Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 44, 4 November 1882 — Page 2
| This text was transcribed by: | Kathleen Kaleimomi Ballesteros |
| This work is dedicated to: | ko'u makuahine, 'o 'Iwakilaukapu Kaumeheiwa |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA NUPEPA
KUOKOA ME KE AU OKOA.
(1 Huiia)
No ka Makahiki $@
Eono Mahina $@
Dala Kuike ka Rula
Paiia e Thos. G. Thr@m ma ka halepai o ka nupepa Saturday Press
KA PANE A NA KUHINA.
Ma kahi @ @@ o keia pepa e ike ai ko makou poe heluhelu i ka pane a ke Kuhina o ko na Aina E i ka palapala hoopu a na makaainana imua o ka Moi i waihoia me na olelo hooholo ma ka lima o na Komite. Ua hoopuka mua makou i ua mau olelo hooholo nei i ka pule i hala ae nei. Nolaila ua ike pono ka poe heluhelu i na kumu hoopii i hoopii ia. E pono e nana iho i ka pane i haawiia mai. Ua like ka pane me ka mea i maa mau i ka poe i ike aohe kahua e kupaa ai. Aole i pale pono mai no na kumu hoohalahala i hoopii ia. Aole no hoi i hooiaio ia mai kamehameha a me ka hewa paha o na kumu hoopii. Aohe i hoikeia mai na mea e akaka ai he pono ke haule wale na olelo hooholo. Aka, ina e heluhelu pono ia keia pane, e ike maopopo ia auanei, ua pee ke Kuhina a me kona mau hoa malalo o hai. Ua hoiliia ka hewa maluna o ka Ahaolelo i pau iho nei. Aole hohu pono o keia pane no ka mea, ua hanaiia na lunamakaainana e keia Aha Kuhina i mea e hookoia ai ko lakou makemake a ua kamailio ae no hoi kekahi o na Luna o Honolulu mua o ka hale ma ia ano. Penei ka na “E hoomanao oukou e na hoa i kahi o ko kakou ai a me ko kakou ia e ai nei.” A ua hoomanao io no na hoa i kahi o ka ai a me ka ia. Aia nae a hoi lakou, a hoea ka hihia o na mea i hanaia, alaila hooili maluna o ka Ahaolelo ka hewa. He kupainaha keia pane.
PONO OLE.
Aole hiki ia makou ke uumi i ke kahaha no na olelo hoino pilikino, a me ka hoohenehhene ana a ka Elele Peakolu ma kona helu o ka pule i hala ae nei, e pili ana no na lunahooponopono o Ko Hawaii Pae Aina. Ina he paio, aohe hewa oia. Pono loa ke hoopukaia na manao o kela a me keia aoaoa o ka poe noonoo like ole. Aka, o ka hana a ka Elele iloko o ia helu, aohe ia he paio, he kuamuamu a he haikaika, e like me ka hakaka ana o kamalii ma na huina alanui. He hana i kohu ole i ka poe paio ma ke ano naauao, a he hana nae i ku i ke ano o ka poe i haalele loa ia e na noonoo pono. Aole no hoi makou i manao e loaa ana ka aponoia iwaena o ko Hawaii poe noonoo maikai no na kalai manao ana ma ia ano, a me na hoikeike kii pahu kupapau eleele. He nuku wale no ia.
MAHALO.
Aole hiki ia makou ke ana i na manao mahalo no ko makou poe heluhelu mahiai e like me ka poe e mahi mai la i ka laiki ma Waimea i Kauai, a me ka poe e kanu ne i ke ko no lakou iho ma kahi mau apana o Hawaii. A pela no me ka poe kanu kope ma Kona, a me na mahiai e ae o kela me keia ano ma na apana kua o kakou. Ua ku mau keia pepa ma ka aoao o ka poe mahiai, a ua kokua makou ma ia hana. He oi aku ka pono o ka mahiai mamua o ka oihana aupuni. He oihana hanohano ia. He ola iloko o laila ko ka mea hana a no ka aina. Pono i ko kakou poe opio e mahi i ka aina no lakou iho. E kanu i ka laiki, he uuku na lalo o ke kanu mua ana, a he hikiwawe ka loaa. lua ohi ana i ka maka. He hakaha ka ohi ana i na loaa o ke ko, a he nui na lilo. E mahiai ka lahui e pono ai, mai haawi ka aina na h@ e mahi, nau na ke keiki ponoi o ka aina, nau e mahi kou aina hanau e pono ai.
KE KANAWAI WAIONA.
