Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 15, 12 ʻApelila 1884 — Page 3
This text was transcribed by: | Barbara Schafer |
This work is dedicated to: | Pi'ilani Hawaiian Civic Club of Colorado/Schafer |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ka Nupepa Kuokoa.
Paiia e THOS. G. THRUM ma ka Halepai o ka nupepa "SATURDAY PRESS." Keena Hooponopono, ma na kihi o Alanui Moiwahine me Nuuanu. E hoouna muai mai na Olelo Hoolaha ma ke Keena Hooponopono mamua ae o ka hora 12 o ke awakea o na Poaha a pau. Aole e hoopukaia na Olelo Hoolaha ke laweia mai mahope o ka hora i hoikeia maluna. E hooko piha aku ana makou i keia rula maluna. E hooili mai i na leta a pau a me na kauoha a me ka uku pepa ia KA NUPEPA KUOKOA ma Honolulu. Ina e loaa pono ole aku keia pepa i kona poe lawe, e hai mai me ka hakalia a e i keia Keena. O ka uku a keia pepa e haawi ai i kona poe luna, he umi keneta no ke dala, koe ka apana o Kona, Oahu, a me kekahi mau apana e ae kahi nui o ka luhi i ka halihali ana i ka pepa, ma ia mau apana, e hooiia ka uku luna.
.
NUHOU KULOKO
"Akau Hoopololei"
O keia Koakahi ae e noho ai ke @@@e haole.
Ua huli hoi mai nei ka hui keaka lio a Setemena.
O ka Poakahi nei ka la hanau o ke Kamaliiwahine Poomaikalani.
He @aua ko ka Poakolu nei ke hele la a hakukoi no huina alanui.
He mau wanaao puanuanu hoi keia ke hele la a aaki ke kui o kau-a mea o ke ana.
Ua loheia ua hoopau ka laina hooholo mokuahi Pakipika i ka lawe ana mai i na olina a me na ukana no kakou nei.
Ke hoala ia nei ka hale oihana aupuni kou i keia mau la ke pii ae la ke hie @ kona mau paia.
Ua oleloia ke hakuia nei e ke kumu @ ohe he leo mele no na Lunamakaainana.
Ua oleloia e hoi mai ana o Kauka J. Mott Smith no ke kau o keia makahiki, a e hiki mai ana oia i ka la 8 o Mei.
Ua ili ka mokuahi Kinau ma ke awa a Mahekona no 30 minute a hemo hou mai na, aole he poino i loaa iaia.
Ua hiki hou mai nei he heluna dala Hawaii hou, i keia wa nae he mau kenikeni wale no.
Ua hiki mai nei na kaa Ahi mahu o ka oihana kinai Ahi o Honolulu nei ma ka mokuahi Mariposa.
Mamuli o ka onawaliwali o ke kumu wahine nui o ke kula hanai kaikamahine o Kawaiahao, nolaila ua waiho aka oia ia kulana ona.
Nui ka ona ma Kohala pela ka olelo ia, a o na Poaono me ka la Sabati na la oi loa aku o ka ona.
Eia na ohua o kakou i hoi mai ma ka mokuahi Mariposa: Kikila Balauna, Geo Lucas, Maj. Bender, me Mrs. Magnin.
Ua hoopauia ka luna nui o ka halemai lepera ma Kakaako oia o Hanete. Ua oleloia ua nui ka haouli o na mai ma o kona hoopauia ana.
Ua koaa mai ia makou ka moolelo o ka hookolokolo ia ana o ka hihia a Kanaka kue ia W. I. Holokahiki, ma ka Poakahi iho nei, imua o ke Kiure, aka, na hookaulua ia a keia pule ae.
Nui ko kakou pilika i keia wa no ka nele mai i ka ai, aia no a eleu e mamua o ka manawa alaila loaa iho la, ke hoolohilohi iho no, ke nele no ia i ka ai ole auhe pilikia a kae mai.
Ia Likelike e ku ana ma ka uwapo hooele pipi, na anaiia ae la kona iwikaele e na akoakoa a paa loa iho la. Na ka mokuahi Iwalani i huki a hiki i kona hemo ana. Aole he mau poino.
Ua ku ae ka moku kuna Emma Gla@ ma Hilo ma ka la 30 o kela mahina aku nei iloko o 15 la holo mai Kapalakiko mai, me ka hiha ukana. Mawaena o kona mau ohua o Geo. Peacon.
He maikai na nanaina o na Alanui o Hana i Maui i keia wa, pela ke oleloia, a e ke kumu o ka maikai ana malalo no ia o na hooponopono ana a Mr. Cummins, a i keia wa he alanui maikai mai ke awa o Kauiki a i Muelea nona ka mamao he eono mile.
