Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 5, 3 Pepeluali 1883 — NA HOA KAU KANAWAI IA ELELE POAKOLU. [ARTICLE]

NA HOA KAU KANAWAI IA ELELE POAKOLU.

Ma ka Elele Poakolu o keia pule, ua owaka mai nei kona waha, me kona elelo eleele oka hookamani, a pane mai nei i ka'u ma ke Kuokoa o kela pule. Ua mahele mai nei i ka'u i na mahele elua. ''He menemene, he kaumaha, a he minamina ko makou i ka hoolaha ia o na inoa oia mau alii, i ka hele ole mai i ka la Poni Moi." E ka Eiele hookamani, a me kou ona, aole iloko ou ia mea he menemene, aole loa! aole oe i ike ia meal aole no oe i ike ia meal "he mau alii mai ka po mai." A mai manao iho oe, aia a olelo ponoi ia mai kekahi e kekahi o ua poe alii nei, alaila, hiki ia makou ke kakau. E lohe ko pepeiao, he lohe mai ko Hoa Kau Kanawai mai kekahi mai o kona mau hoa'loha ana i hilinai ai he oiaio, a oia lohe kana i hoike aku la ma ke Kuokoa; a he hewa anei ia ? Ma ka ike maka wale no anei ka Elele Poakolu e hoike ai i na wa a pau, aole anei o ka hapanui o kau mau hoike he koho wale a wahahee wale no? Oia ka makou e ike mau nei. A e ike koke ia no ko ka Elele Poakolu hoana e ana iaia iho', e like me ke ano o kona

ona e pane ana. "A o ka inoa alii o keia la e ae ana e haawi aku i kona inoa, i mea e hooko ia ai ka makemake a me na manao pakaha o na enemi ou e Hawaii, ke hoike aku nei makou, aole ia he ali mai ka po mai, aka, he kauwa na haakei, he kino kupono no luna o ka amana." E na Hawaii ponoi, na iwi kauoha a na haku o oukou, e ike, a e nana i na olelo a ka ino; he kanaka kuewa malalo iho o ka amana li kanaka o lawa i holo mahuka mai no kona ola, aew anei oia e hoopuka he mau "inoa alii" wale ko keia mau alii: Ka Moiwahine Ema, Ke Alii Ka Mea Kiekie R. Keelikolani a me Ke Alii Ka Mea Hanohano B. Pauahi Bihopa. E ke ino lapuwale; he inoa alii ma o wai la? Nawai i hookaawale ia inoa alii no lhkou? Nau anei e ke na lepo? O na inoa hope, he mau Kamehameha I ponoi laua, he mau moopuna ponoi na Kaoleioku, he keiki na Kamehameha I. a he kuamoo kokoke ko* laua i ka Noho Alii o Hawaii, a o ka inoa mua, he moopuna oia na Keliimaikai ke kaikaina [K>noi o Kamehameha I. a ua kokoke loa oia i ka Noho Ahi o na" Kamehameha; a pehea oe i olelo iho ai oe i na Haku o ka aina he "inoa Alii" kal E keeo e na Hawaii i keia, ke lawe iki ia ae la na miiimili a kakou a me he mea la he wahi mea oie loa. A ke olelo hou mai nei, "He kauwa na ka haakei, he kino kupono no luna o ka amana." E ke ino, e ka pupuka e ka lapuwale, e hookaawale koke iaoe mai luna aku o ka lepo o HawaiL Nau anei e kau i ko makou mau haku iluna 0 ka amana? O oe anei ke kanawai? O oe anei ka mea nana e hoopii? O oe anei ka Aha Hookolokolo? O oe anei ka mana ma keia mea? Heaha kou kuieana e oielo no lakou? Na iakou anei kela iloko o ke Kuokoa i hoopHi ai oe 1 keia oielo ino loa ia lakou? Aole auei

owau o Hoa Kaa Kanawai malalo, a ej; poue poloki n/ai la'u. Aole aneī e lawa | kou huhu ia'u, a o kou akamai paio, e paio mai ia'u, a na'u e pale no'u iho? Ina e !awa liie ka noonoo liii aiii i ko Hawaii ponoi poe a pau, ua makaukau iakou e kaiehu koke ia Kipikono me na hana kupono e hana ia aku ai iaia, e ioaa ai kona kapa hulu maalahi me ke kumukuai ole. Ke kauoha nei au ia oe e hamau, e pani i kou wahx Ua olelo mai ka2£&/f he menemene ka oia i ka hoike ia o na inoa o na *lii, a ina rfoe o kana pane keia ae la, alaila, ; auhea ka oiaio o ia menemene ana; he ! hookamani ahe hoopunipuni ia hana. | Ua hiki wale no ina raea a pau ke I ike aku ika Kipikona ano hana, aia a ku oia i kahi o ka nele mahope iho o kona hooikaika ana i kekahi mea, he ohumu, he paipaikipi, e like me ka makou i ike ai ma na palapala a G. W. Pilipo ame J. Naw4i ika nupepa. Ke hapai nei oia i ke» wa no kona hoopomaikai ia, a ke oia i ka aoao nana mai kana Aole nae pela ko makou kahua, ii/f momoa makou i na alii a pau, ina o ka noho alii» a ina he mau alii e ae. O ko makou e kiola ia ka ka }X)e ino, nana e hoinoino nei i na haku oka aina. ko ka nele loa ona i ke ano keonimana a me kana nupepa pu, nolaila, aole ofe. i ike he hana ino loa keia ana i olelo mai nei i keia mau alii kiekie loa o Hawaii. Hokai ua poe kuaaina i ike ole i keia mea; ina paha o keia olelo ino ana a o ka wa i na Kamehameha, i na ua kipaku ino ia oia, a ina ua maikai ka aina. He mea kupauaha loa no nae keia, o ka lilo ana ae nei o ke kanaka i maea ia i mea aala imua o ko makou makua lahui; ua poina loa no paha iaia ka ianei hana kalohe i ko Hawaii poe ponoi ma Lanai? Hoa Kau Kanawai. (AoU k pau.)