Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 17, 29 ʻApelila 1882 — Page 3
This text was transcribed by: | Ruth Iwata |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
E NANAIKA NU HOU MAIKAI.
MA KA HALEKUAI O
CHARLES J. FISHEL!
KIHI O NA ALANUI PAPU ME HOTELE.
Me he Haawi Wale la ke ano.
NO KEIA MAU LA AKU HE KANAHOLU.
E hoai Hoopakika aku ana Au i na Lole Maikai a pau o Ko'u Halekoai. ora hoi:
Na LOLE KOMO.
Na KAMAA BUTI.
Na KAMAA MAOLI,
Na PAPALE,
Na PAPALE KAPU,
A pela aku.
MA NA KUMUKUAI MAKEPONO LOA.
EI AE NO HOI KE LAWEIA MAI NEI I KA MOANA MAI NU IOKA MAI.
He 37 Pahu Lole,
A e holo aku ana no hoi au i Amerika i keia mokuahi aku, e kuai ai i
Na Lole Hou Maikai Loa!
Nolaila ka mea e kuai awiwiia nei me ka manao ole ia o na lilo.
i kaawale ai he wahi no
Na Lole Hou Maikai Loa!
A NO KO OUKOU WA E HELE MAI AI E KUAI,
E HELE MAI HOOKAHI, A E HELE MAI NO A PAU,
CHARLES J. FISHEL,
1064 tf Kihiona Alanui Papu a me Hotele.
KU MAI
Ka Mokuahi "Anjer Head."
$36,000 $36,000
Ma ke ku ana mai o keia mokuahi, ua loaa mai ia'u
HE MAU WAIWAI AAHU HOU.
Mai Nu Ioka, Kapalakiko, a mai Ladana mai ma Panama ne.
NA LOLE AAHU WAHINE NANI LOA O NA ANO A PAU.
Na Kilika, Veleveta, na Lole Hinuhinu Pakika, na Kinohinohi Lole, na Pupu Aniani Hoonani, o na waihooluu like ole, a me na mea a pau e nani ai ke kilohi ana 'ku a ka maka.
Ua lawe ia mai keia mau waiwai, a i wae noiau ia hoi e MISS SACHS, kaikaina o MRS. A. M. MELEKI, nana i kuai no ka hoolawa ana i na makemake a pau o na Lede o keia Paeaina.
- A MAI KA -
HUI INTERNATION AL HOAHU AAHU KAULANA MAI,
Ua loaa loaa pu mai he mau Aahu piha a nani a paa no hoi no na Kanakamakua, na
Opio me na Kamalii. He helu Ekahi keia no na.
Kumukuai Haahaa a Waipahe loa!
A i laweia mai no ka hoolawa ana anoi o ka poe a pau o keia Paemoku. Ke hoike up aku nei ka mea nona ka inoa malalo, ua hoolaula hou ia ne na Mahele o kona Halekuai, ma ka hoolawa piha pono ana i na Kamaa Buti, na Kamaa Haahaa, na Kamaa Kiekie, na Li-kakini, &c., & c, o na ano hou loa a nani no hoi; no na Lede, na Keonimana na Opio Nohea o na noao elua, a me na Kamaiki a kakou.
Na I'aikini Hou! He ano Kamaa Hou Loa, a he Nuhou, he oluolu a he nani Kaukaiwa kona hiona, e molio pono ia ni a "Kau ka Nuku o ka Manu i ka Pua Lehua," no na iwa o ka noao Palupalu, oia no ke
KAMAA ILIAHI LEO LE'A.
E PONO E HOAO NA LEDE!!
Ua weheia keia mau waiwai a pau, a ua makaukau na Kupakako akahai a oluolu e hoikeike aku i ka poe a pau e makemake ana e ike.
A. M. MEILLIS, MELEKI.
Hale Hoahu Aahu o Honolulu. 104 Alanui Papu, Huina o Burua. Apr. 12 - tf
NU HOU NU HOU.
NA WAIWAI HOU LOA.
NA PAIKINI O KEIA AU,
E Loaa no ma ka Halekuai o
DILINAHAM A MA!