I ka Poaono o kela pule ka holo ana o ka moku Consuelo no Kapalakiko me ka piha ukana, a mawaho aku o i ea Ahi, ike iho la kona kapena ua liu ia eia a nolaila ua hoi hou mai i ke awa, a i ka paa ana o kahi liu ua holo hoa aku oia no Kapalakika.
He aha hoonanea ke malamaia ana e na haumana o ke kula hanai kaikamahine o Kawaiahao ma ka luakini o Kawaiahao, ma ke ahiahi o ka Poakahi ka la 14 o keia mahina. O na pomaikia e loaa ana no ke kula iho no ia. He hapalua dala ka uku komo.
Ua mahaka i ka hora 4 P.M. o ka Poaha a keia pule aku nei kekahi paa hao o Kaui kona inoa, he koa oia mamua a ua holo malu oia mai Ainahou ma malalo o ka momo aina ana a Kailua na huli kokei oia e kekahi mau luna paahao. I ka hora 9 o ia ahiahi no,, na loaa aku oia mahope iho o ka hale o Mr. Place ma alanui Maunakea a ua laweia oia i ka halewai.
O ke kau palani kinipopo e hiki mai ana, kekahi ia a na kau ao hana nui ma waena o na hui kinipopo o keia ka lanahauhaie. I keia wa, ke ku nei he olelo hookaku mawaena o ka hui kinipopo Honolulu me Spreckelsville, he hookuku mawaena o ka hui Benedicts me Honolulu, hookaku mawaena o Oceanica me Honolulu, a he hookuku a ne hookaku mawaena o ka hui Benedicts me Oceanica.
Ua lohe mai makou, ua hoonohoia ka hunona a Kipikona i Luna kuikawa no ka halemai o Kekaako.
Mamuli o ka loohiaia ana o Mr. W. L. Wilikoki i ka mai, ua hoohikiia o Kahikina Kelekona i maheleolelo kuikawa no ka Aha Kiekie ma keia kau Kiure e noho nei.
Nui ka mahaloia o W. A. Kinney (Kini opio) no kona eleu a me ka noeau ma ka lawelawe ana i ka oihana loio imua o ke Kiure. He Hawaii Ponoi keia e hoohanohano nei i kona aina hanau.
NO NA EKALESIA.
Maikai na hana o na hoike Kula Sabati o Kaumakapili a me Kawaiahao i ka la Sabati nei, a ma na Kula hooioi o Waikiki a me Kamoiliili, o Waikiki kai oi, kula hooioi o Maunakiekie me Kakaako, o Kakaako ka oi.
Ma ka po iho, ua haiolelo o Rev. F. S. Timoteo, ma Kaumakapili: ke poolelo, aia ma Mat 5: 14, hapa mua. O oukou no ka malamalama o ke ao nei. Ekolu manao: 1 O na hoahanau na malamalama 2 Kahi i hoea mai ai o ko lakou malamalama. 3 E hoike aku i nei malamalama.
Maikai na hana a ka Haku ma ka ekalesia o Kealakekua i Kona, a ma ka huli hoi ana mai p Paeli, i hoi mai ai ko laila luna haiolelo, S. I. Desha, me ke ola ohaha mohala maikai o kona kino.
Ua hui ka Ahahui Euanelio o ka mokupuni o Oahu nei ma Waikane, i ka la mua o nei mahina. E lohe ana kakou i na mea hou mai ia Ahahui mai.
He kiko hua Pake a me ke puhi opiuma, a me ke kuni lio i ka la Sabati ka hana nui a ko Kohala poe, a ke emi mai la na Ahahui Opiopio oia apana o kakou.
Ma Kipahulu, ua haiolelo o Rev. D. Puhi ma Sol 5:22. "Hookahi no manao nui." Pehea la ke kanaka ui e hoopuniia ana e kona kuko iho? Elima hoi manao pili, oia keia. 1 Ua hoopoouli mua ia i kona lunaikehala a makapo. 2 Ua hoalaia na kuko i ka hewa. 3 Ua hoonawaliwaliia ke ano walea i ka hana mau. 4 Ma ka hana pinepine ana, ua loaa ke ano walea a maa. 5 I ka hoomaka ana i ka hewa, ua hoohihia hou ia mai i hewa hou ai oia.
Ke Kau Kiure o Aperila.
I ka Poakahi o keia pule ka noho ana o ke kau Kiure o Aperila nei ma Honolulu. Ka Lunakanawai Kiekie Alapaki ma ka noho. He nui na hihia i hoakakaia no keia kau, a malalo iho e akaka ai i ko makou pie heluheu na hihia i hookuu ai hoopaiia penei:
Na Hihia Karaima.
