Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 1, 6 Ianuali 1883 — HE WAHI HANA AKAMAI A KEKAHI KAKIANA KOA. [ARTICLE]

HE WAHI HANA AKAMAI A KEKAHI KAKIANA KOA.

HE WAHI MOOLELO OIAIO NO RUSIA. I ka wa e ola ana ka Emepera Nicholas o Rusia, he mea maa mau iaia ka hele ana ma o a maanei o ke kulanakauhale o Sana Peteroboro i ka po e makaikai ai i ka hana a kona mau makaainana, me ka hoano e ana i kona kulana a me kona ano, ma ke komo ana i kekahi kapa koa o na alii koa. I kekahi po, komo iho la oia i kekahi kapa koa o kekahi 'alii koa, a hele aku la oia iloko o kekahi hale inu rama i kapaia kona inoa o Raspberry Bush, (Ohelo Papa.) He mea maa mau iaia I ka hele ana iioko o keia hale me ka ho- | ano e ana i kona kulana. I keia po, j komo aku la oia iloko o keia hale me ! kona aahu alii koa,- a noho iho la oia i iluna o kekahi noho ma kekahi pakaui kau. Ma keia pakaukau ana i noho | iho ai, he Kakiana koa kekahi e noho I ana ma ia pakaukau, a iloko o ia wa i | hoolauna ai laua ma ka hoohala ana i !ke ahiahi ma ka r hai ana i na moolelo. Aole i ike ke Kakiana o ka Emepera keia ana e kamailio pu nei. Hahai aku la ke Kakiana i kana mau kahua t kaua ana i komo ai, a ia wa no hoi i hoike mai ai ka Emepera i kana mau kahua kaua i komo ai, a inu ae la laua i na kiaha rama; pela laua i hoohala ai i na hora oia ahiahi, a hiki loa aku iwaena konu o ka po. ; Mamua nae o ke kani ana o ka hora i 12 o ka po, i aku la ua wahi Kakiana I nei i ka Emepera penei: E, e kuu hoa aloha, ke aneane nei e kani ka hora 12, a ua ake au e hiki aku i ko'u hale koa mamua ae o ke kani ana o ka uwali o ka halepule i ka hora 12. Ua hana nae au he rula paa loa no'u, oia hoi, mamua o ko'u hoi ana aku, he mea mau ia'u ko'u inu ana i ko'u kiaha hope loa, no ka hoomanao ana i ke ola o ka Emepera. Ninau mai la ka Emepeia, heaha ke kumu o kou hana ana pela? He elua kumu o ko'u hana ana pela, 0 ka mua, he hana ia na kela a me keia koa o ka Emepera e hana'i, ka lua, he mea ia e ona ole ai kekahi koa, ina oia e hoomanao i ke ola o ka Emepera. No keia mau wehewehe a kahi Kakiana, ae aku la ka Emepera, a inu iho la laua i kona ola, a hele aku la laua e hookaa i ko laua mau aie pakahi. Ia laua nae i hele aku ai e uku i ko laua mau aie pakahi i ka Ba Kipa, ike iho la kahi Kakiana ua oi loa aku kana mau dala i hooliJ,o ai no ka rama mamua o ka dala 0 loko o kona pakeke. Ike mai la ka Ba Kipa a Ac e lawa po- | no ana kona aie i ka hookaa ia, nolaila, 1 olelo hooweliweli mai la oia i kahi Kakiana, aole Oia'e , *hiki ke hoi aia a hookaa aku oia i kona aie. Ike iho la ka Emepera, aole e hiki ana i ke Kakiana ke hookaa aku-i kona aie, nolaila, i aku la oia i ke Kakia'iia nana e hokaa i kona aie, aka, ua hoole loa mai kahi Kakiana. Nolaila, i mea e paa ole ai ua wahi Kakiana nei iloko o ua hale inu rama nei, wehe ae la oia i kana pahikaua a hoomoe aku la i ka Ba Kipa, me kaolelo aku, aia a kahi la ae alaila, hēle mai oia e uku i kona aie, ua ae aku "no hoi ua Ba Kipa la. Aloha hoomaikai aku la oia i kona kokoolua, a hoi awiwi aku la. laia i hala aku ai, hoike aku la ka Emeoera i konā ano maoli imua o ka Ba Kipa. Ia wa, haalulu maka'u iho la ka Ba Kipa, a naka iho la konā kino mailuna a lalo, no ka mea, he make ka hopena o kekahi mea a mau mea paha, ina e lawe ana i kekahi lako kaua mai kekahi koa aku. Ma Rusia a puni, mawaena o ka oihana koa, ua kau ia He ' rula paa loa, e hookapu loa ana i na alii koa kiekie o ka puali a me na alii malalo iho o lakou, i ka lawe ana i ka lakou mau pahi mahope iho 0 ka huli ana o ka lakou mau wati kiai, i ka lakou wahi e hele ai, a he hoopai ikaika loa ke hookauia ,aku ana maluna o ke alii koa e uhaki ana i ua rula la, nolaila paha ke kumu i maka'u loa ai ka Ba Kipa i ka wa a ka Emepera i hoike aku ai i kona ano maoli. Kauoha aku la ka Emepera i ka Ba Kipa e haawi mai iaia i ka pahi a kahi Kakiana, me kona olelo pu aku e kaulawaha oia i kona waha ina ua minamina oia i kona ola; a haalele iho la ka Emepera i ua hale inu rama la, a hoi aku la i ka halealii me ka pahi a kahi Kakiana maloko o kona koloka. Ala ae la oia i ka hora 5 o ke kakahiaka o kekahi la ae, a hoouna aku la oia he olelo kauoha i ke Kenela nui o na puali koa, me ka i ana aku, ua makemake oia e paikau hookahakaha i ka puali koa Kumau Helu Ekolu, aokl puali no hoi ia o kahi Kakiana i hoike ia maluna, ma ka hapalua o ka hora eono 0 ia kakahiaka. I ka wa ana i kauoha ai no ka hookahakaha o ka puali, oili mai la oia mai ka hale alii me kona ukali, a holo pololei aku la i ke kahua hookahakaha o na puali koa, a hoomaka aku la oia e paikau i ka puali koa, a ike aku la oia i kona kokoolua o ka po i hala ma ke poo o kona laina koa, me ka pahi no ma kona aoao; kahaha iho la ka Emepera, nalu iho la oia me ka olelo iho iloko ona, nohea la ka pahi a keia Kakiana i loaa ai? Alaila ninau aku la oia i ke Kolone-, la o ua puali la ina he mau alii koa kekahi 0 ua puali la ana, ana i makemake i ai e hookiekie ae i ke kulana maluna j ae, ae aku la ke Kolonela a hahai pu

