Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 11, 18 March 1882 — KA MOOLELO O ONILA MAKA! KA MAKAI KIU KAULANA O ENELANI! A O KA MEA POHIHIHI O KA 1868. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

KA MOOLELO O ONILA MAKA! KA MAKAI KIU KAULANA O ENELANI! A O KA MEA POHIHIHI O KA 1868.

MOKUNA 111. Na niele—Ka hoike nnn i k* moolelo o ka pniapaia kauoha—Kolui mea hupo ka makai kiu—lke ;>na i kekahi hana aloha—Ka wehewehe ana i ka mea huna—Ka nīeie hope ioa. fKA WA a ka m-nkui kiu i ninau aku ai i ka ninau i hoi-eu rna ka helu i haia aku ia, ua noho munule hou iho ia ua katna I» no kekahi mannwa me ka pane oie mni. Aole iio hoi ua makai nei i koikoi aku ia* la, aka, kaii malie iho ln no keia. He oiaio. he kanaka hoominawanui keia, a he akamai lua oie hoi i ka ike nana ouli o ke knnaka. Aole no hoi he pau&ho a awiwi e like me wa heluo» nui o kona iahui, nka, he kanaka nae oio, i hnnnuia tua Ire!atii, a he kupa hoi no ia aina. Mahope iho, pane mai it ua wahine opio nei i ka ia nei ninau: He kumu no kekahi i hoakakaia maioko o ua pahpala kauoha ia, aole hoi he kumu ano e e like me kau e man*o nei. Mai ia wai niai ka ioaa ana o keia waiwai ? Mai ka makuokane mai o ua wahine opio U Alaila, he kane wahine make oia i kona wa i make ai ? Ae. Pehea ka nui o na makahiki o ua kaikam»hine ia. i ka wa i make aku ai kona oiakuakane? Ua piha ki» umi o kona mau makahiki. t Alaila, ua noho pu ua fa me kona kahu hanai mai ia wa mai a hiki i keia wa? Ae, Heaha na kumu aelike o loko o ua palapila kauoha la? £ liio na ke kahu hanai e malama ua waiwai ia, • e ioaa pu hoi iaia hookahi hapalua ona loaa makahiki o ua mau aina 1", a hiki i ka wa e mare ai Kana hanai, alaila, e hoihoi ia aku ua m»u waiwai la a pau malalo o kona mana, ke piha nae kona mau mak-hiki he 21. A ina hoi oia e mare ana mamua ae o ka piha iq« o kona man makahiki he 21 ? ' Alailu, e lilo no ua waiwai la malalo o ka hooponooono ana a ua kahu hanai la ona a hiki i kon« wa e oo ai. . He kuleana no «nei ko keia kaho hanai iloko o ka hapa o ua «rai«at ia ? laa e make am ua kaikamahine ia t aiaila, e iilo oo oia {kaho hana»J ka hooilina oīaio o ua waiwai la.

A fte*.!n h i ke&ia Wu!e ni i oVo o ka wrsi« w i \ce L;vi ra makib;'<f he 21 o 01 k4tk-« mih n»? h ? V Ai>hs on.: k .- eam. Koe wa!c iho do kekahūpuo i hooka&wal? maa ia. no »oai ir»a!.Tfi»a -»ir i ua : ;*r;i»w.»i h m* ke an» kaha ; m'e'a na wa?»v.t uo u:i kaikMmahin? !a. Ahi ki *va ? iilo ma'i a? ua waiwai ia «n.al.jhj o k* amn* o ua wahine opio ta, alaikoni kulniK» iioko o na loaa maka- ; hfk; o ua waiWAi la, noioila, h-iawiia m*»i U iua k !a p;*u dda i hooki* waien oo kona pono ? Ae Pehea ka U>sh' o ka i a'uila, • hiki aku ua wahine o-pio la i ka 21 o kona ; maa la hanau ? * 4 ! Ekolu. I ? Alaila, oka 18-no keia o koaa mau ma-! :. kahiki ? | i Ae. | Nuni wn!e kvih »nau mea ho j, wahi a ua | r ma'eai la i na.nonnmu rho ai, a pane hou | ; mai }a. i | He I»un<u ano iui kekahi iloko o keia ha- ; n>, a aia