Ke 'lii v J. H. Kenoi, apuka ahewaia no hookahi makahiki ma ka hana oolea a me na koina o ka aha, Kalaaukane loio.
Ke 'lii v Kahele, aihue. Ahewaia, a ua hoopaiia he hookahi makahiki ma ka hana oolea, me 25 dala koina. Lukela loio.
Ke 'lii v Lahaina. Ae ua hewa, a ua hoopaiia 10 mahina ma ka hana oolea, me 10 dala koina.
Ke 'lii v Kawelo, aihue lio hookuuia Kaulukou loio.
Na Hihia Kivila.
S. P. Kanuha v W. L. Halokahiki, aie. Ua haawiia ka pono no ka mea hoopii, no ka hoihoi hou ana i na dala 200. W. A. Kini loio na ka mea hoopii, Holokahiki loio nona iho. Ua hoohalahala ka mea hoopiiia i ka aha Baneko.
Kekipi (w) et al v Namahoe, kipaku. Haawiia ka pono no ka mea i hoopiiia. Kaulukou no ka mea i hoopiiia, Holokahiki no ka mea hoopii. Ua hoohalahalaia ka olelo hooholo a ke Jiure.
Keoki Kuleana ma o kona Kahu Malama Waiwai, v Kahanaaumoe, kipaku Haawiia ka pono no ka mea hoopii, J. M Monsarrat me R. W. Austin loio no ka mea hoopii, R. F. Bekekona no ka mea hoopiiia.
He mau hana pono ole.
E oluolu mai ka lunahooponopo o ke Kilohana Pookela, e ae mai ia'u e kamailio iki aku ma kou wahi kawaale.
Ia'u i iho aku ai i kai o ka halemai ma Kakaako, ua kamailio mai la na makamaka i loohia i kela mai weliweli ia'u i penei: Mai kuhi mai oukou a makou e noho aku nei he pono, aole loa he nana mai o na kauka ia makou. O ka iho wale mai no a noho mai la iloko me na Wilikina a hoi aku la no, nolaila aole loa he wahi manaolana iki iloko o makou e noho aku nei. Ma ia olelo ana mai a kela poe i loohia ia i kela mai weliweli he keu aku a ka mea kaumaha.
Nolaila he mea hoonaukiuki maoli no hoi keia: oiai ke palahalaha mau hei na lima o Kauka Pika i ke dala a ka lehulehu me ka hana ole i kana oihana, a he keu no hoi a ka hilahila ole o keia haole. Oiai ua kaena ae oia he ola iaia kela mai, aka, ma ka hoao ana aole loa he ola o kekahi mai iaia. A nolaila ua pololei no ka olelo a na kauka e ae he "Quack oia." Nolaila ke manao nei au he mea pono ioa i ke aupuni e hoopau ae iaia mai kona noho ana ma ka oihana ana i ike ai, a e hoonoho ae i mea ike. Oiai aole loa keia aupuni i uku iaia e holo kaawale no me ka hoomaopopo ole i ka poe mai a ma ia hana ana a ua kauka la, ua like me ka hoomainoino wale ana no i na poe mai, a e lawe ia ilaila e waiho ai no ke kali ana i ka wa e make ai. He keu maoli keia kolea kauahua o ka pipa ana mai e hoepunipuni ai a loaa ka oihana aole nae he ike i ka lawelawe ana i ka hana i haawiia aku iaia. Ala, he ike nae i ke kii ana i ka dala ke pau ka mahina. E ike e na makaainana a e olokaa aku i ka mea nana pono ole.
Nuhou o na Aina e.
Ma ka la 17 o Maraki i ku aku ai ka moku kaua Hartford i Kapalakiko.
Ua make mai nei ma Farani ke keiki alii Leopola a Duke o Alehane, o ka ohana alii o Enelani.
Ua waiho aku ke kuhina kuhikuhi puuone o Geremania i kona hookohu a kulana kuhina nui o Geremania holookoa, a ua oleloia ua ae aku ka Emepera ia waiho ana a ua kuhikuhi puuone la.
He mai pilikia loa ko ke Sulatana o Tureke i keia wa, a ua hopohopoia e hele loa aku ana ka hoomailo a ka mai i kona kino a lilo kona noonoo i ke olalau.
He pii nui ana o ka wai o ka hapa Lalo o ka muliwai Misisipi i kela mau la aku nei, a ua hoikeia he 20,000 poe kanaka i hooneleia i ka home ole.
Ke koi nei ke aupuni o Farani i ke aupuni o Kina e hoihoiia aku kekahi waiwai hoopaa i hoopaaia, nona ka huina dala he 32,000,000.
