Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 23, 10 Iune 1882 — KA BILA HAAWINA. [ARTICLE]

KA BILA HAAWINA.

[Kakauia no, ke Kuakw.] Mii ke knhua o keia Aha Kuhina bou, ua hoike i» ae, e hoolilo pololei ia aua na d«la a kn lehulehu me ka pakiko; oiai ka wa i ikeia ae »i o ka Bila Haawinā i hooponopouo hou ia. e waiho nei imua o ka Aha'olelo i keia wa, he mea hiki loa i kekahi k* hoole me ke kanalua ole i ka manao o keia Aha Kuhina hou i koho u iho nei, « aole nu p»ha e nele ke kan»lua 'a, ma k* ike ana iho i na moolelo kihiko o keknhi o kon'n mau lah, no ko iakou kupono t hoopono paha, me ka hilinui nna malum o ka lakou m«a i ole* lo ni. Ina e oana pono i« keu bilt, alail», e pau no nuanei ke kanalua iloko o kela a me keiH nu ka hoolilo "pakiko" a me ka "poiolei" o na ditl« a ka lehulehu, omi, ma» loko olaila, ua hoakaka ia kekahi hapa o na kumu n»rta i kono mai i ka Aha Kuhina m<»a e wmho aku i ko lakou mau hookohu. O lie akamai hooponopono aupuni o kek* hi kanaka e (ike me ke Kuhina o ko na Ainn e imua o kakou, ne hana pohihihi ule ia i ke koho pololei ann aku i ke aU a keia Aha Kuhina 1 manao ai, oiai oia ke poo, aole ioa auanei e ''pololei" a "pakiWo" paha na hoolilo ana i ke dala a ka lehulehu, e Jike me kana i hapai ai. Nolaila, ke k* mai nei keia mnu olelo imoa o kakou me ka moakaka, a 1 hiki hoi ke hoomaopopo īa e kekahi k»riaka noonoo no ka mea i noho a k«m iama i ua hana kooponopono aupuni o ka ain» no in makahiki elua i haia. O ke kakanaka e ake nri« i mau makana, aple no auanei e nele koni pjnai aku i kekahi mau mea umluna o ke kuinu ina kekahi ano e ae, knhi hoi i imiia aku ai a loaa in«i. Ma ka h"oh»likp ana i ka Bila Haawina a ka A'ia Kuhina mua i pau, me keia i waihoia ae nei e ko lakou mau hope, alaila, e ikein no ua hoomahuahua la aku a hiki i ka $153,566.93, nona keia huina loaa $3082,417.53. E like me ka mea a ka nupepa ha> ole G<(zette i hoike'ae ai, un hoomahuahua ia ae ka h;»«wina $16,000 no na lila o ke alouiii o ka Mo>, a i ka 20,000. Ia manawa no hoi, on wnihoia mai kekmhi ilelo hooholo imua o ka Hale ma o kek«hi Luna Aupuni ia, aole he Kuhina, Hka he Lun» Let« Nui oia. e manao ana e hooinahuahua hou *e i ka 6ila Haawina ma kg pakui ana akn i $22,500, i mea e lawa ni oa lilo o .k» huakai kaa;>um honua iho nei a ka M«i a me kona mau ukali. Ua noi pn la ae oo hoi i $15,000 no ka hana ana i mau haleiio hou no ka Paalii; a he haawina hou loa kekab), oia hol i $20,000 no ka hookipa ana i na Luna Aupuni malihini o na Ainu e. Ma ka Poakolu o kela mau pule aku nei, oiai ka Hon. C K Bihopa e kamailio aqa imua o ka Hale maluna o ke kuinu, no na hoolilo i ma> naoia e pili ana i kē alnalii, ua hoike ae ia, o ka loaa mn na Aina Le< Alii m»i ua hiki ke kohoia ma k «hi o ka $30,000 o ka makahiki. Alaila. ina e houluula i» me na hanwina e pili ana no kn ro*lama ana i ke Alii, e like mp na inei i nmnania, me na loI aa makahilii u»n na An-a Lei Alii mai, e lij ke me ke koho a kekahi keonimnnn i kama- | ama ma ia mau mea. alaila, e loa&auanei ta i kakou na hoohlo|io keia mau maknhikielua

; e ne€ nei ika $86,250. No ka pomaikai o ko makou poe heluhelu ke pai nei m&kou i na huina i hoomaopopo ia no keia mau raakahiki «ku elua: Ko ka Moi a me ka Noho--1 alii $45,000, na iiio o ke Aloalii $20,000, Halelio Paalii $16,000, Huakai kaapuni honua a ka Moi $22.500, hoolimalima o na Aina Lei Alii $$0,000, o ka huina o keia a pau be $172.500; a ina e puunaneia me k* 2, alaila, e loaa no na huahelu i hoike mua ia ae nei. Aohe makou i olelo no ka $20,* 006 i manaoia no ka hookipa ana mai ifa Luna Aupuni mahhini o ko na Aina e, me k* $4,000 no na Kea Hoohanohano; oihi ua hiki loa no ia mau haawina ke hoohuiia aku ke manaoia nae he kupoao. No ke kokua i ka Oihana'Koa, e loaa auanei ia kakou ka huina nui hewahewai ooiia he $106,000 ma kahi o ke $75,300 i hooholoia i kn 1880; a mn ka oihana Loio Kuhina hot e noi ana i haawina kuikawa i $60,000 no kekahi punlikoa, e hooliloia ma ke kauoha a ka Moi iloko okn Ah« Kuhina, noiaila, o kahwina pau i haawiia he $167,000 no ka oihana koa. A«»le i hoakaka pono i« mai Ue anu o keia p»ali koa, a aole no hoi he 1000 i loaa mai no ke ano o kana hana, nolaila. rio ko umkou inaopopo ole, ua ]ana Vo makou munno e kala iu mai niikou uo ke>a kukau ana, malu o kekahi ala ia e noi ai i loaa hou mai oaa inau koa hou me na lako kaua. 1 ka nana ain t ka Bila Haawina hou i waih»ia »e e keu Atia Kuhina. ute he mea la, o ka btim« no na lilo i hootnahuahua m, oia no na mea o pili ana i ke kokua ana i ke Aloalii ame ka oihana Koa. Aka, ua hiki uip i ke Kunioa Nui k*> helu mai a ku iinua o ka An iolelo, a wtiho aku imua ana Hoa me k>t aku, e «a hoomahuohua ana i na hooliio i manaoia i ke dala a ka lehulehu, un hilinai ia maluna o kekahi mau hana ano nui pili kulnko o ke aupuni, me he me«, e hoike mii ana ia, e hoolil» ia ana ia mau no ka pono o ka iehu'ehu, aka, aole n e pela, oiai, ua maopnpo in kakou, o ka haawim i manau nui in a i oi ae ka mahuahun i keia wa oia no n . mea i hoikeia ne 'la maluna. A penei ke ala aka Aha Kuhi* na hou i manao ai e hoemi i kn auhau 0 na makaainan», oia hoi kfia, ua konoia mai ka hap«n i o k;i poe i auhau ia e uku »ku no n« Lilo o ke Aloalii a me ka Oihana Koa, ua oi ioa aku keii maniua o na loaa auhau kino, oia ho> ua like tne $5 no We poo.