aku la i na inoa o lakou a me ka hai pu aku i ka inoa oua wahi Kakiana nei. Apono aku la ka Emepera ina inoa i hoikeia aku ai iaia, a kauohaia aku la lakou e hele aku imua 0 ka Emepera no ke aloha ana. Ia lakou i aloha aku ai i ka Emepora me na pahi a lakou, ike mai la ka Emepera i ke ano e o ka pahi a kona wahi hoa'loha, aka, aole nae i maopopo loa iaia. Nolaila, kauoha aku la oia e laweia mai imua o ke kahua hookahakaha, kekahi o na lawehala e manao ia ana e li i uakakahiaka la,a kauoha aku Ia oia i ua wahi Kakiana la, e lawe ae oia i kana pahi a e oki aku ike poo o ka la'wehala, noi aku la ua wahi Kakiana nei, e hookuu ia oia mai ka hooko ana aku i ke kauoha a ka Emepeaa, aka, pane aku la ka Emepera me ka i ana, he kanawai ka'u olelo a he make ka hopena o ka mea hookuli. Ike iho la kahi Kakiana aole ona alanui e pakele ai, nolaila, huli ae la kona mau maka iluna oka lani, a puana ae la i keia mau mamala olelo: "E ka Makua Lani, aole au i ike i ka hookolokolo ia ana 0 keia kanaka, a aole no hoi o'u makemake e hoohanini wale i ke koko o ka mea hewa ole, nolaila, ke noi aku nei au ia oe e hoolilo ae oe i keia pahi kaua a'u i wahi apana laau ke ike oe ua hewa ole oia, a ina ua hewa oia, e moku no kona poo ika hauna pahi mua," me keia mau huaolelo, holo aku la oia a oki aku la i ke poo o ke kanaka lawehala a puehu liilii ae la kana pahi laau. Kahaha loa iho la ka puali koa holookoa a me ka mea lawehala, koe nae ka Emepera a me ua wahi Kakiana nei', alaila, puana hou ae la ua wahi Kakiana nei penei: "E ka Makua Lani. ua hoike oe i kou mana kupaianaha i keia kakahiaka, ua hewa ole keia kanaka" —aole nae i pau pono kana mea i manao ai e hoopuka, pane koke mai la ka Emepera, "ae, a ma ke ano kupaianaha ua haalele oe i kau pahi maoli iloko o ka hale inu rama Ohelo Papa i ka po nei, aka, i keia wa, aia ke k&u Ia iloko o ka rumi 0 ko'u mau koa kiai ponoi, e kii ae oe 1 keia auina la a aia ma ke kumu o ka pahi kou hookohu Lutanela, ke ao aku nei nae au ia oe, mai inu hou oe i ko'u ola me ke dala ole 0 kou pakeke, ma keia mua iho."