Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 24, 16 June 1883 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

 

BUKE XXII, HELU 24.        POAONO, IUNE 16, 1883.   NA HELU A PAU 1124

 

MAIKAI KA HOI

 

KA PAPA,

 

A ME

 

KA LAAU O KOU HALE,

 

NOHEA LA!

 

KAI NO HOI NO KAHI O

 

WAILA MA.

 

Nana aku no hoi ia la ohi ka lo o ka laau o Makawao.  i ka ua mea hoi o ka nani.

 

NA PAPA! NA PAPA!

 

A ME

 

Na Pono Kukulu Hale

 O na Ano no a Pau.

 

AIA MA KE KIHI O NA ALANUI

 

Papu me Moiwahine,

 

HONOLULU

 

Malaila e loaa ai e like me ka makemake no ke

 

KUMUKUAI MAKEPONO LOA

 

PAPA!  PAPA!  PAPA!

 

NA PAPA HULUHULU,

NA PAPA MANOANOA,

NA PAPA I KAHIKA,

 

NA PAPA KEPA,

PAPA HOLE KEOKEO,

PAPA HOLE ULAULA.

 

Na Laau, Na Laau,

 

NA KUA,

NA KAOLA,

NA AAHO,

NA MOINA,

NA PEAPEA.

 

PINE HULUHULU;

PINE I KAHIIA.

 

NA PAPA A ME NA LAAU ULAULA.

 

PILI ULAULA,

PILI KEOKEO,

PANI PUKA

PUKA ANIANI,

PANI PUKA ANIANI,

PUKA OLEPELEPE

 

PENA

O NA ANO A PAU,

Hulu Pena mai ka liilii a ke nui,

Aila Pena,

 

                                    Aila Hoomaloo,

                                                Waniti, Pate,

 

Na Lako o kela a me keia Ano.

 

NA AMI PUKA HALE,

 

NA AMI PUKA PA, ANIANI

 

PEPA HALE A ME NA LIHILIHI,

 

E loaa no malaila,

 

PAAKAI HELU I,

 

-o-

 

KAKAAKO ME PUULOA.

 

            No ke Dala Kuike e loaa no na mea pau i haiia ae la no ke Kumukuai Emi Loa.  O na Kanoha mai Haaii ae la no ke Kumukuai Emi Loa. O na Kanoha mai Hawaii a Niihau, e loaa aku no me ka hooko pololeila.  E kipa nui ilaila i ike i ka oiaio.                                     905 tf

 

 

 

 

NA HOOLAHA KUMAU.

 

PAPA!  PAPA!

 

----NO----

 

ALLEN & ROBINSON

 

Ua wehe ae no maua

 

PA KUAI PAPA.

 

----MA----

 

Ka Uwapo o Pakaha.

 

Na Papa Ulaula o na ano a pau,

            Na Papa Paina o na ano a pau,

                        Na Pili Hale Ulaula,

                                    Na Pili Hale Keokeo,

                                                Na Pepa Molina,

                                                            Na Pepa Hoonani Hale.

 

Na Pena a me na Aila Pena!

 

Na kui a pau

 

Na Pani Puka a me

 

            Na Pani Puka Aniani,

 

                        Na Pani Puka a me

 

                                    Na Olepelepe

 

NA LAKO KUKULU HALE

 

O NA ANO A PAU

 

E kuaiia na

 

KE KUMUKUAI HAAHAA LOA

 

O keia Makeke.

 

PAPA!  PAPA!

 

AIA MA KAHI O

 

LEWERS & COOKE,

 

(LUI MA)

 

ma ke kahua kahiko ma alanui Papu a me Moi.

 

E Loaa ai na

 

PAPA NOU AIKI.

 

O kela a me keia ano.

 

Na Pani Puka, Na Puka Aniani,

Na Pou, Na Olepelepe, Na Papa Hele, Na Papu

Ku.  A me na Papa Moe

Na Pili o na Hale o na Ano a Pau.

