Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 36, 8 September 1883 — LILI KA ELELE. [ARTICLE]

LILI KA ELELE.

; Ma kn PoakoUi, la 22 o Augate, t:a ' hoja ao m:i ka eioao ekia oka /;.-r , /V ka ; iv.mv.-5 lili ial.\u o kona -haku manao, e ana i kona poo inanao, "Hawaii i ; Hahi Huw.ui Ano." Ika nana pono \;\na a ike j=ouo, he mau nianao iiii iwale r.o i na hooponopono aupuni ana !.a ka poe mua nana 1 hookumu ka ! nonu i luna o Hawaii nei, a me ka hkou alakai ana i ka lahui ma ka nialanin i ka pono a me ka ni;i!uh!a 0 ka aina. a o ka lakou mau alakai ana a pau ua hewa ia wahi aka Ehh, ka nupepa piha i ka- 'opala, ka hale i noho |ai na uliane ir.o oka po. Ake manao ' nei ka Eleie oia mau hooponopono ; aupuni ana he ialau loa, a he pc*io ole hoi, a oia poai nana i hooponopono ka lahui Hawaii nei aohe pololei, no ka mea, ua alakai ia ka lahui i na hana ino a {.e'apeia wahi a ka Eh'k ialu, a i iua o ka ona o ka Elek ka i hiki rnai jia wa, ina ua pololei ioa ka hoopono- | [)ono auj>uni ana a me ke alakai ana i |na kanaka, no ka mea, oia ka oi ioa aku o ke akamai niA ia ano hana. He mea kupanaha loa keia i ka Eh'le, iioko o ke au naauao 0 Hawaii | nei ka hiki ana mai o ka v ona o ka Ekh\ aka, h.eaha kana hana i kekahi o ka ialUii 0 Hawaii nei ? Heaha ka mea i hana ia ma Lanai a iilo i poe knewa 0 puni wale ma—e noho pakau■l iei ana ? Aiaila, ina oia ano hooponoka ia poe i hana ai, ina ua apono loa ka Eh'le piha opala. Ao ke alako.i an.\ a ia poai wahi a ka Ehh', ua lilo na kanaka i kauwa na ka makemake oia poai. 'ma ka o ke alakai ana a ka

ona o ka Sk!c oia ko alūlwii pono lon. e like me ke alakai ivi ana o ka poe ma L:)n;;i e huki i ka palau, oia ka ke alak;:i ku|,'ono loa aole i hi.ma iki ka poe nana i hooniaka ke aupuni o Hawaii nei {K'la, ma ke ano kauwa huki palau,; uole i ike ia iioko o na moolelo o| s Ha'vaii nei ia mea. aka, koe ia hana no Ikamea kukulu /liona ma Lanai. Ke lolelo nei ka iiAvV, he ir,oa ir,oi "wale no i | ka ko ke aiii nui, o ka niana oia niaiuna o ua poni nei u-ahl a ka Ekl?.. Ka. he kiekie ka wahal-ee o ka mai ka buke i"noo!elo hea ia i loaa mai ; ai keia mau mea ana e olelo nei ? he |keu ka .liilahila ole, ke o!elo nei ka ] /r.=V.v no keia poai, aka, ke kau ala ke kiko nui ma ka iae ona, e hke nie ka ula o ka lae o ka Alae pela no ka uW nni kona lae. He oiaio, ua liianoanoii •! ka pomaikai a me ke kuonoono o ka | (lahui Hawaii nei mi ka hoopon : |aupuni ana a ua poai ia au e okio nei, ; |a lakou i kau ai i na kanawai aala, a, ; iiioani aku !a kona ala a pur<i ka ( ' hv-nua. a uuhee hoi kau kanawai e hke nie ia ? o ko kanawai nae paha. 'eimi kanaka i ka rania. a koliu puaa [ uhauha ka naku i ka lepo» ka i no hoi nau i kioia ka niea niaikai a ua la | i hana ai, a hooiilo oe i ka mea ino i ] mea aala i k "> ihu. Kc olelo hou nes joe he hev,\\ r,ui ka p'alehu i-a. ka hooi wali ai a me ka auau an» i ka b Sahaū. He inea rn;akai !oa i ka £)*'/>■ ka hoike 'Uwa mai i ka ouke i kakau i:Ct ia nv;u pa|>a ana, he uii.: hiki no ina e nvahrna ; pono b ka ma!u o ke SaUiū a rne ; kona ihiihi. abn.L oia ka pololei maoIL ; n oia no hoi ko ke Akua nvakv k make» ka mea n.-na i\ la, oke ar ( a a u,; ;|>cas la o ka e ; : .i koha oie nvi i • i ko ke Akvta koho ana h b, «,ra ;:-a|-a ■ maopopo let.i oia rne ki: kanahua o!<?, ;iai e nan;i -K>no i?c m-s k.i īnoku:u io p Ftikaaru, e ike oe i ka nian.lo »0 ka niea nonā ka la k ao'e i aiakai ka •? pe-ai au e -es 1 n:-.» n<? bi.ou e j::oho i£una a: o ka Moi a me :ka aka, i rxe paae ai ka Hawau aia na ia he Ak\u nana i l h-ina iu mea £ pau. oia ka «tanao o u '. pt<*. aoU» i !ikt bsc ksu, aka. no ka ■ I a*aa no t ka hixSiils i ke " i h ; tea:c;i noa» aa e jui a 4 ■ ;nei ko paka la ka U iii, •,, i pu-ka i ke kakah;ak.a a ka . , -; ai% ko fi*ca i kue ai i ke a%*kxi : 1 ;aaa a ia p*x~ . I He iwea makehewa ia ke kassama ke a»o mauao inaia poe, no