Ke hoea ae nei ma o a maanei na @@@@e maopopo o ka manao kuhihewa o ka poe i kokua iho nei ma ka hoonoa ana i na waiona. Ua olelo mua lakou ma e weheia na halekuai rama, a ae ia loa na mea a pau e inu, aole e inu nui ana, aka o ka hookapu ia o ka waiona, ma ka ka mea e makemeake loa ia ai ia mua wahi a lakou. Ua hoopaa loa na makamaka oiaio o keia lahuikanaka ma ka manao he mea ino na waiona, a o kona mau hoowalewale ana he maalea a he ikaika a he mea nawaliwali ke kanaka, he ameame hiki ole ke kupaa mua o na koina a ka waiona. Ke hoike mai nei ke au o ka manawa i ka oiaio o na noonoo ana o na makamaka o ka lahui, a me ke kuhihewa maoli o ka poe i kokua ma ka hoonoa ana i ka rama. He hookahi iho nei mahina o ka hookuu akea ia o ka waiona ma ke ia kulanakauhale, a iloko o na la mua ua loheia ka akena nui ana o na makamaka o ke kanawai rama, e pai ana i ka pono o ke kanawai a me ka maluhia o ka lehulehu. Ua hoike aku makou ia wa he mea makehewa ke kaena wikiwiki, he pono e kali a e nana aku i ka hua e hoohua ia mai ana.
A i keia la heaha la ka hua o keia kanawai e ikeia nei? He maikai anei? He waiwai anei no ka lehulehu? He maluhia anei no keia kulanakauhale? Aole loa pela. A aole no i hiki i mai ka manawa e oo ai ka hua o keia kanawai, mahope aku ia. Aka, ma na lau o keia laau hou i kanuia e ko kakou aupuni, a ma kona mau pua hoi e opuu ae nei iloko o keia mau la, ke ikeia aku nei na ouli poino no ka lahui. O ka poe aole i ona mamua no na makahiki i hala, ua haule kekahi mau mea o lakou iloko o ka ona iloko o keia mau la. He poe i hilinaiia, a maluna no hoi o lakou ka inoa maikai a me na hoomaikai ana o ka poe maikai no na makahiki loihi i hala ae nei, ua haule iloko o ka paumaele a me ka poino. He poe hou nohoi, i haalele iho nei i ka ona iloko o keia makahiki a me ka makahiki i hala ae nei, mamuli o ko lakou ike poni i ka ilihune a me ka lapuwale o ka ona, a ua hooikaika lakou no lakou iho i pakele i keia poino nui, aka ua haule lakou iloko o la auwaha pouliuli i hoohamamaia e ka Ahaolelo o keia makahiki, ua haule pu me ka manaolana o kahi poe. Pehea la e hiki ai i ko kakou Aupuni a me na Lunamakaainana o keia kau iho nei, ke ku ma ka aha hookolokolo no keia mau mea, a imua hoi o ke alo o keia mau hoike maopopo? Ke kupinai mai ne na leo aloha o na makua i hala, o Kaahumanu, Kekauluohi, Kinau, Kauikeaouli, Liholiho, Kamehameha, a me ka lakou mau kanaka koikoi, e papa aku ana i kanaka o na aina e: “Mai hookuu akea mai oukou i ka waioa maluna o ko makou lahui: ina he mea paakiki keia i ko oukou noonoo, alaila e kaana ae no iwaena o oukou iho, a e koe ko makou lahui: no ka mea, ua laahia ke kanaka Hawaii ia makou, ua nawaliwali ke kanaka, a he makua ke Aupuni.” Me he mea la, pela na leo walohia o ua poe makua nei i hala a makou e lohe aku nei. Aka, aole paha kalou i moeuhane iho, na kekahi kau ahaolelo o ko lakou aupuni ponoi e wehe ae i ka puka a hookuu akea i keia mea make iwaena o ka lahui, me he mea la e olelo ana, “E Waiona, e kii aku oe i ke koena o ka lahui, a e hoopuniuni iho oe ia lakou a pau;” a huli ae la no hoi i na makaainana, me ka i ana: “E na pokii e, eia mai o Waiona ke hele aku nei imua o oukou, na makou ka oukou poe lunamakaainana i hookuu aku nei, nolaila e hele ae oukou e hakoko pu me ia, a aia no i ka mea ikaika ka ai.” Aloha wale ke ola, a me ka pono, a me ke ea o ka aina ma na lima o ka poe noonoo ole!
Aka, aole i pau ko makou manaolana Eia no kahi poe ke kupaa nei, a ke paio nei. Maluna o lakou na maka o ko ka lani a me ko ka honua, e kiai maka hiamoe ole ana. A o ka makou e puana ae nei, i nui ke aho e na hoa, a e paio mau, aole wale no ko kakou mau ola: aka no ke ola o ka lehulehu kekahi, no ka hoa i haule iwaena o na powa, no ka lahui a me ka aina kulaiwi. A na ka lani e kokua a e hoolanakila i ko makou poe helulhelu a pau loa.
“AHAAINA HAUKILIMA” MA KA LUAKINI O KAUIKEANO.