 

Na pepa Hoonani, Na Pena o na Wai a pau

Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na Ami

Puka, Na Ami Puka Aniani, Na Ami

o na ano a pau, Na Aila Pena.

kela me keia ano, Na Aila Hoomaloo

he lehulehu wale,

Na Aila e ae na

ano a pau

NA WAI VANIKI

 

----A ME NA----

 

WAI HOOHINUHINU NANI:

 

O NA ANO A PAU LOA.

NA BALAKI ANO NUI WALE.

A ke hai ia aku nei ka lono na Makamaka a

pau, ua makaukau keia mau Makamaka

o oukou e hoolawa aku ma

na mea a paa a pili ana

ma ka kaua oihana

 

----NO KA----

 

UA HAAHAA LOA.

 

E like me ka mea e holo ana mawaena o

LAUA a me ka Mea Kuai

E Hele mai!  E na Makamaka!!

A e lawa no hoi ko oukou makemake

me ka oluolu a me ka maikai

 

NA WAIWAI HOU LOA

 

O NA ANO A PAU.

 

E LOAA NO MA NA HALEKUAI

 

WALAKAHAUKI MA!

 

MA ALANUI

 

Papu, Moi a me Moiwahine

 

OIA HOI:

 

Na Noho Lio hou

 

            loa o na ano a pau.

 

                        Na Palule Keokeo.

 

                                    Huluhulu, o na ano

 

                                                a pau, Na Piio

 

                                                            Ahinahina Pele

 

                                                                        kane hou loa o na

 

                                                                                    ano a pau Na

 

                                                                                                Pena Kukaepele

 

Na Kopa Hulu.  Na

 

            Lole o na Wahine o

 

                        na ano a pau.  Na

 

                                    Pahu Aila Mahu

 

                                                maikai loa.  Na Silika

 

                                                            lika.  Pahoehoe

 

                                                                        na ano a pau.  Ki

 

                                                                                    hei o na ano a pau

 

HAINAKA LAU NUNUI SILIKA O NA ANO

 

A PAU.

 

He nui aku no i koe, he piha pono na

Kaluna o ka pepe, ina e kuai pau

ia aku nei.

 

            Eia hou ae a hoea mai i keia mau la

            iho he Lako Waiwai hou loa o na ano

            a pau, a he lako hou loa i wae pono

            ia e J. T. WATERHOUSE, Jr, ma

            Enelani, a he mau waiwai hoi i kupono

            loa no ko kakou mau kaiaulu. No

            laila, e eleu mai e na makamaka a

            me na hoa'loha e hoonuu i keia mau

            lako waiwai hou loa.                     1076 3m

 

HE MOOLELO EEHIA

-NO NA-

HANA HOOWELIWELI

-O KE-

TOWERA O LADANA.

 

{Mai ka peni a ka mea unuhi moolelo o "Beriana ka Wiwo Ole, a me Mahone ke Koa."}

 

MOKUNA V.

            "E lilo ke kalaunu ia Mere, a na na kahuna perosetane Cranmer a me Ridley e malama," wahi a Renada.

            I kona mau hoa hele i huli hoi hope aku ai no ke Towera Omaomao, koe iho la o Renade no ka makaikai ana i ke Towera Keokeo, kahi hoi i hoomaopopo ia oia kahi maikai o ka nana ana me ka moakaka lea, i ka waiho molale mai o na wahi a pau o ka pakaua imua o ka maka, mamua o na wahi e ae o ka pakaua. A i like me keia wahi ia mau la, pela no i keia manawa me ka hooanoe ole ia ae, koe wale no na hooponopono hou ana i manao ia he kupono i ka nee ana mai o ke au o ka manawa; oia ka loli ana o na ipuka komo a me na puka aniani; me keia ano e ike ia ai no keia mua aku. Aka, o ka mea i makaikai mua ma keia wahi, e hoomapopo koke no oia, oke kulana no keia wahi i kinohi e like me ka wa a ka emebasedoa Sepania i kilo ai.

