Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 17, 28 April 1883 — Page 4
This text was transcribed by: | Manny Dacalanio |
This work is dedicated to: | for Crane Kam - RIP |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA NUTEPA
KUPKOA ME KE AU OKOA.
(1H@iia.)
N@ ka Makahiki……….$@ 00
Pono Mahina………..1 00
Dala Kuike ka Rula
POAONO, APERILA, 28, 1883
Paiia e Tbo@. G. Thrum, ma ka @alepai o ka
@@pepa Saturday "Press."
@@@ N THE PROMISED LAND.
S@@@@@@ School Bell.
1
Auhea, auhea na pua Hebera,
Auhea, auhea na pua Hebera
I paa a@ ma ka umu cena?
M@ @@ ka aina lai.
A ma maluna'e ka hui
A ma @ ma'una'e ka hui
A ma @ maluna'e ka hui,
Ma @ ma ka aina lai.
2
Auhea, auhea ke kaula Elia:
I @@ ae ma ke kaa ahi lani?
@@ @@@ ma ka aina lai.
A ma o maluna'e ka hui, &e.
3
Auhea, auhea o Daniela,:I p@a ae i ka lua Kona?
Ma o ma ka aina lai.
@ A ma @ @@
4
Auhea, auhea Maria aloha,:
A @we ma ka lua o Iesu?
Ma o ma ka aina lai.
@@@ A ma o @@.
5
Auhea, auhea o Setepano,:
I hailuku ia'e la no Iesu?
Ma o ma ka aina lai.
@@@ A ma o ae.
6
Auhea, auhea Iesu ke aloha,:
I @aa @ i k@ @@@ ma@@@@@
M@@ @@ @@@@@.
@@@@@@@ HAWAII.
___________
HAWINA KULA SABATI.
@@@@. 7 SABATI, MEI 13.
Kumuhana Ka hoolaha ana i ka Euanelio.
Pauku Baibala. O@@ 11: 19-@0,
19 Nolaila. o ka poe i hoopuehuia i
@@ @@@maau ana i puka mai no Setepa-
@@@ele no lakou a hiki i Poinike, a i
@@@@@@, a i Anetioka, e hai aku ana i
@@@@olo i na Ludaio wale no.
20 Kekahi poe o lakou, he mau ka-
@ @@ no Kupero a no Kurenaio kekahi,
@ @@elio o ka Haku o Iesu.
21 O ka lima pu o ka Haku kekahi
ma lakou: nui loa iho la ka poe i ma-
@@@@aku, a huli i ka Haku.
22 Kaulana aku la ia mea a hiki i na
@@@@@o o ka ekalesio ma Ierusalema;
@@@ na ae la lakou ia Barenaba e hele
@@@@tioka.
23 A hiki ae la ia, a ike i ka hoo=
ma@k@@@a e ka Akua, olioli iho la ia, a
@@@@kaika mai la oia ia lakou a pau, e
@ @@@li lakou i ka Haku me ka manao
@@@@@ o ka naau.
24 No ka mea, he kanaka maikai ia,
@@a hoi i ka Uhane Hemolele, a
@@ ka manaoio, a nui loa ae la ka poe
@ @a ma ka Haku.
25 Alaila hele aku la o Barenaba i
@@@@@, e imi ia Saulo;
26 A loaa iho la, alakai mai la ia ia i
A@@@oka. A puni no ko laua makahi-
ki malaila, e hoakoakoa ana me ka eka-
@@@ a ao mai la i kanaka, he nui loa.
Ma Anetioka i kapa mua ia mai ai na
@@@@@@na. o na Kristiano.
27 Ia mau la hele mai la kekahi
@@@ kaula, ma Ierusalema mai a Ane-@@ka.
28 Ku mai la kekahi o lakou, o Aga-
@@ kona inoa, hoike mai la, ma ka U@n-
@@@@@ w@ nui e hiki mai ana ma na ai-
@@ @ pau; a hiki io mai no i ke au ia
@@@@@@@ Kaisara.
29 A@@la paa ka manao o na hauma-
na o kela mea keia mea e like me
kona pono, e hoouka aku i ka manawa=
lea na ka poe hoahanau i noho ma Iu-
@@@
30 A ha io no hoi lakou ia mea, a
ho@@ka aku la na ka poe lunakahiko,
ma ka lima o Barenaba laua o Saulo,
Pauku Gul. p@ 21.
Manao nui. O ka euanelio, oia ka
haumana e hoolaha nui ia ana.
Na heluhelu la. 1. Oih. 8: 1-8,
2 Oih. 11:19-30. 3. Ep. 4: 1-32.
4. @Kor. 16: 18-38. 7. 2Kor. 8: 1-24
@ Oih. 20: 18-38. 7. @Kor. 8: 1-2
Mele. "Ala'e, ala'e na koa." Hoku
A@ Nani. p. 85
Pule i ala na koa a paio no Iesu.
Ka manawa. A. D. 40-44 paha.
Kahi ihanaia'i. Anetioka.
Na @lii Kelaudio Kaisa Eepera o
Roma, Herode Ageripa ke Kiaaina o
ludea.
KA WEHEWEHE ME KA NINAU ANA.
