Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 47, 19 November 1881 — Page 1
This text was transcribed by: | Malialani Cabaniss |
This work is dedicated to: | Hawaiinuiakea School of Hawaiian Knowledge |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE XX. HELU 47. POAONO. NOVEMABA 19, 1881. NA HELU A PAU 1042.
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.
NA OLELO HOOLAHA:--O na Olelo Hoolaha he 10 laina kakau lima, he Hookahi Dala no ka puka mua ana; elua puka ana, he $1.50; no hookahi mahina, he $2.00
NA KANIKAU A ME NA MELE: he 10 Keneta ka ulu no ka lalani hookahi, ua like me $1.00 no 10 lalani.
HOOLAHA MAU: E hoomanao na makamaka a e hookomo mai i na olelo hoolaha mamua ae o ke awakea Poaha, i ole e kaukai ia aku a kekahi pule ae.
E hoomanao e na lehulehu, aole e hoopuka kekahi Olelo Hoolaha, Kanikau a me ke Mele ke ole e hookaa mua ia mai ka uku.
E hoouna pololei mai i na leta i ka Nupepa Kuokoa.
MOOLELO O NA LA
O KA
Haku Visakauna Nelekona,
KE DUKE O BERONETTI.
KE KAUA ANA O NA AUMOKU KAUA BERITANIA,--A ME KO ENELANI MAU PAPU LAAU, &c.
UA LOKAHI KA MANAO,--AKA, HE HOOKAHI WALE IHO NO O 'NELEKONA.'"
--Earl S. Vincent.
KE KAHUA KAUA KAULANA NA KA LAE TARAFALAGA.
Oiai keia halawai moana maluna o ka moku o ka Alihikaua Farani, e kuka ana no na mea e pili ana i na aumoku, ku ae la o Adimarala Vilenua iluna ma kekahi kihi o ke pakaukau a hai mai la oia i kekahi manao ano nui, me ke kaena ana iho i ka ikaika o na aumoku malalo ona, a penei kekahi hapa o kana mea i olelo ai:
"Aole he ikaika aku i koe ma Europa nei," wahi a ua Vilenua nei, "nana e kiloi ia kakou, ina aia kakou i keia hora ma ka aoao o na aumoku Beritania o ka Haku Nelekona O ko lakou mau aumoku e lawe ana i na pukuniahi a oi aku mamua o ke 74, aole i piha ka 500 kanaka o luna o ia mau moku. O ka hapanui o lakou, he elua wale no makahiki o ko lakou holoholo ao moana ana, a aole no hoi i oi aku ko lakou koa mamua o na koa o keia mau aumoku, a aole no hoi i oi ae ko lakou aloha oiaio i ko lakou aina e like ma kakou. O ka mea nui wale no a'u e hai aku ai ia oukou, e hooko ia na kauoha o keia papa kuhikuhi e na aumoku a me na aliimoku, alaila, ke kaena maa ae nei au, o na aumoku kaua Farani aku ana ka oi pakela loa o ke kaulana a pani o Europa, a he mea hiki ole hoi i ke koa a me ke akamai o na Adimarala Rodene. a i ole o Nelekona paha; ke hele mai a wawahi liilii i ka ikaika o na aumoku malalo o ka hanohano o ka'u alakai ana."
Mahope iho o ka pau ana o na olelo hoolanalana a Adimarala Vilenua i na aliimoku, ua haawi ae la lakou i na leo huro haupii, me ka ikaika o ko lakou manao e hui koke me na aumoku kaua Beritania malalo o ka Haku Nelekona. Haawi aku la ua Vilenua nei i ka papa kuhikuhi ana i hoomakaukau mua ai i kona mau aliimoku, a huli hoi aku la lakou i ko lakou mau aumoku ponoi, me na kauoha a ka Alihikaua Nui, e holo pololei iwaho o ka moana [i ke kulana a ka Haku Nelekona e kalewa ana]. me ka malama pono i ko lakou mau laina kaua.
Ma keia wahi e na poe heluhelu e waiho kakou i na aumoku hui, eia ke holo aku nei e hui me ka Olali nui o ka moana, ka mea nana i kiai paa ke kapu o ke Kaiwaenahonua, a e kamailio kakou i na moku hoomakakiu i ko laua hai ana aku i ka lomo i ka Haku Nelekona, ua puka mai na aumoku kaua hui iwaho o Kadita.
