Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 18, 6 May 1882 — Page 2
| This text was transcribed by: | Arnold Hori |
| This work is dedicated to: | Hawaiian Historical Society |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ma ke Kauoha
Ma keia ke hoolaha ia aku nei. i kulike ai me kekahi Kanawai o ka Ahaolelo i apono ai ma ka la 2 o Mei. 1882 e hapai ia ana he Koho Balota no ka Lunamakaainana mai ka apana o Kahakuloa a me Kaanapali, Maui, ma ka la 27 o Mei. 1882. Na ka poe nana koho balota e lawe mai i na palapala koho a ka poe a pau i kupono e koho ma ka hale kula maloko o ka apana i olelo ia ae la.
O ka poe no lakou na inoa malalo iho; ma keia ua hookohu ia lakou i poe Luna Nana Koho Balota :
D Kamaiopili,
S E Kaiue,
B Newton.
W N ARMSTRONG.
Kuhina Kalaiaina,
UA oluolu i ke Alii ka Moi ka hookohu ana ia PAUL PUHIOLA KANOA. JUNIUS KAAE. HERWAN@ A. WIDEMAN, i ma Alu no ka Hale Ahaolelo.
Halealii Iolani, Ap rila 29 1882. 1066 85
HOOLAHA A KA LUNA LETA NUI.
MA keia ke hoikeia aku, nei. na hookohuia o I. B. PETERSON Esq i Kokua Luna Leta Nui a Kupakako Nui o ke Keena P@pa Poo Leta o keia Aupuni.
JOHN M. KAPENA, Luna Leta Nui.
Hooiaioia:
W. N ARMSTRONG,
Kuhio, Kalalana
Hale Le@a, Honolulu, Apr 14, 1882. 1063 8t
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
@ HUIIA
No ka Maka@ki $2. Eono Mahina. $1.
D@la Kuik@ ka Rula.
POAONO. MEI 6, 1882.
Halawai Hoole Waiona no ka
Lehulehu.
E wehe ia ana he halawai nui maloko o ka luakini ma Kawaiaho i ka po Poaha o keia pule ae. la 11 o keia mahina. Imua o ia anaina ua iohe makou e kamailio ana ka Hon. G W Pil po, Hon. J W Kalua Hon. J Nawahi, John Kalama me kekahi mau mea e ae. A e mele ia ana e ka poe humeni kekahi mau leo lea i hoopilua iloko o na huaolelo hoole waiona. E hauoli auanei na inakamaka maikai a @u ke lohe i na manao o keia poe. He lana ko makou manao e piha ana ka hale. a e loaa ana i ka lehulehu na manaolana no ka hooikaika ana e pale aku i na wai awaawa e hoopoino nei i ka lahui. E hele nui ae. Mai poina ka la a me ka hora; ma Kawaiuhao, i ka hora ehiku me ka hapalua o ke ahiahi Poaha ae nei.
Na Hana o ka Halawai Nui ma
ka Hale Mele Hou e pili ana
i ka Nanau Waiona.
Ma ka hora 7 me ka hapa o ka Poaha nei, ua malamaia ke halawai nui ma ka Hale Mele Hou no ke kuka a me ka noonoo ana ina he mea pono loa ke hookapu loa ia ka hookomo ana mai a me ke kuai ia ana o na ano waiona a paa ma Hawaii nei.
Mamua iki iho o ka manawa i hoikei, ae la maluna. ua akoakoa ae la he heluna nui o ka poe hanohano, na haole paahana a me na kanaka a hoopiha nui iho la i na noho o ua hale nei mai lu@ a lalo. Malaila no hoi kahi i hoonaoea ai na keiki puhi ohe.
Ua weheia na hana o ka halawai ma ka hoowawalo ia ana o na paia laumania o ua ha'e nei a komo loa hoi iloko o na @uuwai o kela a me keia i akoakoa ae @a hiohion@ o ka hauoli ma ka puhi ia ana mai o kekahi leo nahenahe e na keiki puhi ohe, a mahope o keia ua ku mai la ka Lunakanawai L McCully ka Peresidena o ka halewai, a puana ai@ la i kekahi mau ma nal@ olelo i ano like me keia oiai o ka io maoli ia o kona manao: E oa Lede a me na Keonimana--Ua akoako@ mai kakou maloko o keia keena nui o keia hale e noonoo a e kuka nui no keia kumuhana nui e waiho nei imua o kakou, oia hoi, e pono e hookapu loa ia ka hookomo ia ana mai a kuaiia ana o na ano waiona a pau ma keia mau Paemoku; a he nui aku no kana mau kamailio naaoao ana maluna o keia kumuhana.
O Rev. J Cruzan kona hope mai a ua hoonanea mai oia i ke anaina ma ka lawe ana mai i kekahi mao paoku o ka baibala e pili ana no ka waina a me na moolelo pokoie.
Mahope mai ona ka Lunakanawai Kiekie A F Judd. Ua kalai oia i kana koilipi kalai olelo, maluna o ke kumuhana i waiho ia imua o ke anaina, me ka moakaka me ka maikai. Ua ninau mai oia imua o ke ana, ina, owai la o loko o keia anaina e hele mai a @una o kei@ wahi a hoikeike iaia iho imua o keia lehulehu no na pono a me ka maluhia e oa hana a ko aiona i hana ai maluna iho ona ? H@ mea anei e aa e hele mai a e hoikeike iaia iho ma i@ ano ? Ua hoike hou m@i oia i kekahi h@ina moakaka loa imua o ke an@ina ma ka puana ana penei: Ua hoike maopopo ia mai imua o'u, aole he alalai e hookui ia mai ana ia kakou nei, no keia hana a kakou e manao nei, e kinai loa i ka hookomo ana mai a me ke kuai ana o na ano waiona a pau ma keia mau Paemoku. He nui aku no kana kalai ana ma keia kumuhana me ka moakaka.