Noho iki Petero ma Kaisareia, alaila
hoi aku i Ierusalema. Hoohalahala
kekahi poeIudaio no kona ai pu ana
me ka poe i oki poepoe ole ia. Aka, i
ka wehewehe ana i ke kumu me ke ano
o kona ai pu ana, au pau ka hoohala-
hala, ho@pono no, a hoonani i ke Akua,
me ka olelo Oiaio, ua haawi ke Akua i
ko na aina e kekahi i ka mihi e ola'i/
Mok. 11: 1-18
Ka Haawina o keia la, ma ka p. 19
ka hoomaka ana.
NA MAHELE.
I Ka huli ana ma Anetioka. P 19
-@1. @@@@@@@@@@
No ka hoomaauia ma Ierusalema ma
mua aku i ka wa i pepehiia'i Setepano.
Mok. 8: 1-5. ua hoopuehu ia kekahi
poe haumana, a hele i Samaria, i Poini=
ke, i Kupero, a hiki i Anetioka. A aha
lakou i ko lakou hele ana?
Ia wai ka haiolelo ana? I na Iudaio
wale no mamua. A puka i Anetioka i
ko na Aina e, i na Helene, Poinike, he
aina ololi ia ma ke Komohana Akua,
120 mile ka loa, 20 mile ka laula. No
Suria ia wa.
E pili ana kona palena akau ia Turo.
Kupero, he mokupuni ia ma ke Kai-
waenahonua, aoao hikina. Ilaila i ha-
na ai o Barenaba, Anetioka. Ke ku-
lanakauhale nui ia o Suria. Ua kuku-
l@ia B. C. 300 e Nikatora, a kapaia,
Anetioka. mamuli o Anetioka, kona
makuakane. Ua puni i ka pa pohaku,
50 kapuai ke kiekie, 15 ka laula, 500,-
000 ka nui o na kanaka ma ia wa no
kela wahi, no keia wahi.
P. 20 Kekahi poe i hoopuehuia no
Kupero kekahi, a no Kurenaio kekahi.
Ma ka Akua o Aferika Kurenaio.
A hiki lakou i Anatioka, hai aku la
lakou i ka euanelio ia wai? i a Hele-
ne, oia hoi ko na aina e.
P.21 Heaha pu me lakou? A hea-
ha ka hua o ia haiolelo ana? Nui ka
poe huli a manaoio. Ka wa keia i hoo-
maka ia'i ka huli nui o ko na Ama e.
II Barenaba me Paulo ma Anetioka.
P. 22-26
Ua lohe ka ekalesia makua ma Ieru-
salema i na hana ma Anetioka. Aia
no Petero ma. A i akaka ia hana, a i
kokuaia ohi hoouna lakou ia wai ilaila?
P. 23 A hiki oia ilaila, a ike i na
mea i hania, pehea iho la oia? A hoo-
ikaika ia lakou e aha?
P. 24 He kanaka aha Barenaba? A
ua piha i ke aha?
A nui loa ka poe hea? Nani ka ha-
na a ka Haku.
P 25, 26. No ka nui o ka hana, kii
aku Barenaba ia wai e hele mai e do-
kua? Aia mahea o Paulo? Tareso, ko-
na wahi hanauea. A loaa, alakai oia ia
Saulo i hea? Pehea ka loihi o ko laua
noho pu ana ilaila? Heaha hoi ka laua
hana? Kaulana Anetioka no ke aha?
No ka mea, malaila i kapa muaia'i
na haumana a Iesu, ma ka inoa Kristi-
ano, oia hoi ka poe i hahi mamuli o
Kristo. Owai na inoa mamua? He
inoa maikai anei keia inoa hou?
He inoa hoino paha mamua. Aka,
mahope iho, ua lilo ia i inoa maikai a
hanohano. Na Karistiano oia ka inoa
o ka poe hoomana ia Iesu Kristo me
ka oiaio ma kinohi. Aka, mahope iho
ua maheleia ia poe. Ka poe Karistia-
no maheleia ia poe Karistiano lalau,
huikau na hoomana ia Iesu me Maria
&@.
Nui wale hoi ka poe Karistiano ma
ka inoa, aka, ma ka hana, he poe kue
ia Kristo, he poe enemi, he poe hau-
mana na Satana.
III Ka wi nui. P. 27-30.
Owai ka i hele i Anatioka ma ia mau
la? Mai hea aku? He poe wanana
keia, e hai e ana i na mea e hiki mai
ana, me ke ao aku a paipai aku no ia
mauy mea.
Owai ka inoa o kekahi kaula? Hea-
ha kana wanana? Ua hookoia i ke au
ia wai? Kelaudio, oia ka Emepara o
Roma, ke pani o Kaligula. Mai ka
mak. 43 a 45 A. D. ka loihi o keia wi.
Nui loa ka pilikia o na aina, o ma ka-
naka, o na Iudaio me na kanaka e.
P. 29 Heaha ka na haumana i hoo-
holo ai ew hana? Na haumana keia e
noho ana ma Anetioka. Ka hua keia
hooholo o ke Karistiano oiaio.
P 30 Akohoia owai nana e lawe i
keia manawalea i ka poe pilikia ma Ie-
rusalema? Na lunakahiko, owai lakou?
Ba diakono paha lakou, na puuku wai-
wai ekalesia. Na lakou e puunaue aku
i ka poe pilikia.
KA HOOPILI ANA.
