Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 37, 6 September 1882 — KA MOOLELO o ONILA MAKA! KA MAKAI KIU KAULANA o ENELANI! A O KA MEA POHIHIHI O KA 1868. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

KA MOOLELO o ONILA MAKA! KA MAKAI KIU KAULANA o ENELANI! A O KA MEA POHIHIHI O KA 1868.

MOKUNA XXVI. Ike pono ka poe popi i Ke ano o ka malihin!—Hoomau ana i ka pep» — Kekahi mea e pili anu i ka hon hou—Lilo ka Makai Kiu a me Keaka 1 iiUtn* i mau hoā'loha— Ko ka Hapa llikini auo ma ke kulanakauhale—Maalea kue ia maalea —Na mea akamoi elua —He kono. §KEIA VVA, ua auhee aku ta na manao kuhihewa o ka poe e pili ana no kahi I mniiliini liupo, a houinio iho ia lakou he he- , iu ekahi oin ma ia oihana. NoUih», ua hakp pono aku ia lakou maluna onn me ku makaala loa. I ka ha o k<i haawi waiho hou iho ia oia he hunen dal a maluna o kekahi pepa ana i manno ai. la iv» ukali aku la kekuhi nmu mea elua i kana pili, aka, Uwe hou ae la nae oia i knna pih iluna a waiho iho la no Koi ka la* ua mau pili ilalo a liio aka la. lloko oia%a, aole he raea i pane ae. A ua malamaia hoi ka maluhia o ka aha pepa me ka maikai. i ka iima hoi o ka huawi ana, waiho hoo mai la no ua wahi Geremania nei i kaoa pili maluna o kekahi pepa. A ukali hou mai la no kekahi poe mahope o kana pili, aka lawe hou ae ia no keia i kaoa piii, a lilo hou «ku la no. No keia hana kupaianaha a ua wahi Ge> remania nei, ua kahaha ioa na mea a pau. Noiaiia, manao iho la kekahi o iakou, ke hana nei kekahi mea i ka hana kupooo ole. 1 ke ono o ka haawi waiho hou iho la no ua wahl Geremania nei i kana pili he eiima haneri dala maluna o kekahi pepa. Aohe nae he mea i ukali mai mahope ona, a i ka wa i hoohuli ia ae ai o ua pepa U, oa eo aku !a iaia, a lawe mai ia oia he hookahi tausim dali. Ia wa. ano pihoihoi mai la ka mea e haiwi ana. «ka, aohe nae oia i pane mai. Hooenaa ia aku la no ka. pepa an*, aka aole nae i hoololi ae ua wmhi Geremaoi» nei i kona kulana ou. Aole no hoi oīa i hoao hou ako 0 pili ia haawi hookahi. Aka, i ka hiku o ka haawi hoomaka hoa aka la no ua wahi Geremania n«i e piii hoo e like me ika mea mau. I keia w& oae ca waiho iho la oia he hookahi laosa«t daia f ilaio. Ift maoaiw* no hoi, ua ukaii mai la ; hi poe iho he leholeha wale. j ; Akt,« like no hoi mt kana hana mao, j ; we hou ae 1« 00 pot i kana pih a waiho aka j ia 00 hoi kekahi poe iho 1 ka lakoa pili a li- j {9 ako k. M i hana mao ai keia a hiki I