            He haneri paha kapuai ke kiekie o keia hale, i kukuluia ma ke ano huinaha; a ma kela a me keia kihi, he mau puoa kiekie nihoniho, he ekolu o keia mau puoa ua kukulu huinahaia; a o ka puoa eha, oia ma ka Akau Hikina o ka hale, he poepoe; @ kona akea i ko na mea e ae ekolu; ua hanaia me ka paa loa ma ke ano he pakaua; nona na paia pohaku aole i kana mai o ka manoanoa; nona na kapuai he umikumamaha, a i hoomanoanoa loa ia mai hoi e na paku pohaku pale ulaula, e mahele ana ia mua o keia hale iloko o na keena he lehulehu wale; i hoomalamalamaia e na ipuka aniani pio loloa; o keia pakaua manoanoa, ua uhauia me ka pohaku wale no, a ma kekahi mau wahi i keia manawa, ua hamo ia aku me ka puna; nona ka ili he hookahi haneri a me uikumamaono kapuai ma ka akau a me ka hema; kanaiwa kumamaono kapuai ma ka hikina a me ke komohana. Ma ke kihi hema hikina o keia Towera, he ololo laula hapa poepoe, o keia iho la kahi i hookaawaleia no ka luakini o Sana Ioane i hoike mua ia ae nei. O ka puoa poepoe nihoniho ma ke kihi akau hikina o ka hale, ua hooliloia i keena nana hoku no ke kilo kaulana Flamstead ka inoa, ike au o ka nohoalii ana o Kale elua. O ka ipuka komo ano nui o keia Towera, aia no ma ka akau, a ua oi aku kona akea i ko na ipuka e ae.

            Ma ka wa i hoomaka mai ai o keia moolelo, ua hoohuiia mai ke Towera Keokeo, e like me ka hoakaka o ka pauku elua maluna ae, ma ka aoao hema hikina i pili pu aku me ka hale alii kahiko. Ma ka aoao hema, ka hale hoahu o na waiwai Makamae; a ma ka aoao hema komohana, kekahi hale pakaua ikaika hou i like ke kiekie a me ke akea me ke akea e ke Towera By-ward a me kona mau ipuka pa, ua kapaia nae o ke Towera hoahu lanahu. O keia mau Towera a me kekahi mau Towera e ae a me na lalani hale e moe ana ika hikina a pili aku i ke Towera Pana Pua, ua pau lakou i ka nalohia, a o ke Towera Keokeo holookoa wale no i keia wa a pau. He mau keneturia kona ku ana, a e ku mau aku ana he mau keneturia hou aku. Iloko o na paia pohaku o keia pakaua na alii aimoku kahiko o Enelani i malama ai i ko lakou mau aha kau kanawai; a iloko o kona mau keena pa-u na paahao i hoehaehaia ai; a mai kona mau ipuka pa mai, i komo mai ai na aliiwahine, e hele ana i ko lakou wahi e make ai ma ka paepae oki poo. E mau aku kona ku ana he kia hoomanao hooweliweli o na au kahiko o Enelani.

            E like me ia i hoike ia ae nei, ua kuluia iho maluna o ke kaupaku kekahi pahu hae kiekie, maluna o kona huini e pulelo ana i ka ahe makani ka hae alii oke aupuni. Ma ke kuapoi o kona mau paia pohaku i hoomakaukau ia ma ke ano pakaua., e ike ia aku ai na pukuniahi e palahinu mai ana ko lakou mau kino i na kukuna kikiki o ka la, a e maalo ana na koa kiai me ko lakou mau lako kaua mai kekahi wahi a i kekahi o kona mau paia. Ma ke alo ponoi o ka ipuka komo nui o keia Towera, ua kukuluia eha mau koa kiai, a mamua aku o lakou, na puali pana pua e paikau ia ana e ko lakou mau alakai. E wawalo ana i ka eheu makani ka leo o na mea kani, me ke kiepaepa ana hoi o na hae; me ka anapanapa ana i ka la o ko lakou mau maka ihe, ko lakou mau papale kapu kila a me na aahu. Iwaena o keia puali kaua nui, halawai mai la me ko Renada ike kekahi mau kanaka loloa kino lawa a me kekahi wahi kanaka peke uuku, nona ke kiekie e like me kekahi wahi keki uuku, a he mea ia nana i kahaha loa ai. Ma ka piko o na puoa eha o ke Towera Keokeo, ua kau pakahiia me na ena makani nunui ma ke ano kalaunu e hoonani ana ia lakou mau hakahaka i maa mau i na manu eleele, i ano like paha me ka manu Koae, i hanau ai i ko lakou punana.

