Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 32, 6 August 1881 — Page 1

Page PDF (1.53 MB)

This text was transcribed by:  L. A. Marchildon
This work is dedicated to:  Any Canadians calling Hawaii home...I'm so envious !!

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

BUKE XX. HELU 321          POAONO, AUGATE 6, 1881.          {NA HELU A PAU 1027.

 

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Au Okoa

I HUIIA.

 

NA OLELO HOOLAHA:--O na Olelo Hoolaha he 10 laina kakau lima, he Hookahi Dala no ka puka mua ana; elua puka ana, he $1.50; no hookahi mahina, he $2.00

NA KANIKAU A ME NA MELE:  He 10 Keneta ka uku no ka lalani hookahi, ua like me $1.00 no 10 lalani.

            HOOLAHA MAU:  E hoomanao na makamaka a e hookomo mai i na olelo hoolaha mamua ae o ke awakea Poaha, i ole e kaukai ia aku a kekahi pule ae.

            E hoomanao e na lehulehu, aole e hoopuka kekahi Olelo Hoolaha, Kanikau a me ke Mele ke ole e hookaa mua ia mai ka uku.

            E hoouna pololei mai i na leta i ka Nupepa Kuokoa.

 

MOOLELO O NA LA

--O KA—

Haku Visakauna Nelekona,

KE DUKE O BERONETI.

KE KAUA ANA O NA AUMOKU KAUA

BERETANIA,--A ME KO ENELANI

MAU PAPU LAAU, &c.

 

UA LOKAHI KA MANAO,--AKA, @E HOOKAHI

WALE IHO NO O "NELEKONA!"

--Earl St. Vincent.

 

KE KAHUA KAUA KAULANA MA KA LAE

TARAPAGA.

 

I KA manawa a na aumoku Farani i hoopuka mai ai, ike koke mai la na moku l@ Beritania i ka hae Adimarala o ua Alihika ua Farani nei, nolaila, hoohuli k@ke ae la lakou i ko lakou ihu i ka moana, a holo pololei aku la i ke kulana a ka Haku Nelekona e kalewa nei, me ke alual@ ia mai e na @umoku Farani mahope.  No ke ano maikai o ka makani a me ke ano aleale ole, ma ka hora 4 o ka wanaao, hiki aku la na moku liilii i ke kulana a ka Haku Nelekona @ kalewa nei, a hai aku la i ka lakou mea hou, ua puka mai na aumoku Farani iwaho o Toulana, a ua alualu mai ia lakou a hiki wale i ka napoo a na o ku la.

            Ua hoomau mai na aumoku Farani i ke alualu ana iloko o na hora ekolu, a no ka pakela holo loa o keia mau moku liilii, ua nalowale koke aku la lakou mamua o ka napoo ana o ka la.  Ua kuhihewa loa ka Ali@ikaua Farani i kela mau moku liilii Beritania ekolu, oia iho la no ka na moku nana e lawe ana i ka Haku Nelekona, a o ka Haku Nelekona no la kekahi iluna o keia mau moku liilii, i ka manawa e kiai ana iwaho o ke awa o Toulana.  No ko lakou holo ana, manao loa iho la ka Alihikaua Farani, aole e hiki ia Nelekona ke aa mai e ku im@a ona, i e hoouka i ke kaua iwaho o Toulana, nolaila, ma ka hora 5 o ke ahiahi o ua la nei, haawi ae la oia i ke kauoha i na aumoku e huli hoi iloko o ke kaikuono o Toulana, a e haki hoi na moku i ko lakou mau @ae a pau ma na kia, i mea e hoike aku ai, ua hana oia i kekahi hana koa loa aole i hanaia mamua aku.

            O ka inoa o ka Haku Nelekona, aole e hiki ke poina ia kana mau hana koa iloko o ko lakou mau moolelo kaua moana, no ka mea, ua ike mai na aupuni kaua o Europa, @a ka Haku Nelekona i alakai aku na aumoku Beritania a ulupa ia na aumoku Farani o Napoliona ma ke Kaikuono o Abokia; nana no hoi i alakai aku na aumoku Beritania a wawahi liilii ia ka laina kaua o na aumoku Denemaka no ke pale ana i ke kulanakauhale o Kopenahegena; a nana no hoi i kii mai e kipoka i na kao palahalaha a Napoliona ma Bolona malalo o ua Adimarala Farani 'la.  He mau hana koa ke Nelekona a me ka wiwo ole, aole oia i ike i keia mea he maka 'u wale, a o kona inoa hookahi, na kau ka weli i kela a me keia koa hol@ moana, aole e loaa he lua e hoohalike aku ai me kona ano.  Aka, iloko hoi @ keia manawa, huli hoi aku la keia Adimarala Farani iloko o Toulana me ka hauoli nui, a ku k@la aku la oia i kona wa i lele aku ai iuka, "Ua alualu aku oia i ka Haku Nelekona a @e kona mau aumoku iwaho o Toulana, a ua pau loa lakou i ka holo iwaho o ka moana, a pakele lakou i knona mau aumoku, no ka nap@ e ana o ka la."

            O keia mau olelo a keia Adimarala Farani i kukala ai iuka o Toulana, lawe loa ia aku la ia lono a hiki iloko o Parisa, a he mea kahaha loa ia i ka manao o na mea a pau, a he mea no hoi na lakou i hauoli ai a hookahakaha me na puali koa ma na alanui o ke kulanakauhale, i mea e hoike aku ai i na aupuni kaua moana o Europa, akahi no a hohe ka mea a Enelani e haaheo mau ai i na la i hala ae, me ke kapa ana aku iaia, he pukuniahi au-moana o Nelekona no na aumoku Beritania, O ka inoa Adimarala o Mons. La Toouche Trevile, kaulana ae la oia iwaena o Europa, nana i kipaku aku na aumoku Beritania malalo o ka Haku Nelekona iwaho o Toulana.

