Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 37, 10 September 1881 — Page 3
This text was transcribed by: | Tamara Moan |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
$6,000 $6,000
KA WEHE KAOKOA ANA O
NA WAIWAI AIWAIWA O KA NANI
HE NUI WALE!
NA LOLE O NA KANE, MAI NU IOKA, PILADELEPIA
A ME EUROPA MAI!
HE WAIOLU NA KUMUKUAI,
A he Kaulike ka Panai ana.
Ke @aku nei i ka lehulehu, @ makaikai, Waiwai Nani o Europa me America mai, me ka ninau ole @ oiai o ka oi keia o ke ka o ke ahua, a i wae pono a me keia k@. He oi loa aku ka haahaa o ka'u kumukuai, no na @@R@ hou maoli. E ao o ep@@ ia mai oukou. E naue @ no oukou iho. I ko'u mau Waiwai Maemae he nui @. He manaka okoa no hoi i ka helu papa aku.
NA LOLE HOU O LOKO MAI MA KE KUAI HOOPAKI!
Ke @ hou aku nei no na e mai @@ i ko'u mau Waiwai me na Kumukuai. Aohe o @ ana no ka hoikeike wale no @@ no na kauoha mai a pau.
CHAS. J. FISHEL.
C.O.P. BAZAR.
@ Kihi o na Alanui Papu me Hotele.
BENJ H. AUSTIN,
LO@O A HE KOKUA MA KE KANAWAI
Alanui Kaahumanu, Helu 13. 970 tf.
JAMES M. MONSARRAT.
[MAUNAKEA]
Loio a ke Kok@ ma ke Kanawai
IMUA O NA AHA HOOKOLOKOLO A PAU o keia Aupuni. E lawelawe ana no hoi ma na hana pili i ka hooponopono waiwai, me ka @ ana i na palapala Sila Aina, ka hana ana i na Palapala Kuai, Hoolimalima a me ka hoaie @ala ana
A HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.
Keena hana helu 9 alanui Kaahumanu.
Jan. 3, 1880. 944 lv
J.B KAOHI
LOIO A KOKUA MA KE KANAWAI.
IMUA o na Aha Hookolokolo a pau ma ka Mokupuni a Hawaii a i mua hoi@ na Aha Hoomal@ a Apana a pau @ E@ ma Kohala Akau Hawaii.
988 ly
C.C. Coleman
Amara a he mea hana Mekini
Kapili kapuai hao lio.
A ME KA
Hana ana i na Kaa Lio &c.
Hale Hana ma Alanui Alii, e kokoke
905 la i ke Alanui Papu. @
UA MAKEMAKE IA
NA ILI BIPI,
NA KIWI BIPI,
NA IWI BIPI,
E haawi ia no ke kumukuai keikei o ko kakou makeke nei e
H. Hackfeld & Co.
Honolulu, Mei @ 1880. 964 ly
He Nui Anei Kou Makemake i na
MEKINI UMUHUMU LOLE!
@ peia, alal@ mai no ma ka Halekuai o
KAKELA & KUKE,
A malaila oukou e ike ai a makaikai i na @
MEKINI a WHEELER a me WILSON
mai k@ $40 a hiki i ke $@0 ke kumukuai @
ka mea hookahi
NA MEKINI A SINGER.
ma ke $@ pa@, me ke ano
MEKINI a WILCOX me GIBBS,
ma ke $@0 hiki i k@ $@ ke kumukaui.
I mea a pau ai ko oukou kanalua e na Makamaka no ke ku
pono o keia mau Mekini, e naue mai no me ke
kul@, a e ike no oukou iho.
628 tf
ALOHA! ALOHA!!
I O@ MAU MAKAMAKA PONOI A ME
@ makamaka o ke One Oiwi, e hoomanao i keia maluna @. O@, ke @e aku nei au imua o oukou, ua hoo@ ae nei @ wahi hana mai kou kahua mua i kamaaina ia oukou, a ke @M@wahine, e pili pu ala me ko Hackfe@ & Co halekuai, @ au e hoomakaukau @ e hana i na @ hana a pau e pili ana i ke K@ a me ke kap@ ana i na k@ o na @ me ka maikai a me ka @. A ke ho@ aku @ pau e lawe mai ana i ka lakou @ hale @ana e like no lakou ua kauli@ ko lakou @ aku ka @ mai.