MA ALANUI PAPU,
OIA NA WAIWAI MALALO IHO NEI;
Na Palau, Kaa Huilapalala, Kupaia, Piki, Oo, Koi, Koilipi, Na Hamare Kamana o na
ano a pau, Na mea Hana a na Kamana, Poe Hamo Puna, na Amara a me na mea
hana o ka Poe Akeakamai a pau.
Pena, Aila, Vaniki a me na Palaki, Pauda, Poka a me na kukaepele, Palaki bamo Puna.
Pulumi, Pakeke, Kapu Holoi Lole a me na Papa Holoi Loie, na Ipu ti na Pa Palai,
Na Makau Lawaia, na Aho Lawaia o na ano a pau, na Kaula o na ano a pau, na
Pahi, O, a me na Puna,
A HE NUI AKU NO NA MEA I KOE,
I KUPONO NO KA HOOHIWAHIWA ANA I NA HALE,
I hiki ole ia makou ke huai pau aku, aka, na oakou no e hele mai a e hoonua iho. O ke-
ia maluna ae, e loaa no ma ka Halekuai o
DILINAHAMA MA,
1036 Ma ka Helu 37, Alanui Papu.
KALE KULIKA,
Luna Hoolalo Palapala kuai,
MOLAKI A ME NA PALAPALA OIA ANO
Luna Hooiaio Palapala Aelike mawaena
O na Haku a me na Ka@era.
Luna Haawi Palapala Mare.
Ma ke kihi o ke Alanui Maiwahine me Kaahamanu, kukina kaehale e Holoi ai a, ke hawaii Poe Aina. 906tf
MAKEMAKEIA.
Ua makemake ia ka poe mea ILI KAO MALOO a me na ILI BIBI, a pela hoi me na ILI MIKO o na ano a pau, e kuai mai i ko lakou mau ILI me makou, a e haawi no makou i ke KUMUKUAI KIEKIE LOA o ko kakou Makeke
C BREWER & CO. (Burua Ma.)
HOOLAHA HOOKAPU AINA.
E ike @eita @a laeina a pia ma kela palapala, ow@ o Mr. La@ Richardson o Kohala ka mea nona ka @pica a oa e waiho la ma Niapaipai. Hooelala. Oia@, me ka hale, a@ boika@a @ia mei ea ia Pahoola, @ele nae lawelawe hoeina mea a pau e olu ana ai ona o ua aina @ai @e ke papa aia bei na @ao: na @ a, @@ @ e ki, wale i na mea e alu ana. He bookeha aka nei a@ oei ait ia J Finback, o Karaakelo, Honolulu, Oahu, aua kolu hope. O ka poe nookala. laweiwai na mea; baina ma @b o Nalialaapia e bia ne i kou hope ke hoopii e like me ke Rabawai e ke aina oo ka mea lawelawe. O ka mea a mao mea e manao ana e hoolimalima, e hele aia me ia me kaa hope e kamaiho ai co ka hoolimalima, e like me ka mea biki iaia. E loaa no ia makai o Ainahou ma ka Hale Amara, a i cle ma ka Hale Nohlma Kapuakoio.
MR. LUKA RICHARDSON
Honoipa, Apr 12, 1882 1064 4t
HOOLAHA HOOKO MORAKI.
Ma gaia ce hoigela aku nei, i kaulike ai me ka nana kuai i hanala @ kekahi palapala moraki, i kanala i ka ka lo o Okatoba. 1879, e 5 Soifen me Makakoa kama wahine, o Kala. Mokupaai c Maui, ia D Crowningburg o Makawae, Maui, a cia palapala moraki ua hoopaala ma ke Keena Hoona Aina ma ka Kate 62 Anao $3.53, a no ke ano a me ka @anawai i hoikeia ma ai palapala moraki hei ka aina a me na pono a pau! borielaa! oakakala me ca palapala moraki aeia mahope o ka haia ana o ka manawa i aeia e ke Kanawai no ka aoia lao pa ebelaselke. e keaia aku ana ma ke kodila akea ca waiwai a paa i beigela ma na palapala moraki nei, ola hoi aa aina e waiho la ma Kola, Maui, i kapaia ma ka inou o Ko@. D CROWNINGBURG, Mea Moraki
John Richardson, Loono ka Moraki
Makawao, Maui, Feb 24, 1882. 1063 4t
HOOLAHA A KA LUNA HOOPO
NOPONO WAIWAI.