1 Ka mana o ka Uhane Hemolele,
oia ka mea e pau ai ka hoohalahala me
ka hoopaapaa. I ka lohe ana, au hau-
le ka, Uhane Hemolele maluna o ko na
Aina e, pau ka hoopaapaa ana o na Iu-
daio me Petero.
2 Ka hua maikai o ka hoomaauia
na, oia kona lilo ana i mea e hoolaha-
ia'i ka e@anelio.
3 Ma kani i hui ai na haumana a Ie-
su, malaila lakou e hai aku ai i ka Iesu
olelo. Aole make e noho ekemu ole.
4 Ka lima pu o ka Haku, oia ka
mea e huli nui ai kanaka, oia hio ka
mea e ala'i ka poe hiamoe, ka poe i ma-
ke iloko o ka hewa.
5 Ka huli ana o ka poe hewa, oia
ka mea e olioli nui na hoahanau oia
io.
6 I nui na Barenaba, na mea maikai,
a piha i ka Uhane Hemolele, me ka
maoio, e hooikaika ana i na haipule
e kupaa me ke kanalua ole.
7 A ike na Barenaba ua nui loa ka
haha, e kii aku i mau Paulo e hele mai
e kokua a e hana pu a loihi, i nui ka
hana, i nui ka poe huli.
8 E lilo kakou i poe Karistiano oia-
io, aloe ma ka inoa wale no, aka ma ka
hua maikai ana.
9 E hoike i ke Karistiano oiaio ma
ke kokua ana i ka poe pilikia. Nana
Ia. 1:27.
10 E kolio ia kekahi poe e hele a la-
we aku i ke kokua i ka poe pilikia. E
ae ia poe e hele. E ku a hele a lawe i
ka auanelio, i k olelo a iesu i ko na
Aina e.
NA NINAU MAWAHO.
Mahea kekahi @i loihi? Owai ke
kaula nana i wanana no ia wi? Pahea
ka loihi? Owai ka i kokua ia iloko o ia
wa wi? Na wai hoi i kokua?
Mele "Mele Hosana." Hoku Ao
Nani. p 84
Pule i ku na pokii a mele Hosana.
Haawina no Mei 20. Oih. 12: 1-17.
---*---
HE MOOLELO EEHIA
---NO NA---
HANA HOOWELIWELI
--O KE---
TOWERA O LADANA.
---------
{Mai ka @@ni a ka mea unu@i moolelo o "B@-
reana ka W@@o Ole, a me Mahone & Koa."}
---------
BUKI I.--MOKUNA I.
KA MOIWAHINE JANE.
I ka Moiwahine Jane e kaalo ana
ma ke ala hulili hao e hiki aku ai i ko-
na waapa, oili ae la he wahi waa uuku,
e hoe ia ana e kekahi kanaka opio ki-
no pilalahi; ua aahu ia oia me ka lole
makue halepolepo, me kahi papale
kapu i humu ia o luna iho me ka lopi
keokeo ma ke ano kea, a hoea ana ma-
mua aku o na lalani waapa mu loa:
me ka manao ole ae i ke keakea ia mai,
a kaalo ana mawaena o na waa alii a
laua ana imua o kona alo Mamua ae o
ka hookaawale ia ana aku o au opio la,
aia hoi, e noho ana ma ka hope o ka
waapa kekahi luahine; ku ae la oia ilu-
na a hohola mai la i kona mau lima
imua o Jane. Ua aahu ia aia me ka
lole kupono ole; a o kona oho i hele a
keokeo, ua puolo ia iloko o kekahi pu-
lo'u lole; aka, o ka nanaina o kona he-
lehelena, he ouli ano e kai ike ia aku;
a o kona oiwi kulana, ua oi ae ia ma-
luna o kona kulana haahaa. Kaulona
pono aku la kona mau maka i ka Moi-
wahine, a pane aku la. " He alana he
alana!"
"Ua aponoia," wahi a Jane, me ka leo
oluolu.
"E malama ia oe," i pane mai ai ka
luahine." Mai hele aku no ke Towera."
"No ke aha hoi, e ka wahine mai-
kai?" I ninau aku ai ke aliiwahine.
"Mai ninau mai ia'u; aka, e lawe i
keia mau olelo a'u. Ke olelo hou aku
hei au, mai hele aku no ke Towera. Ke
hoohalua mai la ka pilikia iloko o laila
-he popilikia nou-no kau kane-a
me kau poe punahele a pau. E hoi,
oiai ka wa kupono; e huli hoi i ka ma-
lumalu o ka oiwi kino i Siona Hale. E
waiho aku i kena mau aahu alii-hoi-
hoi aki i ke kalaunu mai ka mea au i
lawe mai ai, a he mau la loihi a me ka
no'na hauoli ke loaa ia oe. Aka, i
ikaika kou mau kapuai a ee aku iluna
o kea waapa--komo aku hoi i na ipu-
ka pa o ke Towera--alaila, aole e maa-
lo hou mai he makahiki imua ou."
"E na kiai." I kahea ae ai ka Haku
Guilafoda Dudelem me ka hele ana mai
imua me ke kena ana aku kona mau
ukali, "e hookaawale aku i keia wahine
hehena a me kona kokoolua, me ka
hoopaa ana aki ia laua."
"E akahele, e kuu haku aloha," e
hiki olé ai ke pale ai; "au olalau ka lu-
ahine."
"Aole au i olalau e ka lede," i pane
mai ai ka luahine; "aka, ua hoano eia
nae au a ano like me ia."