He haunaele ka i ikeia ma ke kulanakauhale o Kinikinati ma ka mokuaina o Ohio. Ua hailuku ma ke ano wawahiia ka halepaahao, a he 12 poe i make ma ia haunaele.
Ua kauohaia aku o Kenela Grahama o ka puali koa Beritania ma Soudana, e hoi koke aku no Ladana.
He hoohakui ana, o ka olai ka i ikeia ma Kapalakiko a me na taona e pili koke ana. He mau hoohakui ikaika aole i ikeia mamua.
Ma ka mokuaina o Kenetuke, ua pa iho he makani puahiohio ikaika--a me ka hoopoino ana i na mea a pau i halawai ma kona alahele. Ua pau na hale i ka hoohioloia, pau na kanaka i ka holo e pee ma na keena o lalo loa o na hale a me punawai, a ua oleloia o na holoholona ua pau i ka lele i ka lewa me he opala la. He nui pu ka poe i make.
Ua loaa mai nei i na makai o ke kulanakauhale o Parisa he hale o na mea hoopahu Dynamite.
He lono hou ka i hiki mai i o kakou ne i pili ana no kekahi o na aha halawai i lawelaweia e Mude ma me ka holopono ma kekahi taona e pili kokoke ana i ke kulanakauhale o Ladana. He nui ka poe i hele ma ia aha halawai.
He aneane 5,000,000 ke poho o ke kulanakauhale o Nu Ioka ma o na pauahi iloko o ka mahina o Feberuari.
Ua noonoo waleia, ua hiki aku ke kumu waiwai io o na waiwai i hopoinoia e ka wai ma ke kulanakauhale o Ohio i ka $10,000,000.
He pauahi nui i ka la 12 o Maraki ma ke kulanakauhale o Sana Lui, ua hoomaka ka a ana o ke ahi maloko o kekahi wahi hale ako lauoho, aole he mau kaawai malaila, a o na waiwai a pau e kokoke mai ana aia no ia malalo o na lapalapa ahi. Ua pahola ae ke ahi me ka hikiwawaloa, he mau tausani o na bukela kulina, oka, a me huika i pau i ke ahi. Ua pahola pu aku no hoi ke ahi maloko o kekahi hale waiho kaa ahi a hoopoino aku la i na kaa i piha i na ukana a ukana ole. Ua kohoia ke poho, ua hiki aku i ka hapalua miliona.
He wahi kaua hahana ka i hooukaia mawaena o na luina a me na koa marina Pelekane me no koa Arabia. Ua aneane uhalu na koa Pelekane no ka manawa mua, a ua haule pu aku no hoi ma ka lima o na koa Arabia kekahi mau pono kaua me elua mau pu kuniahi nunui; aka, no ka manawa elua a lakou i hoouka hou ai ua lilo hou mai no ia mau pono a pau i lilo mua ai. Aka, ua nui ka make o na koa Pelekane oiai ka uwahi pauda e uhi paapu ana mawaena o na aoao a elua. Ua koko mai la na koa Arabia maloko o ka uwahi a hui pu aku la me na koa Pelekane; ia wa i hui ae ai na aoao elua he alo a he alo e hakaka ana no ka lanakiia ma ka oi o na elau a me na pahi, a no ka hopena o ia, ua auhee aku la na koa Arabia me ka mainoino nui a me ka waiho pu ana iho i ka lakou mau mea kaua ma ke kahua kaua.
Ma Suakina, Mar. 14, he kaua hahana hou no ka i hooukaia e na koa Arabia a me na koa Pelekane. Ua make he 10,000 o na koa Arabia a lawe pio pu ia me na pono kaau. He malani wale no na make ma ka aoao o na koa Pelekane, he elima mau alii me 86 koa i make, a me 8 alii me 103 koa i hoehaia, a he 19 i nalowale.
Ua hoikeia he lono ma Parisa penei: Maraki 12, ua maki aku o Kenera Milo@a, ke alakai o na puali kaua aina o na Farani me ka mahele mua o na loa hele wawae ma ke ala aku o kai, a lawe ae la i na kiekiena o Tsungson me ka maalahi loa. A o ka lua o ka mahele, ua hoehu kaua aku la lakou i kekahi mau kiekiena e paaia ana e na koa Pake, a no ka manawa pokole ua hooauheeia aku lakou me ka poino me ka uhaiaholo ia mahope e na koa Farani, ua lawe ae lakou ia mau kiekiena.
Ka Paahao i hiliia.