O P C Jones kona hope mai. Me ka moakaka oia i puana mai ai i kana mau wehewehe ana no keia kumuhana, a ua minamina makou no ke komo ole ana i keia pule. O ka hope o kan@ ua puana mai oia, Ua mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.
O S B Dole kona hope mai. Ua kamailio pololei oia maluna o ke kuinuhana me ka olelo ana. o ka waiona, oia ka mea e kau@luko nei i n@ hanauna hou o keia au il-lo i ka make mau. A he nui aku no ka na @au kamanie ana maluna o ke kum@na.
O Hon. J W Kalua kona hope mai. Me kona leo moakaka ko i ka hoom@kaukau, ua puana mai la oia i kekahi ma@ mamala olel@: He mea makehewa ia'u @e hai aku i ke ano o ka hana a ka waiona i hana ai maluna o'u. aka ua ike au o ka'u mau dala, ko'u ola ua hoolilo ia i kauwa na keia oahe@ hoowalewale, ka puhi ino, ke kaineio, A ina he puhi ino. he nahes@ a he kamelo keia mea o ka waiona, heaha ka k@ko@ hana iaia ? E kipai@u aku. A he nui ako kona manao ma una o keia kumoha@.
O Rev. J M Alexander kona hope mai. E like me ka Du@e kamaiho pololei aoa maluna o ke kumuhana, pela oia i kamailio @i me ka hoopili ana i na moolelo pokole.
O Rev. S E Bishop kona hope ma@. O ke ano nui o kana kamailio ana. e pono e k@ kua nui ia ka lahui Hawaii e na makamaka a me na hoa'loha. O ka hana nui ia imua o kakou e kokua me ka ikaika a p@u, no ka pono o ka lahu@. kona holomua a me ka noho'na maemae.
O Rev. S C Damoo ka hope loa, a ua k@mailio pokole mai oia me ka hoopili ana i ke kanawai eono a ke Akua e olelo ana, Wai pepehi kanaka oe.
Ua ninau ia m@i imua o ke anain@ i ka poe e kokua ana i ka waioaa ma ka olelo ana, Ae. Aole he wahi leo hookahi i pu@na ae. Ua ninau ia mai, o ka poe e kokua ana ma ka hookapu loa ia o ko waiona aole e hookomo ia mai ma ka aina nei, e hoike mai lakou ma ka puana ana Ae. Ma keia ninau, ua wawalo ae la ka hale a puni ma ka puana ia ana o ka huaolelo Ae.
NA HANA O KA AHAOLELO
E PONO AI.
Ke noonoo nui nei no paha ko makou poe heluhelu no na haoa a keia Kau Ahaolelo e hapai ai no ka pono o ka aina a me ka lahui kanaka. A aia no paha iloko o ka noonoo o na makamaka ka manaolana no kekahi mau hana i ke hapai ia a hooholo pono ia, e pono ai ka lehulehu. O na hana hou kulo ko o ke Aupuni, e like me na alanui, na ala hao, na uwapo, a pela aku, he mau hana ia i hiki ole ke hoohemahema ia. He mea pono no nae ke hoolawa pono ia na o ia ano no na apana a pua, a aole hoi me ka hoohemahema ana i kekahi mau apana. O na kanawai a pau e hoomalu ai a e hooholomua ai i ka oihana mahiai, a me na oihana paa lima e ae, he mea in e pono ai, no ka mea, o ka paahana o ka lahui mai o a o kekahi kumu nui o na poinaikai a pau o ka aina. Poino ka aina ke palaualelo na kakaka.
Aka, ke manao nei makou o kekahi o na oihana i kupili loa iloko o ka pomaikai a me ke ola o ka lahui. a i noonoo piha ole ia no hoi iloko o kekahi mau kau i hala ae nei, oia no ka oihana hoonaauao. Ua pono ke hoomahuahua ia ka makaukau o keia oihana, i mea e hiki ai i kela apana o ke Aupuni ke lawelawe i na hana me ka hoohaiki ole ia o kana mau lawelawe ana. O ka hana ke alanui e loaa ai ka waiwai. O ka hoomalamalama ke alanui o ke ola a me ka maluhia. Hookahi wale no mana i hiki ke kinai a hoopio i na hana naaupo e hoopoino nei i ka lahui, a oia no ka ike. O na kanawai a pau e papa ana ia mau hana, he mau kokua kupono loa ia, a he mau kokua i hiki ole ke haalele ia; aku o ka meheu io kahi i waiho ai o ke ola aupuni a me ke ola lahui, aia no ma ka hoonaauao ana. A mailoko aku o ka oihana hoonaauao e kahe ai na hana hoomilamaluna iwaena o na hanauna hou o ka aina.
Ua ike na aupuni malamalama o ke ao nei i ka oiaio o keia manao, a ke kiai nui nei lakou i na makaukau o ko lakou mau oihana ao. E like me na keiki o ka lahui, pela auanei ka lahui o keia hope. Ina e ulu mai ko kakou mau hanauna hou iloko o ka naaupo, e ohi auanei ka aina i ka hua o ka naaupo. He mina hoomalu ko ka malamalama iloko o kanaka. O ko kakou maluhia ma keia hope, aole ina o na koa la a me na makai ka hapanui, aka aia no ma ka hooiaulaha ia a me ka hoouluia o ka ike a me ka malamalama iwaena o ka lehulehu.