"E hiki anai ia'u ke hoomaha aku i
kou mau kaumaha?" i pane aku ai o
Jane me ka leo oluolu.
"Aole ma kekahi kumu e ae, aka, o
ka hooko wale ana no i ka'u kauoha,"
wahi a ka luahine. "aole mea e ae
a'u i makemake ai, o ka lua kupapau
wale no."
"Owai la oe i aa ai e kamailio me
keia mau olelo imua o kou Moiwahi-
me?" i pane aku ai ka Haku Guilafoda
Dudele me ka huhu.
"Owau no o Guinora Beraose," wa-
hi a ka luahine i pane aku ai, me ke
kaulona pono ana aku o kona, mau
onohi maka maluna ona me ka hooma-
kue; "he hani keiki au a makua hoo-
kama hoi no Heneri Semoura, Duke
hoi o Somaseta, a haku hoopakele o
Enelani, ka mea i haulehia ma ka ama-
na oki poo, mamuli o na hana kalohe
a kou makuakane."
"E ka wahine," i pane aku ai ka Ha-
ku Guilafoda me ka leo kalakala; "e lo-
he oe ano, ke kamailio nei oe i ka ho-
pena o kou ola ana."
"Ua ike no au ia mea." wahi a Gui-
nora; "aka, aole nae ia he mea nana e
keakea ma ai ia'u. Ina e ko ka mea
a'u i kau nui ai, oia ka hoopakele ana i
ke ola o ke ka@@alei opio, ka mea hoi a
na hana a kou makuakane i hookau ai
maluna on a me ka manaonao nui no
kekahi poino weliweli; no'u iho, aole
o'u hopohopo no ka haawina e kau mai
ana. O keia mau olelo a'u, ua ike
mua au, e hekau iho ana na hoopai
weliweli maluna o'u a maluna o ka'u
moopuna nei ma kuu aoao. Aka, in a
o ka'u olelo hope loa e puanan ae ai me
ke ola o keia keiki," wahi a ua luahine
nei i pane ae ai, me ke kau ana iho o
kona lima iluna o ka poohiwi o ua opio
la, a ku ae la oia iluna, "ke puana hou
ae nei au, ua hoohalua ia kona ola."
"E wehe i kou papale e ka opio
imua o kou Moiwahine," i pane mai ai
kekahi o na koa me ke pale ana ae i
kona papale kapu me kekahi laau.
"Aole oia ko'u Moiwahine," i pane
aku ai ka opio me ke kuoo. "No ka
Moiwahine Mere au ka mea a na Lani
i apono ai."
"Hawau, e Kiliipeka!" wajo a Guio-
nora.
"He kipi! he kipi! "i hooho like ae
ai na leo he lehulehu wale,"--e hopu
aku ia laua,"
"Mai hoeha aku ia laua, aka, e hoo-
kuu aku ia laua me ka lanakila." wahi
a Jane me ke ani ana a kona lima.
"E o'u mau haku, ina kakou."
"E hoolohe mai ia'u, e ka lani ke
alii, mamua ae o ko'u kaawale ana mai
iou aku, ke hoike aku nei au ia oe, ke
hele nei oe i kou halepaahao, aile i ka
halealii. E nana i ke ao e lele ino nei,
me ka uila e olapa ana mailoko mai o
laila; mamua iki iho nei, ua kalae a lai
maikai ka lewa, aka, i kou hoea ana
mai nei, ua hoomaka mai la e hakuma-
kuma eleele me ka panopano, he ouli
ia e hoomauhakala ole ia ai."
"A o oe hoi, e Haku Guilafoda Du-
dele," i hoomau aku ai o Guinora i ke
kamailio ana me ke ano kakna, "ua
panai pu aku oe i kou leo me kou ma-
kua hoopunipuni, ma ke alakai ana i
kau wahine, e ae e lawe i ke kalaunu--
mai manao'e lilo ana oe i hookele no
ke aupuni--a mai manao o ka mana
hookolokolo nou ia. He wahi kii paani
oe iloko o na lima o kou makuakane;
a i kou wa e hooko lea ai i kana mau
hana, alaila, e kaiehu koke auanei oia
ia oe ma kahi e--a i ole, haawi mai ia
oe i ka mana hookahi e like me ia i
haawi ai ia Haku Semoura, me ka ha-
ku hoopakele o Enelani, ma ka maka
oi o ke koi lipi --a i ole, me ia i hana
aku ai i kona oi, ia Edewada Eono,
ma ka hani ana i ka laau make."
"He mau olelo pili kino keia," wahi
a Haku Guilafoda i pane aku ai; "e la-
we koke auk iaia no ka halepaahao,"
Aole loa pela, e kuu haku aloha,"
wahi a ka Moiwahine Jane. Aole anei
oe i hoomaopopo, o na hewa ana i ha-
na ai, oia ka mea nana i hoano e i ko-
na noonoo? Ua paulele oia i ka hoo-
manao ana i ka haku hoopakele o Ene-
lani. Ina o ko'u nohoalii e hooia mai
i ka hopena e like me kana i hoike ai,
a'u hoi e manaoio nei he oiaio, aole
loa ia e hoailona ia me ka weliweli. O
ka'u hana mua, oia ka noho launa alo-
ha ana. E ka wahine hune, e lawe
aku i keia komo lima, a i kou wa e ne-
le ai i ka hoaaloha ole e ninau i ka Mo-
iwahine Jane."
