Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 12, 25 March 1882 — Page 1
This text was transcribed by: | Francene H Aarona |
This work is dedicated to: | To all who further our education of the history of Hawaii |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE XXI. HELU 12 } POAONO, MARAKI 25, 1882. { NA HELU A PAU 1060.
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.
KA MOOLELO
--- O ---
ONILA MAKA !
KA MAKAI KIU KAULANA
--- O ---
ENELANI !
--- A O KA MEA ---
POHIHIHI O KA 1868.
MOKUNA IV.
Ke kiai ma kahi hooki-o o na kaa ahi--Kahi elemakule me ka aahu o ka poe mahiai--Ka eepakeke me na helehelena o ka manao ino--Ka makaikai ana o ka makai kiu i na helehelena o na ohua la--Ka eepakeke wahine--Ke kiai ana i na mea manao ino--Maluna o ke kaa ahi--Kau pono ka makai kiu maluna o ke kahua o ka mea huna.
Noho iho la ua o Rahela Kekona no kekahi minute me ka pane ole mai, a mahope iho, pane mai la oia.
Ke ike nei au he mea kupono ole io ia ʻ u ke huna i ko ʻ u wahi noho.
He mea makehewa wale no ia oe ka huna ana i kou wahi, no ka mea, ua hiki ia ʻ u ke hoomaopopo i na mea a pau a ʻ u e makemake ai e ike aka, i mea e nui ole ai ka hana, e pono no oe e hoike mai.
Aole o Rahela Kekona ko ʻ u inoa maoli.
Ua maopopo mua ia ʻ u ia mea, wahi a ka makai kiu i pane aku ai me ka eleu.
I ka wa a ka makai kiu i pane mai ai pela, ua hiki loa ke hoomaopopo ia aku ka pohihihi ma na hiona o Rahela Kekona. Oiai, ua kahaha loa kona naau i ka hooia ana mai o kona hoa kamailio.
Loko o ia manawa, ua ninau aku la ua makai nei i na niele he lehulehu, a ua pane ia mai hoi ia mau ninau me ka eleu e ua kaikamahine la.
Haaw pu aku ia no hoi ua makai la i kona hoa, i kekahi mau oleloao k pono i hiki ae i kona hoa ke hoomakaukau iaia iho no, @ ilia wale e hiki mai ana maluna ona.
Mahope iho o kona haawi ana aku i na oleloao kupono i na kama la, haalele iho la oia iaia.
Iloko o na kukai olelo hope a ua makai la me Rahela Kekona. [ e hoomau kakou i ke kapa ana aku i ka inoa o ke kama ma kona inoa kapakapa a hiki i ka wa e loaa aku ai kona inoa ponoi] ua pau ia Onila i ka hoomaopopoia kona wahi noho, na mea e pili ana i kona kahu hanai a me kana wahine a me ke kulaoa o Hale Keleneka, a me kekahi mau mea e ae he lehulehu wale.
Ma ia ahiahi no, oia hoi ka manawa i hoikeia ae la ea kukai olelo maluna, ua hiki ke ikeia aku kekahi kanaka me ka aahu o ka poe mahiai, e ka ana ma kahi hooki-o o na kaa ahi o Mokupuni Loihi.
Ma ka nana aku ma kona mau nanaina ua hiki ke hoomaopopo aku, he kanaka mahiai maoli no ia, e kali ana no ka manawa holo o ke kaa ahi.
Iaia e ka ana malaila, komo mai la na ohua he lehulehu no ka holo ana aku ma ke kaa ahi.
I ua wahi kanaka mahiai nei e ku ana, aia hoi, me he la, ua holilo nui oia i kona manawa ma ka nana ana ma na kolanu o kekahi nupepa aka, i kela a me keia manawa, e ea mau ana kona poo iluna i ka wa e hemo mai ai ke pani puka o ka rumi hookipa no ka hookipa ana mai i na ohua.
Aia pu hoi maloko o ua rumi la kekahi wahi luahine e noho ana, a i ka wa i hele ae ai kekahi o na paahana o luna o ke kaa, ninau aku la ua wahi luahine la iaia i ka manawa e holo ai ke kaa.
He hapalua hora koe alaila holo, wahi a ka pane.
Iloko no hoi oia wa a ua wahi luahine nei i ninau aku ai pela, aia hoi, komo mai la kekahi keonimana iloko o ka rumi hookipa.