Aole a@ i lawe mai i na lima hana o ka p@p@, aka, o na @
@ G.WEST.
MAKEMAKEIA.
Ua makemake ia ka poe mea ILI KAO MALOO a me na ILI BIBI, a pela hoi me na ILI MIKO o na ano a pau, e kuai mai i ko lakou mau ILI me makou, a e haewi no makou i ke KUMUKUAI KIEKIE LOA o ko kakou Makeke
C BREWER & CO. (Burua Ma.)
Honolulu, Sept. @, 1@ 6@
@
ABR FORNANDER.
L@kanawai, @ Apena @HPA
Lahaina June 26, 1881 @
JOHN RUSSELL
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.
Alanoui Kalepa. He@n 32, k@hi o Alanui Papu.
Honolulu, H. I. 1002 1yr
DHA KINIAKUA.
Ua makaukau oia e ha@a i na ano palapala pili kanawai a pau. Palapala kuai, Hoolimalima, Aelike, Oki mare, ame na ano palapala hoopu kipaku aina, no ka uku haahaa E loaa no wau ma ka Hale Kula ma Puleha, kula apana o Makawao. 922.6@.
JNO. LOTA KAULUKOU.
LOIO A HE KOKU.
Ua makaukau au e lawelawe i na hihia a pau o keia a me keia ano @oko o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni. Ua hiki no hoi ke hana i na palapala a pau e pili ana i ka Oihana Loio me ka elea. E loaa no au ma Heeia Koolaupoko, a ma Honolulu no hoi i kek manawa. 901 tf
S.B. DOLE.
HE LOIO A HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.
E hiki no iaia ke lawelawe i na hihia o kela a me keia ano imua o na Ahahookolokolo a pau o keia aupuni.
Keena hana ma Alanui Papu, maluna ae o ka Halekuai o Likikini. Honolulu, Oahu, Iulai 10, 1880. 971 tf.
KAKELA a me HAKI.
UA NEE aku maua ko oukou mau L@o mai ka pili pu ana me ke Keena Kuokoa a i ke Alanui Kaahumanu Helu 15, ma o mai o ka Baneko o Bihopa ma.
Ua makaukau mau maua e lawelawe i na hihia a pau ma Honolulu a me ko na mokupuni. E hooko ia na Palapala Kuai, Hoolimalima a me ka Moraki me ka eleu. He Luna Hoolaio Palapala no hoi o W R Kakela. 980 tf
CECIL BROWN.
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
A HE AGENA no ka Hoolalo ana i na Palapala no ka Mokupuni o Oahu.
Helu S. Alanui Kaahumanu. Honolulu, H.P.A. 2y.
ASA KAULIA,
Loio a Kokua ma ke Kanawai.
UA makaukau au e lawelawe i na hana a pau ma keia Oihana imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu. E @ no au ma Koolaupoko, Heeia, a ma Honolulu i kekalu wa Hooko ia na kauoha mai na wahi a pau o ka mokupuni me ka @ a me ka hikiwawe.
RICHARD F. BICKERTON.
[PEKETONA.]
LOIO a he KOKUA ma ke KANAWAI!
E HELE ANA OIA IMUA O NA AHA HOOKOLOKOLO a pau o keia Aupuni ma na ano hihia a pau, ina paha m@ Oahu nei, a ma na Mokupuni e ae.
Ua makaukau mau oia i ka hana ana i na Palapala pili ka nawai o kela a me keia ano.
Ua hiki no hoi lala ke hoaie dala aku ma ka moraki ana @ ina, ma ka ukupan@ haahaa loa.
E hanaia na hana me ka hikiwawe a ma ka uku haahaa.
Kee@ hana, Helu 23 Alanui Kalepa, elua puka ma o aku o ka hale kauka o Kauka Minuteole. 810 ly
J. W. M. POOHEA.
He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
NO NA kanaka a pau imua o na Aha Apana a pau, a me na @ ha Hoomalu o na Apana Hookolokolo Kaapuni a pau o keia Aupuni, a imua o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana @ ma ke Keena ma Molokai no na makahiki elua, a he Agena Hooiaio Palapala Kepa no hoi no la Apana. E hookoia aku no na koii-koi o ko oukou mau makemake me ka eleu. @ loaa no au ma "Kalauonaona Home," a i ole ia, ma na wahi e halawai ai.
