Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 5, 3 February 1883 — PANE IA JOS. W. POHOLALO. [ARTICLE]

PANE IA JOS. W. POHOLALO.

E ka Nupepa Kuokoa e: Alohaoe; Ua ike au i na manao o Jos. Kahoopaa e pee nei malalo o kana kipuka ili hoohei bipi, me ka manao paha, e nalo oia malalo oia inoa, aole e nalo, ua ahuwaIe na iwi o Hua, ua koele i ka la. Ua hai mai nei oJ. P. he L. L. io no ka o Kaiopua, e like me ka'u i ninau aku ai iaia ma ka leta, a no kona pane ale mai, ua ninau aku au ma ke akea, akahi no hoi oia a pane mai nei, a ua ike like kakou a pau maka helu i. Nolaila, e noi aku ana au i ka oluolu o ka Luna e ae mai ia'u e pane ae ia huna a ua manao no hoi au o ka hope keia o ka'u pane iaia. A mai ae hou e hooluhi ia oukou no na mea waiwai ole; aka, no kuu ike, he pane keia i ka L. L. oia au e pane nei, o manaoio ia mai hoi auanei, he L. L. ka mea nana i hoolaha aku nei o D. Makainai ameJ.G. H. Nolaila, eia ka pane: Aole he L. L. o Kaiopua. au i koho Lalau ai. Huike akahi. Ina oe e hele e huli mai ke kihi ma ka Akau a hiki ma ka Hema o keia apana, aole e loaa ia oe he L. L. o Kaiopua ka inoa. Hoike alua Ina oe e ninau ike kumu nui o L. L. i keia wa e noho nei, a e huli i ka buke inoa o na L. L. a pau mai ke komo i ana, a hiki i keia wa e komo nei, aole e loaa o Kaiopua, oia la kekahi onaL. L. Aole! Aole!! Aole loa no !!! Aka, malia nae paha, o i mai oe, ua pee ka L. L. malalo o ka inoa kapakapa. Ke hai aku nei au me ka oiaio, aole ia he mea na ka L. L. e makau ai. Oiai, ona mea a pau i hanaia no D. Makainai, a me na mea i hanaia no na hoa aina o Kahaluu, ua hanaia i ke awakea, aohe mea maka welawela i

keia, a koe wale no oe. Ma kahi pili oihana makai nae paha, malaila oe i ka-

eko inai nei i ou haku o ka ama; a puana ae la oe i kou lili, a me lakou la aku maluna o ka L. L. Nolaila, o kou koho ana ia Kaiopua he L. L. oia kou lalau mua. Eia ka lua: 0 kou kanu mai i na olelo inaina kohu ole maluna o ka L. L. e kapa ana he "hupo, a he epa, a me ka hoopunipuni." A heaha la kapili o keia mau olelo au i ka Kaiopua mea i hoike ai? Ina e nana ia ka hapa hope o kau leta ma ka helu 43 0 1882, o ka L. L. kau e hoino nei; a heaha la ka pili oia | mau mamala olelo i ke kahua o ka hana? No ka piha nae paha o ka naau i 1 ka lili i ka L. L. i Ina e manao e pane, e pane oololei i j ka inoa i hai ia, a ina hoi ua maopopo ! kona inoa ponoi, e pane pololei iaia, e like me kou ahuwale ia'u. Nolaila, ina ua maopopo io ia oe he L. L. o Kaiopua, aiaila, e oluolu oe e hai mai i kona inoa ponoi, a me ka aina kahi ana e noho nei, oiai, eia au ma ka aoao e paie ana i ka L. L mai kau owili pu ana me Kaiopua. Malia he L. L. io hoi o Kaiopua e pee mai nei, 0 ko'u ike ole ana hoi i L. L. a i keia | manawa no hoi a kakou e noho nei Ma ke poo o kau leta i hoopuka ia ma ka helu 43 o ke Kuokoa o 1882, e 1 kapa ana he hupo a he epa o Kaiopua. I Ano, ke ku aku nei au a kokua ia Kaiiopua e pee mai nei, ina he L. L. ia a | ina paha aole ia he L. L. Maanei ke I haawi nei au i ka ikaika o ka'u makaI kila e hoike i ka oiaio a pau, me ka hoopiiimeaai ole. ! He oiaio ka Kaiopua i hai ai, ua hoI opii ia o D. Makainai imua o Hon. C. F. Hart, a ua ukui o no ina dala he 8a Ina aole i hoopii ia o D. M. alaila, ua epa io o Kaiopua; o kau hoi e J. P. e hoopololei mai ana oe ma kahi o ka la a me ka olelo hooholo a ka Aha. O ka mea nui, ua hookolokolo ia a ua hoopai I ia; mai makawelawela ae oe. [ £ia hou: Aole ka i huhu ia na hoaaina o Kahaluu; ua oiaio ka Kaiopua i hai ai, ua hde io no na hoa-aina o Kahaiuu e mihi imua o ka haku aina me ka hewa ole. A penei ka moolelo e plli ana ilaila: > I kekahi ]a, ua kauoha ia mai b o Palapaia e J. H. e hai aku i na hoa-

lina o Kahaluu e pii iuka ike i ma- j 'ia kaia a ua haawi pu ia mai hoi he bi- j pi hookahi na ua poe hoa-aina la» aka,, sole i !ie na hoa-aina i ka bipi hookahi,: aia i elua bipi, alalla, ae lakou e pii e po r i iua mala kalo la aJ.G. H. No | ka mea* ua hana mua no ua poe hoa-1 aina la, no 3 bipi, pau i ka waele a pau; hoi ike kanu. O kekahi hoi, oiai no lakou he hoa-ama no luna oka aina, e uku ana ka hoa-aina hookahi i $4*s° no ka makahiki ; nolalla, ua manao no na hoa-aina aia no ka aina ia lakou, aole lakou i lohe he hoolimalima okoa no koke kula. A maialo o keia kumu, hoole aku nei na hoa-aina no ka bipi hookahi. Ika lohe ana oka haku aina i keia-ae oie ana o na hoa-aina, oia ka wa i wela ai kona inaina, a kauoha aku la ia Poholalo, e wehe ae i kana kipuka ili a e hoouku aku i na lio, kekake, a me na puaa a ua mau hoa-aina la 0 Kahaluu, i 1 eiala no ke poo. Ahe la mahope iho o ka hoopaa ia ana o ua mau holoholona la, ua hele aku ua mau hoa-aina la e mihi me ka hewa ole imua oka haku aina o lakou. A oia ka moolelo e pili ana i keia, a Kaiepua 1 hai ae nei me ka oiaio. Ua hupo a eepa anei o Kaiopua? I kuu manao, o oe kai uhiuhi lau mamane, kahi wai o Kapapala. Maanei, ke hooki nei au i ko'u pane ana aku ia oe e Jos. Kahoopaa, ka mea i pee malalo o keia mau inoa lehulehu wale. "Kaalaalapalu, Waipukaiki, Nahunapaiai, Nahale, (inoa makua) Palapala, (inoa kahu hanai) Poholalo a me H." Oka inai Poholalo nae, oia- ka inoa hanohano loa ou i oi ae mamua o na inoa e ae a pau; ua ike ia ke kumu i kapaia'i ia inoa, nolaila, "aole au e alualu aku ana i ka ukulele a me ka ilio make." Wahi aka mea haku Halelu. Aloha oe e Poholalo. Owau no D. Alawa. Holualoa, N. Kona, H. lan. z6> '£3.