Ma ka Poaha o kela pule aku nei, ua haawi ae na makamaka wahine o ka luakini o Kauikeano, he “Ahaaina Haukilima,” ma ka rumi Kula Sabati malalo. Ua hoowehiwehiia keia rumi me na lau wehi o ka nahele oia na palapalai a me ka maile, a oiai ka rumi ua hoowehiwehieia me keia mau lau uliuli o kanahele, a o na pua omau kuka hoi ma na kuka o ka pie i hiki ae ma ua ahiahi la ua hoikeia ma na manaina o ka nani maoli.
Ohuohu pono na pakaukau i kela a me keia ano kohi kele, e holo ke ana na kuene ma o maanei.
Ua pahola pu ia he mau leo hoene o na piano ma ua ahiahi la.
Oka huina nui o na dala i loaa ma keia “Fea Haukilima,” He $270 aoi.
HE PANE.
Akaka ka pane a Ko Hawaii Pae Aina iloko o kona pepa manuahi o ka la 31 o Okatoba iho nei, e pili ana no ka uhauha dala o ka lehulehu, oia keia malalo iho: e heluhelu iho me ke akahele.
KA UHAUHA DALA O KA LEHULEHU.
Ma ka pane a His Ex. W. M. Kipikona maluna ae i ke Komite Umikumakolu o na makaainana o Honolulu, ua hoonele oia no ka ekemu ana no keia kumu, aka, aole o kona ekemu ole ana, oia ka mea e paa ai ko makou waha.
E hoomaopopo ko makou poe heluhelu, o keia kumu, oia kekahi o na kumu ikaika e hookahuli ana i ko lakou noho Kuhina ana, a e hiki ole ai hoi ke aponoia ko lakou noho luna aupuni ana. No ka mea, ma na olelo a keia Aha Kuhina imua o ka Ahaolelo, ua kukala ae lakou me ka leo nui. “Aole loa e hooliloia kekahi dala o ke Aupuni me ka ae ole o ka Ahaolelo.” A ma kekahi la no hoi, ua puoho ae kekahi o ua mau Kuhina nei me ka i ana, “Ke hele aku nei makou i ka hoemi lilo ana.”
Eia ka makou, Pehea ka $14,300 i hoolilo wale ia i na uku eemoku o na wahine Pukiki, me ka paa o ka aelike me na poe mahiko, e uku lakou i ka hapalua o na eemoku o na wahine Pukiki i hookoia no hoi e keia mau Kuhina maluna o na eemoku wahine Pukiki o ka mokuahi Monarch, a i hoole ia iho nei hoi e lakou maluna o na wahine Pukiki o ka Hansa, no ka maunu ekaeka he hoomalimali aku i na poe mahiko i oluolu mai ai ia lakou?
Pehea ka $5,000 i ka misiona aku nei i Iapana e holo la? Heaha ke kuleana e lawe ai i keia puu dala mailoko ae o ka haawina hoopae limahana?
Aole anei he haawina i hookaawale ia no na Elele i ko na aina e? Heaha ka mea lawe ole mai ia haawina ae? He neo anei no ia haawina i ke dala ole a o ka haawina hoopae limahana ka mea dala?
Ua noi aku ka Ahahui Hoolako a Hoolawa Limahana i ke Aupuni Hawaii e Hookohuia mai o Mr. S. T. Alexander i Elele huli Limahana i Iapana malalo o ko ia Hui mau lilo ponoi me ke dala ole mai ke Aupuni e uku ai, aka hoole ia mai nae, a o ka hopena ke uhauha wale ia la keia puu dala me ke akaka ole o kona lelewa iho.
Pehea kela kuai luawai eli o Waikiki nona ke kumukuai he $6,500 i makana wale ia aku la me ka pono ole?
No hai ka aina, no hai ka wai, a o kahi hea la o ka wai kai lilo mai i ke Aupuni, a no ka manawa hea la? Aole anei keia he mau hana hoomakamaka wale no na keia mau Kuhina e uhauha nei i ke dala o ka lahui?
Pehea kela mau dala he $3,000 a keu o ka bila kikoo a Hoffnung & Co. i ke Aupuni no ka $21,000 i hooemiemi ia mai a hiki i ka $18,000? Nawai aku la kela mau dala keu? Na na Kuhina ponoi anei? No ke Aupuni anei? No ke aha ka mea hoopololei ole a i ka $18,000 wale no a Hoffnung & Co. e kikoo aku ai i ke Keena Waiwai?
Heaha ka nui o na lilo no ke alanui kaa hao e moe nei mai Manamana a hiki i Kamoiliili? Heaha ka uku Komisina o ke Kuhina Kalaiaina no ka haawi ana i ke kuai i kela hui kalepa, me ka hoolaha ole a ke kumukuai emi? Ehia pahu rama e panee ia nei i ke Kuhina no keia manawalea ia hui kalepa?
Auhea ka like o keia mauhana a na Kuhina me na olelo a lakou imua o ka Ahaolelo e i ana, “Aole loa e hooliloia kekahi dala o ke Aupuni me ka ae ole o ka Ahaolelo.” Aole anei e hiki i ka lahui ke kapa aku, he Aha Kuhina hoopunipuni loa keia o Hawaii nei?