E like no hoi me ka mea mau i ua wahi kanaka mahiai la, ea ae la oia iluna a nana aku la i na kanaka la i komo mai ai, a iloko no hoi oia wa, ua hiki ke hoomaopopo aku, e haka pono ana na maka o ua wahi kanaka mahiai nei maluna o ke keonimana, a hohoia ae la na hoailona o ka hauoli maluna o kona mau helehelena, me ka mino aka ana iho.
O ka ohua i komo mai ai iloko o ke kaa, a ua wahi kanaka mahiai la i nana aku ai, aole no ia he kanaka keonimana maoli, oiai, aia ma kona mau helehelena na hoailona o ka manaopaa, no ka hooko ana i na hana weliweli manaonao.
I ua wahi kanaka mahiai nei e noho ana pela no kekahi manawa, ku ae la oia iluna a noho aku la maluna o kekahi noho okoa ma ka aoao e huli pono aku ana i ke alo o ka ohua i hoikeia ae la maluna.
Ia manawa lalau hou aku la ua wahi elemakule la i ka nupepa a hoomaka iho la e heluhelu, aka, o ka oiaio maoli e hoopaanaau ana oia ia na helehelena o ua keonimana la.
I ka wa i makaukau ai ke kaa ahi no ka holo ana, ua kauoha ia mai la na mea a pau e kau aku no ka holo ana.
Aka, o ka ohua a ua wahi kanaka mahiaia nei e kiai ana, aole o ia i hoolohe i ke kauoha, aka, noho malie iho la no oia iluna o kona noho.
I ka hala ana ae o na minute he umi, aia hoi, kani mai la ke oeoe, a nee aku la ka mokuahi holo aina ma kona ala iho.
Aka, aia no nae ua keonimana la ke noho nei me ka neeu ole ae mai kona noho.
I ka ike ana o ua wahi kanaka mahiai nei ka noho pia loa o ua keonimana la, ku ae la oia iluna a puka aku la iwaho
Iaia i hala aku ai iwaho, aia hoi, namunamu malie iho la ua wahi kanaka mahiai nei:
Ua loaa ke kahua o ka hana. Aia maluna o na helehelena o kela kanaka na hoailona o ka mea pepehi kanaka. Aole oia e kanalua ana i ka lawelawe ana i kekahi mea a hiki i ka wa e ko ai kona makemake, nolaila, ke lana nei kuu manao, aole au e kono ia mai ana e hele aku e huli i ka mea nona keia kii, aka, o ka ukali wale aku no mahope o ka mea hana hewa.
He hookahi hera mahope iho o ka hala ana aku o ke kaa ahi mua, e holo aku ai kekahi kaa ahi hou.
Ua manaopaa iho la ua makai kia nei e kali me ke kiai ana i ka hopena o keia hana.
Ua maopopo hoi iaia ke kumu o ke kali ana o ua kanaka la, oia hoi o Ionakana.
O keia kanaka a ua makai kiu la e kiai nei, oia no ke kahu hanai o Rahela Kekona, a o Ionakana kona inoa.
I hele maoli aku no ua makai kiu la i kahi hooki-o o na kaa ahi e kali no keia kanaka, a mamuli hoi o na kuhikuhi a me na hoakaka powehiwehi a ka wahine opio nana ka hana, i loaa ai na alakai moakaka iaia no na helehelena o kona kahu hanai.
Iloko o ia wa, hookahua pono iho la o Onila Maka i kona manao no ka hana i haawiia mai iaia e lawelawe.
Mahope iho o ka pau ana o na kukai olelo a ua makai la me ke kama opio i hoike mua ia ne nei, ua hele mua ae o Onila Maka e kamailio pu me ke keiki malama keena e hana ana malalo o Hale Keleneka.
A ua loaa mai keia mau kumu mai iaia mai.
Ua hoike aku ua loio opio la i kona keiki hana, ua hiki iaia ke hoomaha no na la he umi, oiai, e hele aku ana kona haku mai ke kulanakauhale aku no kekahi manawa loihi.
Ua hoomaopopo loi o Hale Keleneka i kona manawa, iaia i haawi aku ai i kona aloka i ke keiki, a haalele iho la oia i kona keena ma ka hapalua o ka hora ekolu.
A eia wale iho no kahi o ke kanalua.
No ka mea, ua hai mai oia ma kana palapala i ka wahine hoopalau e i ana, e haalele ana oia ia Nu Ioka ma ke kaa ahi o ka 3:20.