Aole o makou makemake e kokua i na paahao ma ka lakou mau uhai ana i na rula o ka halepaahi o, a ma na pakike ana paha i na Luna, a i ole ma na hana e ae i ku ole i ka pono; aka, aole nae no ko lakou paahao ana, oia ko makou kumu e kue ole ai i na hana kupono ole a na Luna e kau aku ai maluna o lakou i kekahi manawa; aole loa pela; no ka mea, he elua aoao ko na ninau a pau a o ka aoao i hewa, e pono e ahewa ia a o ka aoao pono, e pono e apono ia. Aole no hoi o makou makemake e manaoia mai he ake imihala ko makou i kekahi mea hookahi ma ko makou kamailio ana no keia mea; no ka mua, o ka oiaio ka makou makemake, a maluna o ia oiaio e hoike aku ai imua o ka lehulehu, oiai he kuleana a he manao ko lakou e koi mai e hoike ia aku na mea a pau i pili i ka lawelawe ia ana o na oihana o ko lakou aupuni. A mamuli o ia mau mea, e hookahuaia ia ko makou mau manao, alaila, e kamailio aku i ke akea, me ka hopohopo ole, no ka mea, na kamailioia mamuli o ke ake e hana ia a e hooko ia kapono a me ka pololei.
Ua lohe mua no ka lehulehu no ka hiliia ana o kekahi paahao maloko o Kawa, i kekahi la o ka mahina i hala. No keia mea, ua hoouna aku makou i mea e ninaninau pono i na kumu i hoea mai ai keia hopena, a penei ka mea i loaa mai a haawiia mai ia makou:
I kekahi la oiai na paahao e hana ana maloko o ka pa o Aliiolani Hale, ma ke kahua o kela hale hou, ua pakike aku la kekahi paahao i ka haku hana, me na olelo pelapela loa, me ka hooweliweli aku e wawahi i ke poo o ka haku hana me ke kopala. Ua hoikeia keia mea i ka Ilamuku, a ua hoomaluia keia ano kuee.
Maloko o ka halepaahao, ua kukakukaia ka hoopai kupono no ke kanaka o keia ano. Ua manaoia, he mea pono e kau ia ka hoopai kupono maluna ona i mea e ao ai iaia, oiai, aole i ike ia kona manawa, a e hooko io auanei paha oia; a i kumu no hoi e ao ai i na paahao e ae. Nolaila, ua hooholoia, o ka hoopai e kau ia ai maluna ona, oia no kona hili ia ma ke kua me ka huipa i hoomakaukauia no ia mea, a i manao ia hoi he mea ia e ike ai ke kino holookoa o ke kanaka i ka eha walania launa ole, i ko ai ka makemake o ka hoopai, oia hoi kona ike i ka eha. O keia hoopai, ua hookoia, a ua ike ka ili a me ka io o ke kino hollookoa o kela kanaka i na kamoe'na walania a na maka owili kaula o ka hiupa a kona haku.
I ko makou lohe ana i keia mea, e na makamaka o ua lahui nei nona ka oleloia--"Ia Kamehameha, pau ka eha ana o ka ili, ua kipopoia ka maka ihe." He mea e ka hakukoi o ko makou minamina no ka inoa a me ke kulana ihiihi o ke kanaka Hawaii. A i ko makou hoomau ana e nalu iloko iho no keia hana ku i ka hoomainoino a hoolapuwaleloa i ke kino o ke kanaka, oia hoi, ua puapuai mai la na manao ahewa o ke ano ikaika loa, e keehi ana malalo o na kapuai o ko ke kanaka mau noonoo maikai a pau me ka hoopihaia e na kipona o ka menemene a me ka hoopailua, i ka ae ia ana e lawelaweia a e hooko maoliia keia hana kahakaha hoomaokioki i ke kino o ke kanaka maloko o na paia o Kawa, a maluna hoi o ka ilihonua lanakila kamahao o Hawaii nei iloko o keia au hou o ka naauao.
He hoopai ko na ano hewa a pau i hoakakaia e ke kanawai. He hoopai ko ka aihue, ko ka powa, ko ka hoike wahahee, ko ka pepehi kanaka, a me na ano hewa a pau. O ka aihue, he hewa ai i oi loa aku mamua o ka keia kanaka i hana ai, aole loa e ae ke kanawai e kau ia ka hoopai hoomainoino o keia ano maluna ona. O ka powa, he hewa ino loa ia, aole loa nae i ae ia e kau aku i ka hoopai hili i ke kino o ka mea hewa a maokioki.