PANE A KE KUHINA KIPIKONA I KE KOMITE UMIKUMAKOLU
KEENA OIHANA O KO NA AINA E
Honolulu, Okatoba 28, 1882
I ka Hon. G. W. Pilipo, Hon. J. Keau, Mr. W. R. Castle, a me kekahi poe e ae.
E NA KEONIMANA:-Mamuli o ke kauoha a ke Alii ka Moi, ua loaa ia’u ka hanohano o ka pane ana aku ia oukou.
O oukou, ma ko oukou ano Komite, ua waiho ae imua o ke Alii ka Moi he kope o kekahi mau olelo hooholo e hoike ana i ka hoahewa i ko ka Moi mau Kuhina; he mau mea hoi ia i olelo wale ia na kekahi poe kupono i koho balota i hooholo maloko o ka luakini o Kawaiahao, ma ka po o ka la 23 o Okatoba.
Ma ko’u pane ana aku no ko’u mau hoa a me a’u pu, ua ili maluna o’u ka hanohano o ka hoike ana aku, he mea na makou i manao a i mahalo nui no ke kulana makaala o ko ka Moi mau makaainana ma na hooponopono aupuni, e kiai makaukau ana e kue aku i na lawelawe kupono ole ma ka hookele ia ana o na oihana o ka lehulehu. Na ia ano makaala e kokua i ka hookahua ana i ke kulana maikai maloko o na hooponopono ana o ke Aupuni.
Aka, o keia mau hoomakaukau ana, he mea pono e hoohana ia me ke akahele loa ma ke kiai ana i ko ke Aupuni hookele ia ana. He mea kupono ole ka lawe ana mai i na ahewa kumu ole i nele i ke kahua, a hoala mai i na paio kue; e like la hoi me keia; aole loa he kupono o ke kau ia ana aku o ka hopena o ka ka Ahaolelo mau hana maluna o na Luna Nui o ke Aupuni. Maloko o na olelo hooholo a oukou i apono ai, ua ahewaia ko ka Moi mau Kuhina no ka hooholoia ana o ke Kanawai Hoaie; no ka hooliloia ana o ke kuleana maluna o kekhai o na Aina Lei Alii ia hai; a no ka hoolilo ia ana o ka mana nana e hookohu aku i na Lunakanawai Apana. A oiai, ua lawelawe pu no ko ka Moi mau Kuhina ma keia mau kumuhana ma ko lakou ano he mau hoa no ka Ahaolelo, aka, o keia mau ahewa, e kau aku no ia maluna o ka Ahaolelo i pau iho nei; a he elua lala o keia Komite o oukou, he mau hoa ia no ia aha.
O kekahi lala o ko oukou Komite, he Loio Kuhina oia mamua, ua pakui pu ae oaia ma kona kakau inoa ana, e hoole ana a haalele i kekahi o na kumu kue maloko o ka oukou palapala hoopii, a oia hoi ka hoolilo ana i kekahi apana Aina Lei Alii. Na kona ike kanawai me ka hoomaopopo pono i keia ninau i hoapono iaia ma kona haalele ana a kue ia kumu hoopii; a he kumu kahaha no hoi no ka mea nona ka inoa e kau nei malalo, oiai ua loaa i keia keonimana ka ike kanawai a me ka makaukau ma kona ano he hoa no liko o ka Ahaolelo mamua pehea la oia i hoomaopopo ole ai i ke kupono ole o na kumu hoopii e ae a pau, a na ia mea la hoi e ao aku iaia e aua loa i kona inoa mai keia palapala hoopii Kuhina aku.
Ua pakui pu ia me na kumu hoopii lehulehu e kue ana i na Kuhina-a na ka Ahaolelo wale no ia mau mea a pau-ua olelo pu ka oukou mau olelo hooholo, ua konkono ia ka na Kuhina e hoonoho i na punahele ma na oihana. Ke hoea mai nei keia kumu hoopii me na hiona inoino mai ka lunahoomalu mai o ko oukou Komite, ka Hon. G. W. Pilipo.-ke alakai a me ka hookele nana i hoala ka halawai i kapa wale ia na ka poe kupono i ke koho baloa ka i malama-e koi e hoololi i na hooponopono Aupuni. No ka mea, ua loaa aku kahi oihana a ua apo mai no ia, ka Luna Helu o Kohala Akau, mai keia Aha Kuhina aku e oleloia nei i ka haawi oihana i na punahele.
E NA KEONIMANA-O ka oukou mau kumu hoopii, aole i hoike maopopo mai i kekahi nana a ko ka Moi Aha Kuhina i lawelawe maoli ai. Aole keia he mau kumu kahua kupono no ka hoopii ana i na Kuhina. Ua pili wale no keia mau mea i na ninau kulana o ko ke Aupuni kahua, a me he la he hana kupono ia no ke kukakuka ana o kekahi Ahaolelo e hiki mai ana, aka, no keia manawa, he onou kalahea wale aku no ia maloko o ko ka Moi mau noonoo ana. Me ka mahalo,
WALTER M. GIBSON,
KUHINA NUI.