Ua hookohu pono ia mai ka mea nona ka inoa malolo iho nei e ka Mea Hanohano F S Lyman, Lunakanawai Kaapuui Apana III. ma Hilo, Hawaii, Luna II oponopono no ka Waiwai o P Barenaba make ma Waiakea, Hilo, Hawaii. Ke hoikeia aku nei i na mea a pau, ina he mau koina ka lakou i ka waiwai o ka mei i make, e hoike koke mai i ka lakou koi iloko o na mahina eono mai keia la aku, o hoole mau loa ia. A o ka poe he mau aie ko lakou i ka mei i make, e hookaa koke mai ma kuu lima. Ina he mau waiwai ko ka mea i make e paa ia nei e kahi mea a mau mei paha, e hoihoi koke mai ia'u, mai hana, o pilikia auanei
G W A HAPAI,
Luna Hooponopono Waiwai o P Barenaba i make.
Hilo Apr. 6, 1882. 1063 4t
CECIL BROWN.
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
A HE AGENA no ka Hoola'o ana i na Palapala no ka Mokapani o Oahu
Helu S. Alenui Kaahoneanu. Honolulu, H. P. A. 2y.
ASA KAULIA,
Loio a Kokua ma ke Kanawai.
UA makaukau au e lawe lawe i na hana a pau ma keia Oihana imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu. E loaa no au ma Koolaupoko, Heeia, a ma Honolulu ia kekahi wa Hooko ia na kauohi mai na wahi a pau o ka mokupuni me ka uleu a mehiaiwawe
W. R. HAKELA.
UA NEE aku maua ko oukou mau Loio mai ka pili pu ana me ke Keena Kuokoa a i ke Alanui Kaahumanu Uelu 15, ma o mai o ka Baneko o Bihopa ma.
Ua makaukau mau maua e lawelawe i na hihia a pau ma Honolulu a me ko na mokupuni. E hooko ia na Palapala Kuai, Hooimalima a me ka Moraki me ka eleu. He Luna Hooiaio Palapala no hoi o W R Kakela. 980 tf
MRS. A. M. MELEKI,
MEA HUMU LOLE MAIKAI A ME
Na Koloka, Holoku ano hou.
104 Alanai Papu, Kuea o Burua.
Honolulu, Jan. 15, 1881. 998 1 yr
HOOLAHA HOOKAPU AINA.
UA papa loa ia na Lio, Bipi, Palahu a me ke ki manu ana aole hoi e hele wale @le hoi e ki ia maluna o na nina o Waianae-uka, Waikakalaua, Pouhala. Waipio a me Namakuli ma Waianae, a ua hookohuia o Kahao e nana i keia mau mea a e hooko e like me ke Kauawai. @. H. JUDD.
1053 2 m. H. E. WHITNEY.
HALEKUAI MA HANAKAPO.
E na Lede maka palopalu a me na Keonimana puukani o ua Lai Ulu nei o Hauola, a me kona mau eheu, ma ka Akau a ma ka Hema, - E naue mai oukou ma ko'u Halekeni Hoopahee, a e wae no oukou iho, i na mea a ka manao e hoohihi ai. E kuai aku ana au i na Waiwai a pau ma ke Kumukuni Emau Waipa-he hoi, ma ke Dala Kuike; anolaila, e na Makamaka aloha, e kipa mua mai oukou e ike ia'u, mamua o ko oukou kipa ana aku ma kahi e.
E loaa no au ma ka Helu 155, ma Lahaina, Maui. C. ATONG.
Lahaina, Ian. 10, 1882 105 3 ms
E Nana, E Nana,
-A E IKE-
KA MEKINI HOU,
HE HIKI KE HANA HA NA AOAO ELUA.