Lawe aku la ka luahine i keia maka-
na kumukuai nui, a hiolo mai la na
omaka waimaka ma kon mau papalina,
a kukuli iho la oia ilalo iloko o ka waa-
pa me ka palulu ana ae i kona maka
me kona mau lima. I keia wa, ua hoe
ia aku la ka waapa me ka awiwi nui e
kana moopuna, oiai na leo hooho hauo-
li o ka lehulehu no na hana kokua a
Jane a me kona ola; ka mea hoi i me
nemene ole iaia iho, e palulu ae iaia
me na uhi kilaka o kona waa alii.
I keia manawa ke uia nei ka leo o
ka hekili, a ke aneane nei ka ino e ha-
ule iho, oiai, ua haakokohi paa loa ia
ka lewa me ka pouli; a i keia wa no, e
kio-e pau ana na hoewaa o ka huakai
waa alii i ka mapuna wai o ka lakou
mau hoe, a e pakika ana ka halelana
alii me kana mau ukana ihiihi iluna o
ka iliwai me ka palamimo. A iloko o
na minute pokole, ua hoea aku la ka
huakai auwaa i ka paehumu e lele aku
ai na ohua, aia ka ipuka pa o ka To-
wera, a ko,o aku la ke Aliiwahine opio
iloko o laila, me ka hookipa ia ana mai
e ke Duke Northumberland a me ko-
na poe kanaka keikei i hele na ole a le-
na; me me ka hoohanohano hoomaau-
ea ia ana e na wahi mano koa me ka
hulali o ka lakou mau eleu, a i kukai
pu ia mai e na poe pana pua.
* * * * * * * *
E ka mea heluhelu, maanei, e hoo-
kuu mai i ka mea kakau i ke kapae ana
ae i kekahi mau olelo e hoohala mana-
wa wale ai; a hookaulua ai ka nee ana
aku o ka moolelo imua; oia na wehe-
wehe ana i ke ano, ke kulana, na hana
a me na ouli o na hana a ka lewa, na
hiona hoi o ke Towera a me na kahiko
aahu o kela a me keia o ke Towera; ua
laws no ka make make me na mea i
hoikeia mahope ae nei, a ua like me ia
na mea i kapaeia; nolaila, e nee aku
kakou a kikoo aku i na mea o mua.
MOKUNA II.
I ka pau ana o na hana hooalohaloha
ma ka ipuka pa ke o Towera, ua hookipa
ia aku la ka moiwahine Jane i ke Du-
ke Northumberland iloko o kekahi mau
wahi pupupu hale, o ke au kahiko iloko
o ke Towera, ma ka aoao hema hikina
o ka pakaua Tewera. O keia mau
hale a ka moiwahine Jane e hookipa ia
nei, oia no ka halealii o na moi aimoku
kahiko o Enelani; a iaia e hele ana no
keia mau hale, e alo ana oia iwaena o
na lalani kanaka i kukulu ia ma kela
me keia aoao me na kakaka a me na pua
a me na laau ihe. O na paia o ka pa-
kaua, ua hoopuni ia me na kanaka e
paa ana i na laau palau a me ka pololu
a me ka lakou mau maka ihe e anapa
i ka la.
O na hulili a me na puoa o Kamaki
Towera, a malalo iho o laila, e ike ia
aku ka ipuka pio pohaku akea eleele o
ka Ipuka kipi, a piha-u me na kunia-
hi nunui; a ke kaulon@ loa aku i ka
ipuka komo o ke Towera Koko, oiaio
e hoike mai ana kona mau niho hao.
me he mea la, ua makaukau no ke ale
ana i na pio i hali ia ae mawaena o ka
ipuka komo poino ma o iho ona,
e hoike mai ana kona mau hiona, o ka
ili aina akea me ka uliuli ma ke alo iho
o ke Towera Keokeo, ua piha me na
puali koa. O keia mau hoomakaukau
ana i keia mau mea no ke pale ana
aku, ua hoolala ia e ke Duke North
umberland; me kona manao e hoea mai
ana kekahi kuee haunaele nui mai ko-
na mau enemi mai.
Aia hoi, he poe okoa e ae no kekahi.
e hoomaopopo ana i keia mau hiona o
ka manawa he nawaliwali a ua nele i
ka ikaika; iwaena o keia poe, o Simona
Renada kekahi. "ka haku duke o
kaua, ka'u i ike aku nei," wahi a Rena-
da i pane aku ai i kona hooaaloha ia
De Noailles;" ea maku honua aia i ke
Aliiwahine Mere mamua o kona ma-
naoio ana no kaua. O ka leialii i kiai
pono loa ia, aole ia e lilo i mea malu-
hia ai nona, oia hoi, "aohe malama i
nele ole i ka pau i ka iole." Ma ka
ipuka nui o ka pa i komo aku ai oia
iloko o ka Towera i keia la; aka, in a
oia e haalele aku ana ia wahi, alaila, o
kona komo elua ana auanei, ma kela
mau anuu alapii ma o," wahi ana, iaia i
aui ae ai a nana pono aku la i ka ha-
mama mai me ka pouliuli o ka Ipuka
Kipi, oiai lakou e maalo ana ma ia
wahi ia wa.