Ma ke Kauoha.
Ua hookohuia o Mr. John H. Barenaba i keia la i Agena Hooiaio Palapala Aelike Kepa mawaena o na Haku me na Kauwa, no ka apana o Waialua, mokupuni o Oahu.
JNO. E. BUSH,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Oct. 31, 1882. 1092 3t
Ua hookohuia o Mr. Ray Keyworth i keia la i Agena Hooiaio Palapala Aelike mawaena o ka Haku me na Kauwa, no ka apana o Hamakua, mokupuni o Hawaii.
JNO. E. BUSH,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Oct. 31, 1882. 1092 3t
O ka Poalua ka la 28 o Novemaba, 1882, oia ka la i hoihoiia mai ai ke Kuokoa o Hawaii nei, e na Aupuni Nui o Beritania a me Farani, no laila, e hoomanaoia @ia la i la kulaia no ke aupuni, a e paniia na ipuka o na hale aupuni a pau.
JNO. E. BUSH,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Oct. 31, 1882. 1092 4t
O ka Poaha ka la 16 o Novemaba, 2882, @ la hoomanao o ka la hanau o ke’lii ka @ nolaila, e malamaia ana ia la he la kulaia @ aupuni, a e pani na ipuka o na hale oihana aupuni a pau.
JNO. E. BUSH,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Oct. 32, 1882. 1092 2t
HE MAU HOOPONOPONO NO KA PAUDA KI PU.
Mamuli o ka mana i loaa ia’u ma ke ano Kuhina Kalaiaina, malalo hoi o ka Pauku 350 o na Kanawai Kivila o keia Aupuni, ke kukala aku nei au i na Rula malalo iho nei, no ka hoahu ana, ka waiho ana, ka malama ana a me ka hoouna i ka pauda ki pu ma kela me keia wahi o keia Aupuni, a aole i ae ia kekahi kanaka e hoahu i ka pauda ki pu, ma ke ano e ae i like ole me na kuhikuhi a na rula i oleloia.
1. Aole i ae ia kekahi kanaka e lawe mai, malama, hoahu, a kauoha paha e lawe mai, malama a hoahu paha, a kokua paha i kekahi mea e lawe mai; malama a hoahu i ka pauda ki pu i oi aku nui i ke kanalima paona maloko o kekahi hale uwinihapa a hale pohaku paha; a aole hoi e oi aku i ka umi paona maloko o keia Aupuni; koe wale no ka Hale Hoahu Pauda o ke Aupuni.
2. O kela me keia kanaka e malama ana i ka pauda ki pu nona ka nui he kanalima paona a i ole malalo iho paha o ka mea e kulike ai me ka Rula 2, ma kekahi, koe wale no ina maloko o ka Hale Hoahu Pauda o ke Aupuni, alaila, e malama oia ia pauda iloko o kekahi olowaa keleawe paa i komo ole ia e ka ea, e kauia na huaolelo “Pauda Ki Pu” mawaho o ua olowaa nei, me na hua Romana moakaka i emi ole malalo o ekolu iniha kiekie. me ke ku kaawale like, a e waihoia ma kahi e kokoke ana i ka puka komo o kahi e hoahuia ana, a i kupono no ka lawe ia aku mai ia wahi aku.
3. O kela me keia moku e ku mai ana i kekahi awa o keia Aupuni, a he pauda ki pu kekahi ukana oluna; alaila, e huki koke i hae ulaula ma ke kia mua, a e mau ke kau ana oia hae a hiki i ka lawe ia ana a hookaawale ia ana o ua pauada nei; a aole e ae ia kekahi moku ina he pauda ki pu ko luna ona, ke pili i ka uwapo aole e oi aku i na hora 12, a ke pili ia moku i ka uwapo i ka po, e hoonohoia i makai a i ole i kiai maluna o ia moku a ao ka po. O na pauda ki pu a pau e hoahu ia ana ma ka uwapo no ka hooili aku i kahi e, e lawe koke ia aku iluna o ka moku i manaoia nana e lawe ana.
O na pauda ki pu a pau i hooleleia mai i uka nei o ka aina, a i waihoia paha ma na alahele aoao, alanui, a wahi hele aoao, alanui a wahi hele e ae a ka lehulehu, me ka manao e lawe ia aku ana i kahi e, e hookaawale kokeia mahope iho o ka hoom@@ia ana.
4. Aole i ae ia kekahi kanaka e lawe, a e kauoha a kokua paha e laweia, maluna o kekahi kaa, i ka pauda ki pu, ke ole i puolo pono loa ia, a ke ole hoi i uhi paaia ua puolo la oiai iluna o ke kaa:
5. Ua kauohaia ma keia, ka Luna Nui o ka Oihana Kinaiahi, na Kokua Nui, Kakauolelo o ka Oiahana Kinaiahi, ka Ilamoku Kinaiahi o Honolulu, ma Makai Nui o na Mokupuni a pau a me ko lakou mau Hope, a makaala e hookoia keia mau Rula, a e hoopii aku imua o na Lunakanawai Hoomalu a Apana paha, ke kueia na kauoha i oleloia.