Ma ka la 19 o Okatoba, MH 1805, ma ka hora 9 o ke kakahiaka i ikeia aku ai kekahi hae ano e e kau ana ma ke kia o na moku hoomakakiu, e hoike mai ana ua hae la, eia ae na aumoku kaua hui ua puka mai iwaho o ke awa o Kadita. O keia nuhou o ka ike ia ana aku o keia hae ano e, ua holo aku la ia iluna o na aumoku me ka pihoihoi nui, me ka manao o na poe a pau. ua kokoke loa lakou i keia wa i na enemi. O ka hooiaio ana i keia hae hoailona, aole i ki ia he pukuniahi no keia mea. O ke ano maopopo ole o keia hae hoailona i ke kulana o na aumoku, ma ke kauoha a ka Haku Nelekona, ua pii aku la ka Lutanela huki hae Pasco a me Kapena Haki iluna o ke kia waena, a nana aku la laua, aole nae e hiki ke hoomaopopo ia ke ano o keia hae hoailona ano e, no ka mea, ua anenane 15 mile ke kaawale o na aumoku mai na moku hoomakakiu mai. Mahope iho o ka hala ana o ka hora hookahi me ka hapa, ua lohe koliuliu ia aku la ke kani ana o ka pukuniahi hooiaio, ua puka io mai na enemi mai ko lakou awa mai, nolaila, iloko o keia manawa pokole, ua haawi koke ae la ua Nelekona nei i ke kauoha i na aumoku, a hooiho pololei aku la lakou no ke Kowa o Gibaraleta me kekahi makani maikai e pa ana.
O keia holo ana o ka Haku Nelekona i ke Kowa o Gibaraleta, e holo ana oia me ka awiwi nui i hiki e oia i laila, o komo auanei ua poe aumoku nei iloko o ke Kaiwaenahonua. O kona makemake o ka hiki e ilaila, a mai laila mai huli hou mai ihope i kahi a na enemi e holo aku ana.
I ka manawa i uhi mai ai o ka po maluna o na aumoku, ua haawi hou ae la ua Nelekona nei i ke kauoha i na moku holo Mars, Orion, Belisalio, Leviana, Beriropanio a me ka Polepimasa, e holo lakou mamua o na aumoku, me ka lawe ana i kekahi ipukukui nui mahope o lakou, a o ka heluna nui hoi o na aumoku mahope, e hahai aku lakou mahope o kela mau aumoku e lawe la i na kukui.
Iloko o ua po nei a hiki i ke ao ana, ma ka hora 5 o ke kakahiaka nui o ka la 20, ike mamao ia aku la ke Kowa o Gibaraleta mamua o ka ihu o na aumoku, a aole nae i ike ia aku he mau hoailona no na enemi, nolaila, he hooiaio loa ana iho la ia, aole i komo na aumoku hui iloko o ke Kowa. Ma keia wahi, haawi hou ae la ka Hake Nelekona i ke kauoha i kona mau aumoku, a hoopii lihi aina aku la lakou me ke kia ana i ke Komohana-Akau. Ma ka hora 7 ponoi o ua kakahiaka nei, ike ia @aku la ka moku kialua Fibe, e kau mai ana i kekahi hae hoailona, aia na enemi ke hoopii la i ka Akau. Ma ka hora 12 o ke awakea, kauoha hou ae la ka Haku Nelekona i kona mau aumoku, a hooiho hou aku la lakou me ka awiwi nui i ke Komohana Hema, he 150 mile mai ke awa mai o Kadita. Ma ke hora 5 ponoi o ua ahiahi nei, ikeia aku la ka lua o ka moku hoomakakiu Eul@lisa, Kapena Blackwood e hoolana ana i ka Akau, me ke kau ana mai i kekahi hae hoailona, aia na enemi mamua pono o lakou Nolaila, o keia lono a ka moku kialua i hai mai ai ua kokoke loa lakou ma ka aoao o na enemi, kau aku la ua Nelekona nei i kana hae hoailona ia Kapena Blackwood, e ukali aku oia i ke alahele a na enemi e holo la iloko o ua po nei. I ka manawa i uhi mai ai o ka po, mahope iki iho o ka hora 8, hui mai la me na aumoku ke kolu o na moku kialua hoomakakiu Niada, a hai mai la oia i ka mea hou, eia mamua o lakou he 30 paha mile a oi, he 33 miu aumoku kaua hui, ke holo nei i ka Hikina-Akau. O keia lono i hai ia mai i ua Nelekona nei ua kokoke loa lakou, haawi koke ae la oia i ke kauoha i na aumoku a hoolana iho la lakou ma ke koena o ua po mai a hiki i ka hora 4 o ka wanaao, a iloko o ia manawa i hoopii pololei aku ai na aumoku Beritania i ka Akau, a ma ka hora 6 ponoi o ke kakahiaka nui o ka la 21 o Okatoba, ike ia aku la ka Lae kaulana o Tarafaralaga mamua pono o na aumoku e oni ana iloko o ke kai, kahi hoi i haulehia ai ko kakou pukonakona, me na aumoku kaua hui o Farani a me Sepania e nee hele malie mai ana i ka moana me he ululaau la, a mawaena o 10 a me 12 mile he kaawale o na aoao elua i keia manawa.
