Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 11, 15 March 1884 — Page 1
This text was transcribed by: | Maile Meyer |
This work is dedicated to: | Michael Broderick, a champion of our people |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE XX111, HELU II. HONOLULU, POAONO, MARAKI, 15, 1884. NA HELU A PAU, 1163.
______________________________________________________________________________________
NA HOOLAHA KUMAU.
@ KA HOI KA PAPA
--A ME--
@ O KOU HALE
NOHEA LA?\
KA I NO @ NO @
WAILA MAI!
@@@
@@@
@
NA PAPA! NA PAPA!
A ME
@@ KUKULU HALE
@@@ no a Pau.
@ @ KE @ O NA ALANUI
Papa me Moiwahine,
HONOLULU.
@ @@ like me ka makemake no ke
KUMUKUAI MAKEPONO LOA.
____
PAPA! PAPA! PAPA!
@@@@@@@
NA PAPA MANOANOA,
NA PAPA I KA@,
NA PAPA KEPA,
@ PAPA HOLE KEOKEO,
PAPA HOLE ULAULA,
---
Na Laau, Na Laau,
NA KUA,
NA KAOLA,
NA AAHO,
NA MOLINA,
NA PEAPEA.
PINE HELUHELU,
PINE I KAH@
NA PAPA A ME NA LAAU ULAULA.
@@@
@@@
@@@
@@@
@@@
@@@
-----
PENA
O NA ANO A PAU,
@@@@@
@@
@@
@@
NA LAKO O KELA A ME KELA
ANO,
NA AMI PUKA HALE,
NA AMI PUKA PA,
ANIANI
PEPA HALE A ME NA LIHILIHI,
E loaa no malaila.
---
PAAKAI HELU I,
-O-
KAKAAKO ME PUULOA.
___
@@@@@
@@@@@
@@@@@
@@@@@ 905 tf.
NA HOOLAHA KUMAU.
PAPA! PAPA!
-no-
ALLEN & ROBINSON
PA KUAI PAPA,
-MA-
@@
--
@@@
@@@
@@@
@@@
Na Pena a me na Aila Pena!
@@
@@
@@
@@ Paka a me
Na Olepelepe,
---
NA LAO KUKULU HALE
O NA ANO A PAU
---
E @ no
KE KUMUKUAI HAAHAA LOA
o keia Makeke.
PAPA! PAPA!
MA MA KAHI@
LEWERS & COOKE,
@@@
@@@@ Papa a me Moi,
@@
PAPA NOU AIKI.
@@@
---
Na @ @ Na @ Aniani, Na Olepelepe,
Na @, NA @ Na Papa Hele, Na Papa
Ku, A me na Papa Moe nui loa
Na Pili o na Haio o na ano a Pau.
---
@ @ @ @ Wai e pau,
@ @ @ @ Na Ami
@ @ Ami Puka Aniani, Na Ami
a na @ a pua. Na Aila Pena, o
kela me keia ano. Na Aila Hoo-
maloa, he lehulehu wale,
Na @@@
ano a pau.
NA WAI VANIKI
-A ME NA-
WAI HOHINUHINU NANI!
O NA ANO A PAU LOA.
NA BALAKI ANO NUI WALE.
A ke kai ia aku nei ka lono i na Makamaka a
pau, na @@ kei mau Makamaka
@ @ o haolawa aku ma
na me @ pau e pili ana
ma ka lama oihana
--NO KA--
UKU HAAHAA LOA.
@@@ holo ana mawaena
@@@ MEA KUAI.
E Hele mai! E na Makamaka!!
@@@ makemake
@@@ a me ka maikai.
LOLE MAKEPONO
Ke Kuike o loaa no ia ma kahi o
Kalekla me Kuke.
E laa na
AHINAHINA, KALAKOA, KEO-
KEO, LEPONAIO, PENA, AILA,
AHA HONUA, ANIANI,
NA MEA PIULA,
Kapa, aila Hoomaloo, Kui Kakia, Pa
Keke, Phu Kaula, Noho Lio, Hulu
Palahi, ma @@ ahe agena
no na mokupuni o Ha-
waii nemo na laina-
mini nao
Lainakini Mali, Ki lika, Palule Kalakoa,
@Kwlwpa, Na @ole kupono i
Ka Wawae, Paiule Huluhulu,
Na Lole Huluhulu. Na
ka hoohelo ana, Li
Lole no pini, Li-
hilihili, etc.