Ina pela, alaila, he hora okoa ia ana e hele aku ai mai kona keena a kahi hooki-o o na kaa ahi.
Oiai, ua hai mai ka wahine opio me ka hooia mai, aole oia i haalele aku i kona keena ma ka manawa i hoikeia, me ka olelo pu mai, ua ana ia oia e kekahi mea hihia, me ka hoike hou mai no hoi o ua keiki malama keena, la, ua lohe oia i kona haku i ka i ana aku i ka mea hihia, aole e hiki iaia ke kali hou no kekahi mau minute, no ka mea, ua hala aku la ke kaa ana i manao ai e kau.
Mai keia mau lono oiaio a me kekahi mau lonolo no lauahea e ne i loaa mai, ua hoomaopopo iho la o Onila Maka, ua hele io aku no o Hale Keleneka i kahi hooki-o o na kaa ahi; a eia wale iho no ka ninau ano nui:
Eia la oia ihea ?
I ua makai kiu la e holoholo ana mawaho o ka papahele o ka hale hooki-o o na kaa ahi no kekahi manawa, a hoi hou aku la iloko o ka rumi hookipa.
Iaia i komo aku ai iloko, aia hoi, ike aku la no oia ia lonakana, ke kahu hanai o ka wahine opio, e noho ana no. A noho pu iho la keia e kali no na mea e hoea ae ana.
I ka aneane ana aku e hiki i ka manawa e holo ai ke kaa ahi hope, ua koo mai la na ohua he lehulehu wale.
Ia manawa, ua haka pono aku la na maka o ua wahi kanaka mahiai nei maluna o na ohua a pau i komo mai iloko o ke keena hookipa. A iaia hoi e nana ana pela, ua kau loihi loa aku la ka nana ana a kona mau maka maluna o kekahi ohua wahine.
Ma keia wahi i kokua hou ia mai ai kona kiai loihi ana me ka hoomanawanui.
Komo mai la ua wahine la i hele a noho kinohinohi o kona lole a loko o ke keena hookipa, a aui ae la kona poo ma o a maanei, me ke ake e ike i kekahi mea ana i makemake ai e halawai pu.
Ia wa, puana malie ae la oia :
O Ionakana wahine kela, a oia ka nahesa niho awa a ʻ u e hoopapa ai i ko ʻ u akamai.
Ike koke aku la ua wahine la i kana kane, a hele aku la e halawai pu me ia.
Aka, aole nae i ike mai ke kane iaia nei, no ka mea, ua nanea loa ia oia i ka nana i na kolam i o kekahi nupepa, a hiki i ko ia nei ko ana aku imua o kona alo.
Mai ia manawa mai, ua kilo ia e Onila Maka, na kuka ana, na anui ana o ko laua mau poo, a me ke ano o ko laua mau onohi maka, me ke akamai lua ole ma ke kilo ana i na ouli o ka hana a ka poe hana hewa.
Ia laua i kau aku ai maluna o ke kaa ahi, ua kau pu aku la no ua wahi kanaka mahiai nei, a noho mai la ma kekahi aoao o ko laua mau noho, e hiki ai ke lohe ia aku kekahi hapa o ka laua kamailio ana mawaena o laua.
I ke kaa ahi i holo aku ai a hiki i kona ku ana, lele aku la o Ionakona me kana wahine. A lele pu iho la no hoi ka makai kiu a ukali aku la mahope a laua, me ka moeuhane mua ole o Onila Maka, mamua ae o ka o ana mai a na kukuna o ka la o kekahi la ae, e halawai mai ana me kona mau pepeiao na lono no ke kanaka opio i nalowale. Aole i pau.
HE HAIOLELO.
NA H. WATERHOUSE.
" Ua paa ko Daniela manao aole e hoohaumia iaia iho ma ka ai a ke Alii, a me ka waina ana i inu ai; a noi aku aaoia i ka luna o ka poe i poe ia, i hoohaumia ole oia iaia ieo malaila." Daniela 1:8.
He mea maa keia, ina he kanaka i hoopomaikaiia, e ninau, Heaha ke kumu o kona hopomaikai ia ana ?
He kanaka ui paha, he mea ilihune, he kauwa paha he pio paha, he mea hanohano ole; ua lilo nae oia he kanaka waiwai, i kanaka i makemake nui ia, a mahalo nui ia.