O ka Mekini Humuhumu
ST. JOHN, ST. JOHN,
Oia wale no ka Mekini maikai a kupono
i na Kanaka Hawaii, no ka mea,\
AOLE E LOAA KEKAHI ULIA O KA MEKINI
E HELE MA KA
HALEKUAI MEA KANI O
GEO. F. WELLS.
A e Kuai i keia ano Mekini Hou, a e
Ioaa no ke GITA Makana wale.
O na Kauoha mai na Mokupuni e ae, e
hoolawaia no ia me ka eleu.
GEO. F. WELLS,
Ha'u 06 88 Alanui Papu 1044 tf
NU HOU O KONA AINA E.
Ua ike iho makou maloko o ka nupepa Bulletin a Kapalakiko, he moolelo walohia e pihana i ka aneane e kanu ola ia kekahi kaikamahine opio i meule malono o kekahi halekula zo himeni a me kona pakele mahenehune ana a penei ka moolelo piha i lawe ia mai ma ke ano nui.
O Iosepine Lemana kona inoa a eia oia ke noho nei ma ka apana aina o laidiana, ua make kona mau makua he manawa loihi i hala ae nei a hele iho la keia kaikameahina e imi hana ma kekahi wahi kulanakauhale e pili koke @siana.
Ma kekahi po, hele aku la keia kaikainahine ma ka luakini i ke ao himeni aole nae i huhu loa kona noho ana ike iho la oia i kekahi mea ano e ma kona poo i panai pu ia me kekahi eha ma kona kua. Ku se la oia iluna me ka manao e puka aku iwaho, aka maule e iho la oia a haule iho la ilalo a holo mai la kona mau hoa a kaikai ia aku la a hiki i ka hale. Manao iho la kona mau makemake a me na hua'loila o kahi maule ae nei a lohe mai i ke au, nolaila kii aku la lakou i ka laau i maa mau ia lakou a hoao ihe la, aka aole he wahi mea a ano e ae o ke kino maule o ke kaikamahine.
E hoomanao e na makamaka, o ka po Poaono oia ka manawa i luna ai keia poino maluna o keia kaikamahine, nolaila, ma ia po a ao ae ua like me he mea make la ke kino o ke kaikamahine.
Hiki mai la ka la Sabati a hala aku la aka aohe he loli ae na hiona, puanuanu mai la ke kino, kuku mai la na lihilihi o ka maka, aole ne pana i koe a o na hiona holookoa ua puana ia ua make.
Hooholo iho la na kaoka ua make loa, kii ia ke kahunapule, hoakoakoa mai la na ohana a pau a haipule iho la lakou me ka haawi ana i na huaolelo aloha hope.
Hoomakaukau ia ka 'pahu kupapau.
Hala ne la ka Poakahi a ma ke ano ahiahi ana iho, he hiona ano e kai ike ia maluna o na helehelena o ua kaikamahine nei a na ia mea i ano hoohikilele ae i na manao o ka poe e kiai ana.
Aole no i ano pumehana loa kona kino, aka aole i hoike mai ke ano puanu anu loa i like me ka poe i lele loa ka hanu.
Hala ae la ka Poakahi, hiki mai la ka Poalua a hala aku la, aka oia mau no kona ano.
Hiki mai la ka Poakolu a o ka eha ia o na la i waiho ai keia kaikamahine ma keia kulana, kauoha hou ia aku la ke kahunapule.
Nana pono iho la oia i ke kaikamahi ne a puana ae la, aole i make ke kaikamahine aka he maule paha, e pohala hou ana paha ia, aka ke hoike mai nei kona mau hiona ua make ma.
Nolaila, hooholo ia iho la o kekahi la ae ka la e hoolewa ia ai, hooponopono ia iho la na mea a pau a makaukau, alaila olelo ae lu kekahi mea e kiai ana, e, aole anei he mea pono e ako ia kona lauoho? ae, i pane mai ai kekahi.