I keia manawa, ua hiki aku ka hua-
kai a ke Aliiwahine Jane i ka halealii i
hooakaukau ia nona. * * *
a mahope iho o na luana nanea ana no
ka manawa loihi, nonoi aku la ke Du-
ke Northumberland i ka oluolu o ke
Aliiwahine e hooluolu iaia e hiamoe no
ka wa pokole, mamua ae e hiamoe no
ka wa pokole, mamua ae o kona hele
ana e kuka ou me kona mauy makaai-
nana maloko o kekahi keena akea. Ae
aku la oia me ka hauoli ke noi, a haa-
lele iho la i ke keena a lakou e luana
ana, i ukaliia e kona mama a me kona
mau hai-a wahine a nalo aku la i loko
o kekahi keena okoa.
I kona nalo ana aku, ua muimuiia
mai la kekahi mau hoa o ka aha kuka
alii imua o ke Duke Nothumberland
me ka ninau ana mai i kekahi mau mea
a lakou i manao ai, aka, ua pane ia aku
la ka lakou ninau ma ke ano pokole, i
mea e hoopokole ia ai na kukai olelo
ana me lakou; peahi aku la ia he elua
mau aliikoa e hele mai imua ona, a
hoouna aku la ia laua i ke kauoha ma
na wahi like ole. Alaila, haliu ae la
oia i ke Duke Sofoloka, ka mea e ku
kokoke ana ma kona aoao, a lilo aku la
laua iloko o na kukai olelo ana me ke
kuhohonu.
Ua hoomaopopo koke ia aku ka laua
mau mea e ohumu ana, me ka pihoihoi
no ko lakou pakele aku, oiai, i keia wa,
ua akoakoa koke ae la ka aha o ka poe
manao kue a noonoo, ma ke ala hea
aku la lakou e hele aku ai. E hoike
kue akea ana kekahi poe o lakou i ke
Duke Northumberland, e awiwi ana ke
kahi poe e hoopau i keia akoakoa ana,
a o kekahi poe hoi, e hoopau wale ana
i ko lakou mau manao, a o ke koena
aku, he hilinai paa ko lakou, aole o
Northumberland e lawelawe ana e ha
na i kekahi mea kue i ko lakou make-
make, nolaila, sole kahua no ka hopo-
hopo a me ke kanalua.
Iwaina nai o keia mau mano like
ole, hoike mai la o Simona Renada i
ka manao i akioma mua ia e ia. "he
akaka lea," wahi ana i ka aha kanaka e
hoopuni ana iaia, "au hoolalelale ia ka
noonoo o ke Duke, a ke hakilo nei oia
e loaa iaia ua mea la. O ua mea la
ana e pula kaumaka nei, mahope no
kakou ike; nolailam e hilinai mai oukou
ia'u, a e apahu ole ia auanei ko oukou
mau poo mai na ki poohiwi ae."
(Aole i pau.)
--------*--------
MOOLELO O KA HALAWAI A
-----
KA AHAHUI KULA SAMATI O KA MO-
KUPUNI O OAHU.
Halawai ka Ahahui Kula Sabati o
Oahu ma Ewa, Aperila 11, 1883. Ko-
hoia o Rev. S. Waiwaiole i Lunahoo-
malu, a o E. S. imoteo i Kakauolelo.
Hoomaopopoia na lala i hiki ami.
KULA SABATI KAHU ELELE
Kawaiahao -------- D.L. Robinson
Kaumakapili -------- S H. Oni
Kalihi & Moanalua -------- P.H. Nawahie
Ewa S.P.K. Nawan J.k. Kaanaana
Waianae -------- --------
Waialua -------- --------
Kahuku -------- E. Kale
Hauula & Kahana -------- Bill Uhuuhu
Waikane -------- Kaoheloahi
Kaneohe -------- Kia
Waimanalo -------- Mahoe
Apo ka Aha ia R. Hapuka a me G.
B. Meheula mai Kauao mai imau ho@
kuka.
Koho ka I. H. i ke komite imi ha-
na. Rev. J.@N. Paikuli, Kia, Uhuuhu.
Hoike a ke komtie Imi hana: 1 Na
hoike a na kahu a ma na elele o na Ku-
la Sabati. 2 Ka hoike hui o na Kula
la Sabati. a Ka hoike hui o na Kula
la Sabati ma ka malama o Iune 0 1883
ma Honolulu. 3 Na hana e holo po-
no ai na Kula Sabati. 4 Na haawina
no ka waihona o ka Ahahui Nui. 5
Ke koho ana i na komite no ka ahahui
Nui ma ka malama o Iune 1883
. Hapaiia ke kumuhana mau. Helu-
helu mai o D. L. Robingson, S.H.Oni,
P. H. Wawahie, E Kale, a me Kia i ka
hoike o na Kula Sabati.
Ma ka noonoo ana i ke kumuhana,2,
ua apnoia ka hoike hui o na kula Sa-
bati a na kela a me keia Kula Sabati e
malama i ko lakou ola.
Ma ke kyumuhana 3. ua hooholo k@
Aha e hoahu i puu dala kuloko ma ka
waihona o keia aha, i $250. a ua koho
ia o Henere Wlakahauki i Puuku.
Koho ka L. H. i komite e mahele ai
i keia puu dala mawaina o na Kula Sa-
bati. J. N. Paikuli. Kia. Bill Uhuuhu.