A MA NA
Mikini Humuhumu
MAKEPONO LOA.
A he mau
MEA AI KAHI:
KA PALAOA, KOPAA
KAIKI, PIA, HOOHU
PAAKIA, HUAALA,
PIA KULINA, KOPE,
-AME-
Laau Lapaau Kaulana Loa
A DR. JAYNE,
LAAU HOOMAEMAE KOKO
LAAU HOOPAU NAIO,
PENIKILA, HUAALE,
LAAU KUNU
Me na Laau Hamo. A Pela ku.
OWA A ME IA:
-A I OLE-
OIA NO ANEI?
HE MOOLELO KAMAHAO!
I LOKO o keia manwa hoea mai la ke kaa o D'Everina, a nonoi mai la oia ia'u e kau aku au me ia. Holo aku la mana no ke kau wahi me ka pane leo ole no ka mea, ua hoolauwili ia ko maua mau nounou. Ia maua i
maalo ae ai mawaho o kekahi o na paka, ua ike hou aku la no mana ia Salatela e hele malie ana malalo o na lala laau a na ka malamalama o ke ahi mai na ipukukui mai o na paka nei i hoomoakaka loa ae i kona mau helehelena. I ka ike hou ana aku o D'Everina iaia, puana ae la oia penei: "Oia no!" a kauoha ae la i ke kaa e ku, ia manawa pane hou mai la: "E hele pu mai oe me a'u: e hele ana au e ninau i keia kua." A no ko'u kau nui loa e lohe i ka laua mea e kamailio ai, hahai aku la au mahope o D'Everina. Ia maua i kokoke aku ai mahope o Salatela, ua ike e aku la au e huli hope mai ana oia, a iloko o ia manawa holo aku la au mahope o kekahi kumulaau, no ka mea, ina oia e hoike iki ana i kekahi mea e pili ana nona, a malaila hoi au e hoolohe aku ai i ka laua mau mea e kamailio ai me ka maopopo loa me ko'u ike ole ia mai.
Ku iho la o D'Everina ia Salatela i huli hope mai ai, a aloe no hoi oia i ike mai ia D'Everina a hiki wale i kona manawa i pane aku ai iaia, no ka mea, ua lilo loa oia i ka noonoo ana.
"E kala mai ia'u, e Mr. Salatela," wahi a D/Everina i pane aku ai, "he elemakule au i hoomanao hou ae i ko'u mau la opiopio ma ka ike hou ana aku ia oe, aka, o keia poo i hina na lauoho ua hakeokeo ae ia maluna o kou puuwai i kahinu ole ia e ka manawa; ua aloha au ia Salatela iloko o ko'umau la opiopio o ke ola ana; a ke paa nei hoi iloko o ko'u hoomanao ana na helehelena o Salatela e hiki ole ai ke hoonalowale ae ma ka hoano e ana i kona inoa a me kana mau hana. Aole anei oe e hahai mai ia'u, ka mea e makamake ole nei e make, in a he mea hiki i kekahi e like me oe ka loaa ana o ka Punawai o ke Ola?"
Haeleele ae la na maka o Salatela ia D'Everina i pane aku ai pela, a ua oi loa aku hoi ka weliweli o kei mamua o kona huhu. Aka, hala ae la keia mau hoailona maluna o kona mau maka, a pane mai la oia me ka leo oluolu a ku i ka hoalohaloha: "Ua aloha anei oe ia'u? A! he kakaikahi ka poe i aloha mai ia'u, aole au he kanaka i aloha ia--iloko o ko'u hopena walohia aole au i ike i kekahi mea i aloha mai
ia'u!"
Maluna o na helehelena o D'Everina e nana eku ana, ua pahola ae la na hoomanao ana o na la i hala aku, a pane aku la oia:
"Ia'u o oe no o Davida, kuu alii i poni ia! Ua haule aku na manao e ae a pau a koe wale iho la no iloko o'u ke aloha ana nou, a malalo o kou leo ke haalulu nei au imua oe eliek me ko'u mau la opiopia! Na keia aloha ana o'u ia oe i hoolilo ia'u a like me keia au e ike mai la. E hiki anei i kou mau noonoo ka huli ae a nana aku ihope lilo loa, a ike iho i ko'u haliu ana ma kau mau olelo, ko'u ale ana i ka momona o koa naauao lua ole, a me
ko'u hahai ana mahope o kau mau mea a pau e pane mai ai, a hoomanao iho eia no au malalo o kou mau kapuai? Ua ai anei oe i ka hua o ka Laau o ka Noeau, a i ole. ua loaa anei ia oe ka Mea Huna o ke Ola Mau Loa?"