Pau ia a@o huli ma kekahi aoao, aka, aole i haomaki la ka ako ana.
Ea, he anea e ka puiwa o kena mau kiai ma o ko la na ike ana ua oni ae la ke kino o ke kaikamahine a noho ana iluna.
Haaho ne la ka hale a puni na ola hou o Iosepine, ua ola hou a Iosepine, a no kekahi mau la mahope iho aole he moolelo e ae i kamailio nui ia e like me ka maule ana o keia kaikamahine a ola hou.
I ka wa e noho alii ana o Edewada IV o Enelani ua oi aku mamua o 30 manawa ka pai ia ana o ka baibala.
I ke kenekuria 17, aole i komo ia na kamaa buti ke ole e komo pu ia na paa kepa nunui.
I ke au kahiko o ka oihana pai palapala, hookahi wale no aoao o ka nupepa e pai ia ai a o kekahi aoao ua kapili ia a paa.
Ua ike ia ke ano o ka hoohehee ia ana o ka hao ma Enelani i ka wa e Kaulana ana o Roma ma na ano hana a pau, o ka hana ana o ka hao kila ua hoau mua ia mamua o ka noho'na lanakila o ka poe Moremona.
O ka nui o ka niho o ke kanaka he 31.
Ka nui o na iwi iloko o ke kanaka he 240.
O ke kaumaha o ke kino iwi o ke kanaka he 14 prona.
O ke kaumaha o ke kaapuni ana o ke koko ma na aa-koko o ke kanaka he 18 paona.
Ua oi papalua ne ka nui o ka lole o ke kanaka mamua o kekahi holoholona e ae.
E malama ia ana he haiolelo hoole wa iona, ma ka luakini o Kawaiahao ma ka la apopo, a ma ka po ana iho e malama la ana elua, a ekolu paha heiolelo malalo oia kumumanao hookahi.
'E Holoohe!
O D W. AIWOHI wale no kai aeia e Kakaoinoa no na Dala i Hookaaia mai ma ke Keena o ka NUPEPE KUOKOA.
NU HOU KULOKO.
I keia la e wehe ia ai ka Ahaolelo o keia A D 1882.
Eia maloko o ke kai ma Kakaako kahi e kuku nei na pou o ke ala huki moku, a ke hoopihi ia nei no hoi me ka lepo a piha.
Ma keia pule ae e hoau mua ie ai ka halepai hou o ka Paeaina, o ka hale hana kaa o Lewis iho nei ma alanui Kalepa oia ka hale i hilo iho nei a ua hoomaemae hou ia.
Ua hoopuka iho nei o Kipikona ma he napepa puka la i ka Poakehi nei, e hoopuka mau ia aku ana keia nupepa i kela a me keia la.
Ua nui ka ino o ka moana i kela pule aku nei a no ia kuma ua lohi loa o Kilauea hou a hiki i ke awakea o ka Poakolu ku i Kahului.
Ea mau ia Maui, wahi a na kaena i lohe mau ia e kakoa, i kekahi mau la iho nei, makeinake iho la kekahi mea e kamaihlio aku i kekahi wahi aka hai ia mai la ka lohe ia ia ua moku ka uwea olelo he eha a elima malama ae nei i hala. Ea, aole paha ke kupono keia mau mamala olelo maluna no Maui i na pela iho la ke ano? Pela paha.
Ua lawelawe koke iho ka mahele olelo hou Pake ma kona hana mahope koke iho a kona hiki ana mai, ua holopono kana hana wahi a ka lono.
Ma ka hoike a kekahi mea naauao i lohe ai makou, ma e ko io keia mea e manao ia nei e noi i ka Ahaolelo e hookapu loa i ka hookomo ana mai i na waiona iloko o keia paenina, alaila no 21 makahiki e hiki mai ana o kekahi keia o na peaina pomaikai loa ma ka ilihonua me he mea la ua ike keia loea naauao i na hiona pomaikai e hiki mai ana, holaila wanana e oia.