pu hoi kekahi mea mīinio īno iloko o keia hana. No keknh» manawa pol;ole i kulou iho a» ua makni kiu nei, a ea hou ae la iluna a pa- • ne ae la, - Ano, e kamoilio kaua no ku nnlowile ana ; o tu\ kiinaka opio la. I hea kona wahi i ike hope ia ai ? Maloko o kona keenn hana. ! Aole paha ī loaa keknh'i mea i hiki ke hai ,; mai ua ike iaia mahope o knna haalele ana i ! kona keena hana ? [ Aohe i loaa kekahi inea i iiee inia a hiki i kei > wa. He la uha ua |i al-n oni i īke hope ia ai ma kona keena hpna? Oia no ka la o|n e mare ai. 1 Owai Ua mea wale ia ua ike ho(peiaia? f | O knna keiki niilama keena. | Aohe paha i ik«| iln w\ oia a lohe ia mai | hoi kekahi mea e'pili nna nona ? | Un Inaa mai i opio la maLiaia mai keknhi palapah ī kakaTTa' manlua ino" 0 kona la i nalowa)e ai. Ua maopopo anei ia oe na mea o loko o ua la ? Ae. Aia nnei ia ee ua palapala ia ? Ua haawi mai no hoi ua wahine opio la la'u. Io w.i, mino aka iho la ua makai kiu n«i a puana ae la. Mai lilo paha au i mea hupo ma ka lawewe ana i keia hane. e Kv.hela Kekona, ina aole ati i ike mua he mea makehewa wale no lio knmailioana ro kekahi mea okoa aku. Aole mnopopo ia'u kau mea e kamailio nei. He oiaio ia, ooe no ua wahine opio la i manao ia ai e maTe ma ka la 20 o ka malama i h:»la, a n > lil;e hoi oe me kekahi wahine puuwai wiwo ole, e hoao ana e īmi ī ke kumu o ka nalowale ana o kau kane hoopalau. LoU ae la a haikea na helehelen i o Hahe!a Kekona, s pane mai la, Me he la, ua maopopo .va!e no ia oe. Ae. Owau io no ua wnhine opio la. Ua maopopo in'u ia mt»a mai mua loa mai ano. ua hiki loa kaua ke kuka mp ka holopono nia ka ;mi ana i kei* mea kupiianaha. At«» no n;;e iu oe ka palap.īla hope a Hale. Kelenekri i kakau maiai? Haawi n!;u !.i o Hahela i ua palapala la i ka inakai kiu, a kona heluhelu ana: E KUU ALOHA —E haalele iho ana au ma ke kaa ahi o ba hora 3:20 o kn auinu U o ka la apopo. ina au i kuka mui me ko'o nponoo iho, ina u» hala aku» aa i keia po; aka, oiai au e H«a ana no na mea aku o mua, no'kf»'o Mo a«a aku nau a mau lot mahopeaku oka ia apopo, ooU>b t halia hou ae ia, anle au e pono e ketkea ak«t ina hora hope loa o kou m«u la opio. Ika w.i e loaa aku ai ia oe keia pahpaia, e hoomanao iho, ua hnak.la oe mai ko'u mana »ku. aka. ina au ® hiki io aku ana ilaila mn ka la apo» po, he hookapaa wale ana sku no ia ia oe me na kaulahao o ka ehaeha, aole hoi me ka manaoiana o ka hauoh. Aole au e hoonui Wale aku ana i oa ole--11», e kuu aloha, aka no e e hoea aku kekahi mau mapunt leo oke aloha oiaio ma na piepae eehia o iu lani kiekie. e like me oa mnpana WA;nohia o ko'u mau lehelehe > "awiliia me ke s!oha pumehana o ko'u puuwai ke hoea aku mui o kou a!o ma ka la apopo. oh hoi ko kiua wa e ku ako ai imua oke kuahu 6ka Mea Mana Loa, e hoohui ia kaui ī hookahi. Na na ltui e kiai mai Mi oe « keu alaha. 1 Me ka awiwi, ! HalE. Ua heiuhelu malīe iho !a ua makai kio , nei l»a pabpa!a b mai ka moa a k i hope, , me ka nooaoo an* nn na olelo o loko oa« pālipala h.

