Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 45, 10 November 1883 — HE MOOLELO EEHIA NO NA HANA HOOWELIWELI O KE TOWERA O LADANA. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE MOOLELO EEHIA NO NA HANA HOOWELIWELI O KE TOWERA O LADANA.

.Witi hi /»•«/ a rt:ta unu'ii nux>u'u> # /v--[/7.7/w ka If'ixv o<\\ a »/<- h' A><r."]

BUKE ELUA—MOKUNA I. *Mf:re ka Moiwahink. HOOMAKA o Merc c komo iloko o ke kulanakauhale o ]<adaiia ma ka la 30 Augatc f 1553. O keia kekahi o na hoomakaukau hoohiwahiwa nui loa no kona la e komo mai ai ilokoo ke kulanakauhale Towcra o [.adana —O na hoohiwahiwa ana 1 ko ke aliiwahine pakaha wale lane komo ana ({)ela ka mea i kapa akea ia nona) i kc Towera—aole ia i komo iloko o ka he lu i ko keia wa. Mai Aldgate aku i noomakaukau ia ai ko ka Moiwahine Mere komo ana i ke Towera, a o nr, alanui e moe ana mai laila mai, ana e hehi mai ai; ua halii ia me na pohaku iliili maikai loa a hiki i ke Towera, me ka hulili makaaha ia ma kela a me keia aoao o ke alanui. Maloko iho o keia hulili i kuku ai ka poe waiwai o ke kulanakauhale iloko 0 ko lakou aahu oihana ; a ma ke kowa o kela a me keia o lakou i kukulu ia iho ai na aliikoa o na mahele koa kiai a me ko lakou poe kokua ; ua aahu ia lakou me ka veleveta a me ke kilika, a e paa ana i ko kakou mau lima he mau hau newa aha kanaka. O na hale ma na alanui, ua luhtchu me na kuu welu i humu ia me na kii, na lole huluhipa i ulana ia me ke kilika a hookinohinohi ia me ka nani, na moena lole nani loa, a me na lole lopi wai gula i ulana ia me ka lopi wai dala a me ka lole velevcta: pela na kahiko hoonani i kikepakepa ia mni e na eheu makani ma na ij)uka makani o na hale. O ko lakou mau puka aniani ua piha kui me na maka palupalu i aahu ia me na lole kumukuai nui; na kaupaku hale, o luna o na pa pohaku, na opuu'O na hale a me na aleo', ua Hele a hookeke me na makaikai o na waihooluu like ole. O ka oioi o ka luakini kahiko o Sana Botolo, na pa j>ohaku kahiko 0 ke kulanakauhale, ma ke komohaha aku o ka ipuka ]>a Bihopa a me ka hikina aku o ka ipuka pa huna o ke To\vera, ua hookui me na makaikai. O na wahi kaawale kupono a pau, aole loa i hoonele ia me ka makaikai ole. 0 ka luakini o Sana Katerina Colemana, ma ke alanui o Fenchurch—llo ka mea, ua hoopaa ia, e kipa pokole mai ana ka huakai alii ma keia mau luakini—ota o Sana Dennis Backchurch, Sana Benet's, All Hallow* a me ke alanni Lombard, c komo ana ma na hal£p ile a pau, a j)ela me kekahi mau hale ano nui e ae, nolaila, ua piha loa keia mau hale i na kanaka. Ma ka |>o mamua iho o ko Mere hele ana e komo i ke Towera, ma Bow oia » hoaumoe ai, a ma ka auina la o ke kakahiaka ana ae, komo aku Ia ia | iloko o ka huakai; aole i piha ka hora j o ke kai ana a ka huakai, lohe ia aku j ' la na ieo uwauwa a me ka ne-*i nakolokolo mai o ka leo o ke kuniahi; oia ka mea nana i hoike aku i ka lehulehu ma kahi mamao, eia ae ka huakai alii ke hele mai nei I keia U, ua kalae maikai ioa na paia o ka lewa me ka moakaka, e iike me ka moakaka ma ka nana! ana ma ke aniani hoonui ike* ua hoike niai ka lewa i kona mau j>aia paa me kona mau kahiko mau o na aouli, 3 o ka !a hoi, ua kiola pau mai !a ia i kona nani lua ole maluna o na helehelena mohaha haaoli o kela a me keia. Ma ka polena o \ldgate, ua haiawai pu ka Moiwahine Mere me ke kama AHiwa--1 hine Elikapeka, e ukali h ana e kekahi > mahele koa iio naita nui me na kaikaimahine. Ua hakwai īho b iaua me i|ka pumehana nui he pokii a he hanau mua ; aole laua i hui mai ka make ana Jo ko. laua kaikunane haku, ka Moi ( | Ekkwada a me ka !a*c pakaha wale - jarui o lane ka noho aiii; na mea nona ilka noh«>alii i manao h ai, aka» o ka |mua loa kda o ko taua halawai ana he 'aioaheala Aka nae, ua hoomaopopo