6. E auhauia no ka hoahu ana i ka pauda ki pu a pau i waihoia maloko o ka Hale Hoahu Pauda o ke Aupuni, he iwakalua ke@@@a no ka mahaina no kela me keia haneri p@@@a, a e uku ia i ke kiai o ka hlae Hoahu i kela me keia hapaha makahiki.
7. O na lilo a pau o ka lawe ana aku a lawe ana mai mai ka Hale Hoahu Pauda mai a me ka uku o ka makai a kiai paha e like me ka mea i hoakaka ia ma ka Rula 3, e uku ia no ia e ka ona a o ka poe paha ia lakou i hoounaia mai ai ua pauda la.
8. E hamama mau ana ka Hale Hoahu Pauda, no ka lawe aku a hoahu mai i na la a pau mawaena o na hora 2 a me 3, ke hoike mua ia aku i ke kiai koe wale no ke Sabati a me na la kulaia. Mamaua ae o ka hooleleia ana mai o ka pauda i uka nei o ka aina mai kekahi moku mai, e hoouna mua ia ka lono i ke kiai o ka Hale Hoahu, i hiki kino ae ai oia no ka lawe an aku e hoahu.
9. Ua hookohuia aku o John H. Brown i mea malama i ka Hale Hoahu Pauda o ke Aupuni ma Honolulu.
JNO. E. BUSH,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Oct. 10, 1882. 1091 t1
MA KE KAUOHA.
Ua hookohuia o David K. Fyfe i keia la i Hope Kakauolelo no ka Aha Kiekie, ma kahi o Antone Rosa i waiho mai.
JNO. E. BARNARD
1091 3t Kakauolelo Nui.
Ua hookohuia i keia la o Mr. James R. Renton i Agena Hooiaio Palapala Kepa mawaena o na Haku a me ke Kauwa no ka Apana o Kohala Akau, Mokupuni o Hawaii.
JNO. E. BUSH,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Sept. 11, 1882. 1091 3t
HOOLAHA HOU.
E ike auanei na kanaka a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke kauoha aku nei au i ka poe a pau i aie mai i na waiwai o ko’u halekuai e ku nei ma Hawi, Kohala akau, e hoihoi a hookaa koke mai kalou i ko lakou aie ia’u iloko o na malama ekolu mai keia la aku. A ina aole e hookaa mai a hala na malama ekolu i oleloia, alaila, e hoopii no au ma ke kanawai o ka aina. E wiki! E wiki!! O hala ka manawa.
Owau no o ko oukou makamaka oiaio,
J. C. AIONA.
Hawi, Kohala akau, Oct. 29, 2882.
1092 4t
HOOLAHA KUDALA.
E kuai kudala ia aku ana i lio ke hiki aku i ka la 7 o Novemaba, hora 12 o ke awakea o ka Poalua, ma ka Pa Aupuni o Kohalaloa, Hololulu. Lio, w. hauliuli.. laekea iki. 2 kamaahao mamau, i wawae keokeo mahope aole ike pono ia o kona kuni.
A. B. KAAUKUU,
1092 1t* Luna Pa Aupuni Koholaloa.
MAU WAIWAI PAA MAKAI NO KE KUAI.
HE HOME KUPONO NO KEKAHI OHANA.
HE WAIWAI KUPONO LOA E PILI KOKOKE ANA I HONOLULU.
A ina e lilo e ana ma kekahi kuai mawaho ae, alaila, e kuai kudalaia aku ana ma ka
POAKAH NOVEMABA 20, 1883.
Ma ka hora 12 M ma ke Keena Kudala o E. P. Adamu ma ke kauoha a ka ona, e kuai kudalaia aku ana kela waiwai a pau na Auwaiolimu, Honolulu a i ikeia ma ke inoa o KAHANANUI, e holo la mai ke kahawai o Pauoa a hiki ma kekahi wahi e pili pu la me ke alanui a me ka Halepule Moremona, nona na eka he 2 ½ hapa o keia, he ¼ eka paha, he pa hale a o ka nui he aina kalo. He mau hale no kekahi maluna o keia wahi. Hookahi hale noho nui maikai, hale o na paahana a me na halelio, etc., etc.
No na mea i koe aku e ninau ia W. R. Castle, aia iaia ka palapala kuhikuhi o keia waiwai. 1092 4t
Hoolaha Mua
Ua hookohuia ka mea nona ka inoa malalo iho e ka Mea Hanohano A. F. Judd. Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie. i Komisina e kuai ai i ka
WAIWAI PAA,
O
W. L. MOEHONUA
I make. Nolaila ke haawiia ne ke kauoha, ma ka
Poaha la 23 o Novemaba, 1882.