Heaha la ka manao o keia kanaka i hiliia iho la kona kua elike me ka holoholona uhane ole ka mea i ike ole, a i hoomaopopo ole i keia mea he kulana. Malia paha o ke ao ana a ke kanawai iaia, he mau kumu ia e hoolilo ai iaia i kanaka maikai a hana pono me keia hope aku, aka, mamuli o keia hiliia ana o kona kua elike me na kauwa kuapaa i kuaiia no kino elike me na holoholona, ua pau loa a ua nalo mai iaia aku na manaolana. Aole e hiki ana i kona mau maka ke nana haaheo ae imua o kona mau hoa kanaka ma keia hope, aka, ke ike mai oia i ka nana ia aku, e kulou auanei kona poo i ka honua, ae kaalo ae me ka ukana nui o ka hilahila iloko ona, no ka mea, aia iloko ona na hoomanao hiki ole ke holoi ia no na hoailona meali o ka huipa kaula hili a na lima o ka luna paahao i kau ai ma kona kua a e lawe hele ana oia ia mau kahakaha maokioki a mainoino a hiki i kona luakupapau. A ma na wahi a pau ana e hele ai, e kuhikuhi ia mai ana oia e kela a me keia, me ka oleloia mai, --"Aia ke kanaka i hiliia ai ke kua." A pehea la ka manao o ka mea nana i hili? Aole paha ona wahi ano menemene ae? Aole paha i ike kona puuwai i keia mea he hoopalupalu ana i kahi manawa? A pela hoi me ka mea nana ke kauoha e hooko i keia hana. He pohaku paha kona pauwai?
Ke kamailio nei makou @@@ ka @@kee i ke kulana o ke kanaka a ke @@nau nei--he kanawai anei kekahu @@@@ o ko kakou mau buke Kamawai@ @@@ no ana i keia hana? Ina he kanawai no, alaila, o ka hikiwawe o ka m@@ @ ia ana ae o ia kanawai eleele @@ @@@ ko kakou mau kanawai keokeo maikai ae, oia ka mea pono loa. A ana ke noi nei makou i na Luna@@@@@@@naua, ma ka inoa o ke kahua @@@@@@@ kuokoa a lanakila o ke kanaka, e hoopau @ kapae loa no ka manawa pae ole i na kanawai e hoomana ana a e apono ana i na hoomainoino o keia ano, e hoohaahaa lilo loa ana i ke kanaka elike me ka holoholona, i ka mea uhane ole.
A pela hoi makou e noi nei i na Luna aupuni, ka poe ia lakou na hooponopono ana o ke kakou halepaahao e ae ana e kau ia na hoopai o keia ano, alaila, he mea pono e hoopauia ia rula. He nui na ano hoopai e ae i lawa no ka ke kanaka mihi ana i oi ae mamua o keia hoomainoino. A me he mea la, o kekahi paha keia o na hoopai e hooi loa aku ai i ko ke kanaka mau manao uluku me ka paakiki, no ka mea, aole wale o ka naau ka i ike i ka eha, aka, o ke kino holookoa pu, a ua hu mai ke koko mai loko mai o na mokumoku o ka ili a me ka io i kau a mea o ke kukonukonu o na kamoe'na e na maawe a ka ehaeha.
He aoiao, o ka hiliia ana o ke kanaka, aole ia he mea hou, he mea kahiko ia, aka, ua hala ke au kahiko me kona mau kina a pau a eia kakou i ke au hou, a e pono ia kakou e noho me ka hooikaika e pale a e kapae loa i ka hookomo ana mai i na hana ano ku i ka pegana o ke au kahiko e hui pu me na hana naauao o keia au hou. Iloko o ke au kahiko, o kekahi hoopai o na paahao ma kekahi mau aupuni o Europa, oia ka hoopihaia o ka waha i ka pauda a kukuni ia i ke ahi; aka, pehea i keia manawa? Ua nana ia keia hana ma ke ano oia ka hoomainoino i oi aku i na mea a pau, aka, i ka wa kahiko, ua manao ia he hana pono. Pela no me keia hana e hoala ia nei ma Hawaii nei. E imi kakou i ka maluhia, mamuli nae o na hana naauao, aole ma ka lawe ana mai i na hana o keia ano.
Na oki mare ma kekahi mau Aina.
Ma Ausetaralia, aole i hoomanaia ka oki mare ana.
Mawaena o ka lahui Iudaio i ka wa kahiko, ua hiki i ke kane mare ke lawe mai i kekahi hoopii oki mare i na wa a pau ana i makemake ai.
Mawaena o ka lahui lava, ina he ake ko ka wahine mare e hookaawale aku mai kana kane, alaila he hiki no ina ke hookaawale me kona uku pu ana i kekahi heluna dala.
Mawaena o ka lahui Tibeta he kakaikahi loa ka ae ia o na hihia oki mare, koe wale no ma e aelike ke kane a me ka wahine aole laua e mare wahine a kane ma ia hope iho, alaila hiki.
