Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 7, 17 Pepeluali 1883 — HE MANAO NO KAHI HOA NO KE KULANA O KE AUPUNI. [ARTICLE]

HE MANAO NO KAHI HOA NO KE KULANA O KE AUPUNI.

(Kakau la no ke Kuokoa.) He mau la i aui ae nei, ua ike au i na manao a pau o kuu maii hoa alo inea o ua aina kulaiwi nei e walaau ana, a ua nui na leo pihoihoi o ka lahui mai o a o. I kuu . n-oia ana, a imi, a huii i ke ano o keia mau mea, ua hooholo au iloko iho o ko'u lunaikehala e pane e like me ka ike ake Akua i haawi mai ai ia'u, oiai au e ola ana Nona. Oia wale no ke kahua a me ka palekaua e hiki ai ke paio no ka pono, ka lanakila, ke ola o ka lahui a me ka Noho Alii. O ka hae e kau nei maluna o keia manao, oia hoi: "Ke kulana oke aupuni.," oia kekahi o na ninau nui a koikoi e pahola nei iwaena o kuu lahui mai oa o, ana keia ninau e hoaleale i ka moanawai (ike) o na hoku hele o kuu aina hanau, ka home o na kamahele mai na welau mai oka honua. Na keia ninau i hookuee i ka noho maluhia ana o na kupa o. ka aina a me na kamahele mai na aina mamao mai. Ua nui na paio ana no keia ninau ma na maka kiia, a me ka hakoko ana he alo a he alo, me he mau naita la e paio ana no ko laua ola iho. Aka, oka mea kahaha loa nae, o ka paio ana o na kupa o ka aina iaia iho, a o keia paio ana, e f ana_ua mokuahana ke aupuni īaia mo. Na keia mau kahoruca i hoike mai ia kakou, he elua mahele o ka lahui e ku nei i keia mau la, oia hoi ka mahele o ka poe e koi ana e hoopau ia kekahi o na Kuhina, a o ka iua o ka maheie ona kokua i ka hoomau aku. • Ua nui na paio rna no ka hoopau ia o na Kuhina, a ua hoala ia he mau haiawai maiaio o keia kumuhana, aka, aoie nae he wahi pomaikai i ioaa mai ma ia hana ana, a ua like ia me ka opala i puehu ika makani. Aoie 110 he pono ia'u ke*hoopau manawa ma ka hoike ana imua o oukou i ke ano nui a koi-

koi o keia ninau, no ka mea, ua ike pono oukou a pau, he mea keia e pili ana ike ola oka lahui. I keia wa oka paio ana o na kupa o ka aina no "ke kulana oke aupuni" e nee nei, ua ike ia ka ikaika ma na aoao a elua, ka hoopau a me ka hoomau aku. I na la mua no o ka noho ana o keia Aha Kuhina, ua hoomaka mai ka uouo o kekahi hapa o keia lahui, a mai ia mau la mai a hiki i keia hora, aole no i pau ke kupikipikio ana o na ale huhu o ka noho ana o ke aupuni, e hoike | ana ua kaikoo loa. Me he aniani kilohi ala imua o kuu lahuī kakaikahi keia mau kahoaka pahaohao e maalo nei imua o ko kakou mau kii onohi, e like me na hoku hele iloko o na pohai lani |o ka lewa iuiu mamao loa. Ke walaau nei kakou no keia kumuhana ano nui o ka manawa, a ua hiki aku keia leo imua o ke kiekie o ka Noho Aiii, aka, aole he mau hoikeike i loaa mai ia kakou mai ka Noho Alii mal Na keia nele o kakou i na hooia mai ka Noho Alīi mai no na mea e pili ana i na hooia no keia leumuhana, e piii ana i ka

hae o ko kakou ninau "Ke kulana o ke aupuni i keia wa. n Heaha ke knmu o ka neie i na hooia mai ka Noho Alii mai ? ka mea a kekahi mau puuwai aloha aina a aioha lahui e paio mau nei no ka ea o ko kakou aina a me ke Kuokoa o ka Noho Aiii o Hawaii ? Ua iilo ka hana a keia mau Kuhina i mea e hoehaeha mai ai i ka manao o na puuwai aloha aina mai o a a Ua maopopo no ia kakou he ekolu mau mana nui iloko o ke aupuni, oia ka Mana Hooko, Mana Hookolokolo a me ka Mana Kau Kanawai; o keia mau Mana ekolu, ua like ia me kekahi kauia kaakoiu paa loa, aok hoi e hikiwawe koke ka moku; aka, ina ehooko ole keia mau Mana a o kekahi ]>aha oia raau Mana i ka makemake o ke kahua o ko lakou lilo ana i mau alakai no ko lakou aina, alaila, o ka hookaawale waie aku no ka pono mai kona |ūli ana mai me na niaawe < koe | Ina e moku kekahi manamana lima|