"Ina wau e hahai aku ia oe," wahi a Salatela, "ia oe, ka mea nana e hoopohina nei i ko'u mau noonoo, i kahi o ka loaa ana mai ia'u o ka noeau, e hoomamao aku ana paha oe mai o'u aku me ka weliweli, no ka mea, o ka Punawai o ke Ola a'u i inu ai, ka mea Huna hoi o ke Ola Mau Loa i loaa ia'u--he Kumakaia ia!"
Kau aku la o D'Everina i kona lima maluna o ko Salatela poohiwi a pane aku @ "E kuu hoaloha," wahi ana, 'ua nui loa kou hookaumahaia ana. @@ maa @@ hoopainahoao e hiki ke huna me i ke kanaka nana hoopulalelale @ mau la kamalii; @ kakaikahi @ mau wahi la i koe, @ anei e kiki ia oe ke hoolohihi aku i @ mau la ma ke ola ana a manao mai @ he hoaloha oiaio wau nou."
Hiolo mai la na waimaka mai ko Salatela mau maka mai @ pane mai la oia: "Aole oe i ike i kau mea e no mai nei. Ua hooliloia ko'u ola ana iloko o ka luuluu @ walohia. Ua hahai aku nei au ia oe ke nono nei au malalo o ke kumakaia ia. Aole au e aa e aloha aku i kekahi mea, a aole loa hoi au e hoohui aku i ko'u ola ana me ko kekahi. No ka mea, a make ana na mea apau, a na ia mea e hooi loa aku i ko'u noho mehameha ana. E nana oe, ua mae kou lima, ua anapuu kou oiwi, a ua hina kou lauoho-na hoailona hauoli o ka make nana e hooluolu ia oe; aka owau, ohe mau hoailona ma o'u la e like me ia. Aole paha au e make ana. A hiki mai i keia po, ua manao wau ua hopena ole mai ko'u mau luuluu; a, e kuu Akua, pehea la ka loihi a'u e manaolana ole ai!
"I keia po," wahi hou no a Salatela me ke ano hauoli iloko o kona leo, "iloko o keia po ua haawai ia mai ia'u na manaolana o ka hauoli' aole wau i hilinai loa maluna o keia manaolana o'u, no ka mea, na kekahi malihini mai, aka, ua hoonaueue ae ia ia'u, oiai oia no ka manaolana haul o ka make!"
Wehe ae la o D'Everina i kona papale iaia i emi mai ai ihope, a pane aku la: "Ke kalokalo ae nei au me ka oiaio e hooia ia kou manaolana."
Hoomaikai mai Ia o Sala@ iaia me ke kunou aloha ana mai, @ @ aku la. I knoa nalowale ana aku, @ mai la au e hui me kuu hoaloha D'Everina.
"He mea hana mana a lei oia, he pu pule paha?" wahi ana ia maua e hele aku ana i kahi o kona kaa e ku ana.
'Oia no ka Iudaio Auwana," wahi a'u. "Aole he mea e ae ma keia ao e makemake nei e make a ache make iki, oia wale no."
Nana pono mai la o D'Everina ia'u, a ma ko'u noonoo ana iho ua manao paha oia ua pupule wau aka, hoolohe malie mai la oia ia'u e hahai ana iaia i na mea a pau a'u i ike ai e pili ana no Salatela, me na hooia kupono a'u i manao iho ai e hilinai ia mai ko'u mau manao, a ike aku la au maluna o kona mau helehelena ua manaoio oia i ka'u.