He nui na hemahema iwaena o na kula la o ke Aupuni i keia wa, no ka loaa ele o na kumu kula kupono. He nui no hoi ka hemahema ma ke ao ana i na kula @a ka olelo Hawaii, no ka mea, aole i lako ia olelo i na buke kupono no ke ao ana; a aole ne hoi i lako ka olelo Hawaii no ka hoonaaua@ana. Ua maikai no ka olelo, a ua kupono no na wa i hal@. aka aole i kupono no ka holemua o na kau o mua aku nei o kakou. He mea pono ke hoololi ia ke ao ana iloko o na kula kamalii a pau o ka aina, e like me ka mea i hiki, mai ka olelo Hawaii ae a iloko o ka olelo haole E ao ia na keiki i ka noonoo ma ko olelo haole e pono ai; a e wehe ia imua o lakou na palapala hoomalamalama o ka honua nei.
Ke m@naolana nei makou aole e hoopoina na noa o ka Ahaolelo, aia iloko o ka hoomalamalama ponu ana kekahi mana hoola nui i heia lahuikanaka.
N LETA A NE MAKAMAKA
Mai a Rev. S C Luhiau o Mahukona, Hawaii, ua hoike mai oia i keia malalo iho:
Ma ka Poakolu o ka pule i hala, mai lele walawala ke kaa uhi o keia wahi i ka pali o Kahua. O ke kumu i kuia ai ke kaa ohua, he pohaku e waiho ana ma ke ala hao. Nui ke kapalili me ka uwe pu o na ohua.
Mai a Kamai o Kakaako ua hoike mai oia penei: I kekahi la o ka pule i hala, hele aku la kekahi Pake ma kekahi aha pepa dala a pepa pili dala aku l@ i kona mau dala. Pili iho la oia a pau kona mau dala. Nui loa iho ia kona minamina me ka maikai ole o kona manao, a mahope hoi aku la oia ma kona hele. No ka pono ole o kona m@nao, Wii aku ia oia i kana po ki iho la iaia a make loa.
M@i a Ika@ o Opiha i o Kona Hema, @a hoike m@ ma penei:
Ua hiki mai kekahi mau kahuna hoopunipuni i ko mak@u wahi nei a haoa iho la i ka laua mau hana. Hana iho la @aua i kekahi mea mai. O na laau no hoi i maa mau i kahuna oia no na iaau a keia mau kahuna i hana ai. Laweia aku la ua m@u l@au la a kiola ia iloko o ke kai noke wale iho no i ka hana a aole he wahi mea a ola.
Mai a Jos. H Simeona o Paihiihi Hamakuapoko Maui, ua hoike mai oia i keia nuhou malalo iho:
Ma ka Poakahi a 24 o Aperila, hele aku la o Kumanaiwa @. ma kekahi halekuai e kuai i kekahi apana kamano. Hoi aku la oia i ko hal@ a hooinakaukau iho la e kupa. Ho@ iho @ i ke ahi aole nae i aa poho loa ke @oi ia wa. o wa pa-hu ae la no ia o kekahi mea mai loko ae o ke kapuahi a ioaa ina la iaia ka ena ma ka maka a me ka umauma a me na uha Manao iho la oia @ kekahi mea e i @i mai iaia i ka pu. nolaila puke aku la oia iwaiho e nana, aka, aole oia i ike i kekahi mea. Hoi hou aku la oia iloko o ka hale a waiho aku la ma kona moe me ka eh eha @ui. Ua manao wale ia @ he kukaepele pu @ he kukaepele gian@oda oia paha k@ mea i pa-hu ae. He k@naka hana oia no ka hui mahiko o Paihiihi Hamakuapo@ nei.
Mai a F Haleikala o Makawao Maui, ua hoike mai oia i ka loaa ana o ka ogana hou o ko lakou loakini hou. Ma ka Poaono la 15 o aperila ka hoea ana aku ilaila. Ma ka ia Sabati ae, la 16 ua hooiaaia oo Iehova ke Akua o na kaua, me ka hookana ia ana o kona leo kani maikai.
Mai a E Helekunihi o Haiku Maui, ua hoike mai oia i ka nui o na hihia i hookolokolo ia imua o ka Aha Hookolokolo Apana o Makawao Maui. mai ka la 1 o Aperila a hiki i ka la 28, penei kaoa hoike: No ka haalelel hana 20. no ka hihia hewa 14, no ka hihia waiwai 3, no ka ona 4, no ke kuai waiona 1, no ka hanaino a me kolohe 3, no ka wawahi hale 1, no ka hoeha 2, no ke kokua hewa 3.
Mai a J A Liiiii o Keauliki, ------, ua hoike mai oia i ke kaawe ana o M D Kumukahi me kekahi malo silika a e ole ka loaa e ana aku i ka wahine pakele ai. Ua aneane e make oia i ka loaa ana aku i ka wahine. Ia ike ana o Kumukahi i ke ko ole ana a kona makemake, o kona lele aku la no ia a aumeume i ka pahi a ka wahine e paa ana--lilo aku la iaia ooki ne la oia i kona puu a moku lihi. O ke kumu o keia aole i hoike maopopo ia mai.
Mai a Kamaki Puakanani o Waihee Maui, ua hoike mai oia i ka hou ia ana o kekahi wahine e kekahi hipa-kane, a mai loaa paha na alina poino maluna ona e ole ka ike e ia ana e kekahi poe a helo mai la lakou e kokua. Ua hina keia wahine ilalo i ka loaa ana mai i na lima kokua a o noke ana no ua hipa nei i ka houhou.