            Mahope iho o ko Renada makaikai ana i keia Towera nani, paa a ikaika no kekahi mau minute, me ka nalu ana iloko iho ona, ukali aku la oia e halawai me kona mau hoahele, me ka hoomau ana i kona manao kanalua. Halawai hou aku la nae lakou me Jane ma ka ipuka komo o ke Towera Keokeo, a e ukaliia ana kana huakai e ke Duke Wahine Soforoka a me na lede Hastings a me Herbert, e hele ana ka huakai no kahi luakini o Sana Petero. O ke alahele imua o lakou ua hookaawaleia e na kokua o ke aliiwahine, oiai ka huakai o na puali koa a me na kanaka loloa ekolu e kai ana me ko lakou nani nui mamua aku o ka huakai a ke aliiwahine a ku laina iho la ma kela a me keia aoao o ka ipuka komo o ua luakini la. Huli ae la o Renada i kona mau hoahele a peahi aku la e ukali aku mahope ona, oiai oia e awiwi ana no ka luakini.

            "Ea ma kou ano he Katolika oiaio e Renada, e hele aku ana ka oe e hoohui ia oe iho ika hoomana Perosetane? A he manaolana ko'u e hui pu aku ana oe no kou hoohuli ia ana ma ia aoao, " wahi a Pemeboroka.

            "He manaolan ikaika ko'u, o keia hui pu ana aku he mea ia e hiki ai ia'u ke kukulu hou ana ae i ko kakou hoomana kahiko," wahi a Renada; iaia i komo aku ai iloko o ka luakini, a lawe ae la i kekahi papa noho o na alahele, me ka ike ole ia mai e ke aliiwahine, oiai kona kiekie i ku ae ai a hele aku la imua o ke kuahu.

            O keia luakini i hoike ia ae nei, ua kukuluia i ke au o ka nohoalii ana o Edewada Ekahi, a oia ka lua o na luakini i kikuluia ma keia kahua me ka haawiia ana no keia lunaolelo. O keia luakini, ua oi aku kona akea, a ua hookaawaleia he elua mau wahi e noho ai, no ka Moikane a me ka Moiwahine; e like me keia malalo iho i hoonohonohoia ma ka hooponoponoia ana i ke au o ka nohoalii ana o Heneri Ekolu, a pela ka mea i hoopaaia e Stowe ma kana buke.

(Aole i pau.)

 

KO NA ALII KAHIKO MAU KARISTIANO.

            E ka lahui mai o ao, e oluolu ana paha kakou ke ike a heluhelu iho i na manao o ko kakou mau hiwahiwa milimili, ko kakou mau alii aloha lahui i hala kahiko i ka make. Eia iho ka manao mua.

            Puuloa, Oahu, Ian. 1823.

            Auhea oukou e na alii a pau loa, e na kanaka a me ka poe a pau loa, e huli mai oukou e hoolohe i ka olelo a ko kakou makua nana kakou i hana mai, na ke Akua nui o ka lani. Eia ke olelo aku nei au ia oukou, e lohe pono mai oukou i ka olelo maikai e pono ai kakou, e ola ai ko kakou uhane, i maikai loa ai ko kakou kino.