Ua lohe kakou i ka moolelo o Iosepa ke keiki a Iakobo. He ui no. Ua kuai ia oia a lilo i kauwa na kekahi luna nui o Parao ke li o Aikupita, a ua hoopomaikai ia oia ma kana mau hana a pau, a lilo oia i mea nui, he luna nui ma ka hale o kona haku; a mahope iho, lilo oia i Kiaaina, i mea nui loa ma Aikupita, ko Parao Kuhina Nui oia.
Heaha ke kumu o kona hookiekie ia ana ? Ka paa o kona manao aole e hoohaumia iaia iho me ka hana ana i ka hewa. Makau oia i ke Akua. "Pehea la au e hana ai i keia hewa nui, a hana ino aku i ke Akua ?" Me ia olelo i pale aku ai oia i ka hoowalewale nui.
Daniela, he ui oia, ua lawe pio ia i Babulona e Nebukaneza, a noho pio ilaila. He ui ilihune, haahaa, hanohano ole mamua; mahope nae, ua lilo oia i mea nui loa ma Babulona, a ma Peresia; kii na lii iaia e wehewehe i na mea pohihihi, a hookiekie ia oia a lilo i poo o na luna Aupuni a pau. Aohe mea nui i ike me ia, o ka Moi wale no.
Heaha ke kumu o ko Daniela hoopomaikai nui ia ona ? Eia : "ka paa o kona manao aole e hoohaumia iaia iho ma ka ai a ke Alii, a me ka wa na ana i inu ai." Aole nona wale iho no ia manao paa, aka o kona mau hoa no kekahi. Ua akaka no ia lakou, o kekahi mau mea a na lii o Babulona e ai ana, ua kapu ia i na Iudaio, e like me ka io puaa. Ua papa ke Akua i ka poe Iseraela, aole make e ai i ka puaa, he mea haumia kona io. Ua akaka hoi ke ano o ka waina, he mea hoohaumia ia, he mea ona a hoo lualuai, a hoopaumaele ma ka luai ana. O Daniela a me kona mau hoa ui, he mau keiki maikai e wae ia mai loko o na keiki alii o Iuda i lawe pio mai e ke Alii o Asuria mai ka aina mai o Iudaia, a ua oleloia ua noonoo a akamai ma ka naauao a pau o na Iudaio. A o ka ai a me ka waina mai a ke Alii mai o Babulona na hoomaikai ia a mohai hoi ia imua o na Akua kii o Babulona mamua mai i ke loaa ia ia Daniela ma; nolaila kekahi kumu a lakou e manao ua hoohaumia ka ai--he ai mohai o na Akua o ka aina e. Ua heluhelu o Daniela ma a ua lohe hoi i ka ke Akua olelo ma na buke a Mose i kakau ai a ma na moolelo Baibala, a ma na Halelu, na buke o Solomona i kakau ai, ua lohe i na olelo wanana a na Kaula a Isaia, a ia Ieremia. Heaha kana i ike mua ai no ka inu waina ?
Inu iho la o Noa i ka waina a ona, a o ka henehene ia oia e kana keiki ia Hama, a lilo ia aka henehene ia i mea e poino ai na lahuikanaka ehiku.
Inu o Lota i ka waina a ona a hoopaumaele ia kona inoa maikai, a puka mai na lahuikanaka elua i lilo i poe kue i na kanaka a ke Akua, a no ia kue ana ua hoonalowale ia ia mau lahui elua.
O Nadaba laua me Abihu na keiki a Aarona ke Kahuna nui, inu laua i ka waina me ka nana aku a ano hehena paha, lalau i mau ipu ahi, a mohai i ke ahi ma ke alo o Iehova. A puka mai ke ahi mai ke alo mai o Iehova, a ai iho la ia laua, a make iho la laua imua o Iehova. Mahope iho, "Olelo o Iehova ia Aarona, Mai inu i ka waina a me ka mea ona, o oe me kau mau keiki me oe i ka wa e hele ai oukou iloko o ka halelewa o ke anaina, o make oukou. He kanawai mau no ia i na hanauna o oukou, i hiki hoi ia oukou ke hookaawale iwaena o ka mea hoano, a me ka mea hoano ole, a iwaena o ka mea haumia a me ka maemae." Oihana 10:1-10.