Ma ke alo o Aliiolani Hale ma ka hora 12 awakea,
E kuai aku ana au ma ke kudala akea, na pono a me na pomaikai a pau o W. L. MOEHONUA i make, maloko o na WAIWAI PAA i hoikeia malalo iho nei penei:
Ma Kalihi, Oahu,
HELU 1, APANA AINA KULA,
E waiho la ma ka aoao mauka o ke Alanui Aupuni, a he 1060 kapuai ma ka aoao ma Honolulu nei mai kahi mai o C. T. Gulick.
HE 11 ME 5-10 EKA.
HELU 2, APANA AINA KULA,
Ma ka aoao mauka o ke Alanui Aupuni, e moe la mai ua alanui la a i kahakai.
HE 162 ME 6-10 EKA.
HELU 3, LOKO PAHOUNUI,
Me 10 eka aina kula e pili pu la,
HE 36 ME 4-10 EKA.
HELU 4, LOKO ANANOHO,
Me kahi apana aina Kula uuku e pili pu la
HE 66 EKA.
Helu 5. Auiki.
Me kahi apana aina Kula uuku e pili pu la
HE 18 ME 2-10
Na aina ma ka nuku o ke kahawai o Kalihi.
9 APANA AINA KALO,
Mai ka ¼ eka a hiki i ka 9 eka.
6 APANA AINA KULA,
Mai ka ½ eka a hiki i ka 7 eka.
1 AP NA AINA KULA HOLOHOLONA
M @ ka nuku o ke kahawai o Kamanaiki nona na eka he 154.
Manoa.
8 APANA AINA MA PUULENA, MANOA,
Mai ka 3-10 eka a hiki i ka 22-20 eka.
He aina Kalo ka hapanui.
Honolulu.
1 APANA AINA,
E pili pu la me ka Hale Mele Hou nona na eka he 14-200.
Waikiki.
GRANT 2789. ME KA HALE MALUNA.
55 eka, oi a emi mai paha, aole i pau pono i ke ana ia.
L. C. A. 6470, LOKO O KUWILI, HE 13 ME 7-10 EKA.
Lahaina.
L. C. A. PALANUI, NONA NA EKA HE 1 ME 14 RODA.
AINA MA ALIO, LAHAINA; L. C. A. 293-3 RODA, 10 RODA.
He kuai maikai keia, a o ke kii o na @oo@aia a me kahi i ana ia, ke hoomakaukauia nei a e hoikeikeia aku ana ke paa ma ke Keena o ka Loio Kuhina ma Aliiolani Hale.
O ka hapanui o na aina loi kalo ma Kalihi, e kuai liilii ia aku ana.
He dala kuike ka rula a o na lilo o ka palapala i ka mea kuaiia. D.K. FYFE,
Komisina Kuai no na Waiwai Paa o W. L. Moehonua i make. 1092 41s.
NA HOOLAHA.
NA WAIWAI HOU LOA
O NA ANO A PAU.
E LOAA NO MA NA HALEKUAI O
WALAKAHAUKI MA!
MA ALANUI
Papu, Moi a me Moiwahine
OIA HOI:
Na Noho Lio hou loa o na ano a pau, Na Palule Keokeo, Huluhulu, o na ano a pau, Na Pio Ahinahina Pelekane hou loa o na ano a pau. Na Pena Kukaepele.
Na Kopa Bulu. Na Lole o na Wahine o na ano a pau. Na Phau Aila Mahu maikai loa. Na Silika, Pahoehoe, o na ano a pau. Kihei o na ano a pau.
HAINAKA LAU NUNUI SILIKA O NA ANO A PAU.
He nui aku no i koe, he piha pono na Koluma o ka pepa , ina e huai pau ia aku nei.
Eia hou ae a hoea mai i keia mau la iho he Lako Waiwai hou loa o na ano a pau, a he lako hou loa i wae pono ia e J. T. WATERHOUSE, JR., ma Enelani, a he mau waiwai hoi i kupono loa no ko kakou mau kaiaulu. Nolaila, e eleu mai e na makamaka me na hoa’loha e hoonui i keia mau lako waiwai hou loa. 1076. 3m
NU HOU! NU HOU!
Na Waiwai Hou Loa!
NA PAIKIN O KEIA AU.
E loaa no ma ka ha Halekuai o
DILINGHAMA MA.
Ma Alanui Papu.
Oia na waiwai malalo iho nei:
Na Palau, Kaa Huilapalala, Kopala, Piki, Oo, Koi, Koilipi, Na Hamare Kamana o na ano a pau, Na mea Hana a na Kamana, Poe Hamo Puna, na Amara a me na mea hana o ka Poe Akeakamai a pau. Pena Aila, Vaniki a me na Palaki, Pauda, Poka a me na Kukaepele, Palaki Hamo Puna, Pulumi, Pakeke, Kapu Holoi Lole a me na Papa Holoi Lole, na Iputi, na Pa Palai, na Makau Lawaia, Na Aho Lawaia o na ano a pau, na Kaula o na ano a pau, na Pahi, O, a me na Puna, a he nui aku no na mea i koe.