k.i 'v l 1 v,"U r ;X; v.; :.v ri. »rs.i. r;-. I-u.i v• : n- i iio nua : :;,.u r .i. O V.t • k. l '- .;-■;: a ;:•. v ■ '*•;.; ;o. •■•'-; " •;..v-u ■<-. h.... .ri;a u kah: ;:;., - s . -i l '' ud ? r.o c .1 \-x\i i .u • Likea n.i:u en kvu ano ne Keu- : kora nu:. ke'a ;«••>? k,-hiko. rv;l.ui.?. : i kek.-eh? '".u ; he m-.>. I n;ea :f hikl ai a o-e ke ha;n i k.v.i ba;u : b r-iAt -i i honua nes. I ka uun.iwa i kcn;a ai r..i Lihui e. a ua l.r»ve i,.u tTui Ukou ika i 9 <e -i nte na an:-uni n.uuao W-.U »I ka : . £"/;'//. Heaha ke ano o k.i hkeu !:..xv •' i\i''e .iuj-ur!Ī an.\ ? He h?x:-Kc;v anei k;i lakeu e .ihikaī :ina i keb Uhui e hlo i k.i poīno a nie ka He n\ea pono no ia oe e ka /L;V.V ke h-ike me E ka nio-akaka loa. nulia he nai ka |>oe e ; r»-;ono ar..i i kau ana, ■ ak;t. aole e hiki ia e-e ke aka n>.ii i k; kuhn.i hoopono;>ono aupur<i an.i a ia poe, oiai, ua hookiunu »a ka laWa ' kukulu ana malnna o ka pohaku. !::ki oie ia oe ke hoohiolo, a ina ir.aJioti mana oe e manao aī e ālakai t keia lahui, e iike auanei oe me ka puuone. ka hanee wale. ' t"a ike oe e ka /;/;/<. i ka manawa o ka Moi Kameh.ameha 111. i 'nooie ai i ke alakai a keia poe, a hana oia.-ma.'ni:li o kona numao ino. n h;:;uvi mamuli o kekahi kanaka, eia h>u o Kaomi. l.e.iha ka h..'pena ? la.K he pilikia, poino. hoi hou i ke au o ka wa kahiko ;. alaila, o kau hooj,onnpono .iupuni i.oha ia i apono ai. no ka mea. o kou ano i;\, e like me ia e uhauha nei i na h>aa aupuni me ka hilahiia ole nia-; !-j;ia o ka. lepo o Hawnii nei. la manawn, ua hoomaka ke kaakaa ana o na maka o ka lalmī Hawaii, wahi; aka Ele.'e. Ae. oke kaakaa no i ka' poe mua, a heaha ke kaakaa o na maka o ka lahui i keia >va, e ka I:Ufc?\ O ke kaakaa anei e hoi hou e ai i ka iuai e like me oe, a hilahila ole i ka wahHhee —oia ano anei l:au i manao ai he au holomua ia o ka naauao? Aia mahea ia ano e hiki ai ke kapa ia h.e naauao ? Ke oleio nei ka Eith\ ke liee ia nei ka nalu o Waikiki ma ke Sabjti. Ae, aole nae na ua poe !a, aka, na kou poai no e ka FJeh\ oi.u. ua wai'io mai la lakou i ka hana. a na Hawaii no Inkou e hoopaumaele nei iioko oka lepo. Ke kaena nei ka Eiele i ka noho mana o ka moi ma kona mana iho. Ae, pela io no : aka, e ka Eiele, e hele aku oe a ninau i ka moi, heaha la ka hna n ka poe o ke au i hala i kanuia ik>ko ou, a e pane mai auanei ka moi, ki Mai haaw; iki oe i kahi lihi no ke diaboio,". oia no kana pauku paanaau i hoike ai ina Kaumakapiii ma ka la lioike kuia Salxui hui, a e manao palia auanei oe e ka Ehie he p\o keia nau ; aole. aole loa no • Ina e aa na mea s>.aku manao o ka E/eh eku i ke aken, hiki no; a na olua e hoike i ko oiua ike imua o ka lehulehu. Ka.vak\ Hawaii.