Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 24, 16 June 1883 — He Olelo Ao Enelani. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

He Olelo Ao Enelani.

|No ka pomaikai o .\a Opio Hawaii, | Na Ano okoa o na Olelo. j Mokuna /, ll* Na ano okoa o na Huapalaf PAL\ ENELANI, \ MK NA HUAPALAPA- | I-A HAWAI!. IV O na oihana akm o na huiwkio ma na hopumioUio. i Ua ewaiu na oihana okoa o na huaolelo ma ka hana ana i na hopunaoleio ma na olelo lahui a Eia ko |lakou mau inoa. i. Ka Hainoa; 2. ; Ka Haina; 3. Ka Haiano; 4, Ka Paniinoa; 5. Ka Hainalea; 6. Ka Inawaena; 7 Ka Huipu; & Kaulele. \

: O ka (Koun) oia no ka huao!e r .o e hoike ana ika inoa o kekamea i tke irakaia i manaoia ! Peneī. hale: |<itīenee, ahonui 5 O ka /. (\"e?h) oia no ka huaoleio e hoike ana i ka mau ana o • kekahi ant\ i kekahi hana ana» i kekahi ' hanaia ana l'eneu Ua oia o Ke- : onlana i ke kau o Kamehaineha ka ; N'uL /ohn Voung //>vs/ in thc lime oi | Kaniehameha ihe Ke aioha ; neī o Kalaī ī kana mau keikl Kahī \srtYJ hk ehtidren« I h;ūlukuia o Seie |xino. Ste|>hen v.a> <&>•??J 10 aeaīh. 4 Oke Puw'iKihī, {Pronoun) oia no ka huaoleie e hoike ana e |xmihakahaka i hainoa t waihoia. Ua ikemaka ! maua i ka mokuahi i ku inai ai inehineī: he kuj aianaha iima nani. a mahaio , nui na kamaaina iiiia. Ii > saw the i sieamer īcmor arrived yeaterday; tfs eiegance was wonderiul. and the r»eo- \ p!e admīred it greatiy. ! 5 Oka Ilasani> y (Adjeciive) oia no ka huaoleio e hoike ana i kekahi ano paha, i kekahi heiu paha. a i hoohuiia Ime kekahi Hainoa paha, Paniinoa pa | ha. He keiki maikai o Kimo. iames jis a good chiid Ua loaa iaia na ilio >eha. He has,/?w dogs. I 6O ka Hainaka. {Adverb) oia no j ka imaolelo e hoike anaa mao{>ojX) lea S i ke ano o kekahi Haiano, kekahi Ha;ina, kekahi Hainaiea e ae: i>enei. jHe keiki mama ioa ia. He is a very |quick boy. # E hele koke an. I will eome soon. Ua ohiola iki oia. She is weil. 7 Oka /uuīihwnii, (Proposition) oia no ka huaoleio e hoike ana i ka pipili o kekahi Hainoa paha i kekahi Paniinoa paha a i kekahi huaoleio e ae: {>enei. Na ke kumukula keia keiki. This is the son 0/ the teacher. Ke holo nei na iv>oku maluna oka moana. Shins sai! o/i the oeean. 8 O ka Huipu, (Conjunction) oia no ka huaolelo e hoohui ana i na huaolelo hana iike, na hopunaoielo, a me na apanaolelo. He kanaka oiuolu ame ka waipahe oia. He is a kind and j>olito man. Ua hoe ikaika makou, aka ua napoo e ka la manuia o ka pae ana. We rowed vigorously, but the sun set before our landing. Nolaila, e hoomau ina h'ana maikai. Thcrcfort\ |tcrsevere in weil-doing. 9 O ke Kaulele (īnterjection) oia no ka huaolelo e hoike ana i ka lele ikaika wale ana ona manao; penei. Auwe ! Ka ! Ahe ! Alas ! H'/im.! 0;fo ! Eia kekahi mau Haawina Ao. E kakau i na Hainoa eiima o na mea ma 1, Ke Keena Kuia; 2. Ka luakini: 3. Ka \vaapa; 4. Ka mauna, pnkahi. E kakau i na Haina elima nana e hoopili fi : keia «īau Hainoa, TeācKef?lßipv, Five, pakahi. E kakau i na Paniinoa elima. E kakau i na Haiano elima me kekahi mau ho{)unaoielo, penei. T/te boy was—This is a —giri. She saw those —dogs. E kakau i kekahi mau Hainalea eli ma me keia mau hopunaoleio iiakal\aka. He rode—on a —fast horse. She reads—in that —printed hook. Come —to me. S|>eak . Can you jump ? E kakau i kekahi mau Inawaena elima ma keia mau hopunaolelo. He went—Lahaina—Maalaea. Ht was tlie governor—Maui. He rode—the vailey. He spoke -Kalakaua. He \valked-moonlight---the mountain. E kakau i kekahi mau Huipu elima ma keia mau hopunaolelo. James went to schooI —John went to Waikiki. They are poor —they are lazy—a thousand rivers run into the sea—it is not full. She is older—her brother. The rain has iailen —the grass will grow. E'kakau i kekahi mau Kaulele elima.

E huli ma ke Kauoha Hou hapa haole ma kekahi aoao i na Hainoa a pau ma ka olelo Hawaii, a unuhi i ka olelo j Enelani. Pela no na Haina, na Paniinoa, a pela aku. j 5 0 NA HOPUNUOLELO. | 1. O ka hopunaolelo, oia no ka hui! 0 na huaolelo no ka hailea ana i kekahi manao a pau pono. Ha s!eeps\ hiamoe | oia. Aole i ikemaka ko'u kaikunane i | kou kaikuahine oiai oia ma ka hale o | ke Komisina Farani inehinei. Myj brother did not see your sister while he | was in the honse of fhe French Com- j j missioner yesterday. ; ; 2. He ekolu no ano oka hopunaole-1 I 10. Ka haimanao, ka ninau ke kauoha. Nokelaa me keia hopunaolelo ;ke kumuolelo ame ka olelohai. Oke kumuolelo oia no ka mea ana i olelo ia ! ka mea kamaiiio. Ma ka lua oka hopunaolelo maiuna, kaikunane. oia ke kumuolelo; ikemaka ka olelohai, oia no j ka mea i olelo ia e pili ana i ke kumu- i olelo. Ke hoike nei a pau kona iko j kakou manao ma ka hoohui anaina! huaolelo e ae i ke kumuololo paha* i t ka o!e!of>ai f»aha. 3. Ma na hopunaolelo Hawaii, ua hoopukaia ka okiohai mamua o ke ku-! muolela Ma ka olelo Enelani ma na ! haimanao, oia no ka hapanui o na hopunaolelo, ua hoopukaia ke kumuolelo mamua o ka olelohal Hiamoe oix He sleeps, Aole peLi nva na ninau a me na kauoha. Have you read thss book ? Ua heluhelu anei oe i keia buke, aoie p3ha ? Have you a knife ? Nou anei kekahi pahi ? What is his i name ? Owai kou inoa ? Bring me; j that hat £ lawe mai i kela papale. j