Hoike a ke komite: Kula Sabati o
Kawaiahao, $45. Kaumakapiii, $45.
Waianae, $25. Waialua, $20. Ewa, $45.
Kalihi & Moanalua, $20. Kahu-
ku, $10. Hauula, 0. Waikane, $15.
Kaneohe, $25. Waimanalo, $10.
Hapaiia ke kumuhana@, kuka ka
Aha a hooholoia, e makaala na Kula
Sabati i koe e awiwi e hoopau i ko la-
kou haawina.
Noonoo ka Aha no ke kumuhana@,
a apono loaia ke kumuhana. Kohoia
o S. H. Oni i komite hoike no na hana
o na halawai o keia Aha, a ia D. L.
Robinson ka hoike o na hana o na Ku-
la Sabati.
Heluhelu mai o D. L. Robinson he
Olelo Hooholo. Ke haaw aku nei ke-
ia Aha Kula Sabai i ko lakou hoomai-
kai nui i ka Ekalesia a me ke Kula Sa-
bati o Ewa, no ko lakou malama pono
ana i na mea e pono ai ke ola.
Ua heleheluia ka moolelo a aponoia.
E. S. TIMOTEO
Kakauolelo.
--------*--------
HE UI MISIONARI.
--------
RULA BAIBALA NO KA MANAWALEA.
1 Heaha ka Iesu i olelo ai no ka ha-
awi ana? Ua oi aku ka pomaikai o ka
haawi ana'ku mamua o ka loaa ana mai.
Oih. 20:35.
2 Owai ka ke Akua i aloha ai ke ha-
awi aku oia? Aloha ke Akua i ka mea
i haawi oluolu aku. 2 Kor. 9:7.
3 Ua loaa pehea ia kakou? A e ha-
awi aku pehea? Ua haawi waleia mai ia
oukou; e haawi wale aku oukou. Mat.
10:8.
4 Pehea ka nui ke haawi aku? O ke-
la kanaka keia kanaka me ka makana
ma kona lima, e like me ka pomaikai a
Jehova kou Akua i haawi mai ai ia oe.
Kan. 16:17.
5 Heaha ka palena lalo o ka haawi-
na? E haawi io aku no au Nou i ka ha-
paumi o na mea a pau au e haawi mai
ai ia'u. Kin. 28:22.
6 Ma ke aha e oluolu mai ai ke Akua
i kau haawina? Ma ka haawi ana e like
me ka mea i loaa mai, aole me ka mea
i loaa ole mai. 23 Kor. 8:12.
7 Ma ke aha oe e hoonani aku ai ia
Iehova? Makou waiwai, a me na hua
mua o na mea a pau i loaa ia oe. Sol.
3:9.
8 Haha ka olelo hoomaikai i ka
mea i haawi aku? Alaila, e hoopihaia
kou waihona waiwai a hu. Sol. 3:10.
9 Heaha ka olelo no ka mea i mana
walea aku i ka mea ilihune? O ka mea
manawalea aku i ka mea ilihune, haawi
aku oia na Iehova, a o kana mea i ha-awi ai, na kela no e hoihoi mai iaia.
Sol. 19:17.
10 Pehea e haawi aku ai? E like me
ka manao ana o kela mea keia mea ilo-
ko o kona naau, pela ia e haawi aku ai,
aole me ka minamina, aole hoi me he
mea la i auhauia. 2 Kor. 9:7.
(Aole i pau.)
--------*--------
NA LETA MA KA PAKAUKAU.
--------
Kau e J. W. Kaluaokahaku o Paukaa.
Hilo, Hawaii; kau e I. S. Keaniani o
Kawaihae-uka, Hawaii; kau e Pomaikai
o Waiohinu, Kau, Hawaii; kau e I. D.
Iaea o Paia, Hamakuapoko, Maui; kau
e J. Makaikai o Kona Akau, Hawaii;
kau e H. Pareka o Waimea, Oahu; kau
e J. Nalua o Kawaiahao, Honolulu, Oa-
hu; kau i Kaleikumahoa o Kakaako,
Honomumu Oahu, e ikeia no ko oukou
mau manao pakahi malalo o ke poo
mau e like me ka makou e hoolaha mauy
nei.
Kau manao e J. Paakaula au i hoo-
una mua ai ia makou; kau kumumanao
e J. N. Kamoku, kau e S. K. Kaihu-
mua, kau e J. W. Kealo, ua kapai loaia
e makou, oiai ua ike makou aole e loaa
ana he malamalama a nuhou hoi i ka
poe e heluhelu ana ia mau manao.
Kau e J. S. Kalana, ua kapaeia.
Kau kumumanao e J. Paulo o Mo-
lokai, a loaa he kowa kaawale, alaila,
hoopukaia aku.
--------*--------
O ka luawai auau kaulana o Waika-
halulu, ka luawai ia kahi e bapetizo
luu ia ai ka poe a pau e ake ana e lili
i hoahanau Moremona o ka hoomana
o na la hope. Ua kupuni na kanaka
a puni ke kae o ka luawai he mau ha-
neri ka uni, alaila hoomakaia na hana
a i ka wa e hooluuia ai kekahu mea a
ea ae oia iluna, @oke keia poe kanaka
i ka buro, a i kekahi wa ua lilo na ha-
na me he mau hana lealea la.
