Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 8, 25 Pepeluali 1882 — Ka Pahikaua me Ka Pu Panapana. [ARTICLE]

Ka Pahikaua me Ka Pu Panapana.

Ht Moolih no na Ha {•i \ylui t ma Aupuni o F'jnm Aole.paha he aupuni raa keia ihhonu» ke kiulan% i na hakakiiua me ka pahikaua a ene ki ru, e iike rae ke aupuni o Farani. I ka i pau ae ai ni kupikipiki-o nene ka-ia or aupaai ī kekahi mao keuetor>a i ha£, a.pahola iho Ia ka malahii maiuna o ka aina|holookoa; ua ike a n hoea pioepme ae hoi «naluna o ka ni htkika o keia ano. 0 ka hipanui o keia poe, o iakou no na poe ioikoi a kauhin o ka aina, a be poe hoi i Mmo iloko r. miu hui a anaina o ka pcfe maikai. 0 ke kumu o keia mau hakak>i, oia no ka liii o k*hi i kahi, a no na hoino ia, a no ka makenfcke oi hoi o kekahi miluna o kekahi; uo keia mau kuma, nolaila, ua noi aku ia kahi. ' kahi, e hoopaui » a e hoomama la hoi koilaua mau manao inama ma ka hakaka aua me ka pahik»u*, a i ole me ka pu. o keia poe. elui mau kanaka i kaulana ko laua akamai ma ki lawelawe ana pahi a me ka pu. No na makahiki elim» ka li'a ana o kela a me keio o iaua, e ake nna e lilo iaia ka hanohano o "ka mua o ke k»nika akamai i ke kaka pahi iloku o ke aupuni o Farani." 0 kekahi o laua he llalia ina ka hanau ana, aka ua noho ma ke aupuni o Farani ma Bodeaux, no kekahi inau makahiki (oihi; o kon* īnoa o Mirquis-de-Lignano. He kanaka ia nem na mikihiki he 35, heano pahaahaa hoi, wiwi, a ano omnimai kona mau heieheiena; aka ma ka lawelawe ana o keia mea lie pahi, ua ikaika na na o koni mau lima, a hikiwawe hoi e iike me ka olapa ana a ka uwiia. 0 ka M<irq<iis, oia kekahi o na kanaka akamai loa maloko o We aupuni o Fara:ii i ke k*ka pihi, a hookahi wale no mea i ano like aku me ia, oia no kona ma» kamiika a hoa'loha ponoi o Lueien Clave»u; a n mau mikahiki ko laua li'a ana owai la o laua ke lilo ana i "Helu 1 no Farani." 1 kekihi mau ia, Uvt eo mai la i ka Maruuis ka hanohano o ka lilo ana i helu 1 mi Farani, oiai, ua pepehi aku ia f kekahi mea a make loa im ke kaka pahi ana; a ua kau* lana koke ae la hoi ia mea ma kela a me keU pea o ka'aina. Aka, «uhea la o Lueien Claveou; oiai me kona ikaika, na ia!a oolea, aole ia i hoao i kona akamai m- 5 kekahi mea. No ka lono i laweia mai imua ona no-ka Marquis; nohila, hele aku ia ia i ka hale ke aka i kekahi po, i ukali ia e kekah» hoaona. la laua i komo aku ai i ka hale keaka, huli ae la ia, e nana ana a puni ki h-Ue a hiki i kona wa i īke ai i kana mea i mokemake ai e hoopapa me ia ma ke kaka pahi ana; neenee aku l i laua a "kokoke ma kono wahi. Huki ia ae U k« piku o kahi e hin-i keaka ai iluna, a ik* ia aku U ka poe hana keaka e hana mai aua i ka lakou mau han >; a oiai ke anaina e hakilo sna i na hana, nole hoi he hamu nu i iohe U, i-i wa huki ae ii 0 Claveau » kekahi pu-a pep» »nai ioko ae o kona pakeke, wawahi ae ia me ka nana pono ana aku o kona mau maka (kohu p'poki e nana ana \ kana mea e poi ai) i ke kannkn ana i koho ai i hoa nona e ai me k» maka pahi. Pepa iho U iaua nei me ka manao ole ae » na hma e hmi ia nei o ke keaka, me he ia hoi aia no I tn i ko hua home kahi i pepa ai. A oui ke aniina e nanea nei, aia hoi kuhea ae la o Lueen Cl»veau me ka leo nui, Hekiniki'u! Hamumumu aehohkoo ka