Mawaena o ka lahui Mea. (Moors) ina aole e loaa he keikikane mai kekahi wahine, alaila he hiki no ke laweia he hoopii oki ke ae ka lahui kanaka holokoa, a he hiki ka wahine ke mare kane hou mahope aku o ia manawa.
Mawaena o ka lahui Abesinia, aole he hoomaopopoia keia mea he mare, he hiki no ke noho ke kane me ka wahine ma ke ano manuahi, a haalele a hoi hou paha elike me ka ae ana o laua a elua.
Mawaena o ka lahui Siberia, ina e apono ole ke kane mare i kekahi hana hewa uuku loa a kana wahine, alaila e noke oia ka haehae i ka papale puloulou o kana wahine a me ka uhi maka, a oia ano hana he oki mare iho la ia.
Mawaena o ka lahui Corea, he hiki no i ke kane mare ke oki i kana wahine mare a me kona waiwai. a me ka waiho pu ana i na keiki ina he mau keiki io ka laua nana ka malama. A ina a malama ole oia i na keiki, alaila o ka make no kona hopena.
Mawaena o ka lahui Siama, he hiki no i ke kane mare ke oki i kana wahi ne mare mua, a aole e kuaiia elike me na wahine hope iho ana e mare ai. Alaila koi mai la ka wwahine mare mua i kona kuleana i ke kane mare mua ma na keiki mua, ekolu, e elima a o na keiki mawaena, e pili no ia i ke kane.
Ma na lahui kanaka o ka poai Ana Akau, ina e ulu ka manao huhu iloko ke kane no kana wahine mare, alaila e hele no ia me ka haalele ana i ka hale no kekahi mau la alaila e ike ana ka wahine i keia hana a ke kane, alaila e puolo koke no ia i kona mau awelu a haalele i ka hale. O ke ano oki mare iho la ia.
I ka lahui kanaka ponoi. Ua make make wau e hoakaka aku i ka hana ana i ka poi palaoa penei; E wehe i ke ee a e hookomo iloko o kekai i pakini a e hoowali me ka wai huihui i wali kupono, a e hookomo hoi iloko o kekahi eke kukaenalo aole e hoopaila loa e hoohapa i ka piha ana a e hoopaa loa i ke eke a e paila hou iloko o ka ipuhao, ina nui ka poi alaila elua hora a oi e paila ai a ina uuku @ a e hoomaalili, a ina ua kupono ke hoowali me ka lima, alaila ua hiki a ina ua paakiki hou ae, alaila e kui hou no i ka pohaku, a hiki i ka wai ana; a hoowali no iloko o ka umeke a o ke ai ana, ua like me ka poi hou i hoowaliia, a waiho aku a loihi, a ke ai aku he ano mikomiko me he ai la no Mana i Kauai. J. KAMAKEWAI.
NA HOOLAHA KUMAU.
HALEKUAI HOU
CHAS. J. FISHEL.
KA WEHE NUI ANA O KA HALEKUAI HOU O
Chas. J. Fishel.
KUU MANUI NUUANU ME KALEPAI
Na Waiwai hou o ka hoea ana mai nei no ia ma ka mokuahi Mariposa no keia Halekuai hou.
Na lako aahu o na Kane a me na Keiki nan i ike oleia ma ke kulanakauhale nei mamua, a e kuaiia aku ana me ke emi a me ka waipahe i ike oleia ma na halekuai e ae.
Na Kalakoa hou! Na Kalakoa hou
Na paa lole o na kane mai ka $6.50 o ka paa a hiki i ka $3000 o ka paa.
E HELE MAI HOOKAH E HELE MAI NO A PAU
CHAS. J. FISHEL.
Kihi o alanai Nuuanu me Kalepa.
HALEPAI O THOS. G. THRUM
O KA NUPEPA
SATURDAY PRESS me KUOKOA
ALANUI KAAHUMANU, HONOLULU
Malaila e paiia ai na ano a pau o na BUKE,
HOIKE O NA KULA,
HOIKE A NA KOMITE,
NA NAAWINA KULA SABATI,
PAPA KUHIKUHI O NA ANO A PAU,
HOOLAHA NUNUI A LIHAI,
BALOTA, LIPINE PAPALE,
TIKETA, WAHI LETA,
BILA PAI HAKAHKA
HOOLAHA KUDALA,
&c.. &c.. &c.
Iloko o ka wa pokole a me ka aukau haahaa.