"He oiaio paha kau," wahi ana i pane hope mai ai, "na keia kumakaia io paha a Iesu i hooloihi i kona ola iloko o na keneturia he nui. Aka, in a owau io ka mea hookahi i aloha iaia oiai oia ua hoahewaia iloko o ke ao pau ole, ke hai aku nei au ia oe ua oi loa aku ko'u aloha nona mamua ae o na wahine a pau a'u i ike ai. Ke ike nei au ano, i ke kumu o kona ae ole ana mai ia'u e neenee aku a kokoke iaia: he mea lele ke aloha; a ua kaili aku oia iaia iho mai kahi mai o ke aloha, no ka mea, iloko o na makahiki he umikumamawalu haneri ana i noho mehameha ai me ka piha luuluu aole i pau kona aloha ana!"
Mahope iho o ka pau ana o keia ana ana, kulou iho la kona poo ilalo maluna o kona lima me he la e noonoo ana, a i a manawa i ea ae ai ua hiki aku lama ia i ko'u wahi noho. Iaia i pahola mai ai i kona lima ia'u no ke aloha ana oiai au e liuliu ana e lele iho ilalo o ke kaa, pane mai la oia:
"E haawi mai oe i kou aloha hope ana ia'u," wahi ana, "no ka mea, ua ike aku nei au i kekahi akua--ke akua o ko'u mau la opiopio, ke akua o na makahiki i hala aku la==a he oiaio, ka uhane ola maoli o kekahi kanaka! no ke mea, maloko o ko'u aina, in a e ike kekahi mea i ke akua he make aku kona hope!"
Na keia mau huaolelo ana i pane mai la i hoanoano mai ia'u a hookaumahaia iho la ko'u naau, lulu lima iho la maua me ka paa loihi ana i na lima me he la e make io ana oia, a haalele mai la oia ia'u no ka manawa hope loa ma keia ola ana.
I ke kakahiaka nui o kekahi la ae ua hele aku ia au ma kona wahi, a ia'u i hoea aku ai, pahola ia mai la ka nu kaumaha a walohia imua o'u o Kale, ke Count D'Everina, ua make.
(aole i pau)
He nuhou.
He lono ahe huhou ano nui ka ipaholaia ma amerika Hui mai ke kuiana kauhale o Omaha mokaina o Nebarasaka, no ke ola kupaianaha a loaa hou ka mana kamailio i kekahi kanaka ma @@@ Walker, a he kanaka hoi i lilo kona mana kamailio no elima makahiki. He kanaka keia e loleloia nei i @ @ @ mai fiva a oia ke kumu i nele ai oia me kona mana kamailio. Ua noke na ike o ke kauka a he ole ka loaa o ka pono. He pono no ka i loaa he pono mana kamailio muule, aka, aole ia o ke kamailio i makemakeia. A penea ia ka loaa hou ana i keia kanaka kona mana kamailio? He ninau ano nui keia a he mea hiki ole paha ke kuailoaia me ka hoomaopopo. A pehea la ka i loaa ai ka mana kamailio i keia kanaka? Penei, e na makamaka. He kupaianaha!
Aia i ke taona o keia kanaka e noho nei he anaina haipule hooohulihuli ke malamaia ana iloko o na pule mua o kela mahina aku nei, a he hele mau keia kanaka ia mau anaina haipule e malamaia ana. A i kekahi ahiahi Sabati, komo nui iho la na manao iloko o keia kanaka e kamailio imua o ke anaina. He mea haohao nui i ke anaina i ko lakou ike ana e ku ana keia kanaka iluna a hoao e kamailio. He leo mumu le wale no kona i kinohi a aole i liuliu mahope iho poha ae la kona leo a moakaka a noke oia i ke kamailio imua o ke anaina. Kamahao loa keia! Ua oleloia ua loaa a hoi hou ka mana kamailio i keia kanaka ma o kona manaoio a paulele ma o ke Akua la, a me kona pule ana me ka oiaio loa. Iloko o keia mau makahiki elima o ka noho mumule ana o keia kanaka, ua nui pu @@@@ mamuli o ka mana o ka manaoio.
_____
Na anoai o Papaikou.
E ka nupepa Kuokoa e Aloha oe:--
Ke huai mai nei na mea hou a ua aina nei, a e oluolu paha kou kapena e hoouka iho ma kahi kaawale o kou mau kolamu, i ike iho ai na tausani o kou poe heluhelu.