            Oia ka'u e olelo aku nei ia oukou, mai kuhi mai oukou e, na'u aka, na ke Akua nui o ka lani, i lohe pono oukou ike ola. Mai molowa kakou e pule aku i ke Akua, i oluolu mai kela ia kakou. E hoolohe oukou i keia, mai malama oukou i Akua hoopunipuni.

            Aloha oe e Iehova a o Iesu Kristo.

            Liholiho.

            Oahu, Nov. 20, 1825.

            Aloha oukou e na misionari, na kumu a na kanaka Hawaii a me na haumana a pau.

 

 

Ke hauoli nei kuu naau i ka huli ana o keia aina i ka olelo a ke Akua. Ua loaa iho nei ia kakou ka palapala maikai, ka mea e ola ai ko kakou ka palapala maikai, ka mea e ola ai ko kakou mau kino, a me ko kakou mau uhane. Ke hauoli nei kuu naau i keia hoike ana o kakou. Pela e hana mau ai kakou. Mai noho kakou a hoomolowa iki. Aloha kakou a pau loa.

            Kauikeaouli.

 

            Oahu, Dekemaba 16, 1825.

Aloha oukou e na hoahanau a pau, na lii a me na misionari a me na kumu kanaka maoli, ame na haumana, a me na kanaka no a pau loa e noho ana ma keia mau paeaina, ke aupuni hou a ke Akua i haawi mai nei, a i poe ohua kakou no Iesu Karisto.

            Eia ko'u manao ia kakou. E aloha aku kakou ia Iehova i ka mea nana i haawi mai i ka olelo maikai o ke ola; e malama hoi kakou i kona mau kanawai e huli hoi kakou ma ka aoao maikai, e haalele hoi i ka aoao hewa, a mai lilo ma ka aoao ino. E hoolohe kakou i ka olelo maikai a Iesu, ka mea i haawi mai i kona koko mana i ola'i ko kakou mau uhane. E hooikaika hoi kakou me ko kakou naau a pau i ka olelo a Iehova a ko kakou Haku nui ma ka lani; e manao kakou ma ka maikai.

            E hoolea aku kakou ia Iehova me ko kakou naau a pau, a iaia wale no.

            Aohe o kakou Akua e ae; nana wale no kakou iaia i ke ahiahi a me kakahiaka.

            E malama pono hoi kakou i na la Sabati ko kakou la e manao ai ia Iehova i ko kakou Akua. E waiho malie ka kakou hana ma ia la. Kona la hookahi wale no ia. Eono la e hana ai kakou i ka kakou mau hana a pau, a o ka ehiku o na la, e manao kakou noko-kakou mau uhane ia; e mihi hoi kakou i ko kakou Akua.

            Eia hou neia manao e hai aku nei ia oukou aia ko'u manao ka olelo a ke Akua; malaila au me ko'u naau a pau. Ke hooikaika nei i ka olelo a ke Akua. Ua haalele i ka naau kahiko, a eia wau ma ka naau hou. Olelo mai kuu hanai o Liholiho ia'u, e ao au i ka palapala, a me kuu wahine.

            I mai oKeopuolani ia'u, e malama au i ke Akua i pono ai ko'u uhane i noho pu ai maua me ia i kahi maikai o kakou mahope aku nei o ke aupuni o ke Akua. Make Keopuolani nui ko'u aloha aku iaia, makemake hoi au i kona kauoha mai. A holo ke lii i Kahiki uwe aku au iaia. A meke hoi Kaumualii me ka manao me ka maikai kauoha hoi a pau loa no ke alii. Holo au i Kauai kaua mai kekahi poe. Malama mai no hoi ke Akua ia kakou. Nui ko'u manao i ke Akua ilaila.

            A hala i Niihau, nui loa ko'u manao i ke Akua. Alaila makau i ka hewa, mai lilaila mai ko'u kino a me ko'u uhane, a me ko'u naau ia Iehova i ohua au nona, ke mihi nei no hoi au i ko'u mau hewa kahiko mamua. Ke hoolea aku nei au i ke Akua i keia manawa. Oia wale no ka i ike i ko'u hewe: Oia ka i ike i ko'u kino, a me ko'u uhane, a me ko'u naau a pau loa.