Ke hoike akea aku nei au i ka lehulehu, ua wehe au i ko`u hoopaa ana he Loio no ka Hui Mahiko o Moanui, Molokai, a e lawelawe no au i ka`u Oihana no ka pono o ka lehulehu mai o a o. E ike la`u, e hea mai e kokua i na pilikia pili Kanawai Mai no@ohua a kulou na maka ilalo. 1004 6m
KO BIHOPA MA
BANAKO MALAMA DALA.
E MALAMA NO MAUA I KE DALA O na kanaka maloko o ka Banako, penei:
Ina hoomoe mai ke kanaka hookahi i na kala $300 a emi mai paha, alaila, e uku maua i eono hapahaneri ukupanee makahiki, mai ka la o ka lawe ana mai a hiki i ka la o kona ohi ana, ke waihoia ke dala hoomoe i ekolu malama a keu paha. Aole ukupanee a helu ia no ka hakina e ke dala hookahi aole no hoi no ka hapa @lama.
Ina ohi kuke ola i kana dala, aole i hala na malama ekolu aole ukupanee
Ina i manao ke kanaka e ohi i kana dala, e pono ke hoike e mai oia ma ka Banako i kona manao ohi, i kanakolu la mamua o k@a ohi ana, a o kana hake kekahi kelaweia mai.
Ma ke kikoo wale no a ka mea dala e haawi ai kana, o ka Buke kekahi ke lawe mai.
Ma ka la mua o Sepatemaba i keia makahiki a i keia, e hooluulu ai i ke dala, a e haipaia ka ukupanee me ke kimupaa o na dala i h@moeia no na malama ekolu a k@, a mahoah@ ke kumupaa e loaa i ka ukupanee
Ina @ aku ke dala hoomoe mamua o $300, alaila, @ pa ka olelo.
K@ ka Hale Banako i @ la hana a pau.
@31@ BISHOP & CO
Dr. E.H. THACHER
KAUKA HUKI NIHO
A @ hana ma Alanui Papu helu 10@ maluna Mala@ ai i @poe a pau i k@ia ia me na @. @mai @ hora 9 @ a hiki i ka@
U@ kekahi @ haki ai@, a o k@ e makemake @ ia ko @ mau @ eha, e @ i keia @, no ka uku k@p@.
Honolulu, Dec. @1, 18@. 993 ly
E. Cook Webb, M.D.
HOMEOPATIKA.
(Kauka o ka Halemai Homeopatika, ma ka Mokupuni Ward's. N.Y.)
KEENA OIHANA. -- Helu 60, Alanui Papu. Makaukau mau e lawelawe i na pilikia mai o na wahine a me na kamalii.
HORA HANA. -- Mai kakahiaka a hora 10 am. -- 2 a i ka 4 pm. 967 4m
HOOLAHA HUI.
O William O @ e @.
Honolulu, Aug 26, 1@. SMITH & CO.,
10@
OLELO HOOLAHA
A
KA POE HUI.
O ka poe @ malalo iho e noho ana lakou a pau ma ka mokupuni Oahu. Ke hoolaha aku nei @ Hoohui ak@u ia lakou iho malalo e ka inoa, HUI OPIOPIO @ ka @ ana i ka Oihana Ka@ K@ai L@ a pela kau, k@e ka mea a ke Kana@ ma ka H@ Pu@uu, Koo@ a, Oahu
O GB Koekoe me MK Kookanaloa, na Luna Nui o ka Hui Opiopio a o laua wale no ka maua e kakau i ka inoa o ka Hui
HE PAPA INOA O NA HUI HALE
KUAI O PUNALUU.