I KUPONO NO KA HOOHIWAHIWA ANA I
NA HALE.
I hiki ole ia makou ke huai pau aku, aka, na oukou no e hele mai a e hoonuu iho. O keia maluna ae, e loaa no ma ka halekuai o
Dilinahama Ma,
1036-3m]Ma ka helu 37, alanui Papu.
NA HOOLAHA.
Olelo Hoolaha.
E ike auanei na me a pau i @ @ @ maloko o ko’u halekuai e ku nei ma K@ Maui: ke kauoha ia aku ne e @ mai oukou a pau i ko oukou mau @ @ iloko o na mahina ekolu ma keia la @ ka poe hookaa ole mai, e hoopii no @ @ @ @ e like me ke kanawai. M G. COR@
Kipahulu, Maui. Oct. 17. 1882. @
@. MAKEE. A. @. COURTENEY
MAKEE & COURTENEY
HANA POI! HANA POI!!
MA WAIHEE, MAUI.
O na paiai aweawe, ono, a kuhi@ @ @ no ma ko maua hale hana Paiai na @ ikeaia maluna. O ka poe a pau ma @ @ puni e ake ana i mau Paiai, e hiki @ @ @ E laweia no na Paiaai ma Maalaea. H@ keneta o ka paona.
He 60 aina Kalo a oi e mahiia @ @ @
Eia ka wa kupono a e h@@ona @ @ ma kauoha.
Na kauoha ma na leta e hooko a@.
10@0 3m@
Eia La he Makamaka!
O ka poe a pau e ake ana e loaa a na palapala
Hoolilo. Hoilina. Moraki. Hoolimalima.
A i ole, o kekahi mau kakau pili k@ ha ae i ole ia, na huli ana ana ka M@ ke Keena Ho@ Aina, i kumu @ iaio ai kekahi kumu hoopii ma ke kanawai, a i ole o na inoa paha o na aina i maopopo ole, a i ole na mahele olelo a unuhi olelo paha, ma ka olelo Beretania a Hawaii paha, eia la he makamaka no na kanaka Hawaii.
ALBERT C. SMITH.
E loaa no ia ma ka halekuai o @ Helu 20 Alanui Kalepa, a i ole e wa i na palapala kauoha.
N. B.-Haahaa ka auhau. E loaa no @ me na Moraki. @
CALIFORNIA.
FURNITURE CO.
O KEIA HUI A HALEKUAI @
Na Lako Hoonani o na Hale!
I ike mua ia iho nei ma kona kahua ma iho ne ma ke Alanui Papu, makai iho o ka
Halekuai o na Mea Kani o Geo. F. Wells
Ua Hooneeia ai Nei a i na
Helu 56 me 58 Alanui Moiwahine.
He Hookahi Ipuka ka mamao mai ka Hale M@.
A malaila e loaa ai na Lako Hale Emi @
Eia iho ka inoa o ia mau Lako Hale
Na Moe maikai loa,
Noho o na ano a pau.
Noho koki, Pakaukau,
Noho huleilua,
A HE NUI AKU.
EIA PU NO HO@ ME MAKOU,
Na Uluna,
Na Bela Moe,
Na Kihei Moe,
A me na pale Uluna.
A oiai na makou iho no e hana keia mau mea @ @ nolaila e kuaiia aku ana me ke
Kumukuai Haahaa Loa!
E. P. ADAMU. @
NA WAIWAI HOU!
NA WAIWAI HOU!
Maluna mai o ka moku kalepa hao@
Mai Livapulu Mai.
E loaa no ma ka halekuai o Diaz me Gonzalves, Helu 57 Alanui Hotele. Na waiwai Lole o kela a me keia ano, i humuhumu lima ia me ke maiau, a i humuhumu palanehe oleia i ka mikini ma
MADEIRA,
He pomaikai nui keia no ka lehulehu ke kipa mai ma ko
MAUA HALEKUAI.
O na waiwai i kinohinohiia he lehulehu wale ma ko maua halekuai, a he mea pono e@ lohi akahel ia ko lakou waiwai i@. Eia na inoa o kekahi o keia mau @i:
Na Noho hule@hule@,
Na Kaula Wati Hululio,
Na Rula o kela ano keia ano,
Na Pepa Kakau,
Na Pohi o na ano a pau.
Na Pahu waiho mea hana o na wahine i kinohinohi ia me na iolaau likeele.
He mau waiwai okoa iho no kekahi i oi ae ka nani a me ka maikai i ko na mea ihanaia e na Kepani, Na Hainaka, Na lako Hoonani Dala.
Etc., Etc., Etc.
O keia mau waiwai a pau e kuai ia me ke kumukuai haahaa waipahe.
Na Kui o na ano a pau.
Diaz me Gonazlves,
@-t@ Helu 57 Alanui Hotele.