ka waio o ld|b»iwf, aohe roe« i ok«li tko i kana ptlc a a« ae 1* »ia. ia wa howpaka ae la ka poe pepm e bawanamma miwaena o lakou. Me ka hoomaopopo iho ke hanaia oei kekahi haoa ku> pooo ole. NoNiiU, oa lokahi ka maoao o kekahi poe, oia ka mea haawi ke kokoa oei i kabt Geremaoia. A paoe aku (a kekahi i ka mea e haawi an», m« kona /ooa: * Auhea oe e Tome, ke hana pon» ole nei kekahi o kakou. No keia pant, aa hoole aku I» ka mea haawi. £ hoopau aka i ka pepa aaa o kela kaoaka, wahi a ka mea tnua nana ka pane. He makeinake kou e poho ao, oīai he tau* sani a oi ko'o hio, me he enea la, o oe ke lawelawe pa nei i»e ke!a pio, ina aoie, alaila, be akaa oia. i ka wa e hoop*apa>i ana keia mau tue<*, aole t paue aku ua wahi Geremania nei, aka kamailio malie aku la oia īa Keaka Ihkini: No keia kamailio tnau o keia wahi opio Geremania la Keaka, ua hoihoi loa iho ia oia, i ka īke ana, ua manao nui loa ia oia e keia kanaka akainai nut waie i ka pepa. I ka w& i ike maiai o kekahi poe i ka no> ho loa o ua wahi Geremanm nei e pepa, ku ae U kewahi poe a haaieie iho la. I ka hoalele ana mai o ka nui o lakou, ua koe )ho (a keia me ka mea haawi. Aole nae oia ) hopohopo iki. I kona ike ana ua kee hookahi oia, hoano e ae la oia i kooa kuiana e pepa ai a pili ino aku la me ka hoomaopopo ele ae i ka nui o kon* lilo, ak«, mahope iho nae on« kemu eiua ana i pili oaaupo aku ai, ku ae ia oia mai ke mai a nana ih>- la i kana maa wahi dala v aoie oia i lilo aku aoie hoi i ioaa mai. Me ka leo ku ae ia oia a olelo ae ia. ua pau ia, aihoomau la aku la no ka pepa ana mawaen* o ka pepa mau oia kahua. I ka wa nae ana e pepa ana, ua hoao mau oia e eo iaia o Kaaka liikini malalo o kana mau olelo wain^ie. laia i aku ai i ka aha pepa, aui ae ia oia a kono mai la ia Keaka Ilikini eka mau wahi kiahe. ia laua e inu ana, hoao iho la o Keaka e hai /Dfti iaia me ke akamai nui no na mea e piii ana i kona ano. Ma kekahi wahi o kana mooielo i hai mai ai nona iho, ua hoike m*i oii he keiki oia na kekahi kanaka mahiko waiwai o Kutu. A i hoio mai oia i Nu loka e hoolawa ai i na iini a kona naau. A e like hoi me ka mea mao, ua ume īa aku kana mau wahi okeni a pau loa, a e kali ana hoi oia o k£Khoea hou mai o ia puu dala ana mai ka homle mai. i ka iohe ana o ka Makai Kiu i keia mau olelo, hoao iho la e huna > kona # manao ma> oii a hoike aku ia ia Keaka Ilikini, ua manaoio loa oia i kana mau olelo, a ua hauoli loa hoi kona puuwai i ka loaa ana o kekahi hoa'loha waiwai e iike me ia. Mahope iho o ko laua launa loihi ana, pane aku la o Keaka: E haalele ia aku e oe ka pepa ena, i kou wa i ike ai ua nui kou ioaa. Ka ! He amknnake ko'u e hoike aku ia iakou i ke ano o ka pepa ana, aohe no ka loaa, wahi a kahi Geremania. Alaila, o oe hookahi wale no ka mea i manao nui ole i ka loatt, wahi a Keaka, me ka i hou aku: No'u iho, ke malama m<iu mai nei no ko'u makoakane 'u'u me ke dala, aka, he mea hoohauoli nae t ko'u naau ke eo ia'u nt d«la he nui. £ haele kaua e pain» ahiahi, wahi a ka Makai Kiu. Kanalu» iho U nae o Keaka. Oi hoi, wahi a kahi Geremanm; Ua heie au a iike roe kekahi bea pololi, a pau ka kaua ai ana, huii hou aj||kaua i hoa lakoko hou oo kaua ma ka oihana piii wiiwai/ Na keia mau olelo hope i kooo ako ia Keaka Ilikini e hahan mahope o ka maiihini, a haaleie iho ta laoa ia wahi. 0* hai mua aku • Keaka i kona inoa ponoi t kena hoaloha malihini, a hai pu mai !a hoi kona hoa'ioha o Aiekanedero Lei kooa KKM. la laua • hele ana, ua iiio i mea aka oa ka Makai Kiu oa mea iiilli a pao a Keaka e kamailio ae ai. Haele ako (a iaoa e paina, a i ka pao an«, komo aku ia iaua iloko o kekahi hale pepa hoo. Alakai aku ia o Keaka Ilikini la laoa a koma Uoko a hoi aka ia me iia hoa'ioha oīa aha pepa. A nohe iho ia a Keaka • pepa pa ae ka poe pepa, ui haawi maa aka kahi G«temanki opie iala. i maa dtia. Aka iiio aka ia aae o Keaka. la wa, hoomaka aka U o Altkao«dero Lei Aka, laia nae i pepa aka ai, aa eo mai la iaia nai na daia a Keaka i filo aka al om hookaki ban«rt data b »ī aka.

PeU iho U ī hele iike ai !»aa mti » h«l®' «ka a »* h«!e aku, m«lab o ke alakti i Ke* aka. Ua pili oo hoi laua iioko o ke!a ame • keii hale a Uaa i komoaka ai, a m» oa ho[r* o ke aamoe, hoo nik» iho !a oia e heto i I kaoa mau dat», a ike iho i« aole o'» t hb aote no hoi i loaa mai. (* wa. hooholo iho h o Keaka e heie !aaa e oana i kekthi aioKunhi a liuoa hot ohila e hoāo hou ai Uua e pepa me ka poe o looa. He ukiuki ko'u ia iakou. a he makemake ku'u e pau UWou la'u i k«ia po, w*hi a Keaka, ene ka o!el* hou aku, Me kou akamai a me ka maoao pihoihoi ole ke !ana nei ko'u i manaoe eo ana Ukou ta k»ua. i (a wa, hoooaona iho U keia e ltke me ke« ! k*hi oiea i ona loa, a ae aku U i ka Keaka i mau wahi a pau e makemake ai e hele. He hana akamai keia a ka Makai Kiu. A ua maopopo hoi i«ia ke ano o ko Keaka i mamo o ke kono ana mai mia e hele Uua īlana o kekahi mokuahi e pepa ai. Aka. maiaio o kona ano hou, ua kiai aku oia i na nana a pau a Keaka me ka maalea nui He monielo hoopumpuni waie no ka moolelo oka mokuahi. i wahi e hiki ai laua i ka uwapo, noUila hoopuka ai oia i kela mau oleio. Malia ia laua e hiki aku ai i kai o ka uwapo e hoao mai ai oia e powa iaia, a i oie e peoehi mai laia a make. Oiai, ua ike o Keaka iiikini i ka nui o ke dala a kahi Geremania iaia e piii naaupo ana. Aka, i hoikeike maoh ae no ka Makai Kiu )aia e piii naaupo ana i wahi e kono ia aku aio Keaka e hoaikane me ia. He po pouli ua po la a laua i hoomaka ai e iho i km o ka uwapo kahi hoi o ka mokuahi e ku ana. la laua e heleana. hoomaka koke mai U no ua Hapa-Ihkini nei e hoike i kaoa hana ma ka oi&lo ana mai: £ pono paha kaua e mahele .i na loea o keU po? A f ' Mino aka iho U ka Makai Kiua pane aku ia: No hea hoi ia mau loaa a kaua ? .\o ke aha hoi, no ka mea, heelimā haneridn|a ko kaua ioaa i keia po, wahi a Keaka. (Aoie ī pau.)