Helu Inoa Wahi Noho
1 Iuiia Ka@ea Punaluu
2 Mireia Hale "
3 M Kaaewaihau "
4 Kaniaia "
5 Hohe "
6 Kohiku "
7 Keamo "
8 Kana@liilii "
9 @ Hale "
10 Sarai Pahunui "
11 David K Kaopu "
12 S K Kamaka "
13 Palau no Kekoa Hauula
14 Kaaiakawaha Punaluu
15 Sala Hauula
16 Lois Moeloa "
17 Kaeaenui Punaluu
18 Iuti@ Kamai Kaluanui
19 Benate Kamai "
20 Gaberiel Kamai "
21 Kamau Hauula
22 Bila Kaluanui
23 Kahue "
24 Daniel Kaaukai Punaluu
25 E maraea Liilii "
26 M Kauahikaua "
27 J W Hanuna "
28 David Hanuoa "
29 Herene Keaka Pahunui "
30 Gobaea "
31 Aarona "
32 Sametona Keawe Kaluamu
33 Marie Kaimawaho Punaluu
34 Kaehu Kukona Kaumawaho "
35 D Mahuka "
36 G N Nalaielua Kaaawa
37 D N Kookanaloa Punaluu
38 L Kanamu "
39 Kaipo Kaimawaho "
40 Emarie H David Hauula
41 S H Kahoowaho Kaluanui
42 L Kapiioho N "
43 Kupukupu Punaluu
44 Kamito "
45 Lihau Wainiu "
46 Ioane Kamahala "
47 Pale Makanui Hauula
48 Kauakoko Pupuka Kaluaniu
49 Giliona Kauka Punaluu
50 Samuel Kauka Liilii "
51 Goleta Kauhane "
52 S Maheha "
53 J Kaiama "
54 Gaberiela Kaimuhau Kaaawa
55 A Jubin Kaaimanu Punaluu
56 M Lutela " "
57 G B Ukeke " "
58 G Wahinemaikai Hauula
59 G W Kawaianuhea "
60 S M Kuumakalehua "
61 A P Kalaukoa Honolulu
62 Samara Kaeha "
63 Mauna Palao "
64 Wahawela Ehu Punaluu
65 R O Nainoaelua Kaaawa
66 Ana Mak@ Kaluanui
67 Ioane Kapai Punaluu
68 Hana Nainoaelua Kaaawa
69 Opu "
70 Haili Kanealii "
71 H N K Keohokukai "
72 Kamaha Kahana
73 Kahelehaole "
74 Makuakane Kaluanui
75 Lapela Aha "
76 Iosepa Kamunu "
77 Lilia Hianaloli Kaaawa
78 Kaimi K Kapuaiki "
79 Maria Hianaloli "
80 Mose Nailieha Waianae
81 Rahab Punihele Kaluanui
82 Uilama Kanihiua "
83 G B Koekoe "
1023 8m*
PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
MOKUMA@U HAWAII
"LIKELIKE,"
KAPENA KING.
Poalua, Aperila, 5, hora 6pm . . . . Kaapuni ia Hawaii
Poalua, Aperila 12, hora 6pm . . . . Hilo
Poalua, Aperila 19, hora 6pm . . . . Kaapuni ia Hawaii
Poalua, Aperila 28, hora 6pm . . . . Hilo
Poalua, Mei 3, hora 6pm . . . . Kaapuni ia Hawaii
Poalua, Mei 10, hora 6pm . . . . Hilo
Poalua, Mei 17, hora 6pm . . . . Kaapuni ia Hawaii
Poalua, Mei 24, hora 6pm . . . . Hilo
Poalua, Mei 31, hora 6pm . . . . Kaapuni ia Hawaii
Poalua, June 7, hora 6pm . . . . Hilo
Poalua, June 14, hora 6pm . . . . Kaapuni ia Hawaii
Poalua, June 21, hora 6pm . . . . Hilo
Poalua, June 28, hora 6pm . . . . Kaapuni ia Hawaii
AOLE AIE NO NA URU @
Ke @ aku nei @ no ia uku o@ a ke hoi@ ina he mau paiki, ukana a p@ ko lakou,@ Aole no e ae ia ka lawe ana @ ukana, paiki a @ ke ole e@
HE KUIKE KA UKU UKANA.
Ma na ukana a pau o @ a hiki i kahi i amkemake ia. A e malama ia @
E hoailona ia me ka moakaka na Pahu
Rama a me Waina.
O@
Ma ka Hale Oihana e loaa`i na Palapala.