Ua hana iho nei o E. G. Hitchcock he luawai e hooki'o ai i ka wai i ka po, a ao ae hookuu aku ma kahawai e lawe
aku i ke ko a me ka wahie i kai ma ka hale Puhi-ko, o ka loihi o kahi o keia luawai mai kahakai mai 2 1/2 mile. He noonoo piha kei a i hana ia e kona poo; a he kumu hoi e holopono ai kana mau hana, oiai ke malie mai nei a pololi hoi ka nau o ka hale wili i ke ko ole. A ke haka ia nei ma Piihau kekahi @ @ pu me ia ke ano.
Ma keia mau la, ke kanu nui nei keia hui i ke ko, a ua pau pono ka aina i ka mahiia; ma ko'u koho a me ka poe e hele ana e makaikai ia uka o Papaikou, Piihau, Kaapoko, Paihalloe. E hoike koke ana lakou o Papaikou ka helu i ma ka mokupuni o hawaii, a oia no hoi ka helu 2 ma ke aupuni o Hawaii nei. Ea hana io ka haole la! O keia kekahi hui i hooiloloilo ia e kekahi mau haole e noho mai nei, aole ka e puka, aole hoi e holopono na hana imua.
Eia ma Paeopaka he mau alopeke (wahine) eia ka hana a keia mau alopeke, iina e lohe i ka olelo a kekahi mea hele aku la a kamailio aku la. e inei. Emeiana no hoi oe e mea ma, a pela aku keia mau alopeke e hana ai a lilo ka noho ana maikai o ke kane me ka wahine, o ke hoa hoi me ke hoa i mea inomo a kue; malalo no o kekahi hui wahine e puka mai ai keia mau alopeke.
Ma ka hoea ana mai o kou kino me na mea hou o ua aina nei i kela pule i hala. Ua nui ka huhu o kahi luahine i ka mea nana i hoike i kana namu i ke akea, a o ke kane hoi ua kokua pu i ka manao o kana wahine a olelo aku la ia T. Keeaumoku e hele ana laua e anaana, hilahila wale. Eauhea olua e na mea huhu naaupo' o keia maka sila e kakau nei, he lohe pono i ka namu a kahi luahine a pela kekahi o ko'u mau hoa e noho mai nei, a he ano helpa no hoi kekahi. Ina e hoi mai na iho ma ke kane mai ka hana e uwe mua ana ia ka ilio a pau alaila, kamailio pu aku me ke kane. Eauhea olua e ua mau mea huhu nei, kipaku ia aku ka pauku iwi a olua e malamaila. Mahope hakaka na ilio a puka hou ka wai haole a ua wahi lua@ @ maloo nei; e hoike hou ia no ma ke akea a puni ka ole e ole ai.
Noke amu ka inu i ka awa. Ma keia mau ahiahi ma Pueopaku, noke mau ka awa i keia @ @ no oi he mau wahine ano @ in a e nele nele i kauhale e @ @ ke oka awa a hoi mai naunau a moe ka po. Aia la hoi ihea o James K.? Ina no hai ia la, ke hoolaha ia ala. Aole hoi o ka pili aoao ma kuono ka naue.
Ua lawa wau maanei, e pii ana wau e hoohana i ka'a koi malalo o ke kumu laau, i eha ia'u na ala a Hitchcock. Me ka hookele o ka nupepa KUOKOA ko'u aloha, a i na keiki oniu hua o ka hale pa-i ko'u Welina pau ole.
M, K. MALULU, JR.
Pueopoaka, Hilo, Mar. 6, 1884.
-----
He nuou ma Halaula nei.
Ma ka Poaha la 6 o Maraki nei, ua pahola ae he lono kaumaha iwaena o na paahana o keia Aha-hui mahi ko. Ua pepehiia o Hanakahi e John Hoaai; he hapa haole oia. Ua noho loihi oia ma keia Hui no na makahiki he 22 a oi; akahi no oia a lawelawe i keia hana.
Ma ka wanaao Poaha nei, hora 3 a oi, ua hele aku la o Hanakah e Hoohuli mai i ka pu-a lio hana o ka Hui nei. Iaia i hoohuli mai ai i ka pu-a lio a hiki i ka uapo ma Waioopu, ike mai la o Hanakahi he kanaka e iho 'ku ana ma keia aoao o ke alanui, ma kona manao o Kailihouna; ua hoomau aku la no nae o Hanakahi i ka hele ana a komo i ka hale piula i kapiliia maluna o ka uapo, ua halawai mai la me ia ke kanaka ana i ike ai, a o ka hoomaka iho la no ka ia e pepehiia e ua kanaka la; ua puka ma ke poo, a haki hoi ka lima hema; ua waiho oia malaila a hiki i ka wa i oluolu iki ai; ua hoomanawanui oia a hiki i ka hale, a hai aku la i ka wahine ua eha wau, o ka waiho aku la no ia pau kka ike pau ka lohe.
