilohi no oukou

Ua waeia keia mau waiwai me ka maiau, ma Pelekane, Farani, a me Amerika, no ka pono a me ka pomaikai o na kanaka @ @ @ una kauoha mai na mokupuni e hookoia me ka eleu loa.

                                                                                                J. T. WATERHOUSE.

                                                                                                            (Walakahaui.)

 

NA HOOLAHA KUMAU.

 

W O. SMITH.

LOIO, LOIO, LOIO.

KEENA HANA - Helu 36 Alanui Kalepa

tf.

 

W A. KINI.

LOIO, LOIO, LOIO

KEENA HANA. Helu 15 Alanui Kaahu

manu, Honolulu.

tf.

 

W R. KAKELA.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

He luna hooiaio Palapala

tf.

 

A ROSA (AKONI.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

He  Luna Hooiaio Palapala

KEENA HANA : Ma ke Keena Loio Kuhina

tf.

 

S B. DOLE.

LOIO, LOIO, LOIO

He Luna Hooiaio Palapala.

KEENA HANA : Ma Alanui Kaahumanu

tf.

 

CECIL BROWN.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

A he Agena Hooiaio Palapala no ka Mo

kupuni o Oahu

KEENA HANA : Helu 8 alanui Kaahumanu

tf.

 

JAMES M. MONSARRAT. (MAUNAKEA.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

He Luna Hoolaio Palapala

KEENA HANA : alanui Kalepa

tf.

 

RICHARD F. BICKERTON (PEKEKONA.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

KEENA HANA : Helu 27 alanui Kalepa

tf.

 

S N. EMERSON, (EMEKONA)

Luna Hooiaio Palapala Kepa Puuhana

no ka apana o Waialua, Oahu. Nui

no ka Hooiaio ana i na Palapala no ka

mokupuni o Oahu.

            Ua makaukau no hoi oia e ANA AINA

mai na wahi a pau i makemakeia

Waialua, Oahu, Nov. 10. '83. 1148 tf.

 

WILLIAM AULD.

Luna Hoolaio Palapala Kepa Paahana

no ke Apana Kona

KEENA HANA : Ma ke Keena Wai o Hon

olulu  tf.

 

S H. MEEKAPU.

Tela humuhumu lole

.Hale Hana : Helu 11 alanui Nuuanu

 

C BREWER & CO. (BURUA MA.)

Ua makemake ia ka poe mea ILI KAO

MALOO a me na ILL BIBI, a pela hoi ae

na ILI MIKO o na ado pau, e kuai mai i ko

lakou mau ILI me makou, a e haawi ao ma

kou i ke KUMUKUAI KIEKIE LOA o ko

kakou Makeke. tf.

 

J NO. M. KEALOHA.LUNA

Hooiaio Palpala Kepa Puahana

no ka apana o Kawaihau, Kauai.  He

Agena no ka Hooiaio ana i na palpala

no ka apana o Kawaihau, Kauai. He

Komisina Palena Aina no ka apana o

Kawaihau, Kauai, a he LUna Hooia

Mare no ka Pae Aina holookoa1163-1yr.

 

C C. COLEMAN.

Amara a he mea hana Mekina

Kapili Kapuai hao lio.

A ME KA

Hana Kaa Lio ana, etc.

Hale hana ma Alanui Alii.

E kokoke la i ke Alanui Papu.

 

He Nui Anei Kou Makemake i na

MEKINI HUMUHUMU LOLE!

Ina pela, alaila, e kipa mai no ma ka Halekuai o

KAKELA & KUKE,

A malaila oukou e ike ai a makaikai i na ano

MEKINI a WHEELER a me WILSON

mai ke 440 a hiki i ke $50 ke kumukuai o

ka mea hookahi.

NA MEKINI A SINGER,

ma ke $50 pakahi, me ke ano

MEKINI A WILCOX me GIBBS,

ma ke $30 hiki i ke $50 ke kumukuai.

mea e pau ai ko oukou kanalua e na Makamaka no e

kUpono o keia mau Mekini, e naue mai no

me ke kuihe ole, a e ike no oukou iho

@

 

PAPA! PAPA!

AIA MA KAKI O

LEWERS & COOKE

(O LUI MA)

ma ka kahua kahiko ma alanui Papu a me Moi

E loaa ai na

PAPA NOUAIKI

o keka a me keia ano.

Na Pani Puka, Na Puka Aniani, Na Olepelepe

Na Pou, Na O-a, Na Papa Hele, Na Papa

Ku, A me na Papa Moe nui loa

Na Pili o na Hale o na Ano a Pau

Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wati a pau

Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na Ami Puka

o na ano a pau, Na Aila Pena, o

kela me keia ano Na Aila Hoo-

maloo, he lehulehu wale,

Na Aila e ae o na

ano a pau.

NA WAI VANIK!

WAI HOOHINUHINU NANI

O NA ANO A PAU LOA.

NA BALAKI ANO NUI WALE

A ke hai ia aku nei ka lono i na Makamaka

pau, ua makaukau keia mau Makamaka

o oukou e hoolawa aku ma

na mea a pau e pili ana

ma ka laua oihana

NO KA

UKU HAAHAA LOA.

E like me ka mea e holo ana mawaena o

LAUA a me ka MEA KUAI

E Hele mai ! E na Makamaka !!

A e lawa no hoi koo ukou makemakeme ka olooka ame ka maikai.