Aole K@
WAILA MA
LIO NALOWALE.
Ua @ DILLINGHAM.
OLELO HOOLAHA.
@ Hawaii.
CHU AH QUONG.
@ Aug. 1@, 1@81. @
O ka poe a @ THOMAS M@KK, @ kona @
@ CRABBE (P@), L@ H@
@ T@ M@
Honolulu, Iulai 15, 1881. @
HOOLAHA A NA LUNA HOOPONO
PONO WAIWAI.
O ka poe @ Luna Hooponopono Waiwai no ka waiwai o Charles Co@ Harris o Honolulu i m@. Ke kan@ aku nei @ H@ a pau loa @ PC JONES Jr.
W F ALLEN,
F M HATCH.
1@
HOOLAHA A KA LUNA HOOPONO
PONO WAIWAI.
Ua hook@ ia mai ka @ nona ka inoa @ iho e ka Aha Kiekie, i Luna Hoako Ka@ a Luna Hooponopono o ka Waiwai o THOMAS MEEK o Honolulu, he hoike aku nei i na kanaka a pau i a@ i ka waiwai o ka mea i make, e uku koke mai me ka hake@ ole i ka m@a @ ka inoa malalo iho; a o ka poe hoi e paa @ he mau waiwai ao ka mea i make ma ko lakou @, e hoike koke ae i ka Luna Hooponopono me ke kali oile. O ka poe hoi he mau @oi ke lakou no ka waiwai o ka @ i make, ke hoikei@a aku nei e waiho mai @ hoo@ kupono i ka Luna Hooponopono @oko o na malama eono, o hoo@e @ aula aku lakou.
H G CRABBE (Papai), Lana Hooko a Luna Hooponopono o ka Waiwai o Thomas Meek i make
Honolulu, Iulai 15, 1881. 10@ 6@
HALEPAI HOU.
No ke pai ana i na ano a pau i makemakeia e na kanaka, oia hoi:
NA PALAPALA, NA BALOTA,
NA LIPINE I PAIIA ME NA HUA,
NA PALAPALA KUHIKUHI HAAWINA,
A ME NA OLELO HOOLAHA.
O na ano Humuhumu Buke o kela a me keia ano, e humu ia me ka eleu a me ka maiau, ke hoounaia mai na kauoha ia
Thos. G. Thrum,
(Kalamu)
1029 6m Ma Alanui Kalepa, Honolulu.
Na Kanaka o Hawaii Nei!
INA I MAKEMAKE
OUKOU E KAUAI I
GITA, AKODIANA,
BANJO, OHE, VIOLINA,
PAHU Hookani Nunui a Liilii,
HE PONO LOA IA OUKOU KE
HELE MAI I KA HALE KUAI O
GEO. F. WELLS,
HELU 66 me 68 ALANUI PAPU.
Ke malama nei no au i na Lako Halo o na ano a pau.
Na Noho no $1.00
Na Moe Laau no $7.00
Na Punee nani loa no $15,
A me na lako hale piha no ke $45.
Ina i makemake oukou i na Mekini Humuhumu lole, e loaa no ia oukou ka
MEKINI HUMUHUMU AMERIKA
ke kumukuai makepono me ka makana he
pila Gita maikai a he kii nui paha.
Ua pai iho nei o Mr Wells he Buke kuhikuhi no ka Huila Humuhumu ma ka olelo Hawaii. A i keia wa, o ka poe e noho ana ma na wahi kuaaina, ua hiki ia lakou ke kuai i ka Huila Humuhumu me ka haawi manawalea ia aku o ka buke kuhikuhi, a mailoko aku o keia buke e ike ia i na loina o ka humuhumu ana ana.
O na kumukuai o ko makou mau Mekini Humuhumu, mai ke 40, 45, 50, a hiki i ke $55.
Ina i makemake oukou i ka mekini loa me ke pakaukau akea a me ka huila kala, ua hiki no ia oukou ke hoouna mai ma ka leta ia
GEO F WELLS ma HONOLULU.
Me ka hookomo pu iho i ke $55, a nana no e hoouna aku me ka buke kuhikuhi me ka makana i hai ia. Na oukou no e hai mai i ka makana a oukou e makemake ai.