haie a pum. Noho m*lie oe. wahi a ke keonimana « Ciaveau i koho wale a i. U« h ii aku nei au »a oe he kini ka'u, wahi a CUveat>, me ka nana pono ana aku me ke ano hoonaukiuki i ua kanaka ia. A ke hai aku nei au h oe, he kan*ka iuo a Upu* wale oe—Aoie i pau pono loa ae kar.a mau mea i manao ai e kamiiiio aku, aia hoi kokuku koke ae U U Uua iluna. a pela hoi ke anaio* kanaka a pau, a iohe ia aku U hoi ke pohapoha o ka Uoa mao puupuu e hoolei ana kahi i kahi; a i ka mao an* ae o na uluao* aoa, ike ia ak t U hoi laua e wehe ae aoa i ko laua mau pepa inoa a haawi aku U k«hi) kahi. Ua nui ka hauoli o Lueien Clave«u, no ka mea ua ike ia keīa mau mea 1 ke akea, » he kumu kupono hoi ta no ka aa aoa aku o kahi e hakaka m» kahi. Ma kekahi U mai ia hui pu iho U ua enau kaeaea n-i me ka hoao ana i ko i»ua akamai ma ke kaki pahi ana; aka ua kta ma» U ka pomaikai ma ko Ciaveau aoao, ua pahu ak« U U a paka pu me ka pahi ki opu o kona hoa; a ua like pu ae U boi ko ia nei k*ul&aa me ka M*rqu;s. I ka tono ta ana ho? iimua o ka M»rquīs ka make ana o kekahi mea i koni hoi'ioha Lueien CUTeau,, nolaila, hele m«i U ia i ona 1a a hoomaikai mai U iaia. CJa holopono kau i haoa ai, «raht a ka Marqui«; aka kt

hai * ke hooia aka nei au o-?, e 'm» ao au t kekuhi nift. ics ae rai:nu i o He mea hiki oie ia, wahi a C;iv?au koe wa e no p.»ha aia a hiWaki pu kau*. 0 kau no hoi ia e m-ui49 nei ea, i waai aka Marq>»!s, a v .e ka poiolei ani aku i kona hoi'ioha me ke aloha nui nona. ' I kekahi b\ e hui muam e he»ao uo ka» ■ua i ko kau a'*omai, wahi a CiAveau; na !ko kaua kuiana a ua ku k&ua mau inoa hoi i i hookaulana ae U kaua. a oia no hoi ka • mea nana i ko?to mai m kaui e hoao kaua ; owai !a o kaua ka «uea ot i ke pahi, a ! me ke kipu ma ke nupun» o Panni nei. » E kuu hoa'hhi nnv i inv I*s, wah» a ka ī Marqu?s me ka piiili ana ae i kona mau h- | ma ine na hiohioni o ke aloha me ka mina- ! mina no Claveau; oiai, ua inanao ka Mar- | quis aoīe mea oi ae ma ke aupnni holookoa |o Farani i ke kaka p\hi a me ke kipu ana, Inolaila, o ka aa ana aku o kona hoa'ioha j ponoi ioa e hakak-» pu me ia tn.i ia mau j mea kaua, he mea paakiki ioa ia; a oia hoi ] ke kumu o ka nui o kona aioha no Ciaveau, j ua maopopo no hoi iaia n<uia no ke eo. I E kuu hoa'loha mai k,\h;ko mai, wahi a Ciaveau ine na waimaka e heleiei ana ma kona mau -papalma. 1 kekahi mmaw.i aku e kamaiho no kaua jno keia mea, wahi % ka Marquis, a puka ' aku la »a m u ka rumi aWu. 1 kekahi nhiihi hiiai o ke Kupulau, hele holoholo aku la ka Marquis me kekahi o kona mau hoa'ioh-i eiua a-kukuku nui iho ia ma ke kihi o Kue Silute Catherine, puhi ae la i kona kika, a kali iho Ii me ka nana ana i kana mea e roaketn>ke ai i hoa lealea no- ; na. Ua kahiko ia k»i Mtrquis e like me na aahu oia au, oia hoi he kuka puapuamoa, me ka loie wawae Mili pono kohu paiemai, i hookomo ia iloko o na kakini, me na k»maa hoi. pnpale piwa; a he mea mau hoi i na keonimana ka Uwj ana ma ko lakou lima he wahi kookon uuku, a pela hoi ka Marquis he wahi kookoo uuku raa kona lin»a akau, a he ike mnu ii *.ku hoi kona oniu ai,a »vUn » »a wahi kookoo nei mawaena 0 kona mau man innn»lima.. Mahope iho o k.i holoholo ana iuka i ka», me ka nana ana n wae pono ana hoi i ka poe e