~1 ..v ■ C -v v O U ua hixiuivi t a u V. ; nuua;no kv.ma kaikaim F!ika]*k.i, oui u v ukaa ana ina kona aoao. I E kav. ana ka Moiwahine nu'uu o kekahi vv;ihi iio uuku huiii ko>keo» :, uhih me ka iole vt!eveia ulau!.i. i mo j lina ume ka !opi gula l"a aahu u?, ko aliiwahino me ka U>!o \clovcta wui i htx>Uiii kai-ina, me ka hulu kei>kcx> aeao. ua palou ia kona ; w nie ka l«>te huialilaii i okomo ia me na j>ohaku rao- j mk makma iho o keia. he .niU\| i kau ia me na makamae kt: j mukuni nui ioa. Ua lilo nae i mea ka | maiiio lauiaha ia. aoie ke aliivvahme| Mere i komo iioko o ka heiu ona wa j hme ui a nohenohea. lle pila j iahi loihi kona oiwi kino, aka. maiohe ] ohe maikai no nae: u!a weo maikai \ kona heieheiena, ooi na onohi maka a ' ano ooiea ka nana ana, mimo iki konai waha me ka iaiahi maikai o ka pilina o ■ na lehelehe. Ina i ioaa iaia ka oiwi; kuiana kapukapu o kona makuakane o; Henen Kwalu a me ka ui kiiakiia o ko i na mnkuahino, oia o Katarina o \ra | <ronn, ina la ua iaua Ku ke ka|>uka|>u , aiii iaia a kohu pono hoi no ke kul.ma i 0 paa ia nei e ia. i la Elika}>eka i iawe ae ai i kona w?, hi maho«>e o ka Moiwaiiine Mcro. ua . hoomaka aku la ka huakni no ka hoU ; ana. 0 ka makamua oka huakai. «>ia , na keonimana i aahu ia me na iakoke i veieveta ulinii, me na pulima melemelei 1 molina ia me ka iina ulaula, e kau | 'i ana maluna o na iio kaua no iakou na ! paie iio uiiuii e kuuwoiu ana ma ko la : kou mau kua i kau ia me na kea keo ! keo iopi kiiika i humu ia, mahope mai 0 lakou ka jx>e kulana koikoi a me na ; naita, e iike me ko iakou kuiana paka hij e hele paiua ana ma ka iaina malu na ona iio; ua kahiko ia iakou me na aaiui loie guln, ilala i uiana ia me ku! ■ puhi j o-le, me ka iakou mau mea kani i owili: ia me na hae kilika e kiepaepa ana i ka j makani. e kani ana ka iakou o-ie me ka ■ hoouheuhene i keia a me keia manawa ;' maiiope aku he kaa i uhi ia me ka ioie guia huiaiilaii e kauo ia ana e na iio i j uhi ia«me na loie nani, a ua ie i ua kaa j ia me na wahine kuiana hanohano i! aahu ia me na ioie nani; mahoj>e iho o' iakou he huakai nui o ka poe koiUoi, i na naiia a ibc na keonimana me ko la 1 kou poe ukali; ua aahu ia lakou a pau me ka lole veicveta, ke kilika pahee. kiiika paiioehoe a me na ioie kiiika i humu ia me na pua o kela a me keia ano waihooluu a me na paikini o keia a me keia ano, aoie iie ioie maikai aku 1 nele i ka ike ia ; e iaa ke gu!a, na io j>i daia omau hoonani a me na mea hoonani a ka ]>oe hana guia ; maho(x* iho o keia kaoo, na opio kaikamahine a ka poe kiekie he kanaha ko iakou nui e kau ana mahma o na !io me nu hoioku veieveta uiauia a me na iakeke oia ano waihooiuu hookahi ; he n\au kaa mai eiua maho(>e i uhi ia me ka Iple kiiika uiauia, a o na maheie koa kiai pana ]>ua ]>onoi mai o ka Moiwa hine, i kahiko ia me na loie puliki me iemeie hauiauia, i