            Nui ko'u makemake e malama na kanaka a pau loa ia Iehova, a me na alii a pau loa, a me ke alii a maua, a me na makaainana a pau loa, mai Hawaii a Kauai, e malama pono lakou i ke kanawai o ke Akua, ina kanawai he umi, a Iehova i haawi mai ai ia kakou; he kanawai maikai ia no na aina a pau loa. Ke makemake nei no hoi au e paulele lakou ia Iesu Kristo, i ola pu ko lakou poe uhane iaia.

            Aloha nui kakou i ola oukou i ke Akua.

            Kalaimoku.

            (Aole i pau.)

 

KA HALIHALI ANA I KA DEREGONA.

            Ma Kina he mau akua na nahesa. Ua kukuluia he mau heiau no lakou. Ilaila na kii o na nahesa. Ilaila e hele ai na Pake e hoomana nahesa. Kekahi kii he hii nui a loihi. Ua kapaia ke kii o ka Deregona. I kekahi manawa, ua laweia keia kii mawaho o ka heiau, a ua hapaiia i luna, a halihaliia e na Pake ma na alanui i hoohanohanoia e kanaka.

            Naaupo ea, na kanaka o Kina. Pela no. Aka, no ko lakou lohe ole paha i ka ke Akua olelo.

            A pehea na kanaka Hawaii? Loihi

 

 

ko oukou lohe ana i ka olelo a ke Akua.

            Aia no ka Baibala okoa iloko o ko oukou mau hale. O kekahi poe nae, he poe hoomana i ke Deragona. oia hoi ke Diabolo. Elua wale mea nui i hoomanaia, ke Akua, ka Diablolo. o ka poe i hoomana ole i ke Akua, hoomana lakou i ka Deragona ulaula, ka moo kahiko i kapaia o Diablolo, a o Satana; ka me ia nana i hoowalewale i ko ke ao nei a pau. A o ka poe hoowalewale a pau, he mau keiki lakou na ke Diabolo. Oia hoi ka poe i kukulu i mau hale kuai rama, a hoopiha ia mau hale i na mea ona, o kela ano, keia ano. A kau ka hoailona mawaho e kahea ana, e komo iloko e hoao, e inu. Nui na mea inu, ka bia, ka waina, ka rama, barani, gini, pota, &c.

            Ka poe puhi rama, hana bia, lawe mai i na mea ona ao ka poe haawi i na laikini, he poe kokua lakou i na keiki a ka Diablolo. Makena wale ka poe hoowalewale ma keia Pae Aina. Ka poe hehi Sabati, haalele i ka hale o Iehova, kukulu i na hana lealea lapuwale hana pepa pili waiwai a pau, ka poe kuai paka, kuai opiuma, puhi baka, puhi opiu ma, nau baka, &c. He poe hoowalewale lakou a pau, e alakai hewa ana, e hoohihia ana i ka poe ikaika ole i ka hoole aku. E aho no lakou, wahi a Iesu, ke nakinakiia ka pohaku wili palaoa ma ko lakou ai, a e hoopaholoia lakou i kahi hohonu o ke kai.

            Auwe na-alakai makapo e alakai makapo ana i na makapo! E haule pu ana lakou iloko o ka lua hookahi.

            Na'u na Kekahuna.

 

NA OLELO AO A KEKAHI KUHIN NUI I KANA MOOPUNA KANE.

            1 Aole hiki ia oe ke lilo i keiki naauao ke hooikaika ole oe nou iho. Makehewa ke ao ana a na kumu a pau o keia ao ia oe, ke hooikaika ole oe me kou ikaika a pau i loaa ka naauao.

            2 E noho pono oe, a hoopono, a nana maikai, e hoopuka mau ana i ka oiaio, e hana mau ana i na hana i ku i ka mahaloia, a i ka hoponoia e ka luna ikehala. I hookahi wale no rula nou, a oia keia, e hana mau i ka pono, e makau ole i na mea a pau, koe ka hana pono ole, e makau ia.