O ke ano o ka hooiho ana mai o na aumoku kaua hui ua like ia me na mahele pili ekolu, ma ka laina hookahi, a ua mahele ia hoi lakou iloko o na mahele nui elima, a o ke alakai nana e alakai ana i keia mau mahele, aole o Vilenua a i ole o Garavina paha i aa e kau i ko laua mau hae Alihikaua no keia mau aumoku. E hoomaopopo ko makou poe heluhelu i ka heluna nui o na aoao elua,--o ko na aumoku kaua hui, he 33 mau aumoku kaua ikaika o ka laina hookahi, a he ehiku mau moku malalo iho, a ua piha ko lakou heluna i ke 40 mokukaua. O na aumoku Beritania malalo o na kauoha a ka Haku Nelekona he 27 moku ikaika o ka laina hookahi me na moku liilii eha, a ua piha ka heluna ikaika i ke 31. O keia mau aumoku i hai ia ae la, e hui aku ana lakou he alo a he alo iloko o na hora pokole wale no, a e piha auanei ka heluna ikaika o na aoao a elua i ke KANAHIKUKUMAMAKAHI mau moku i kaua i ka manawa hookahi, a hookahe hoi i ke koko iloko o keia la kaulana nui wale,--"Ke Kahua Kaua Nui hookahi a me ka Ikaika i hooukaia malalo iho o ka Malamalama o ka La."
E ka mea heluhelu. Ua pau ae la ko kakou kamailio loihi e pili ana no na aumoku, a e kamailio kakou i keia manawa no ke kaua i hooukaia mawaena o na aoao elua, a me ka Nelekona mau hana mamua o kona haulehia ana.
Iloko o keia mau po elua, aole ka Haku Nelekona i hooluolu iki iaia iho ma kona wahi moe e like no me kana mau hana mau i na wa i hala ae. O ka enemi e kokoke ana ma kona aoao, ua like me he ipo aloha ia nana. O kona iini mau ana a me kana moeuhane mau no na aumoku hui, ua hiki mai ka wa nona e hooko ai i kana mau hana, oia hoi, ma ke kakahiaka nui o ua la la, ua lawe aku la o Kapena Hoki i ka lono iaia iloko o kona keena, a hai aku la, ua hiki ke ikeia aku na aumoku kaua hui mai ko lakou oneki aku, a iloko o ia manawa, ua nalo aku la oia no ka manawa pokole maloko o kopa keena komo kapa a pii aku la hoi o Kapena Haki iluna o ka oneki, a i ka hala ana o na minute pokole, pii mai la ua Nelekona nei iluna o ka oneki, me ka ulumahiehie o kona mau helehelena imua o kona mau aliimoku, a aia hoi ma ka aoao hema o kona kuka, e kau ana na Hoku Alii eha o ka Hanohano ma kona umauma, huli ae la ua Nelekona nei i kona mau hoaʻloha a pane ae la i keia mau olelo: "O ka la 21 o Okatoba, oia ko kakou la."
O keia mau olelo a ua Nelekona nei, o kona hoike mua loa ana iho la ia i na hiohiona o ka manawa e kau mai ana maluna ona, mamua o ko lakou hui ana aku me na enemi. He mea hiki ole i kela a me keia mea heluhelu ke hoomaopopo i ke ano io o kela mau huaolelo,--"O ka la 21 o Okatoba, oia kona la hauoli iloko o na la i koe o kona ola ana." O Kapena Haki a me na ukali, ninau aku a ninau mai, heaha la ke ano o keia mau olelo a ko lakou Haku i kamailio aku ai. No ka nui o na nune ana mawaena o lakou, hooholo iho la lakou ma o Kapena Haki la, e noi aku i kona oluolu e hai mai, heaha la ke ano o keia mau huaolelo.