E loaa no na Wati maikai no ka $7
Na wati kau hale mai $2.50, $3, $4. i ka $
Na kaula wati, no ka $1.00 wale no.
Eia no hoi ma keia hale kuai na laau kii emi loa o ke kumukuai.
GEO. F. WELLS,
Helu 66 me 68 Alanui Papu 972 3m
1014 tf.
KAUKA EMEKONA.
Ua makaukau oia e lawelawe i na ano mai a pau o na kane wahine a me na kamalii, a i ka pale keiki no hei.
E hele @ mai. He keiki Hawaii @alo eia, he ooluolu, a he pahee loa @ ma ka olelo Hawaii.
KEENA HANA. --Ma ka Hale Kauka o Hopemana, ma Alanui Kalepa. A loaa no @ ma kona H@ uka o @K@kai a@ Papu, ma ka po.
10@ yr.
KALE NILEKONA;
KAUKA LAPAAU,
Keena ma ke @ o A@ Pap@ me Hotele
HONOLULU.
O na mai o ka Maka,
Pepeiao a me ka Puu.
UA MAKAUKAU OIA MA K LAWELAWE ANA.
@
KALE KULIKA,
Luna Hooiaio Palapala Kuai,
MOLAKI A ME NA PALAPALA OIA ANO
Luna Hooiaio Palapala Aelike mawaena
O ma Hak@
Luna Haawi Palapala Mare.
@
NUHOU KULOKO
He mau la malie keia o ke kulanakauhale nei.
Ma ka Poakahi iho nei i make ai o Opunui w ma Kuloloia.
Ua heokaulua ia he mau manao waiwai a keia pule ae.
He nui ka ka la me ka wela ma kekahi mau apana o Kauai i keia mau la.
O ka Poakahi iho nei ka la i@bile o na Lahainaluna ma mokupuni o Oahu nei.
I ka Poakolu nei i hoomaka hou ai e komo hou ai na haumana o ka halekula o Punahou.
Ua lilo ia Kimo Pelekane ka halelaau nui ma waikiki iho o ko makou Halepai ma ke kudala ana.
He heluna nui o na mai lepera kai lawe ia i Kalawao maluna o ka Wauwiki i @ka Poakolu o ka pule i hali.
Ma ka po Poakahi me Poalua, i hoonanea ae ai na keiki puhi ohe i ka lakou mau leo mele ma ka Ema Kuea.
He nui ka ua ma na Koolau aku nei o kakou, ma Kaneohe he 4 la o ka hana ole ana a na paahana no ka nui o ka ua.
Mai ia P K Maluea mai o Kalapana, Puna, i lohe mai ai makou, ua holopono kana mau lawelawe ana ma ia wahi.
Ua lohe mai makou, a huli hoi mai ka huakai makaikai a ke Kahu Aupuni mai Maui mai, e holo aku ana no Kauai.
Ianei iho nei o Aberahama lunakanwai kaapuni o Maui. Ua holo aku no Molokai i ka Poakahi nei maluna o Lehua.
Ma ka Poaha nei i holo aku ni ka mokuahi James Makee no kona mau awa mau, mahope iho o ka pau ana o na hoomaemae hou ia ana.
U a holo puiwa mai la kekahi lio ma ke alanui Moiwahine me na ilikaa e lewalewa ana ma kona aoao, i ka Poakahi nei, aole mea i poino.
Ua huli hoi mai nei ke alii Keelikolani mai ka Ua Kanilehua mai nei o Hilo no kekahi mau pule i hala ae nei, a ua ukali mau me ia ka Hon S Kaai.
Mai ka leta mai a J W Kapiko o Kohala i lohe ma i ai makou i ka make ana o Keaka Kauakahiakua i ke 70 a oi o kona mau makahiki.
I ka Poalua nei, i make ai o Mr T R Tibbitts ma kona home ma Kapalama, o keia ka hoa hui a Sorenson na mea hana moku, e ku nei ko laua hale hana ma Ulakoheo.
Ma ke ahiahi o ka Poakahi nei nei i haawi ae ai o Helenabeka i kana haiolelo hope ma Kaukeano. Ua kau aku oia maluna o ka Likelike i ka Poaluua nei no Hilo.