lina ia me ka veieveta eleeie, a i omau ia ma ko lakou uma uma he pua rose i huniu la me ka lopi guia, a malaio iho o laiia, ke kalaunu imeperiela oke aupuni; na iunakana wai niai, na kauka mai, na biho]>a, na hoa o ka aha kukamalu, a o na Naita mai o ka Bath ine ko lakoo mau aahu. Manuia iho o Mere e kau ana maiuna o na iio he eono mau Haku me ko iakou mau poo e waiho olohelohe ana, he eha o lakou e hali ana i na kookoo gula; mamua loa aku o keb j>oe T na Ela Pemeberoke a me Arunadel% e hii ana ike kaLiunu ame ka pahi. l'a aahu ia laua me ka k)!e hohku i ulana ia me na opuu pua ro>e lopi wai guia inaikai ioa, a ua kaei ia ko Liua puhaka me ke apo gula maemae. Oko laua mau !io ua uhi h me ka lole (laia hula Hlali i kau pu ia me na ala iopi kiHka omaomao ame ke gula; oke kaekae o ko laua mau aahu e komoana, ua kuuwelu ia me keguta ameke kilika i wili pu ia me ka lopi gulx Ua ukali ia ka Moiwahine Mere e na kauwa lawelawe he eono ko lakou nui me na puliki guia wale no a me kekahi o|>io wahine i aahu ia me ka ioie hoioku i |kau ia me na kahiko hootoni ano e loa, a ota ko ke aiiiwahine kakaoielo hoomakeakanona ka inoa i kapa ia maloko o ko ke aiiiwahine ohana o lane ka Hupa Mahoj>e aku ke |kai»a ai»i* jihmc Eiikapeka* a e ukali - ana mahope ona na mahek lehukim V

wale o V.- : - | ..w ".u ;Hc l •; i hu.iv.i; :iiv v UtU N»:Wi';C* a :* - o KN • «■ "< uina nakoio a : «.kun.. $ke aku i lei'u. V.-: t V--> k-. • , hīro hiV: ana i A!^L , .*.\ i Woko u mai o?u <.>*■- ;• •« . i na leo- u»a::»a ]uuki.'i e •«..* . • V.l io*X Va • "v t , ■*. . w3 me ka pihoihoi no keu ike h'auo?i an e tke ne:. a uu v ■ 1 ,ma nuiia'o ;h-» o k.i t' t u:ka \ ka * ko»U> .lku l ke ; hoi. ua m.n !.*. K a*v ... % ka nui o akv :vc ». > - :nau !eo hvX>ho v iioh o ;uh u.-. me ka makw a'i;; a r.a ; .\ ••■.. piliaiku ao i ko M\.Ti- \ . ■ ; tu koke ia !Uo ano e ona. a aku i.i :a ;i. i imua o k.i U'lv.:\-hs. i ke kunou ana inuu o L.n,--; ; Ma'una o Wkahi h* 4 .. . • * i .nuo iwnu mau>k>> ih.» k.: : *.■ « kuku ana ho aru;?u * laahu ia mo na ka;'.t k. ;.> x.-. ■ . ; kalc]a wat^ai !>u, h,-.,-k.»!-; ;ua kapaia »> W ha:n-:.ko «,ī t | nana t heluheiu mai i ka '• ■;. U) ka Moiwahiuo. a \<la v»t.» i . , . i.ii ika pane mo kona .m, V . t i iho kua in»!oj-apa ksc k\ ..i. ; . 'ana ho wahi mahou- t:.sku . k,.k «kamahi i kapa ta na " k.i:n.ii . , Ino eiwx " l'a ikane mo ka loie \eU*\oia i kai na pua, a o kau aua iak» u 'na'u- a t |i:o hoio i»>a, a o uh» ana n;; -;r:. . : iakou mau hoku.i nah.uil .na •. •• | hano o M«.ro i nlana ia :'k- k.» t* :: i i;ula ]»onei ; No Kuelmi. ! a:.xn.. i ... « on\. (luionno. Nor;na:u;-.. VH'omwaii. U.i!o a mo Ir<!.??.: | ki ipau nna o ka haioU-io. ua .» |ka haku Meia. na mak.i: v.-u. «..? ; | makai ame k«> lakou mau ko*=.u . | w i. k. i kuhnakauhaU*. Va aahu ?a ka > ; j Meia me ka ioie i»o!v>ku n. Nu: - > ! ula i kau ia me na huaolo!-.» .< r ; t |ana ike kt>ok*H» ahi. I-awi/ .b : kona waiu maimia aku o ka i '.! \: : (.lola : a mahopo iho m ke ka-:j ;k; jana t» ka huaka», ua ■ ! . iaku ia iko kai ar»a. <> ka m.?'* . : i jo ka imakai ma keia kai a:u. «aa ' » maiioio iike oie o n.i pu.il i k me na hae. na puulii kamalu : -k mua ia ae nei. na op;.» hanuhan • , . v . mai, na puaii koa kiat kulin ikauha'«■ !a o ko makamua o ka iuukai i i.fr< A." '• ■