O ke ano mau o ua Nelekona nei i keia manawa, ke ano pii mahuahua ae nei kona ano hi-o ana ma o a maanei, no ke ano kokoke loa ana mai o na aumoku kaua hui i kona kulana. Ma ke noi a Kapena Haki i ua Nelekona nei, e hai mai oia i ke ano o kela mau huaolelo a me ke kumu o kona kamailio ana pela, no ka mea, ua maa o Kapena Haki, iloko o na kahua kaua nui a laua i hele like ai; aole oia i lohe i kekahi o na olelo ano pahaohao e like me keia. O keia mau olelo i ninau ia aku imua ona, huli ae la ua Nelekona nei e like me kona ano oluolu mau imua o kona mau hoaʻloa, a pane mai la me ka leo nahenahe, me ka hai ana i kana mea i manao ai no ka la 21 o Okatoba, penei:
"O koʻu makuakane hanai Kapena Suckling," wahi a ua Nelekona nei, "ua hoouka oia i kekahi kaua me na aumoku eiwa o Denemaka ma ke Kai Akau, ma ka la 21 o Okatoba, 1789. O kona hoouka ana i kela kaua a lanakila oia maluna o na enemi iloko o ia la, ua manao au, e hoouka no hoi au kana keiki hanai i ke kaua me na uamoku hui i keia la 21 o Okatoba, 1805."
O kela mau olelo ano pahaohao a Nelekona i kamailio ai imua o kona mau hoaʻloha, ua hai ae la oia i ke ano o kana mea i manao ai. He oiaio, iloko o ka la 21 o Okatoba, ua hoouka kona makuakane hanai i kekahi kaua me na aumoku o Denemaka, a lanakila oia maluna o lakou. Nolaila, o Nelekona hoi, hoohalike aku nei oia i ua la ala me keia la ana e hele aku ai e kaua me na aumoku hui, oia hoi ka la 21 o Okatoba, 1805, a e lanakila paha auanei oia maluna o lakou; aka, na ke au o ka manawa e hoike mai ka hooko io ia ana o kana mau olelo, a pela iho la hoi i hoike mua ia ai maloko o keia mau buke moolelo ka la 21 o Okatoba,--"Na hiohiona o ka haulehia ana o ka Haku Nelekona."
O ka lua o na mea hana ano e hou a ka Haku Nelekona i kona wa i pii mai ai iluna o ka oneki, oia kela mau Hoku Alii e kau la ma kona umauma. He mea aole i hana ia mamua aku e ua Nelekona nei, ke kau ana o ia mau Hoku, alaila, hoouka oia i ke kaua me na enemi. O Kapena Haki ma a me na ukali e akoakoa ana, kuka iho la lakou ma ka hookohu ana aku i kekahi o lakou, nana e hele aku a noi i ka oluolu o ka Haku Nelekona, e waiho oia i kela mau Hoku, a i ole, e huna aku i ka hainaka. No ka mea, he mea mau ia no na alakai kiekie ka hoike ole ana ia lakou iho iloko o ke kahua kaua ina paha ma ka aina a i ole ma ka moana. Ua loheia mai mai ke Kanikela Beritania e noho ana ma ke aloalii o Maderida, ua loaa mai iaia kekahi leta e pili ana no na aumoku kaua hui, oiai lakou i haalele aku ai i ke awa o Toulana no ke Kaiwaenahonua, ua laweia mai he 6,000 koa Farani kuikawa i waeia mai mai na pakaua mai o Toulana, a ua hoonoho liilii ia iluna o na aumoku kaua hui, a ua kaulana hoi lakou, he poe kipu pololei, a o ka lakou hana wale no ke ki ma na alakai kiekie o na aumoku, a he mea hiki loa hoi ke ikeia ka Haku Nelekona e na enemi, mamuli o kona kau ana i kona mau Hoku Alii ma kona umauma.