@ @ @ @ @ @ S. H. Rickad, ia wa ua hoouna hou ia ke kanaka e kii i ka pu-a lio hana; o Hanakahi hoi eia no oia ke waiho nei i ka hale. Ua teleponeia o Dr. Beni Bond ma Iole, a i kona hiki ana mai, ua hai oia i eha o Hanakahi i pepehiia, i hiliia nae i ka laau ka mea i puka'i o ke poo; a i hai pu ai ma ka lima.
Ma ia hope iho ua nihauia aku ke kumu o kona eha ana, ua hai mai kela, i eha ka ipepehiia e John Hoaai; pela kana hoike. eia ka mea apiki, ma ke ahiahi o ka Poakolu, hora 8, ua hoi aku la o John Hoaai i Halawa e moe ai ia po; a ma ke kakahiaka nui Poaha ae, ua haalele aku o John Hoaai ia Halawa i ka hore 5, a hele mai no ka hana, a he nui ka poe i ike ia J. Hoaai i ka hoi ana mai mai Halawa mai; eia ka mea pohihihi loa, na J. Hoaai paha i pepehi, aole paha; aka, ua hauwalaau ae na leo me ka maopopo ole. O ke kumu ka i pepehiia ai, no ka huhu o J. Hoaai ia Hanakahi no ka make ana o ka lio, aohe nae he oiaio o ia mau leo walaau.
Ke hana mau nei ka ua ia Kohala nei, hui aku hiu mai na alanui i ka ua mea o ke kelekele; o ka pa lauwili mau iho hoi a ka mkkani-kona.
Ehuehu ka hana ia Mr. C. A. Chapin, ka Luna Nui o ka Hui kaulana o Halaula nei.
Oiai na leo o ka lehulehu a me na On a o keia Hui e hauwalaau ana no ke poho, oia hoi ka pau ana iho nei o na Hale-laina 4 i ke ahi ulia wale; ua pu-a mai ka lono he 20,000 dala ke poho; aohe oiaio o ia mau olelo a pau.
Ke hoike nei kela, iloko o keia wili ana in a aole e loaa hou i na poino ulia wale, alaila, ua koho oiaio oia, e hoi ana na lilo a pau o keia Hui; a o ka puka ana i koho ai, mamua aku o ke 40,000 dala;oiai i keia wa e wiliia nei. 3 eka-ko helu 1, 2 tona me ka hapa; 5 eka-ko helu 2, 3 tona. A in ae pau na ko i ka wiliia, alaila e puka io ana no ka Hui. Oiai mamua aku o 900 eka ko i oo e wiliia nei, a e pono e hilinai nui ia kana mau lawelawe ana, a he haole oluolu a kupono ma ka hookele ana.
D. W KAONOHI.
Halaula, Kohala Akau.
-----
Ke mele lauhi o Rusia.
A hiki i ka makahiki 1833, aole i hakuia he mele lahui no ke aupuni o Rusia, a o ka mele lahui o ia wa oia ka mele lahui o Beritania nui "E ola ka Moi i ke Akua." I ka makahiki 1832 mahope o ka hele makaikai ana o ka Emepera o Rusia i n aupuni nui o Europa, na Kauoha oia i kekahi haole Rusia kaulana ma ka Haku mele e haku i mele lahui no ke aupuni. no ka mea, wahi a na Emepera la, ua hoaa na aupuni e ana i hele makaikai ai no ka mele lahui e paholaia aku ai imua on a No@@ ua hana koke keia haole a loaa ka leo mele, a na kekahi haole okoa i haku ka olelo. Penei na oelo o na mele lahui la:
E ola ka Emepera i ka Akua!
Emepera mana a huhu,
Nana e hoomalu nei ke makou pomaikai,
Nana e hoomalu nei na manalo weliweli no ko
(makau põe @@,
O emepera Oiaio.
E ola ka emepera i ke Akua!
-----
Kela me Keia.
Ua loaa mai nei kekahi pohaku momi ma ke alawai o Panama nona ke kaumaha he elua haneri huna.