Aole anei he kumu pono e paa ai ka manao o Daniela me ona mau hoa, aole lakou e inu i ka waina o ke Alii ? Eiwa lahuikanaka i hoopauia mai ka honua aku; ke kumu, ke inu waina a ona. Elua keiki kahuna i hoopauia i ke ahi no ka hoomana ana malalo iho o ka mana o ka ona. He kanawai paa kai kau ia e papa ana i ka inu waina a me ka mea ona i ole e hoomana lalau i na kanaka. E lilo Daniela i mea nui, i mea alakai i na lii me na kanaka, i Kaula hoi e wehewehe ana i na mea pohihihi, e wanana ana no na mea nui e hiki mai ana. Pono anei ke inu oia i ka waina, ka mea hoopouli i kona Ionaikehala, a hoolalau i kona alakai ana ia hai ? Paa loa kona manao, aole oia e inu.
E hoohalike na keiki alii, na keiki kahuna, na keiki kula, na poo ohana, me Daniela ma; e paa ko oukou manao, aole loa e lawe i ke kiaha rama i ke kiaha mea ona. E aa e pale ke haawiia mai.
Aole pau ko Daniela nana ana i ka ke Akua olelo ma na mea e pili ana i ka waina me ka ona.
He kanaka, he haku hale, o Nabala kona inoa; he haku ina waina, a hana ino la Davida me kana poe paahana, a mai pau kona ohana me kana poe kauwa he nui i ka make. Na ka Nabila wahine nae i uwao, a pakele lakou i ka make. Nabala nae, inu oia i ka waina a ona loa. I ke ala ana ae mai loko o kona ona, a lohe i ka pakele mahunehune o lakou a pau i ka make, make koke iho la oia. I Sam. 25: 32-38. Make ia poo ohana i kona waina. E inu anei na poo ohana i ka mea ona a ona a hana naaupo iloko o ka ona, a no ia hana naaupo e make lakou, a waihoia na keiki, na ohua, na kauwa iloko o ka pilikia ? E paa ko oukou manao me ko Daniela, aole loa e inu i ka mea ona. Ua heluhelu hoi paha Daniela ma na wanana a Isaia mok. 28. Auwe ka lei hookiekie o na mea ona ma Eperaima, a o na mea i ona i ka waina. Ua hikaka lakou no ka inu ana i ka mea awaawa ua kunewanewa ke kahunapule a me kekaula no ka inu ana i ka mea awaawa, na oki loa lakou i ka waina, ua hikaka lakou no ka inu ana i ka mea awaawa, ua kunewanewa lakou ma ka hihio, ua kulanalana ko lakou hooponopono ana, no ka mea, ua paapu na papaaina a pau i ka luai, i ka paumaele hoi aohe wahi kaawale." Ka poe Iseraela nei, na ohana Iseraela, ua lilo i ka ona. Ka ona kekahi hewa i haule ai ko lakou lei alii ilalo loa, a lawe pio ia lakou i na aina e; a oia paha kekahi hewa ona ohana elua o Iuda a me Beniamina i lawe pio ia ai me Daniela ma i Babulona. Ke ano ka ia o ka inu waina, ka inu i ka mea ona; kunewanewa, kulanalana, hikaka, hina ilalo, luai, a paapu na papa hehi, na noho , na bela, na moena, na papaaina, na lole, na uluna i ka luai. Hele hikaka a luai ma ke alanui, holo hikaka ma ka lio, ma ke kaa, me ka luai ana no a hauwalaau. Nana na lani, huhu ke Akua Sabaota, hoolei aku Oia ia lakou iwaho o ka aina hanau a lawe pio aku i ka aina malihini. Noonoo Daniela, oia kekahi pio opiopio, ke ano ka keia o ka inu waina, ka inu i ka mea awaawa, a paa kona manao, aole loa oia e inu i ka waina o ke Alii a me ka mea ona a pau.
Ua naaupo anei no ke ano o ka waina me ka rama, me na mea ona a pau ? Aole anei kakou i ikemaka i keia mea ino, ke kunewanewa, ka hikaka, ka hina ilalo a halulu me he puaa la iloko o ke kio lepo ? Paa a maikai na kahiko i ke kakahiaka, lilo i ka ona, a aumoe nahaehae na lole, paumaele na lole wawae, na palule, na kuka, na kamaa, na papale. Ala paha ma kakahiaka, aia ka oe iloko o ka hale paahao; hookolokoloia ma ka Aha Lunakanawai, kau ka hoopai, lilo na dala e pono ai ke kino, ke keiki paha, i ke Aupuni; hoohanaia ma ka hana oolea he mau malama paha.