Oiai kona mau ukali e @une ana no ko lakou makau i kela mau Hoku, hooholo iho la lakou ma o Mr. Scott ala, oia hoi ka Nelekona Kakauolelo, nana e hele aku a noi i kona oluolu, e huna i kela mau Hoku ma kona umauma. Nolaila, ku ae la o Mr. Scott ma ke poo o na ukali, a pane aku la i ua Nelekona nei penei:
"E kau Haku," ahi a kona Kakauolelo, "aole anei oe i lohe no na mea e pili ana i na aumoku kaua hui, ua lawe mai lakou he heluna nui o na koa kuikawa mai Toulana mai? A ua manao makou, he mau hoailona kela mau Hoku ma kou umauma e ikeia mai ai e na enemi?"
Huli ae la ua Nelekona nei imua o lakou, a e like no me kona ano mau, pane mai la oia i keia mau olelo ano nui:
"E oʻu mau hoaʻloha," wahi a ua Nelekona nei me ka paa ana o kona lima hema ma kona umauma, "iloko o ka hanohano o ke kahua kaua i LOAA AI IAʻU keia mau mea," wahi ana; "a iloko o ka hanohano o ke kahua kaua e MAKE PU AI AU me ia mau mea."
O keia mau olelo ana i olelo aku ai i na hoaʻloha, he mea hiki ole ia ia lakou ke olelo hou mai ma kekahi ano e ae, nolaila, mai loko mai o ia manawa, ua kau keia mau Hoku Alii ma ka umauma o ka Haku Nelekona, a hiki i kona haulehia ana ina ka oneki o kona moku aloha i keia helu ae.
I mea e hoomaopopo ai ka lehulehu i ke ano o ke kau ana o kona Hoku Alii eha ma kona umauma, me keia iho la ke kau ana o kona mau Hoku iloko o ua la kaulana la--Ka la 21 o Okatoba, 1805.
Aole i pau.
Na Hoahanau he Umikumamalua.
A ku iho la oia me ke ano pihoihoi i ka ike ana aku i ka nani lua ole o kona kaikuahine, a me kona aahu ana hoi i ka lole o ka Moiwahine, a me ka hoku gula hoi ma kona lae.
Alaila, i mai la ua kaikamahine nei, He kaikamahine au na ke Alii, a e imi ana au i kuu mau kaikunane he umikumamalua, a e hele mau aku no hoi au imua, ina paha e like ana ke kaawale mai anei aku e like me ka mamao o ka lani mai a kaua aku nei, a hiki i ko lakou loaa ana iaʻu. Alaila, hoike aku la ke kaikamahine i na palule he 12 o kona mau kaikunane.
I keia wa, ike iho la o Beniamina o ko lakou kaikuahine no ia, a i aku la oia, Owau no keia o Beniamina kou kaikunane muli loa. I ka lohe ana o ke kaikamahine i keia mau huaolelo, uwe iho la oia, a pela pu hoi me Beniamina; a honi iho la laua kekahi i kekahi, a apo ae la me ke aloha nui loa.
Alaila i aku la o Beniamina, E kuu kaikuahine aloha, hookahi aʻu mea kaumaha loa i keia wa, oia hoi, ua hooholo mua makou, o ka wahine mua e loaa ana ia makou, e pepehi ia oia, no ka mea, ua haalele aku makou i ko makou home ma o kekahi kaikamahine la. Alaila, i aku la ke kaikamahine opio. Ua makemake loa no au e make, ina ia he mea e hoopakele mai ai i kuu mau kaikunane he umikumamalua.
Aole. wahi a Beniamina aole no oe e make ana; e pono e pee oe malalo o keia tabu, a hiki i ka hoi ana mai o ko kaua mau hoahanau he umikumamakahi i koe, alaila e hoao no au me ke akamai i mea e pakele ai oe mai ka makou hoohiki mai. Alaila, pee iho la ke kaikamahine malalo o ke tabu, e like me ka Beniamina oleloao.
A i ke ahiahi i ka hoi ana mai o na hoahanau he umikumamakahi mai ka hahai holoholona ana; a ia lakou hoi ma ka papaaina e paina ana i ko lakou paina ahiahi; ninau ae la lakou kekahi i kekahi, heaha ka mea hou? I aku la o Beniamina, aole ka oukou i ike i ka mea hou? I mai la lakou, aole.