\o ke kanaka. aoie auanei e nek ka pu ni o kona kino i ka eha; peh no kakou | i keia mau la, ua puniko kakou aupuni I i na waiaan a me na paio ana no keka |hi aiakai aupani i keia mau la e nee ! nel Oka mea pono wale no e ola kela eha i pau ai ka pilikia oia kanaka, ina oia ka hooiaio ana no kela kanaka, aiaila. pehea ke aupuni ? i4 I ka wa e holo ana kekahi Kapena maluna o kona moku mai Ladana ae no Nu loka, a i kona holo ana, ike iho la ia ua poino ke kauwahi o kona moku, a he poino hoi e pilikia ai na a pau 0 luna o ka moku/' a heaha ka hana kujx>no iaia e hana i i pakeie ai na mea a pau o luna o ka moku ? Aole anei o kana hana kupono wale no, ka imi i mea e pau ai keia pilikia,«a i palekana ai na mea a pau maiuna, mai ka poino pn ana me ka moku. Ina e hoomaka ana ka a ana o ke ahi iwaena o kekahi home, alaila, o ka hana pono wale no, e kinai ia kela ahi, oiai oia e hoomaka ae ana, no ka mea, ob wale no ka wa kupono e kinai ai. aole hoi e waiho a palahalaha loa ae kona a ana. Oia mau hana ana, he kalaiaina naauao ia, a he alakai aupuni noeau hol Eia imua o kakou i keia mau la kekahi a ke Kau Ahaoleiō o ka ]«. h. rS$2 i hooholo ai, oia ka Poni ana ina Moi o Hawaii nei, a he hana hoi i ike mua ole ia ma Hawaii neL Aole no }xaha e hiki ke ahewa nui ia ka Poni Aiii i na he lealea. wale iho no no ka Moi a pau ae, me ka ili ole mai o na haawe oia hana maluna o ka lehulehu. O ka hookaumaha mua e loaa ana ia kakou no keia hana. oia no ka haule ana o ko kakou inoa maikai, ma ke ano he aupuni noonoo maikai, a he hana no ke au naauao. Ua kauiaua ko kakou aupuni, aoie no ka nui o ka aina, aole no ka nui o ka waiwai, aole no ka nui o na kanaka, aoie no ka hookelakela hanohano ma na hana hoohiehie o waho, aka, ua kaulana ia no na hana pono, a me ka hooholo mua ia o na haIna o ka aina ma ke ano pololei me ka | hookiekie. ole. Aka, heaha la auanei | ka manao o ka poe naauao liia na aina ! e no keia hana Poni Alii ? Ua maopopo ka nui o na hemahema ! o ka aina ma na hana kuloko, eia nae ke hoolilo nui nei ke aupuni i ke daia i kekahi hana ho'iho'i oie mai i na lilo, malalo o ka hookeie ana a keia Alia Kuhina e noho nei i keia wa. Ua maopopo loa no hoi, aoie e oi aku ana ka hanohano oka Noho Aiii imua o na maka oka poe kiekie o na aina e maj muli o keia hana. | Aoie e hiki ke kuhikuhi ia kekahi pomaikai hookahi e ioaa mai ana i ke |aupuni a makaainana; he nui ioa na hootflcfaha, a e ili mai no maluna o na makaainana. Na ke kau Ahaolelo e iiiki mai ana e hoikeike mai i na mea 1 oi ae mamua o keia mau hoakaka ana, aka, ua loaa nae hoi he wa no kakou e kaana pono iho ai i ko kakou kulana aupuni i keia manawa a kakou e noho nei. Ke hopki nei au, a loaa ia'u he wa kaawale, e pane hou no au; a na ke Akua e kiai ia Hawaii nei no ka manawa pau ole. E. W. Sonweli~ Honoluiu. Feb., 9, 1883.