kaalo ae an», k;ihei koke ae la ia, Hoomakaukiu ei ae ki'u wahi mea e manao nei. 0 ka mea a ka Marquis e kapa nei he "w»hi mea." he keo.nmani no ia o ke kulana kiekie ī heie a paini, e n »ue uialie mai ; ana ina ke a'anui me ka hokiokio ana. Ua , hookahaha ia ia i ka ike ana mai i ka Mar- j qiiis e he!e poiolei aku ;im ;mua oin, me ke i kunou ana aku hai me ka olnolu, a kamaiiio j aku U me ka p>a ana i kon» kookoo a hapai | ae la a kiekie e like pu me ke kuii: E kal» | mai. ia'». aka e oiuo'u oe e iele ae maluna o j keia ; Nana aku U ke keoni-nana opio laia no j kekaki.minut' a , a'min . aka iho la me ka !e- ! le ana ae maluna o ke konkoo, a hele loa aku la me ka nka ana. Ua kuhihewa ke keor»im >ni ika Marquis v ;e pupu'.e, ano ia kuhihewa ana hoi eii ka niea Tp"ikcle ai kona ola. 1 ka i.e ana o ka .lla/quis i ka hoohoka s ia ana o p i ae |a kona hu- i hu nui, a k»ii hou ih-> la ia me ke kiai ana i loia ai ona hot p io nona, Aole » liuhu kona kah ana, ike aku h ia-i kekahi a'nkoi e hele pololei mu ana uia kona aimui. He kanika opiopio wa'.e no ia o'im na inakahiki mawaena o ka 25 a me 25 a ma k« hoomaopopo aku ma kona nahu. he Kapena oia. E hele n\ai am ota me ka awiwi nui e like pu me ke ano o na ainkoa. a i kona wa i hiki pono mai ai imua o ka Marquis. heie po-1 lolei aku la ka Marquts imua ona me ke ku- ■ nou ana, a me k® paa ana ae hoi i ke koo-1 koo e iike me kani i hana ai i ka mea mua, ! me ka o'-elo ani: Mr. Alsi, e oluolu oe e !e-1 le ae maiuna o ke a kooko . ; Ku koke iho ia ke auikoa opso, me ka na-| na ana aka me ke ano hookano » ke kanaka e ku nei īaia; ī kinohi ua oluoiu ; la aole hoi ona huhu, aole no hoi ona manao | he pupuie ka mea e kamaiho mti nei iaia, \ aka, ike «ho U *a t kon» 'mkiw&we me kei kuhihewa, » ike pa fho h hoi la aia ota ke \ ku nei niiua o -ke kauaka mua ioa i o>aa i j ka laweiawe an* o ke kila.Kauoha hou mai U ka Mirqav< :ati e koke ; No ka palua oka ka Msrqyjs oUlo ana j ma* Uia, oolaila, pu ae U koaa inaioa a pe-1 ku aku ia 1 ke kooko-"* » ke alanui, a me ko-1 na hma akau «ui akj la ta < ua maka o ka ; MaTquf» no elu* man«wa. Le*ele ae U k* Manpia iluna me ka p»ba | i ka huhu, aka aole ia i iohe U e pane ae »om ike Kapeoa k?a. Hoo?na!ielie ak tia ! ; kona mau bo**ioha a i ka wa i paapu ; I roat at na h»tw. nui U ke K«p«oa | l opio t kooa inoa t kekahi o m ho*lohi o ka j j Marqu»s, a he'.e aku ta me ka nunao ole ae { | oo na mea i haoa. |

l/e Moolelo no ?ia Ilakoka/u* kaulana ma \ ke Aupuni o F<ir<ini. ' I ka hora S f> kekahi kakohiaka ae, ike la aku U ka Marquis i ukaiiia e kona mau hoa'ioha ehia e hele aku ana a komo aku U iioko o kekahi wahi uiuiaau uuku e kokoke mai ana i Bodeaux; i ka iakou hiki aoa aku hoi ilaila, aiahoi ua Kapena ne> maiaila me na aiiikoa eiua he mau ukaii nona a me kekahi kauk« o ka puniikoi a ua Kapena nei e noho mana ana. Ua hnohoio iho !