A ma ka halekuai o THOS. G. THRUM
ma ALANUI PAPU. e loaa ai na
Kalana kakau o na ano a pau,
Wahi Leta " " "
Inika " " "
Penikala " " "
Mea Hoopipili, buke hoomanao,
Peni gula a me kumu gula,
Kii, a me na laau.
Buke kii o ka ohana,
Buke kii a na keiki,
Na mea paani a na keiki,
Kaa a na keiki,
Kaa huila lua o na opio.
A he Agena no ke ana lole pepa o na
Keiki a me na wahine
No ka hoailona ana i na olie me na inoa ponoi e hookoia na kauoha a pau no na papa inoa ke waihoia ma keia Halekuai no ka uku pu o ka papa inoa i makemakeia. Uku no ka inoa hookahi me ka inika a me ka hula, $1,50 ina ma ka papa inoa keleawe, a ina ma ka papa inoa dala,$@.
O na kauoha @oau mai na mokupani e hookoia ina e hooona pu ia mai me ke dala a me ka mookaka pono o na hoahaha ana. THOS. G. THRUM
NA HOOLAHA KUMAU.
J T. WATERHOUSE.
(Walakahaui.)
HALEKUAI KUKAA NUI ME LIILII.
Ua piha pono me na waiwai makamae
hewa ai na maka i ka nui o ka lehua.
Heaha no la hoi ia?
MALAILA
Na Apa Kihka o na ano a pau,
Pahoehoe o na ano a pau,
Alapia o na ano a pau,
Huluhipa o na ano a pau,
Na Huluhulu holoku,
Na Keokeo Paina,
Lilina lau puu.
Wetoria,
Leponalo,
Lainakini,
Ahina pelekane,
Na Kihei o na ano a pau,
Na Koloka o na wahine,
Na Kihei Huluhulu,
Na Kalakoa o na ano a pau,
Na Kihei uhi moe,
Na Koloka o na wahine,
Na uhi Kilika,
Na uhi Alapia,
Na Hainaka nunui a liilii
Eia hou.
HE HELUNA NUI ONA PAA LOLE
O NA KANE A ME KAMALII.
Na Apa paina maikai loa,
Polu manoanoa a lahilahi.
Huluhulu manoanoa a lahilahi.
Na Apa huluhulu a pahee,
Na paa lole huluhulu, kane, me kamalii,
Na Pililakeke loloa a pokopoko,
Na Palule kaula o na ano a pau,
Na Palule keokeo,
Na Plile kalakoa,
Na Paleili.
Na Papale wahine i kinohinohiia me na pua
me na hulu nani, a he heluna nui o na
kane a me na kamalii o na ano a pau
HE HELUNA NUI O NA KAMAA.
Na Kamaa buti,
Na Kamaa pihi,
Na Kamaa huka,
Na Kamaa laholio,
Na Kamaa weleweka.
HE HELUNA NUI O NOHO LIO MAIKAi.
Na Noho Italia,
Noho pulu mamua,
a mahope o kela a
me keia ano.
NA AILA O KELA A ME KEIA ANO.
Na Aila honua helu i he aiai me he wai.
Aila pena, aila hoomaloo, aila Oliva,
Aila inu, Aila lauoho,
Waiala maikai.
NA PENA WAIHOOLUU LIKE OLE.
Keokeo,
Eleele,
Polu
Melemele,
&c., &c., &c., &c.
Ina iho Ina iho.
Na ipuhao, na ipu ti,
Na kkoi nui a liilii,
Na pahi nui, a liilii,
Na pahi olo, pakahi
Na pahi olo palua
Na tabu nui a liilii,
Pakeke nui a liilii,
Na lako kamana,
Na lako amala,
Na Kamaa lio,
Na hao,
Na pela uwea
NA LAKO HAO, MA KA AINA A ME KA WAI
Na lako pa,
Pa nui a liilii,
Na bola,
Na kiaha aniani,
Na aniani kilohi,
Na ipukukui o na ano a pau.
HE HELUNA NA MEA AI.
Palena poepoe,
Palena poepoe palupalu,
Palena huinaha,
Palena o na ano a pau.
Na kamano maikai loa ma ka pahu,
Na kamano tini,
Paakai o Livapulu,
Paakai inu,
Paakai hu,
Mauu Kaleponi,
Palani ai a ka lio.
He heluna nui o keia mau waiwai aiwaiwa ko’u mau halekuai aole i pau i ka huaiia aku na oukou no e hele mai a kilohi no oukou Ua waeia keia mau waiwai me ka maiau, ma Pelekane, Farani, a me Amerika, no ka pono a me ka pomaikai o na kanaka Hawaii. na kauoha mai na mokupuni e hookoia me ka eleu loa.
J. T. WATERHOUSE.
(WALAKAHAUKI.)