Mai a Simona K_______ o Kiilae o Kona Hema, ua hoike mai oia i keia malalo iho:
Ma ke awakea o ka la Sabati, la 23 o Aperila, mahope iho o ka hookuu ia ana o ke anaina haipule, kau ae la o Makalaau maluna o kona lio a hoi aku la no kona wahi. I kona hiki ana i ke alanui e iho aku ai i kona wahi haule iho la oia mailuna iho o ka lio a i ka honua a hiki a la kekahi o kona mau niho me ka loaa pu o kekahi mau eha ma kekahi wahi o kona kino. Walawala aku la ka lio a waiho iho ia, he lio make
Mai iaia mai no, ua hoike hoa mai oia i keia malalo iho:
Ma ka Poaha la 20 o Aperila, pakele mahunehune iho la o P W Waha mai make loa. No ka mea, ma ia kakahiaka, hele aku la oia me Puahi i ke kuu upena ma Kealia, I a Puahi nae i hoau ae ai i ka upena a hiki i kona kuuna, ike aku la o Waha o kona luu poo aku la no ia, no ka mea eia no oia ma ka lae kahakai kahi i noho ai. a maihi pu ia ae la kona lae a me kona iho a he ku maoli no i ka manaonao ke nana aku i kona nanaina.
Mai a J W H I Kihe o Kailua. Kona, ua hoike mai oia i keia mau nuhou makamaka malalo iho:
He oia mau no ke kulana maikai o ua aina nei. O ka paka ka hana nui a na kamaaina a me na kanaka aukai o ka aina pua. He mau makahiki ae nei ka hooikaika ana o kekahi poe a ua ano kuonoono maoli.
Ma ka la Sabati Aperila 16, hele aku la kekahi kanaka a i ko hai mala ipu awaaw: a uhaki mai la i na ipu; hooili iho la oia a kaumaha kona ekake. O Maihui kona inoa a he makai aupani. He makai oia eia nie aole oia i malama i kona kalaua a hoolilo iho la oia i ka eehia o keia la i mea ole.
He nui no ka ona ma keia wahi.
He manao ko W N P Ka@hi, kekahi o ko makou luna pepa o Lanai, e i mai ana oia penei:
Ua pau ae nei ka manawa o ka loaa ana o ke Kii Makana a ka NUPEPA KUOKOA i haawi manawalea aku i kona mau tausani poe heluhelu. Eia nae ka mea apiki, o ka poe i hookaa ole i ka lakou mau dal mamua ae o ka la 31 o Maraki, ke kii mai nei lakou e kuai i na kii a ka poe i loaa na kii. Ke nuku mai nei lakou ia'u no ko'u kii ole aku i ka lakou mau dala. Ke manao nei au aole no'u ia hemahema, no ka mea ioa ua makahehi lakou i ke Kii Makana, alaila he mea pono ia lakou e makaala mai i ka lakou mau dala mamua @e o ka minawa i hoolahala. Nolaila ke nei au maene, aole nu i hewa.
@O kau ninau no ka loaa aku o na Kii Maka@ ina he mau kii no koe e waiho nei ia makou no ka poe hookea mai i ka lakou dala i keia w@ ke p@nai a@ makou @ ke alona ma @ poan@ ana--aale e @ ke hi@ Mak@ p@nila ka ipuka. L H.]
KELA A ME KEIA.
Ua haooli makou i ka io@ana a@ li ae ko kakou makamaka ka Rev S W@waiole, i kona manao mu@. a u@ noonoo oia he mea pono ke kokua po m@muli o ka h@na hoole waiona. Pono maoli keia, a ua p@ha mahalo makou no keia noonoo oia makamaka. O ka hooleli ana o ka m@nao mea a apo ae i kekahi manao okoa. no ke kumu i ike ia he kupono. oia @o ke ano o ka poe noonoo kanaka mak@a.
Mahope iho @ ko makou kamailio ana no ke kumu kuli Ma@e i n@opa: ia o@ ka pepehi ana i kekih@ loaa mai he iono na h@ohe @hal@ ua Mahoe nei no ka olelo noonolo , a ua hoopii oia i ka ah@ maiuna ae. Imua nae o la aha, ua hooi ia aka l@ kon@ a@pai he ehiku la hou aku. Ua lohe ia mai nei no hoi @ hihia ano like ine keia k@ hana ia m@uka ae nei o Maemae. He maku@ kai pepehi ino i kana keiki uuku no ka pa@u nei o kekahi pauku o ka Olelo a ke Akua. Heaha la ke ano o ka Olelo a ke Akua i ka noonoo o keia makua? He mea hookaumaha anei? Ua lohe ia mai u@ hoopii @a a ua hoopai ia ua maku@ kuhihewa nei.
He anaina nui kai akokoa ae ma Kawaiahao i ka po Sabati i hala, no ka hoolohe'aa i na kamailio ana a ka Rev J Waiamau, Hon Rev J Kauhane, Rev J M Kealona, Rev J Hanaike a me Rev A O Pa@epe. Maluna o ke kumuhana ao ka hooie waiona ka lakou mau hoiikaika aui; @ ua waiwai na manao i hai ia mai, na eehia no hoi ke anaina, hai mai o Waiain@u he kupua ino loa ka waiona, he pono ke pepehi ia ma ka huelo a me ke poo. hai mai o Kauhane no @a hua weliweli o ka ona i ike ia ma Hawaii, hai mai o Kealoha uo kona hooweliweli ia me kona ohana e kekahi kanaka ona, a ua pau lakou i ka hoio iloko o ka nahelehele, hai mai o Hanaike no ke@ihi kamelo @oapuu i k@no iloko o ka hale. a pilikia na mea hale. o ka waiona ua kamelo nei, hai laula mai o Polepe no na hooik@ika ana o ka poe hooie waiona. O ko lakou makemake o ka hoola i kanaka; me ka hoopakele ia lakou mai na poino @ku o ka ona. Na H Waterhouse i hoomalu i keia halawai, me kona ano makaukau ma@. Maikai no hoi na leo o ka noe himeni.
Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o Kapule k, Anahol: i make. Kauoha e hoolaha i ke noi e apono i na papa hoike, hookuu ana, a e mahele i ka waiwai. Ma ke keena imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike o D Maka liu, Luna Hooponopono o ka waiwai o Kapule k, no Anahola i make. e noi ana e aponoia na hoolilo he $2, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $------, a e uoi ana e nana aponoia kela mau mea, a e kauohaia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia mai kona noho ana ma ia ano.
Ua kauohalu o ka Poakolu, ka la 31 o Mei, 1882, ma ka hora 10 o kakahiaka, imua o na Lunakanawai la, ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo ma Lihue, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe aua i ua noi la, a me ka papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila, e hele mai e hoike i ke kumu ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua nui la. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e pa@ia maloko o ka "Nupepa Kuokoa," he nupepa i pai a hoolahaia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i o elo ia no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Koloa, ko Ilawaii Pae Aina, i kela la 22 o Aperila, 1882.
JACOB HARDY,
1066 3t Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.
HOOLAHA PAPA.
Mai keia la a maa aku, ke papa a ke hookapu loa aku nei i na ano kanaka a pau aole e hoaie i kuu wahine mare ia Rahaba ke ole e loaa aku kekahi palapala ae mai la'u aku. O ka poe e hoolohe ole ana i keia me lakou no ko lakou p@;io.
JOHN EARNSTPERGE
Pawaa, Honolulu, Mei 2, 1882 1066 4@*
PUOLO HAULE.
Ua nalowale he Paiki Ili Eleele malo@ o Kilauea Hou i keia pule iho nei. O na waiwai o loko, I Holoku Eleele, 1 Loie Ke ki. i Hainaka Nau. Ua kau ia mawaho kuu inoa J P Kapihe. O ka mea e loaa aoa, e hoihoi m@i i ke Keena o ke KUOKOA.
J P. KAPIHE.
Mei 1. 1882. 1066 @t
OLELO HOOLAHA.
E ike auanei na kanaka a pau ke uana mai, owau o Kailiakaale k, ka Lunahooyonopono o ka Waiwai o Uku w, i make kauoha ole, no Kau, Hawaii. O ka poe a pau i aie ia Uku w, n@ine ka poe a Ukn i @ie aku ai, ke kauohaia aku nei lakou e hele mai lakou meka lakou mau hila iloko o na mahina eouo, o hoole ia lakou.
KAILIAKAALE.
Lunahooponopono o ka Waiwai o Uku w, i make
kauoha ole.
Waiohinu, Kau, Apr. 14, 1882. 1065 4t
OLELO HOOLAHA.
OWAU o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke kauoha aku nei au i ka oe a pau i aie mai ia'u i ka wa o ka Halekuai me a'u ma Maulili nei, mai ka wa e noho kuai ana na Pake a hiki i ko Mrs. Kaili manawa i noho kuai iho nei, e oluolu oukou e hookaa ae i ko oukou mau aie ia K M Koahou. ko'u Hope oinio ma ke Kanawai, no hookahi mahioa mai ka la e puka ai ma ka NUPEPA KUOKOA; a iaia no e loaa ai na palapala hookuu nie ma ko'u inoa E wiki mai oukou
PETERO WAHAKANE.
Maulili, Hilo. Apr. 6. 1882. 1063 4t
HOOLAHA A@ A LUNAHOOPONOPONO
WAIWAI
E ike auanei na kanaka a pau. o maua na mea nona na inoa maialo. ua hookohu pono ia maua i mau i mau lunahooponopono waiwai ku i ka wa e ka Hon Abr Fornaner ka Linakaoawai Kaapuni Apana Elua ko Hawaii Paeaina. no ka waiwai o George D Sylva no Lahaina i make ma Honolulu. nolaila, ke papa aku nei maua, aole e hoopoino i na waiwai o ua mea make la, o ka poe i aie iaia, e hookaa koke mai. a o ka poe nu lakou na koi aua, la auanei ka manawa, @ hoole mau loa ia
kona.
ANTON SYLVA X MASON.
kaha
DAVID KAMAIOPILI,
Na Lunahooponopono ku i ka wa.
Lahaina, Mei 8 1882. 4t 106
C. C. Coleman.
Amara a he mea hana Mekini
Kapili kapuai hao lio.
--A ME KA--
Hana ana i na Kaa Lio &c.
Hale Hana ma Alanui Alii, e kokoke
la i ke Alanui Papu. 905 tf
ILOKO, ka Aha H@kolokolo Kea@ ke Aupu. @ Hawaii KALAKAUA, ma ke lo@ ke Akua, o ko Haw@ Paeaina, Moi@
@ Williams C P@ie Esquire, @ Aupa@ ole i k@ Hope. Me ka mahi:
Ke kauohaia aku nei oe e kii aku i, Foster Con@ption, ka mea i @ i i@ , iai e waiho mai ana oia i kana pane i k@kauia iloko opa ia he iwa@aiua mahope iho o ka @ o keia, e hele ma@oka Aha Hooholoholo Kiekie, ma ke ka@ o Averil@ Aha ia e mil@maia ana ma ke Keena Hookolo@olo o @a Hale Hookolokolo @ Honolulu. Mopuni o Oahu, ma ka P@kahi la @ A@ @ila e hiki mai ana, ma @a hora 10 A M. e hoike mai n@ keahi l@e ae ole ia ai ke noi a F@nny Cocket@ ka mea hoopli e like me ka mea i hookikaia ioao oha Palapala Hoopii i pakuiia. A e hoihoi malo@ia palapala me ka h@ ike piha o kau mau haua mamuli o keia palapala
IKEA ka Mea Hanohana A. Francis Judd
Lunakanawai Nui o ko Makou
Aha Hookolokolo Kiekie ma
Honolulu, i keia la 27 o Dekemaba.