Auwe oukou ka poe i kuai aku i ka mea ona i na kanaka ! Heaha ka hoopai kupono ke hookau maluna ona halekuai rama me na mea ona e ae, a maluna o na ona ma ia mau hale ? Nawai e hai i ka hoopai kupono ? Aka, aole no ke kuai ana i ka waina me ka ona ko Daniela manao paa, no ka inu ana kona manao paa. Aole loa au e inu i ka waina o ke Alii. Ina aole he mea inu i ka waina me na mea ona, ina aole he poe kuni, e kuai anei i ka mea i makemake ole ia ? No ka nui o ka poe i paa ole o ka manao e inu i ka mea ona, e ae koke ana e inu, ke haawi ia mai, ke laweia mai ke kua; nolaila ka nui o ka poe e kuai. E hoohalike oukou me Daniela, e paa ko oukou manao, aole loa e inu i ka waina, i ka rama, i ke gini, ina mea ona apau, alaila pau ka hana ana me ke kuai ana i na mea ona. Ka naauao ia ke pale mau aku, Ina he mea nui, he alii, he haku hana, he luna aupuni, he makua, ka mea e hoowalewale ana e inu i ke kiaha rama, kiaha waina, e aa e pale aku me ka makau ole e like me Daniela. Aole paha pau ko Daniela heluhelu ana i na mea e pili ana i ka waina me ka ona.
Ua nana paha oia ma Solomona mok. 23. "Mai noho pu oe me ka poe inu waina, me ka poe e hoopalupalu i ko lakou kino iho. No ka mea, o ka mea ona, a me ka mea pakela ai, e ilihune auanei oia. A no ka palaualelo e komo kekahi ina weluwelu. Ia wai ka uwe ana ? Ia wai ka poino ? Ia wai ka hakaka ? Ia wai ka nuku wale ana ? Ia wai ka palapu loaa wale ? Ia wai me na maka ulaula ? I ka poe homanana maka waina; i ka poe e hele anae imi i ka waina i kawailiia. Mai nana oe i ka waina i kona uluaula ana, i kona aleale ana ma he kiaha, i kona hu a maikai. Mahope iho e nahu mai me he nahesa la, a e pa mai me he moonihoawa la. " Akaka ea, ia Daniela ke ano, ke ino o ka waina a me na mea ona e ae. Aole pau ka ino aia keia mau pauku.
"Iloko o ka ona e nana aku ai oe i na wahine e, a e hai aku kou naau i na mea ino. Ia oe i pepehiia ai, aole oe i ike, ua eha. A ninau lalau oe, Ahea la au e ala ʻ i ? A, ala e imi hou aku no au ia mea. " I ka ona ea, e like oe me ke aha ? Me ka mea pupule, a hupo loa. Akaka ia Daniela keia mau ino ke inu ia ka waina me ka mea ona. Nolaila paa kona manao, aole loa e inu i ka waina me na mea ona, me ia hoi oukou e hohalike ai. Ua ike oukau i keia mau ino, aole he mau mea hoopunipuni ia, he mau mea ia i ike maka ia i kela la me keia la. E paa ko oukou manao e pale mau aku i na mea ona.
Ua heluhelu hoi paha Daniela ina Ieremia moku. 35. no Ionadaba, ke keiki a Rekaba, me kana poe mamo, he poe i hoohiki aole lakou e inu i ka waina, a ua kupaa loa lakou maka lakou hoohiki me ka ae ole aku i na hoowalewale ikaika loa, a no ia kupaa loa ana ua loaa ia lakou ko ke Akua mahalo piha ana, me kana olelo ana, "Aole e nele o Ionadaba, ke keiki a Rekaba i ke kanaka e ku imua ou, a hiki i ka manawa pau ole." Nolaila paha kekahi kumu i paa loa ai ka manao o Daniela, aole loa oia e inu i ka waina a me ka mea ona, i mahaloia oia i ke Akua. Aole nae o ka waina wale no kona i manao paa e waiho, aka, ona mea ai hoonaumia kekahi.