Alaila, i hou aku la o Beniamina, Ma na ululaau aku nei oukou, aka owau ua noho iho nei no au ma ko kakou home nei, aka hoi, ua oi aku na mea i loaa iaʻu mamua o oukou. I mai la lakou, E hai pono mai oe i keia mea.
Hai aku la oia, i aku la, O ka mua, ke noi aku nei au ia oukou, e hoohiki mai oukou, aole kakou e pepehi ana i ka wahine mua e halawai ana me kakou. Alaila, hooho like mai la lakou, Ae, ke hoohiki aku nei makou pela, e kala ia no oia, a e pakele hoi mai ka make mai mamuli o ka kakou hoohiki i hana mua ai; nolaila, e hai hou mai oe no keia mea.
Hai hou mai la oia, i ka i ana, O ko kakou kaikuahine, eia oia maanei me kakou i keia wa. Alaila, hapai ae la oia i ke tabu, a ike iho la lakou i ko lakou kaikuahine me ka nanaina nani, waianuhea a oluolu hoi, e aahu ana me kona mau aahu alii, a me ka hoku gula hoi ma kona lae. A ma keia ike ana o lakou i ko lakou kaikuahine, ua hoopiha loa ia lakou me ka hauoli nui, a kulou iho la lakou ma kona a-i a honi aloha aku la hoi lakou iaia, a aloha nui aku iaia me ko lakou mau naau a pau.
A noho iho la ke kaikamahine ma ka hale me Beniamina, e kokua ana iaia ma kana mau hana a pau, oiai na hoahanau e hele ana ma na ululaau e hahai i na holoholona ahiu, na dia, na manu a me na kuhukuku, i mea ai na lakou; a i ko lakou hoi ana mai, ua lilo aku la na Beniamina a me ke kaikuahine ka hoomakaukau ana no ko lakou mau wa paina.
A nolaila, i na wa a pau a na hoahanau umikumamakahi e hoi mai ai mai ka hahai holoholona ana, ua makaukau mau ka lakou mau mea ai i na wa a pau. A ua lilo no hoi na ke kaikuahine na hoomaemae ana a pau o ka hale; ua uhi mau oia i ko lakou mau moe me na kihei keokeo i hoomaemae maikai ia; a me keia mea, ua lilo ia i mea oluolu loa i ka manao o na kaikunane, nolaila, ua noho pu iho la lakou me ke aloha o kahi i kekahi.
I kekahi la, mahope iho o ka hoomakaukau ana o Beniamina a me ke kaikuahine o lakou i kekahi mau mea ai maikai loa, ua hui pu iho la lakou, a noho ihola ma ka papaaina e ai ana, a e inu ana i na mea i hoomakaukauia, me ko lakou piha nui loa i ka hauoli. Aka hoi, aia no kekahi wahi kihapai nani e hoopuni ana i ko lakou wahi home oluolu, a e ku ana ma keia wahi kihapai kekahi mau lilia he umikumamalua. A i ka manao ana o ke kaikuahine e hooluolu aku i kona mau kaikunane, hahai ae la oia i na pua lilia he umikumamalua, me ka manao e haawi pakahi aku la lakou i na pua.
Eia nae ka mea kupaianaha, iaia i uhaki ai i keia mau pua, ia wa hookahi no, ua hoano e ia ae la kona mau kaikunane ma ka lilo ana i mau manu, a lele nui aku la i ka ululaau, a ia wa hookahi no, ua nalowale aku la ka hale a me ke kihapai e hoopuni ana i ka hale; a ua koe wale iho la no ke kaikamahine ma ka ululaau mehameha.
A iaia e ku ana me ka haohao, e halo ana hoi ma o a maanei o ka ululaau, ike aku la oia i kekahi luahine e ku kokoke mai ana i ona la, a i mai la oia, E kuu keiki, heaha la ka mea au i hana ai? No ke aha la kou mea i waiho malie ole aku ai i na pua keokeo he umikumamalua pela? O lakou no kou mau kaikuahine, ka poe i hoano e ia a lilo i mau manu i keia wa.