A. D. 1881.
[S@ia o ka Aha Kiekie.]
[Inoa] A ROSA.
Hope Kakauolelo
Ua haalele o Foster Conception i oleleia ia Honolulu ma ka la 1 o Aperila 1881, a i kahi paha o ia mau la, ina ka moku "Pacific," a iloko o Okatoba. ua ho'o aku ua moku la i Panama me ua Foseer la. a mai ia manawa mai aole oia i hei hou m@i i keia Aupuni, a ke hoihoi h@u ia aku hei ka Palapala Hoopii a me ka Palapala Kii i olelola me ka hooko ole ia, i keia la 18 o Feberuari, A D 1882.
[Inoa] W. C. PARKE, Iiamoku
Ko Hawaii Pae Aina } ss
Mokupuni o Oahu } @
E@ hoike nei au ma keia o ka pa apala maluna ae he kope uiaio a palolei ia o ka Palapala Kii i hoopa kaia ma ka hihia Oki Mare o Fanny Cockett kue ia Foster Conception, a me ka hoike a ka Ilamoku no ia mea; a mamuii o ua hoike 1@ a ka Iiamuku, ua kauoha ka Aha ma ke Kau @ Aperila 1882, e hoopaneeia ua hihia la a ke Kau o Iulai 1882, a il@ ko o ia manawa kowa e paiia i kope oiaio o us Palapala Kii nei e like me ki mea i hea@kaia ma ke Kanawai, e kahe. a@u i ka maa hoopii ia e pane mai ma ke Kau o lulai i oleloia.
I hoike @ia mea, ke kau nei au i ko'u
il@i i keia la 25 o Aperila, A D
1882.
[Sila o ka Aha Kiekie.]
A. ROSA,
1065 6t Hope Kakauolelo Aha Kiekie.
AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae A@A. Ma ka hoo ponopono waiwai. Ma ka waiwaio PARK o Honolulu, Oahu. I make kau ha ole. Imua o ka Lunaw@ai Lawrence McCully. Olelo Kauoha e hao aka aku oo ka nei ina Mai e e koho i Lunahooponopoi@ Waimai
MA KA heluhelu a me ki eaiho ana mai o ka palapala noi a Rebeca, he hooil@a o Pa@ k, e hoike manana, o Pae k. no Ho nolulu, Oahu, ua make kauoha ole ma Honolulu, i oleloia, ma ka la -- o lulai, M H 1880, e no ana e hoonoho@ i Lunahoop nopono nu ka waiwai, a e noi ana e haawiia ka Palapala Ho koku Lunahooponopono Waiwai ia W R Castle no Honolulu, Oahu, he mea I in ia ma ia oihana.
Ua kauohaia o ka Poakolu, kila 17 o Mi. M H 1882. oia ka manawa i kuhoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imoa o u@ Lunakanawai la, ma ke Keena Hookoloko o o keia Aha, ma Honolulu, niu ke hora 10 A M. a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai n@ mea a pau i pili. e hoike mai i ke kumu ina he kumu oiaio ko lakou, e ae oie ai ai ua nui la. A o keia olelo "Nupepa Kuokoa." he nupepa ma Honolulu.
Kakaui@ ma Honolulu, No Hawaii Pae Aina, Apr 26, 1882 W. R Castle, Loio no ka mea noi
LAWRENCE McCULLY,
Ikea: Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
A Rosa, Hope Kakauolelo. 1065 3t
AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Paeaina. Ma ka hooponopono waiwai. Kauoha e hoolaha i ke noi e apono i na papa hoike, hookuu ana, a e mahele i ka waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o KIHEWA w, aiias Kuhihewa & Hoohila o Honolulu i make. Ma ke keana, imua o ka Lunakanawai McCully
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a
me ka papa hoike a Apiki k, Luna Hooponopono Waiwai o ka Waiwai o Kihewa w. no Honolulu i make. e noi ana e aponola na hoolilo he $1587 35, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia ho $1876.20, e noi ana e na@a a aponoia keia mau mea, e hanaia kekahi kauoha a e hookuu ano iaia a me kona mau hope m@i ko lakou noho ana ma ia ano
Ua kauohaia o ka Poakoiu. ka la 31 o Mei, 1882, ma ka hora umi o kakahiaka, @ea o ua Lunakanawai la. ma ke keena ma ka hale hookolokolo ma Honolulu oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua n i ia a me na papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko iakou, e ae ole ia ai un noi la. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii e paiia maloko o ka "Nupepa Kuokoa," he nupepa i pai a i hoolahaia ma Honolulu, i ekolu pule mamua o ka maoawa i olelola no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 26 o Aperila, M H 1882.