I ka Poalua nei i make ai o Mr Thomas P Lack ka haole nona ka halekuai mikini humuhumu lole, pu, a me kekahi mau mea e ae ma ke alanui Papu.
Ua make o Mr E H Rodgers ka hope lunakanawai apana o Wailuku ma ke kulanakauhale nei, oiai oia malalo o ka lawelawe ana a na kauka, i ke ahiahi o ka Poakahi nei ka make ana.
Aneane elua kolamu o ka Elele Poakolu o keia pule i piha i na olelo "hoopunipuni a pupule," wahi a kona lunahooponopono. Ua ike no ka hoi he opala hanai aku no nae i ka poe heluhelu.
Ha hookuku kinipopo Cricket ma Kulao kahua i ka Poalima o ka pule i hala mawaena o ko uka nei hui kinipopo a me ko ka manuwa Gannett. Na ke uka nei poe ka lanakila o ka la.
Ma kekahi mau ia o ka pule i hala, ua hemo mai ia he koe mai ka waha mai o kekahi luina mai o ka moku kuna Mana, oiai oia ma Maliko. O ka loihi o keia koe he 12 iniha ka loihi a he 1 iniha ka laula.
Ma ka J N Uahinui leta ia makou, ua hoike mai oia i ka hanau ana he kaikamahine na B Makey me kana wahine, no Kaunakahakai Molokai, keia mau mea.
Mai ia Kamai o Palolo i lohe mai ai makou he puaa hanau kupanaha malaila, oia hoi, o ke a lalo he oioi loa imua a o ke a luna hoi, he muekekei loa a he hiki hiki apuepue ka loaa o kana wahi kulu waiu ma ka makuahine mai.
Ua loaa aku ma Kalia ka paahao i holo mahuka ai mai kahi hana aku malal@ ae o Puowaina i kekahi la i hala, @ ka poka i ho opoaa ia ai ma kona wawae, ua loaa aku i kahi kanaka i Puowaina no.
Piha pono na po halawai o Kaukea no i ka pule i hala, mamul@ o na hana maikai a Helenabeka e hoolaha nei, ua ike ia aku kekahi mau kauwa a ka ona e hoole ana a e hoohiki ana, aole e lalau hou i ka waiona. Pomaikai maoli keia poe, ke kup@ lakou ma ke kap@ loa ana aku ia waio@.
Mai ka leta mai a G W Polehua o Kohala akau i lohe ia mai, ma ka wehe mua ana o ko laila lunakanawai hou i kana hana he elua pake i hoopai ia no ka haawi waiona, a he kanaka maoli kai hoopai ia no ka aihue bipi.
E like me ka makou hoike no ka hui Mendalosa Quinette i ka pule i hala no ko lakou hiki mai ia nei, ua hoea io mai no aka no ke ku ana mai i ka la Sabat, nolaila aole lakou i hoonanea ia kakou me ka lakou mau mea kani, ua loheia nae ma ko lakou hu akai huli hoi e hookaulua ana lakou ianei no elua pule.
Ua lohe ia ua hookaawale o McKay ka Agena o ka Hui Kaa Ahi ma Amerika, i kekahi hau ahi nani no ka lawe ana mai i ko kakou Moi a me Kona mau ukali mai Nu loka a i Kapalakiko. Ua olelo ia e ka poe i ike maka i keia kaa, kekahi keia o na kaa maikai loa e holoholo nei mai Kapalakiko a i ka hikino@.
Ua nui ka pioloke o ke anaina haipule ma Kaukeano i ka ahiahi Sabati nei ma o ka hahi ana o kekahi noho, ua holapu ae kekahi kukui ma keia pioloke ana, a no ia mea kui ke ae ai na bele pauahi, ua hiki aku kekahi mau kaawai malaila, aole @ae lakou i hoehu i na iliwai, oiai ua pio e ua kukui la a ua pau ka p@oloke. Aole mea i poino ma keia uluaoa.
Ma ka pukaaniani o Wini ma i ike ai ma kou he wahi apana laau i loaa iloko o ka lepo i ka eli ia ana o kekahi luawai ma Pawaa no na kapuai 200 a oi ka hohonu, ua loaa keia apana laau malalo o na pohaku papaakea o ua luawai nei i ka wa i huki ia ae ai e ka mikini eli. Ehia la makahiki o ka waiho ana.