•* hoi na aoao eiua e hakak*» ine ka pahi ekolu oi, aole hoī e pau ka hakaka ana a hiki i ka eha ana a hina ana o kahi ilalo, a ua makemake laua i ka hookihe koko. I ka makaukau āna o na pahi i ko iaua mau lima, a oiai hoi ko iaua maa maka e huiiii ana me he ahi U; i* maoawa, laiau ho ; J »ku ia ka Marquis i kahi kookoo ona, a kama'ho hou aku U i kt Kapena: Aoo e Mr. Alii, eia ka manaw* nou; e lele ana ane» oe o keia kookoo, a aole f«ba ? Pehea, wahi a ke Kapena me ke puanuano; o ka mea i hana ioo m%i i kooa eoemi ma ke akea. ua iike U m« kekahi kaoaka ino a maka'u waie. AuiU aoie oe e lele ea ? O k» oi loa ako ta o kou pilikia, wahi a ka M»rqois. Me ka hikiwawe ooi, oa hoop* aka la oia ! ka papahoa o ke Kapeoa me kona kookoo. O oa ukali hoi o ka Marquis, hene iki iho la ka iaoa «ka i ka ike »na mai i ke kikom ia aoa o ks papaima o a» K»peoa nei; a o oa okal) hoi o oa Kapeni oei, pupoko ae la ko hoa maa maka me ka iooioo i k* ike aoa mai i ka pa lth» ana o kt p»pa!īoa o ko laua Kapeoa. E like me ka'u i wehewehe mua ae nei, o ka M»rqais oia kekahi o oa kooaka akamai i ke kaka pah», ao!e hoi e hala kaoa haaoa pahi m« kahi aoa i makemake ai; a i mea e hoopokoie ia ai oa haoa, ia manawa hoa pololei aka ta ka M»rqais i kaoa pahi i ka puuwai o oa Kapeoa nei a haoie ako la oa Kapeoa oei i ka hooaa he kanaka make. O kona mau ukaii hoi, ku mumaie iho ia laua m% ke kaumaha, kuloo iho ia kekahi o

Uas e pani iho ina maka o ko {«ai K ipena. 1« man*wa ne« hoa raai 1« ka Marqut3 imua me ki hauoh piha i ka ike am aka i ke kibe a k« fco«o, a k;«nrta;lio ro*i U i na trciiweli ana e hoopuka miu ai: E Mr. Ali). e le!* no snsi oe maiuna o kau kooi<oo. Hi[ra *e la us aīnko* nei a nana aka U i Oi Marqat3 nei me ka pne leo ole aku, la|ba nka fa » i ki i ki liiaa o ke Kapena t mike, a ka iho U e p«le n<iaa iho. I ka haia o akaht miaale o kt o*keke 101 o |ka !a?a mau pahi, a* hoa pololei aka !a , ka M«rqai3 t kaoa p#hi a paka pu a>a kef kahi aoao o at a>ti o«*, a hiaa kaksa aka ia |ia me ke kahe aoa oke koko. !ke aka ia ; hoi\* Ktaka i k* poino aaa o ia ukali o u» | K»peoa nei. hei« koke aka la ra e kokua ia- : U; aee hoa mat U hoi ka \laiqaia imu&, a \ «iia i mea mai ai e paae i ke koeat iho o oa \ 'hi» ia wra paoe aku la ai 1ū oei, Ua mao» | popo ia*o. LaUa aku Uiai k* pahi a ko;aa mau mua. a hoamakaukau iho la i koaa | kulaoa. Aka e like me kona maa mua» pe- | U oia i akali aka at ma ia meheu hookahi, | a haale aku la i ka hoaoa he kmo make. O | ke Kaaka hookahi wale oo ka mea i koe iho | o ka aoao o ke Kapen*. No ka lawa ole iho |00 paha oka manao pam koW» o ua M*r- \ quis nei i ka make ana o ke'a poe, no'aiia j nee hoa mai U ia unui. & ir. u »ha mai !a i \ke Kauka e leie ae m*'u ?4 oua wahi kookoo nei ona. Aole i kali iho ke Kauka no kahi mmule, aka lele koke »e U m. a oia hoi k« me> nanA i hoo(«ke!e ae kuna oU. O na Uuni piaepine mau ana miivvdenji o Luci<»n GUvaau a me k« Mjrqus9. u» pil.paa loa la ko (aua a oht kth< t kek*tr; a*a ma ka manao aku o kekahi o ko Uui mau hon* 'loha aia kekahi me» hum ī! iko o ko laua puuwai kahi i huna a), * e pv>h% a* ho hoi ia ika tnanuva i ike ole ia. E ike mau ia ana laua ma keia ame ken wahi, e pipili mau lo< nna Uu* kahi i kahi. me he !a oa nakii ivi ke kaula a paa, aole hiki ke icawehe ae. £ 0 keia mau kaaaka elu»«, hook»hni» o laua »umt e moe ai, a he mau k«puii wale no hoi ke ka*wale o ko Uua mau moe—o ko iaua makemake i riimi o Uua, i ike aku no kehi i kahī, aole hoi e hookaawaleia laua. 1 kekahi kakah:av;i moiielie. kakali aku ia ka laua wahi kiuw», a o kh noea oie m»i i ka wa e piina