L. McCULLY,
Ikea: Lunakanawai o ka Aha Kiekie
A Rosa, Hope Kakauolelo. 1065 3t
AHA Hookolokolo Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina. ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o o Paieie w, o Lawai, Kauai, i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Kahaleula w. o Lawai, e hoike mai ana o Paieie w no Lawai. ua make kauoh@ ole ma Lawai, ma ka la 4 o M i, 1881, a e noi ana e haawiia ka Palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia A K Mika no Koloa.
Ua kauohaia o ka Puakulu, ka la 14 o Mei, M H 1882. ma ka hora umi o kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe aua i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, @a ke Keena Hookolokolo o keia Aha. ma Kuloa. a ma i@ manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae oleia ai ua noi la. A o keia olelo kauoh@ e hoolaha ia m@ ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ka "Nupepa Kuokoa," he aupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina. Apr. 12, 188@.
JACOB HARDY.
1064 3t Lunakanawai Kaapuni Apana Kha.
AHA Hookolokolo Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o Naki-Moioaa, Kauai, i make kauoha ole Imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Nenea, wahine kanemake a Nakino. e hoike mai ana o Nakine no Moloaa, ua make kauohaole ma Honolulu ma ka la 10 o Maraki. M H 1882, a e noi ana e haawi ia ka palapala hookohu lunahooponopono waiwai ia Maleko k, no Moloia.
Ua kauohaia o ka Poakolu, ka la 10 o Mei, 1882, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i u@ noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Koloa, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu ina he kumu oiaio ko lakou e ae oleia ai ua noi ia. A o keia olelo kauoha, e hoolahala ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ka "Nupepa Kuokoa." he nupepa ma Honolulu.
Kakaula ma Koloa, ko Hawaii Paeaina. Apr. 10 1882.
JACOB HARDY.
1064 3t Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.
Ma ke Keena o ka Lunakanawai K@apuni Apana @kolo o ko Hawaii Paeaina. Ma ka waiwai o Ka@akaeha k, no Umauma, Hilo, Hawaii, i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a Kaluaokahaku k ka Lunahooponopono no na waiwai o Kamakaeha k, o Umauma, Hilo, Hawaii. i make, e noi ana e hoaponoia kona hoike hope, a e hooholoia ka waiwai i na hooilina. e hookuuia oia mai ka oihana Lanahooponopono no ia wai wai #meko na hope.
Nolaila. ua kauoh@ia na mea a pau ke pili. o ka Poakolu, ka la 10 o Mei. M. H 1882. i ka hora 2 o ke ahiahi, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia ka manawa a me kahi @ kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, me na mea koe ke hoikeia.
F S LYMAN,
Lunakanawai Kapuni Apana Ekolu.
Hilo, Hawaii. Apr. 8, 1882. 1064 3t
MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Paeaina. Ma ka waiwai o Nunumea k, no Kalaupapa, Molokai, i make.
Ua heluheluia a na waihoia ka palapala noi a Walahia k. e noi aoa e hooponoponoia ka waiwai o Nunumea k, no Kalaupapa, Molokai, i make, a e ho ho@oia ka waiwai i na hooilina.
Nolaila. ke k@uaha i@ aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poalima. oia ka la 12 o Mei, M H 1882, ma ka hora 10 a m, ma ka haie hookohokolu ma l'ukoo, oia ka la a me kahi i kehoia no ka hoolohe a@a i ua nonoi ia a me na mea koe ke hoikeia.
ABR. FORNANDER.
Lunakanawai Kaapuni Apana @ H P A.
Lahaina, Apr. 14. 1882. 1064 3t
MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Paeaina. Ma ka waiwai o Kuikaikapaua k, no Kapualei, Molokai, i make.
Ua heluhelaia a ua waihoia ka palapala noi a Ke@lakua k, e noi ana e hooponoponoia ka waiwai o Kaik@ikap@ k, no Kapualei, Molokai, i make, a e @oonoloia ka wa wai i na h@oilia@.
Nolaila, ke ka@ia aku nei na kanaka @ pau ke pili, o ka P@alima, oia i a la 12 o Me , 1882, nia ka hale hookolokolo ma Puko@ mi ka hora 11 a m. oia ka @ a me kahi i kohoia no ka ho @ i ua @ la a me na mea koe ke hookeia
ABR. FORNANDER.
Lunakanawai Kaapuni apana @ H P A.
Lahaina, Apr@ 14. 18@2. 1064 3t
Hale Tela Hou ! Hale Tela Hou !
UA wehe ae nei maua i ka la 27 o Mara ki. A. D. 1882, he mau Hawaii ponoi i Hale Tela no maua ma Alanui Nuuanu, kokoke i ka uwapo, Helu 11.
Nolaila, ke konoia aku nei na Mea Hanohano o ke Kau Ahaolelo A. D. 1882, e kipa e ike ia kakou hookanaka.
E na Keoaimana puuwai like, ma Hawaii o Keawe @ ka aina o Mano, e kipa i ko kakou hale i kapaia Kaukaia; a o na kauoha a pau, e hookoia me ka eleu,
S. H. MEEKAPU,
J. K. Cooke.
Apr. 1, 1882. 1061 1yr.
HOOLAHA HOOKAPU AINA.
E ike auanei na kanaka a p@ o Mr Luis Richardson o K@h@a @. na ka apana a ua e waiho la ma Nupa@lulu. Oahu, me ka hale. ke hookaia a@ Pol@ho k, aoie oi i e lawelawe hou i na me@. nui ana maluua o ua aina la; ke p@ hoi nu i na mea @ aole e kii wale i @ mea @ ana. Ke @ aku i ei a@ ia J @ k. @nuukolo, Honolulu, Oahu, oia ko'u ho@ houku@ lawelawe i na mea i h@ ma @ e hiki no i kuu hope ke h@ a mau mea e manao ana e hoolimalima. @ me ia me kuu hope e k@maiho @ e like me ka mea hiki iaia. E loaa @ mak@ Ainahou ma ka Hale Amara, a i ole m@ ka Hoe Noho ma Kapuukolo.