            3 E hoomanao oe i kou mea nana i hana, i na la o kou noho opiopio ana.

            Nui kou mau makahiki, he naauao kou e ike ai, na ke Akua oe i hana, a nana i haawi mai ia oe he uhane, he mea e noonoo ai, a nana oe e hookolokolo ma keia hope aku.

            4 E hoomaikai, a e malama oe i kou mau makua, aloha i kou kaikuahine me kou kaikaina.

            5 E noho akahai me ka lokomaikai i na mea a pau. E waiho i ka ukiuki, i ka ohunu, i ka huahua, i ka huoi, i ka huhu, i ka nanau, e aho nui malalo ae o na kanawai kaohi.

            E nana aku imua, i ka manawa e lilo ai oe i kanaka makua, e waiho ana i kela la i keia la, i na mea lapuwale a ano kamalii.

            Daniel; Webster.

            Unuhiia e Hawaii.

 

Mai Makau.

I ka wa e makau ana kekahi poe hoole Pope, o hoi hou kanaka i ka hoomana Pope; i ka wa e hina ana o kekahi mau koo o ka ekalesia, a e lilo ana paha ka'u hana i mea ole: ia wa, ike au i kekahi hoailona ma ka lani. E aha ana? He me kupaianaha paha; he hoku e haule ana, he kia ahi, he kea wela e pii ana i ke aouli. He oiaio, he mea kamahao e hiki mai ana.

            Heaha nae ka i hiki mai?

            E nana aku ana au ma ko'u puka aniani ma ka po, ike au i na hoku me ke aouli nani o ke  Akua, ua paa no, me ko'u ike ole ina kia i paa ai. Makau na kanaka o haule mai na lani. Naaupo io. Aole anei ke Aka malaila? A oia ka mea e paa ai?

            Martin Luther.

 

HE PELE HOU!

            Aia mahea? Eia ma ke taona nei. He pele liilii nae. Ua moe malie no a loihi, he mau makahiki he 20 a oi aku paha. Aole i manaoia he pele ma ia wahi.

            Aole i aa mamua. Ma ka puka ana nae o ka uahi me kahi huna ahi mamua iki aku nei, ua kahe ia he pele paha ia. A no ka hohono ana oi o ka uahi he ano aha la, ina aole ia he pele? E kuailo mai ka poe akamai.

            Heaha hoi ka mea e pio ai, i ole e kahe a lilo i mea e wela ai ka poe liilii?

            Waikoloa.

 

 

KA ILIOHAE ME KE KEIKI HIPA.

            I Kekahi la mehana o ke kau ua hu ki mai la he Iliohae me ke Kekihipa i ka manawa hookahi i ke kahawai, i hoopau ia ai ko laua makewai. Ku iho la ka Iliohae ma kahi kiekie, a o ke Kekihipa hoi ma kahi haahaa i'alo o ke kahawai, ma kahi mamao mai ka Iliohae aku. Ua hoomaka ka Iliohae e hoonaukiuki kue aku i ke Keikihipa me ka ninau ana, no keaha la i hoohaumia ai oe i ka wai i ka mea kupono ole ia oe ke inu? Ma keia @ ana, ua weliweli loa ke Keikihipa. "Ao ike au," wahi ana, "pehea e hiki @ ia'u ke hoohaumia i ka wai, no ka mea ke ku nei au malalo ou, a aole hoi au i pu mai ke kahawai mai."