He mau hoikeike hookuku pahupahu kai paani ia mawaena o kekahi mau opio Hawaii James Saunders a me Kamanaoi, i ka pa Poakolu o ka pule i hala a ua loaa ka lanakila ia Saunders. Ua hookuku hou no ma ka Poakolu o keia pule, a ua lilo hou no ka lanakila iaia.
Ua lohe mai makou, ua mahalo nui ia ke kii o Alekanedero makua e noho mai i ka Malu Hekuawa, e kekahi mau malihini kaahele, a me na kamaaina iho o na Waieha, oia luaui okoa no ka a e ao, na kekahi lima palupalu i hana me ka noeau, owai hou ae hoi, ua auliikolomanu?
Me ka minamina makou e hai aku nei, ua hala aku la ma ka aoao mau o ka make o Daniela Kanuha, he keiki kamaaina oia no keia kulanakauhale, a he mau la kona o ka waiho ana ma kahi moe no ka mai, a @a kauka Kuluwailiilii i lapaau iho nei a loaa iki ka maha, a holo aku nei oia no ka Malu Kekuawa, me ka manao e loaa ka maha loa ana, eia ka e hala ana. Aloha ino.
He ahaaina ka na puali koa hui o ke kulanakauhale nei maloko o ka Pa@l@ i ka Poalima o ka pule i hala, a oiai ua kono ia mai makou e hui pu aku ma ia papauina, ua minamina makou no ko makou hiki ole ana aku, aka ke haawi nei makou i na mahalo ana no ka maluhia o na hana ma ia la He nui ka poe hanohano i kono ia ma ua papaaina la.
Ma ke kakahiaka o ka la Sabati nei i halulu mai ai ka mokuahi Zealandia ma ko kakou awa nei mai Kaleponi mai, maluoa mai ona i k@u mai ai kekahi mau makamaka o kakou oia o P C Jones me kana wahine, Kimo o Lahaina me kana wahine a he lehulehu o kekahi mau makamaka e ae ma ke ahiahi o ia la no i haalele mai ai oia i ko kakou nei awa a @au loa aku la no na panalaau o ka hema.
He leta ka makou na P K Maha mai, he malihini makaikai pele ma Hilo. Ua hai mai oia i ka olelo nui ia e ko Hilo poe he "pele nui" a he "pepe liilii." A ma kana ike he pele hou ae no kekahi e a la i Hilo, oia ka waiona; wahi ana, he inu laula ko Hilo i ka waiona, a ke ninau nei oia ina ua hoonoa ia ka waiona ma Hilo.
HE wahi kanalua iki ko makou no ka oiaio o kahi mau olelo a ka Hon. S Kaai, e ike ia ana iloko o ka palapala a Kalana ma ka aoao eha o keia pepa. Ma ka makou ike ia Kaai, @obe oia i maa i ke ao aku i kona lahui e hoomanakii. Ke ole makou e kuhihewa, ua kaawale ia pouli mai loko aku o kona noonoo, a ua hamama na kolamu o keia pepa nona e pane i keia mea.
I ka lawaia muhee iho nei ka Elele Poakolu o kela pule, a ua loaa kana ia, a ua kaulai ae nei ma ke poo o kekahi o kona mau kolamu o ia pule. He ia l@ keia he kolamu a oi. Ua hoolaha hou ae ke Elele no kona ona, ke imi ia nei ka oia e ka oihana, ina pela e loaa ana no. Ke kali nei ke Kuokoa e ka ike i ka eha a ke Elele i hoolaha ae nei. Aohe milimili a ke Kuokoa, aohe nuku, aohe huhu, aohe no hoi he hoopilimeaai, aohe paika@o wale. Ma ke kauoha nae a ka Elele e oki ke mele ana o ke Kuokoa, aohe hiki ia makou ke hoolohe ia, he mele leo lea ka ke Kuokoa, a e hookani ana oia no ka pono o ka lahui holookoe, ma ke nana ana i keia ia hou a ke Elele mai ke poo a i ka hiu he pono ke kapi nui ia i ka p@kai, no ka mea, aole i liuliu n@ la ua hauna e no nae.