MR L@KA RI@HAR@S@N
Hunoipu, Apr 1@. 1882 1@64 4@*
HOOLAHA HOOKO MORAKI
Ma k@ ke h@ aia oe@ i ku@ ha@ palapala moraki, i @ Makakue kana wahine @ Mokapuni @ D Cro@niegb@rg o Makaw@ Maui @ moraki @a hoopaala ma ke Keena H@ ma a@ aoa @ Aoao @ ano a me @a m@ palapala moraki @ pau i hoike @ ma ka palapala m@ hope o ka hala @ ka manawa i a@a@ Kinawa @ e kuaiia @ na waiwai a pau i kuikeia ma ua pa apa a morai @ ka aina e waihoia ma Kula, Maui. i kap@ma ka @
D CROWNINGBU@G, @ra M@:
John Richardson, Lo o no ka Moraki
Makawa@ Maui, Feb. 24, 1882. 1@6@ k
HOOHAHA A KA LUNA
HOOPONOPONO WAIWAI
UA hookohu pono ia mai ka mea nona ka m@ malalo iho nei e ka Mea Hanohano F S Lyman ia nakanawai Kaapuui Apana III @a Hilo, Hawaii, Luna H oponopono no ka Waiwai o P Bare@a make ma Waiakea, Hilo, Hawaii Ke beik@ia @ nei i na mea a pau, ina he man koina ka lakou @ waiwai o ka mea i make. e hoike koke mai i ka lai@ koi iloko o na mahina eono mai keia la aku, @ h@ mau loa ia. A o ka poe he mau aie ko lakou @ mea i make, e hookaa koke mai ma kuu li@ he mau waiwai ko ka mea i make e paa ia nei @ hi mea a mau mea paha, e hoihoi koke mai i@ mai huna, o pilikia auanei
G W A HAPAI.
Luna Hooponopono Waiwai o P Barenaha i make
Hilo Apr. 6, 1882. 1063 4@
CECIL BROWN.
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
A HE AGENA no ka Hooiaio ana i na Palapa@ Mokupuni o Oahu.
Helu 8. Alanui Keahuniaua. Honoluu, H. P A @y
ASA KAULIA,
Loio a Kokua ma ke Kanawai.
UA makaukau au e lawelawe i na hana a pau ma k@ Oihana imua o na @h@ a pau o ka mokupuni o Oahu @ loaa no au ma Koolaupoko, Heeia, a @ia Honolulu i ke@ahi Hooko ia na Lauoha mai un wahi a pau o ka mokupuni me ka uleu a mehikiwawe
W. R. KAKELA.
UA NEE aku maua @o oukou mau Loio mai ka pili pa a@a me ke Keena Kuokua a i ke Alanui Kaahumanu Heiu 15 ma o mai o ka Baneko o Bihopa ma.
Ua mkaukau @au maua e lawelawe i na hihia a pau ma Honolulu a me ko na mokupuni. E hooko ia na Palapala Kuai. Hoolimalima a me ka Moraki me ka eleu. He Lu@a Hooiaio Palapala no hui o W R Kakela. 980 tf
MRS @. M. ME@EKI
MEA HUMU LOLE MAIKAI A ME
Nu Koloka, Holoku ano hou.
104 Alanui Papu, Kuea o Burus.
Honolulu, Ian. 15, 1881. @98 1yr
HOOLAHA HOOKAPU AINA
UA papa loa ia na Lio, Bipi, Palahu a me ke ki mauu ana aole hoi e hele w@le aole hoi e ki ia m@luna o na nina o Waianae-uka. Waikakalaua, Pouhala. Waipio a me Namakuli ma Waianae, a ua hookohuia o Kahao e nann i keia mau mea a e hooko e like me ke Kanawai
C. H. JUDD.
1053 2m. H. E. WHITNEY
HALEKUAI MA HANAKAPO.
E na Lede maka palopalo a me na Keon@mana puukani o na Lai Ulu nei o Hauola, a me kona mau eheu, ma ka Akau a ma ka Hema,--E naue mai oukou ma ko'u Haekuai Hoopahee, a e wai no oukou iho, i na mea a ka manao e hoohihi ai. E kuai aku ana au i na Waiwai a pa@ ma ke Kumukuia Em@ a Waipa-he hoi, ma ke Dala Kuike; anolaila. e na Makamaka aloha, e kipa mu@ mai oukou e ike ia'u, mamua o ko ouko@ kipa ana aku ma kahi e.
E loaa no au ma ka Helu 155, ma Lahaina, Maui.
C. ATONG.
Lahaina, Ian. 10, 1882. 105 3m@
E Nana, E Nana,
--A E IKE--
KA MEKINI HOU,
HE HIKI KE HANA MA NA AOAO ELUA.
O ka Mekini Humuhumn
ST. JOHN, ST. JOHN,
Oia wale no ka Mekini maikai a kupono
i na Kanaka Hawaii, no ka mea,
AOLE E LOAA KEKAHI U@IA O KA MEKINI
E HELE MA KA
HALEKUAI MEA KANA O
GEO. F. WELLS.
A e Kuai i keia ano Mekini Hou, a e
loaa no ke GITA Makana wale.
O na Kauoha mai na Mokupuni e ae, e hoolawaia no ia me ka eleu.
GEO. F. WELLS,
Helu 66 na 68 Alanui Papu 1044 tf