Ma ka waiho ana i ka waina, me ka ai hoohaumia, heaha ka pomaikai i loaa iaia me kona mau hoa ? "A i ka hope o na la hoao he 10, ua ikeia ko lakou mau maka, ua maikai, ua momona ka io mamua o ko na kamalii a pau i ai i ka ai a ke Alii, [a i ino i ka waina a ke Alii] Dan. 1:15. A mahope iho lilo lakou i poe nui iloko o ke Aupuni o Babulona, a o Peresia; he Kuhina Nui o Daniela, he Kaula nui hoi, ua ike maka hoi oia i ke ano ino loa o ka ona ana i ka waina.
"Ua hana Belehazara ke Alii o Babulona i ahaaina nui no kona poe alii hookahi tausani, a inu oia i ka waina imua o lakou. A mahope iho, inu pu lakoa a pau me na wahine a me na hai wahine. Inu no a ona. A iwaena o ka ona ana, komo ka enemi a lawe i ke aupuni nona. Dan. mok. 5. Ua maopopo loa ia Daniela ke ino loa o ka ona, a mailaila mai no ke ino a hiki i keia la; a hiki no ia ino ma Hawaii nei, a ke pepehi nei no keia enemi nui ka ona i keia aupuni i na kanaka makua, i na ui, i na kamalii; a ma ka nana aku, ane e hoea mai ina he manamana lima kanaka e kakau ma ka paia o ka hale alii, " Mene, Tekela, Uparesina."
He mau la paha ke kali ana. Heaha la ka hana kupono iloko o na la e kali ? E imi anei e hoopau i ke kapu maluna o ke kuai ana, ka haawi ana i ka waiona i na kanaka Hawaii ?
Ae, e wehe ia kapu, e hoonoa i ka rama, e kuai wale, a haawi wale aku ia i na kanaka Hawaii i hoea koke mai ia manamana lima a kakau "Mene, Mene, Tekela, Uparesina. " Ua koupaona ia oe e Hawaii, ua ike ia kou mama ana. Ua mahele ia kou Aupuni, a haawiia aku ia wai ?
Aole paha oia ka hana pono. E paa ka manao o ka Moi, o na Lii, o na Luna Aupuni, o na Kahu Ekalesia, o na Luna Ekalesia, o na Kumukula, o na Makua, o na Hoahanu, o na Kanaka, o na Kamalii; e paa ka manao e pepehi i keia enemi nui, e ala, e hooikaika like e hoopau i ka ona, e kiola aku i na mea ona a pau mai ka aina aku a iloko o ke kai Ma ko ke Akua kokua ana mai e lanakila ai.
MAIKAI KA HOI KA PAPA
---A ME---
KA LAAU O KOU HALE !
NO HEA LA !
KAI NO HOI NO KAHI O
WAILA MA !
Nana aku no hoi ia la
Ohi ka Io o ka Laau o Makawao
I ka ua mea hoi o ka nee
Na Papa ! Na Papa !
---A ME---
NA PONO KUKULU HALE
O NA ANO NO A PAU
-----
Aia ma ke kihi o na
ALANUI PAPU ME MOIWAHINE
HONOLULU
MALAILA E LOAA AI
E LIKE me ka MAKEMAKE
---NO KE---
KUMUKUAI MAKEPONO LOA
-----
PAPA, PAPA, PAPA
Na Papa Huluhulu,
Na Papa Manoanoa.
Na Papa i kahiia
Na Papa Kepa.
Papa Hole Keokeo,
Papa Hole Ulaula.
-----
NA LAAU, NA LAAU
Na Kua,
Na Kaola,
Na Aaho,
Na Molina
Na Peapea
Pine Huluhulu,
Pine i kahiia
NA Papa a me na Laau Ulaula !
Pili ulaula,
Pili Keokeo,
Pani Puka,
Pani Puka Aniani,
Ipuka Aniani,
Puka Olepelepe.
-----
PENA O NA ANO A PAU
Hulu Pena mai ka Liilii a ke Nui.
Aila Pena,
Aila Hoomaloo,
Waniti, Pate.
NA LAKO O KELA A ME KEIA ANO
Na Ami Puka Hale.
Na Ami Puka Pa.
ANIANI !
Pepa Hale a me na Lihilihi
E LOAA NO MALAILA.
PAAKAI HELU I O KAKAAKO me PUULOA
No ke Dala Kuike, e loaa no na mea a pau i hai ia ae la, no ke Kumukuai Emi loa. O na kauoha mai Hawaii a Niihau, e loaa aku no ia lakou, e hooko koke ia no ia me ka lawa pono. E kipa nui ilaila i ike i ka oiaio. 905 tf