            "Ka," wahi a ka Iliohae. "E ka mea kolohe oe ia'u he makahiki i hala aku." "He oiaio,' wahi a ke Keikihipa, aole e hiki, no ka mea, aole hoopau au i hookahi makahiki o ko'u oia ana." Aole i loaa iaia kekahi mea e hoapono iaia, a piha loa ae lao Iliohae i ka huhu a me ka inaina nui; a hookokoke aku la oia i ke Keikihipa a kahea ae la me ka leo nui. "Ea i na aole oe, a o kou makuakane paha. Ua like oe me ka mea mahaoi e like me ia. Pela kana olelo ana, a holokiki aku la e haehae i ke Keikihipa hala ole. No ka mea, o ke kanaka ohumu, e waha hee no oia i mea e pilikia ai kona hoa launa; a pela hoi keia.

 

KA NENE ME KA HUA GULA

            Ua lawe mai kekahi luahine mai ke kahi hoa'loha mai, he manu nene, ka mea nana i hoohua mai he hookahi hua gula i kela a me keia la. Ua uluhuaia no ka loaa koke ole mai o ka waiwai a pau elike me ka hiki. A ua paa kona manao e pepehi i ka nene, a e lawe aku i ka waiwai a pau loa mai loko aku ona, no ka mea, aole makemake oia e hoohua pakahi mai i ka hua gula, i kela a me keia la. Nolaila pepehi iho la oia a i kona huli ana ia loko, loaa iho la iaia ka neo, a aole ka hua gula. Pela no, ina makemake ke kahi kanaka puniwaiwai a ke ka pake la ai e loaa hikiwawe iaia ka nui o ko na waiwai, eia kona uku maoli he nele loa.

 

KA ELEMAKULE A ME KANA MAU KEIKI.

            O kekahi elemakule, he nui kana mau keiki ponoi; he mokuahana mau nae lakou kekahi i kekahi. Ua ao pinepine ka makuakane ia lakou e noho malie, aka, aole hoolohe o na keiki Nolaila, ua kauoha oia i kana mau keiki e helemai imua ona, me ka lawe mai i kekahi pu-a laau, a kauoha aku la ia lakou e uhaki i keia pu-a laau. Hoao iho la lakou pela, aole nae i haki ka pu-a laau, no ka mea, ua naki ia a paa loa. A mahope, kauoha aku la ka makuakane e wehe i na mea i nakii ia Alaila, ua hoomaka na keiki e lawe pa kahi i na pauku laau, a hoao na keiki e uhaki i na pauku laau, a i ka haki ana o na laau, olelo ka makuakane ia lakou. "O i e kuu mau keiki, e nana i ka paa o ka nakii ia ana. I na makema ke oukou e hoohui a hoopaa ia oukou me na apo o ke aloha hohanau, i hiki ole i kekahi mea ke hoino ia oukou i na he nui kona ikaika. Aka, i na uha ki ia keia mau apo aloha, alaila, e maa lahi oukou mai na hoino mai.

 

KA LAAU KUKUI A ME KA OHE.

            Aia kekahi laau Kukui e kau ana maluna o ke kae o kekahi muliwai, ka mea hoi i puuhiia mai e ka makani ikaika, a haule ilalo. A ua hele aku kona mau lala ma ke kahawai e kahili ana me ka hookui ana i ka Ohe, ka mea e ulu koke ana ma kapa. Ua kahaha loa ka laau Kukui no ka nahaha ole o keia mea nawaliwali i ke puhi ikaika ia e ka makani; a me ka ahonui ole ua ninau oia ika Ohe. "Pehea la i hiki ai ia oe ke ku pela ma keia wahi e hoomalu ia oe meka hoeha ole ia e ka makani ino, ka mea hoi nana hoi i uhuki mai ka laau Kukui iluna me na aa." "Pono," wahi a ka Ohe. "ua hoomalu au ia'u me ka hana ana i like ole me kau hana. Aole hoopaakiki au ia'u me ke oolea, a me ka paulele ana mai ma ko'u ikauka. Ina ua puhi ikaika mai ka makani ina hua au i hoohua ai, a hookuulaula iaia, me kona ae ana i kona puhi ana mai maluna o'u. No ka mea ua ike au, aole hiki ia'u ke kupaa a kue i kona ikaika, ka mea nana ma ka aoao e ae e hookahuli mai ia'u.