Alaila, i aku la ke kaikamahine me ka waimaka, Aole anei he kumu e hiki ai e hoopakele mai ia lakou? Hookahi wale iho no ala e hiki ai e hoopakele mai la lakou ma ke ao nei a pau, wahi a ka luahine, aka, he mea paakiki loa nae ia nou, no ka mea, aole paha e hiki ana ia oe ke hoopakele mai ia lakou. E kuli ana oe no na makahiki ehiku, aole hoi e hiki ia oe ke kamailio, aole hoi e hiki ia oe ke akaaka; aka, ina oe e kamailio ana i hookahi huaolelo, a ina paha iloko o hookahi hora iloko o na makahiki ehiku, he mau mea hoopilikia loa ia ia oe, a e make no kou mau kaikunane a pau ma o kela huaolelo hookahi la.
Alaila, i iho la ke kaikamahine opio iloko o kona naau, ke ike nei au, o kuu hana wale no me keia mau mea i hoikeia mai nei, oia ka mea e hiki ai iaʻu ke hoopakele mai i kuu mau kaikunane. Nolaila, hele aku la oia e imi i kekahi laau, a noho iho la malaila, me ke kamailio ole, a me ka akaaka ole hoi.
Aole i pau.
Ua hoolilo ka poe Belegiuma i ka la Sabati he la lealea. ma ia la he heluna nui o na kanaka e kamoe ana i ko lakou mau kapuai ma kahi i hookaawale ia no ka auau kai na wahi paina liilii, a me kahi o na lealea.
KAUKA EMEKONA.
Ma ka la mua o keia malama ae, oia o Novemaba 1, e nee ana o KAUKA EMEKONA mai kona Keena Hana ma ka Hale Laau o HOPAMANA a i kona wahi noho ma Kaakopua, huina o ke Alanui Kukui me ke Alanui Papu.
HORA HANA.--9 a 11 o ke kakahiaka; 2 a 4 o ke ahiahi. E loaa no ia ke kaheaia ma ka @wea telegarapa.
1038 3m
KALE NILEKONA
KAUKA LAPAAU,
Keena ma ke kihi o Alanui Papu me Hotele
HONOLULU.
O na mai o ka Maka, Pepeiao a me ka Puu,
UA MAKAUKAU OIA MA K LAWELAWE ANA
9@@ 1y
E. Cook Webb. M.D.
HOMEOPATIKA.
(Kauka o ka Halemai Homeopatika, ma ka Mokupuni Ward's. N.Y.)
KEENA OIHANA.--Helu 60, Alanui Papu. Makaukau mau e lawelawe i na pilikia mai o na wahine a me na kamalii.
HORA HANA.--Mai kakahiaka a hora 10 am-2 a i ka 4 pm.
967 4m
MAIKAI KA HOI KA PAPA
--A ME--
KA LAAU O KOU HALE!
NO HEA LA?
KAI NO HOI NO KAHI O
WAILA MA!
Nana aku no hoi ia la
Ohi ka Io o ka Laau o Makawao
I ka ua mea hoi o ka nani
Na PAPA! Na PAPA!
--A ME--
NA PONO KUKULU HALE
O NA ANO A PAU
Aia ma ke kihi o na
ALANUI PAPU me MOIWAHINE
HONOLULU
MALAILA E LOAA AI
E LIKE me ka MAKEMAKE
--NO KE--
KUMUKUAI MAKEPONO LOA
PAPA, PAPA, PAPA,
Na Papa Huluhulu, Na Papa Manoanoa. Na Papa i kahiia, Na Papa Kepa, Papa Hole Keokeo, Papa Hole Ulaula.
NA LAAU, NA LAAU
Na Kua, Na Kaola, Na Aaho, Na Molina, Na Peapea, Pine Huluhulu, Pine i kahiia
NA Papa a me na Laau Ulaula?
Pili ulaula, Pili Keokeo, Pani Puka, Pani Puka Aniani, Ipuka Aniani, Puka Olepelepe.
PENA O NA ANO A PAU
Hulu Pena mai ka Liilii a ke Nui, Aila Pena, Aila Hoomaloo, Waniti, Pate.
NA LAKO O KELA A ME KEIA ANO
Na Ami Puka Hale, Na Ami Puka Pa.
ANIANI!
Pepa Hale a me na Lihilihi
E LOAA NO MALAILA.
PAAKAI HELU 1 O KAKAAKO me PUULOA
No ke Dala Kuike, e loaa no na mea a pau i hai ia ae la, no ke Kumukuai Emi loa. O na kauoha mai Hawaii a Niihau, a loaa kau no ia lakou, e hooko koke ia no ia me ka lawa pono. E kipa nui ilaila i i ike ka oiaio.
905 tf