Ma ka mokupuni o Madegasaka i ka make ana mai nei o ko lakou Moiwahine, na papaia na makaainana no elua mahina aole e kau i na papale ma ko lakou mau poo, aole e lawe i ka mamalu, a aole e kahi na kane i na lauoho a aole e hilo na wahine i ko lakou.
Mamuli o na hoohalikelikeia ana o na pauahi ma ke kulanakauhale o Ladana iloko o ka makahiki 1882 me @, ua ikeia ua oi ko ka makahiki 1882, i ko ka 1883 ma o ka heluna he 218, a ke hoohalikeaia ma ka averiga ana me ko na makahiki he umi i hala, ua ikeia ua oi loa no ko ka makahiki 1882 ma ok a heluna he 446.
O ka uku makahiki o ka luna aupuni nui o Tereke i keia wa he 45, 000 dala no ka makahiki, a oia hoi he 20,000 dala oi ae i ko ka uku kuhina nui o Enelani. He uku kiekie keia a ke aupuni o Tereke e uku nei i kona luna aupuni nui, eia nae o Tureke kekahi o na aupuni ilihune loa o Europa a uni, a ke aie nei ka Suletana i ke dala mai na aupuni e ae i kela a me keia la i mea e uku ai i na lilo o kona halealii.
He haale no ka mokuaina o Nu Ioka, Hoolimalima iho la oia i kekahi mau negero e hili me ka huipa i kana hunona no kekahi mau kumu ana i ike ai he pono ke hanaia oia pela, a me ka ao pu aku i ua mau negero la e hui me ia ma kekahi wahi hooholoia ma ka po me ka malu. ua ae keia mau negero, a ia lana i hiki ai ma kahi i oleloia no ka hana, ike aku la laua i ua haole nei a kuhihewa iho la laua o kana hunona, la lau aku la laua a noke iho la i ka hili iaia a mai make loa.
Ua aneane he hookahi tausani leta me na lono ma na uwea telegarapa ka i hoounaia aku ia Pohakuhauoli i kona la hanau hope iho nei.
Ke kapiliia mai nei ma ke awa ku moku o Portsmouth, enelani, he waapa kahi e kau ai ka poe mai o na moku e ku ana ma ua awa la a halihaliia i ka haukapila.
He umikumamahiku mau kaikama hine opio o ka mokuaina o Colorado ka i hoohui ia lakou iho malalo o ka aelike, e mare pakahi kela a me keia o lakou i ke kane mamua o ka pau ana o keia makahiki. No ka mea wahi a lakou, ua makemake ole lakou i ka hoolilo ana i ko lakou mau kino i na hana ulaia hopena ole.
He umikumamawawlu kauka i hoounaia e ke aupuni o enelani i Aigupita no ka lapaau ana i ka mai kolela i lau laha malaila, a o ko lakou uku pakahi he 5-- dla.
Ke oleloia nei he ano mai opulepule ko ke alii ku-i o Aigupita i keia wa, a ua pahola pu ia he lono, ke hoaoia la e hanai iaia i ka laau make.
O ka Duke wahine o Edineboro o ka ohana alii o enelani ka mea hookahi i oleloia e hiki ke kue i na manaao o ka Moiwahine vitoria ke ike oia ua kulike ole me kona noonoo. Ua oleloia he Duke wahine manao paa oia a he wahine kamailio nui.
Ua oleloia ke manao la ke aupuni o Rusia e hokapu i ka okiia o na laau paina hou no na hana Laau karikinaka, ma na la krikimaka no ka mea ke hiki ma ia la he mau tausani o ua mau laau hou la i pau i ka okiia no ia hana a waiho olehelohe kekahi hapa o na ulu laau.
-----
Ua make ka olio Aeto ma Wailuku i ka Poakahi o kela pule.
Ua haule kekahi kanaka mai knoa lio ma ka mahiko o Kamaomao i ka Poalua o kela pule a haki kona a-i. Elike me na hoolaha ana, e ku mai ana ka mokuahi Auseteralia mai Kapaiakiko mai i ka Poaono ka la 22 o oekia mahina, a e ku mai ana ka mokuahi Zealadia mai na Panalaau mai o ka Hema i o kakou nei a holo loa aku no Kapalakiko i ka la apopo ka la 16.