O ka nuhou ma ka aoao eha o ko kakou Kilohana o ka la 15 e pili ana no ka maikai o ka malama ia ana o na leia a me na nupepa ma ka Hilelela o Mahukona, aole i pololei ia mau wehewehe'ua o ka pololei, aole he maikai ka malama ia ana o na leia a me na nupepa, ua like loa me ka hana o ko Kilauea i Kauai Haleleta.
Ua wehe ae nei o W O Smith, i kona keena loio ma alanui Kalepa.
Ua ku ae ka mokuahi Hazzard i Kehului me na lako lanahu no ka mahiko o Kamaomao.
Ma ke awakea Poakolu i kuai kudala ia ai kekahi mau apana aina ma Kuleokahua ae nei.
Ua ku ae ma Hilo ka mokuahi o ka hui o W H Reed ma.
Ke kahea ia aku nei na komite i haawi ia ai na palapala komite ahaaina, e hele ae maka hale halawai i ka hora 8 ahiahi o keia Poakahi ae.
Ua haole ia e ka apana hao, a loaa pono ka auwe o ka malama moku o Kilauea hou, na manaonao ke nana aku i kona auwae.
Ma kiau na la Sabati iho nei i huli hoi mai ae ka Moi mai Molokai mai.
Ua nalawale he puolo kapa apana ma ka huli hou ana mai a Iwalani i kela pule aku nei, e oluolu i ka mea i loaa e hoihoi ae ma ka hale hana o Poka ma, ma ka uapo. J W Kaaona.
I keia pule ae e noho ai ke kau kiure ma ke kaona o Hilo.
He puhi ohe hoonanea kai malama ia e na keiki puhi ohe ma ka Hotele Hawaii i ke ahiahi Poakahi nei.
Ua hookohu ia o Mr. Amasa Pratt i Peresidena no ka ahahui Kristiano opiopio o keia kulanakauhale.
Ua kukulu ia mai nei he hale ipukukui hou no ke awa o Lahaina ma kahi o ka hale ipu kukui mua, he 216 kapuai ke keikie o keia hale mai ka ilikai ae.
O ka hele pauahi o ka po Poalima nei ua ike ia no luna o ka moku Consuelo, a mamua o ka hiki ana aku o na kaawai i ka moku ua pio e, aole i maopopo ke kumu o ke ahi.
Ma ka Poakolu iho nei i hookuu ia ai na hana o ke kau kiure o Aperila.
Ke wili nei na mahiko a pau o Maui i keia wa, a ke paa pono nei i ka hana na kaa ahi o Hopena.
O na hiona holoke ma ka Haleleia a ma ka uapo mukuahi i keia pule ua hoike ia mai na hiona ano akakuu.
Ua huli hoi mai o D Keaweamahi a me J Kalama me ka laua mau wahine mai ka lakou mau hana mei Maui mai.
Ua noi ia mai makou a hoolaha aku, e haawiana a Rev A Mackintosh he heiolelo hoole waiona, ma ka luakini Bihopa, ma ka hora 9 !/2 o ke kakahiaka.
O na hana ma na pali uapo i keia mau la iho nei, ua hoike ia na hiona o ka holomua a me ka paa o na paahana i ka hana, he hoike keia o ka holomua o ka hana ma ka oihana kalepa.
Ua hoike ia mai he lono ia makou nei ua waiho aku ka makua W P Kahale i kana oihana mai ka ekalesia o Wailuku a ke ku nei ia ekaleiaia ine ka nele i ke kahu ole.
Ua hoouna ia aku nei a puni na paemoku i na palapala hoopii i ka Ahaolelo e noi ana e hookapu loa ia ka hookomo ana mai i na waiona ma keia mau paemoku, no ke kakau inoa ia, ma ka nana ana me he mea la aole e nele ke apo lo kahi ia o keia hana e kela a me keia.
Ua noi ia mai makou e hoolaha aku no ka hale puie Bihopa, o na hana mau ma ia luakini, he ahaaina hoano ma na kakahiaka la Sabati, hora eono me ka hapa; pule kakahiaka i ka hora eiwa me ka hapa, pule ahiahi i ka hora eha. No na la noa, ahiahi Poakolu pule i ka hora ekolu, ahiahi Poalima, pule i ka hora ekolu.