ai, noUih hele aku 1« ia a kiai aku la ma ka puka ki o ko Uua rumi, hoolohelohe aku ia i* ioko, a no ka lohe ole aku, noiaiia hoi aku ia no keui noho, i ke kiekie ana ae n ka ia iiunn, kakali nku ia keia a o ka puka ole mai, noiniia luie aku la keia a wawahi eku ia keia i ka puka o ka rumi, a komo aku in. Me ka puiwa e nape malie ana, komoaku la keia a hookokoke aku ia tr<a • a moe o laua, i koni kokoke ana aku. hoomaopopo aku la keia ua piuhia io* U laua i ka hiamoe, i huii'na ne ana e puka iwaho, ia wa pa ae ia kona wawae i keknhi pahi e waiho ano. Paiwa ae la ia me ka maka'u a hoio aku la la i na puka aniani a wehe ae ia ī ka paku, a ike pono akn U ia i na hana i hana ia o !oko me ka weiiweli nui. O na iole keia e ahu ana ma kela a me keia wahi o loko o ka nimi; o na noho hoi keia, na pakaukau, pahu ume, aa huli aku huii mai; ka wati keia, na ipu pua, na waiwai makamae, na aniani, kiaha, pi ,i me keknhi raau waiwii e oe he nui lov ® waiho mokaki mai ana iakou a puni ka rami; a ma ka aoao hoi o ko Uua mau moe e waiho ana ka laua mau pahikaua, ua h"le a oki loa i ke koko, e heike mai ana hoi he h«na nui weliweli hookahe koko kai hinaia ma ua ru(iii nei i ka po mawnena o keia mau kanaka elu>i, Wn mea hoi i manao ia he hoa'l >ha a houpili knhi i kah», a me he maa hoahamu ia hoi.

1 ka ike ana o ke kauwa i keia maa mea weliweli, ku iho ia ia me ka haalalu noi, a hoopuka ae la i kekah) ieo auwe; a na ia leo i hoala ae i ua mau mea nei »na i manao wale ai ua make. AU ae la ko hua mau poo me ke kalele ana iho malun<i o ko Uua raau lima, a nana ae k a puni ka rumi. Ua heie ko Uua mau heiehelena a haikea, o ko laua mau piiu.e moe po keis t ua hele a oki loa i ke koko; » ko laua na lima, ua mokumoku liiiii i ka paht. a hookihi hoi moku nui ma ko laua mau poo, ui hele a papaako {pa ia i ke koko. Iloko o ko laua pilikia dui, holili iike ae la ko laua mau maka me he ahī 'la, a nana aku ia kahi i kah> me ka wena o ka inaina— ua b*ole io laua a elua, a u< eha hoi, aka aole i akaka ko lau* mea i lantk>!a. Mo kekahī mau roinute ko iaoa naoa aku kahi i kahi me ka pane ieo ole; ia wa hoi kakolo mai (a ke aloha j ko Claveau puuwai no kona hoa M«roqu:j, i ka ike ana aka i aa aiioa mmaonao a ka eha kuhohona milun» ona; puulu ae la ia i kona mau m«ka me kona nuo lima i aowe ae la. I ka iohe ana hoi oka M«rqtits i ka !eo aowe o kon* hoa CI«voao; paoe mai ia la me ka aka hooheaehene aoa: A he, pefa iho ia oe e owe waie ai ea ? He hoike ana mil ia o* eha ia oe.—A i ke» maaawa hoi he hiki la'u ke oielo ae, o Lueien Ciaveau he maka'u wale oia. 1 fca poka aoa o ka hoaolelo "mak%'u waie, w huii koke mai la o Ctaveatt a anehe mai la e le!e mai maiuna o ka Marqats, aka oee koke ako ia kahi kaowa a paa ako ia ia Claveau mai kooa aoehe aoa e iele mai matooa o ka *larqurs. O ke kauwa wak ao kai ike i keia maa mea a pao. No ka nm oko iaoa oni ana a me oa hooikaika ana i o lanei, «olaila, owaka hou ae ia kahi i piH o ko iaoa wahi eha , a kaheawa» mat ia ke koko. He ihea weliweli a ku i ka manaooao ka ike ana aku i keia oaa kioaka e hoopoka ana i oa hoaoieio me ka hoiao ana aka o kahi i kahi maluoa o ko iaua wahi moe, kahi hoi a iaua i ooke ai i ka hakaka e haale iho la kokoke • make. Aokipam