--------*--------
I ke ahuahu o keia la e weheia ana
he Aha Mele Nui ma ka Hale Mele
Hou, malalo o ka hooponopono ana a
na Alii, no ka pono a me ka pamaikai
o ka Makia o ke Aupuni he "Hooulu
Lahui, E akoakoa nui ae e na maka-
maka a hoopiha pono iho i na noho.
--------*--------
Ua wehe ae kekahi mau Pake he ke-
ena imi haa no ko lakou mau oiwi ho=
okahi ma ke Alanui Maunakea.
NA HOOLAHA.
------------------------------------------
ASA KAULIA,
LOIO A KOKUA MA KE KANA WAI
------------------------------------------
Jno. Lota Kaulukou.
LOIO A HE KUKUA.
------------------------------------------
W. O. SMITH,
LOIO: LOIO:
Helu@@ Alanui Kalena. H@@@@@
------------------------------------------
W. L. HOLOKAHIKI.
He Loio a he Luna Hooia@o Pa@@@@@
K@@na Wehe@@@@@@@ @@@@
------------------------------------------
SAM. L. KAWELO.
LOIO @@
E noho mau ana m@ @@ @@@@
Honolulu Oahu. @@@@
-------------------------------------------
SAML. K. KAEO.
LOIO: LOIO
E@@@@ no ia ma @e K@@@@ @
l@kou mauka @@@@@ @@ H@@@@
@@@ @@
--------------------------------------------
A. ROSA,
(AKONI.)
He loio a he Kokua ma ke Kanawa;
A he Luna Hooiai@ P@@@@@@ @
aia ma ke K@ena o ka L@@@ @@@@@@
@@@@ @@@.
--------------------------------------------
S. B. DOLE,
He Loio a ke Luna H@@@@ @@@
-----
KEENA HANA @Ma Alanui K@@
--------------------------------------------
CECIL BROWN.
Loio a ke kukua ma ke K@@@@@@
-----
A he Agena no ka H@@@@@@@ @ @@ @
no ka Mokupuni o Oahu,
Helo 8 Kaahumanu, Honolulu, H.P.A.
----------------------------------------------
Richard F. Bickerton.
@@@@@@@
Loio a he Kokua ma ke K@@@@@@@
Keena hana Helu @3 Alanai K@@@@.
Elua puka ma @ aku o @@ @@ @@@@@@
-----------------------------------------------
JAMES M. MONSARRAT.
{MAUNAKEA}
Loio o he Kokua ma ke Ka@awai.
-----
A HE LUNA HOOIAIO PALAPALA
Keena hana lanui Kalepa.
Jan. 3, 188@.
----------------------------------------------
KALE KULIKA,
Luna hoo@a@o
PALAPALA KUAI, MOLAKI
A ME NA PALAPALA 222 2222
-----
Luna H@@@@@@, Palapala @@@@@@@
Haku a me na Kauwa, @@@ @@@
Palapala M@@@.
Ma ke kihi o ke Alanui Moiwahine me K@@@ @@
kulanakaauhane o Honolulu, @@ @@@@@
@@@@
----------------------------------------------
C. C. COLEMAN,
Amara a he mea hana Mekina
Kapili Kap@ai H@@ @@@.
A ME KA
Hana ana Kaa Lio, etc.
Halo Hana Ma Alanui Alii.
@@@@@@ @@@
HALA TELA HOU@
KAUKAIWA
Helu @@. Alanui Nuuanu,
KOKEKE I KA @@@@@.
Iune @@ @@@@. S. H@MEEKAPU.
ANA AINA! ANA AINA
Frank Pahia a me
Samuel M Kaaukai.
Keena Hana-Aia Ma Alanui @@@@
Ke loa ka Uwapo o Hooliliamanu.
@@96 @@
----------------------------------------------
MAKEMAKEIA.
Ua makemake ia ka poe mea @@@ @@
MALOO a me na ILI BIBI, a @@@@ @
na ILI MIKO o na ano a pau, e @@@@@
kou i ke KUMUKUAI KEIKEI LOA
kakou Makeke.
C. BREWER & CO. (B@@@@@M
Joseph E. Wiseman,
LUNAHOOPONOPONO O NA WAIWAI PAA
--A ME--
Luna Imi Hana.
Helu 27 Alanui Kalipa, Honolulu
-----
Luna Hoolimalima no na Rumi, na H@@@@@
Luna Kuai me Hoolimalima o na @@@@@
Paa ma na wahi a pau o ka P@@@@
Luna imi Hana no ka poe a pa@@ @@@@
i ka hana ole ma na wai a pau i @@@@@
makeia ma kekahi mokup@@@@
ka Paeaina.
@@ N. B.-- Na Palapala Hoolimalima @@
naia me ka eleu; e ohiia na @ila A@@@ @@@@@@
Kalepa me ke el@u a me ka @@@@@
Unuhiolilo a me na Maheleolelo ana, @@
koia me ka maikai. O na kauoha @ @@
kamilio ana maloko o na le@a no ke@@@@
hana maluna ae, e hookoia me ka eleu @@@@
@@@@@@
--------------------------------------
UA MAKEMAKE IA
NA ILI BIPI,
NA KIWI BIPI,
NA IWI BIPI,
E haawi ia no ke kumukuai keiki@@@ @@@
you makeke nei e
H. HACKFELD & CO.