(a wa pane r.ai h ua ka-k*<aabta£ nei: Mi kuu hooma an«, o kena anei ke ano o n* huaioleh a ka mea kumak&ia ? Leha ae !a m o ua makai la iluna a pīine aku U ; E noonoo ana sa i ke aao o ki iim<i lrt~ Ia wa pii mo ae li k* inaio' o Kahela Kekona. a pane mat !a me ka leo kaUkala: E kala mai ia'u, ke ike net au, aole i hiki aku kou &kauv%t s ke ana kiekie o kao oiha* na e nei. Mino aka iho ia u* makai kiu Rei, a pane oku !a, Oka hana maniua, e ka opio maikai. a mahope aku ki inanao. lūa i pane aku ai pela, hoihoi heu aku la . oia i ka pihpala i ua wahine opio la. Ua paanaau aku !a paha ia ee na manao ame ke ano oka hmi kakau wahi aua kaikam >hine nei i pane aku ai. 1 Ae, a o! !oa aku; ua hoomaopopo iho nei au i ke ano o ka mea nnua i kakau. Pela io aiK». Ua hiki anei ia oe ke hoike 1 koke mai i kou mmao : ' Ae. ' Heaha kou manao no ka mea nana i ka- ' ; kau ? O keia auei ūh hu*olelo a ka mea ku- ■ makaia ? | Pela io paha. No ka mea, aole he poe ] I naaupo ka poe manao ino i ka haku ana i ! | nn mnnao ku i ka iini. j ! No keia pane \ka makai kiu, ua hiki loa | ke ikeia aku ma n» helehelena o Kahela Ke- ( | kona na hiona o ku inaina, a ua ano haalulu ! 1 ! iaia i pane mai ai: j | Ina oia io keu manao, alaila, aole ooeka | j mea kupnno e kokua mai ia ! u ma ka imi • j »na i keia mea huna. \ Aole au i o!e!o aku nei, oia io maoli ko'u j manao. Aka, ua pane pololei aku nei au i ' ka hain.i o kau ninau. Ua ninau mai nei j oe ia'u. ina he mea hiki i kekahi mea manao | ino ke kakau i kekahi leta o like me kena,a pane aku nei au, he hiki no; no!e hoi au i olelo aku nei, u t manaoio au he mea kuma* kaia kela opio; ma ko'u neonoo ana, he okoa loi ko'u manio. Aohe o'u mannoio, o ka mea nana i kakau kena pAlapala ua hoopunipuni oia e (i--ke me n» mmao o loko o kena palapala, nolaila, u ko'u mnoaoio mnoii, :.o!e oia i ha»lele mai ia oe. Mo he ia, ua hiki ia'u ke hoomaopopo iho i ke ano o kona kulana, a ia'u hoi e noonoo nei pela. ke ike nei au i na ouli, ao'e oia i hnna i kekahi mea e u wehe ai i ka piii hooko-o ia loko." Ke mahalo aku uei uu in o?, wahi a Rahela Kekona. Anhe au m.ihalo- ana mai ia'u. no 4 ka mea, ua noonoo wa!e ae no au t k2 ano 0 keia hana, me he la, ua ike pono maoli ko'u mau in ika. Aole au e hooia aku no na mea a'u i ike o!e ai, nolaiia, ua hookahua au 1 ko"u manao inalum ona mea oiiio wale no. Alaila; ua lana kou manao. no ka hiki ole ani mai o Ha!e KeU neka ma ka la mare i oleloia, al.iila. man>iopaa oe ua pepehiia oia ? Aohe o'u manao p?la. i k;s pane ana aku a ua nK'.kai h pela, hoho!a ae la na manao ohohia o ka hauoii ma kona mau helehelena, a pane mai la, Alaila, ua munaoio loa oe. ke ola nei no o Hale? Peh pahn, aoie paha; oi i wale iho la no ko*u manao. Ua ehaeha kuu (naii no kiu mau olelo, wahi a Kahela Kekona. Aohe o'u makemake e hoeha aku i kou naau, aka. ho.>kahi nae mea i maopopo, oia hoi ke:a. ua loaa ia'u na moali e hehi akuai ko'u mau wawae, a ma ua makemake oe ia'u e lawelawe i keia hana, alaila ua inp. kaukan au e hooko » kou iini, a ke hai paa (iei hoi ;n:i ioeu e Uwelawe ana i keia haaa pohihihi, e ike aaanei oe i ka pau poko o keu m?a hun\ i ka im\ ia e a'u. He knnska kupaiinaha oe. aka, ma kau mau oklo ua hoikm m*i kou nno hoopono, nolaiU, ua hauoli hoi au i ka Uwe ana mai ia ee i kokua no'u mi keia hana. Alaila, e pono oe e hilniai mai ka'o maa lawehwe am a a o oe pu hoi kekahi e koUua maī h'u ms keb hana. Ua hiki foa ia oe ke httin*i mai malona o*a h aka, e p;*?je mai o-e i keia «in»u: He maou enei koa aole i make o Hale ? Aia iio'u kahua malaea o ka oiaio, aole maluna oka manaoUna. Aia a hoi bou mai au. ahiU, hk» >a'a ke hai pono aka ia oe no kem mea. Ahea oe be!e hou tnai e ike ia*u ? Aole au i ibe, aka, e h*i mai oe ia*o f pehea b e hiki aī la kau» ke hui hou ? Noho ihola o Hahela Kekona. rae ka manao kanalaa a pane mai J:i, Ke inan+o o?i 10 he mea kopono ole ia*o ka hooa an* i ko'u h»le noho. tte owia ī*. In* aole oe e hoike m«i ao« i»*» i koa ahila, e hooluhiia aoa ao t ka imi i kou wahi. Aofe i }Htu<