Ma ka auina la o ka Poekahi nei, pakele iho la mai loaa he ulia poino maluna o ke alii Keelikolani makai o Kakaako, oiai oia e iho aku ana holo puiwa mai la kekahi hoki kauo kaa papa makai mai aole he wa a loaa mai ke kaa o ke alii, paa e ua kaa la i kekahi kanaka a palekana, ina i loaa mai ke kaa o ke alii ina la ua loaa he poino nui maluna o ke alii a me ke kea. Ma ia wahi no hoi ua haiki loa ke alanui, aole hiki i na kaa a elua ke alo ae. Holo nui mai la ka hoki me ka mea ole nana e paa, a he mea maopopo e hookui ino ana me ke kaa o ke lii a e poino ana ina aole kekahi kanaka opio wiwoole, o Kamai kona inoa. I ka ike ana o ua Kamai nei i keia ulia e nee a ai ana maluna o ke kaa, haawi aku la oia i kona ola okoa, a holo kiki aku la oia mamaua, lele aku la a hopu i na kaulawaha o ka hoki a paa iho la mamuli o ka nui o kona ikaika he mau kapuai wale no ke kaawale mai ke kaa aku o ke lu. E mahalo ta keia hana wiwoole.
Hookahi auneki koko e holo mau nei ma ke ake mama i ka hora hookahi.
Ke hanu nei ke kanaka he 20 manawa i ka minute hookahi ua like me 1,200 manawa i ka hora.
He hookahi iniha ka emi o ka iwi o ke kanaka (skeleton) mamua o ke kiekie o ke kanaka ola.
Ke hanu nei ke kanaka he 18 paona o ka ea i ka minute hookahi, ua like me 7 hoshead i ka la hookahi.
O ka averiga paona o na kanaka Enelani he 150 paona, ko ke kanaka Farani 136 paona, ko ke kanaka Belegiuma 140 paona.
O ke kiekie averiga o ke kanaka Enelaoi he 5 kapuai me 9 iniha, ko ka Farani 5 kapuai 4 iniha, ko ka Belegiuma 5 kapuai 6 iniha a oi.
He 174,000,000 lua liilii iloko o ke akemama o ke kanaka, a e paa no kekahi ilihonua he 30 manawa a oi ka nui mamaua o ke kanaka.
O kekahi o na kumu ikaika loa a kekahi poe e hoiao nei i ka baibala, oia no ke kuhikuhi ona o ka baibala i ka ino loa o na hewa e ia poe e hana nei i na manawa a pau.
O ka mea hoowahawaha i kekahi wahine, ua hoowahwaha oia i kona makuahine ponoi.
O ke alanui e loaa ole ai na hewa nunui maluna o ke kanaka oia no kona haalele ana i na hewa liilii.
He wahi moolelo ano e ka makou i ike iho maloko o ka nupepa Bulletin, peni:
Lawe ae la kakahi wahina ke 13 hua moa a moomoe aku la malalo o kekahi kinana moa wahine. Hala ae la he mau pule hele hou aku la ua wahine nei e nana aku he mea e kona hoka nui ma ka ike ana aku aole ka moa, aole na hua, eia nae he moo nabesa nui ke lapuu ana ma kahi o ka punana. Kupu ae la na manea okiuki iloko o ka wahine, holo aku la oia a loaa kekahi kopala me kekahi hapuku. Lawe ae la oia i ke kopala a me kona ikaika nui hou iho la oia ma ke poo o ka nabesa a paa iho la iloko o ka lepo. Lalau iho la oia i ka hapuku a hahao iho la ma ka huelo a paa aku la no iloko o ka lepo; Lawe ae la oia i kana pahi pelu noku kaha aku la i ka opu o ka nahesa a lawe ae la i na hua mailoko ae o ka opu, holoi iho la a pau, alaila hoomoe hou aku la malalo o ua moa hookahi nei a kiko mai la. Minamina maoli no keia wahine i kana mau hua.