            Mahope mai o ia manawa, ua pai ia iho la keia holo ana o Nelekona e na nupepa o Parisa, wahi hoi a na olelo kuhihewa a ua Adimarala la, a o kekahi o ia mau kope, lawe loa ia aku la a hiki i Enelani, a i ko lakou nana ana iho, ike ia iho la na hoike a ua Adimarala nei e pili ana no Nelekona, me kona inoa malalo o ua hoike la.  O na poe a pau ma Enelani, lawe mai la lakou i keia lono ano nui a me ke kamahao, a ninau aku a ninau mai, ina ua oiaio keia holo ana o Nelekona, ma kona ano iho, ina ua hohe oia i ka puka ana aku o keia Adimarala Farani.  Nolaila, o kona Haku mua o Adimarala St. Vincent, kahea ae la oia i na hoa o ka Hale o na Haku e akoakoa ae no kekahi kumuhana e pili ana i na aumoku Beritania ma ke Kaiwaenahonua malalo o na kauoha a ka Haku Nelekona.

            O ka mea mua i hanaia iloko o keia Hale, oia ke ku ana mai o ka Earl St. Vincent, a heluhelu mai i na hoike a ka Adimarala Mons. La Touche Treville, no kona alualu ana aku ia Nelekona a holo oia me kona mau aumoku iwaho o Toulana.  Ina he oiaio keia lono i hiki mai i Enelani, a i paiia hoi iloko o na nupepa o Parisa, ua hana io o Nelekona peia, alaila, he mea hilahila no ke Aupuni o Enelani ka hilinai ana maluna ona, oiai, he kanaka hohe wale oia.  He lehulehu na manao o kona kamailio ana iloko o ka Hale o na Haku, aole ona makau i ka enemi; aole hoi oia wale no, he mau kaua kaulana loa kana e ku nei, oia hoi ke kahua kaua o ka Naile a me Kopenahagena, aole nae oia i makau i ka enemi, a ua palua a pakolu ia hoi ka ikaika o ia mau aumoku mamua o na moku malalo o keia Adimarala Farani, a ua makau nae ua Nelekona nei a holo aku la oia.  I mea e pokole ai keia mau hana, hooholo iho la na hoa o ka Hale, e hoouna aku ka Hale Ahaolelo o Enelani ma o ka Haku Meia la o Ladana, i kekahi leta ninau i ka Haku Nelekona, ina ua holo io oia me kona mau aumoku ma ke ano hohe wale, i ka manawa i puka aku ai o Adimarala La Touche Treville iwaho o ke awa o Toulana.

            E waiho kakou ma keia wahi i ka Hale o na Haku a me ka lakou olelo hooholo he leta ninau, a e kamailio pokole hoi kakou ma keia wahi no ka Haku Nelekona a me kona mau aumoku.

            I ka manawa i lohe ai ka Haku Nelekona mai na moku liilii i puka mai ai, ua holo mai na aumoku Farani iwaho o Toulana, haawi koke ae la oia i ke kauoha ma ka wanaao o ua po nei, e ku na aumoku  @ ka makaala no na enemi e holo mai nei.  No ka maopopo ole o ke alahele a na moku Farani i alualu mai ai i na wahi moku liilii a me ka napoo e ana o ka la, oia kekahi kumu hiki ole i ka Haku Nelekona ke koho aku, aia ma ke alahele o mea lakou i holo aku ai.  Nolaila, i ua la nei a po, mai ia po a hiki i ke ao ana, aole no he mau hiohiona e hiki ke hoomaopopo aku, ina ua puka io mai na moku Farani iwaho o Toulana.  E hoomanao ko makou poe heluhelu, aole ike o Nelekona i kela Adimarala Farani ina ua puka io mai oia, a aole no hoi oia i lohe iki, ua hoi aku keia Adimarala a olelo iuka, ua holo oia a hohe no kona puka ana mai, eia no oia ke kalewa hoomau nei he 60 a he 70 mile iwaho o na kahakai o Toulana, no ke kali ana i keia Adimarala Farani o kona puka aku.

            No ka ike ole ia a me ka lohe ole hoi i kahi i nalowale honua ai na aumoku Farani, nolaila, hoouna hou mai la ua Nelekona nei he elua mau moku kialua holo, e holo laua a hiki i ka nuku o ke awa o Toulana, a e nana aku ina aia no iloko @ ke awa na aumoku Farani kahi i ku ai, a ina aole, e huli hoi mai laua me ka hikiwawe.

            He ekolu la mahope mai o ia manawa, aole i huli hoi mai na moku liilii a ua Nelekona nei i hooana ai, akahi no a mopopo ia lakou, aole no ka hoi i puka mai na aumoku Farani e like me na lono @ua, nolaila, hoopau ae la oia ia mau manao ana ona pela, a kakau iho la oia i keia leta na kona hoa'loha Adimarala Sir A Ball, ma na kahakai o Sepa@a, a penei kana palapala ana aku:

"Mok@ Lanakila, ma

"ka moana, Aperila 1,

"M. H. 1804.}

"E kuu hoa'loaha—

            "Mai manao wale iho oe ia oe iho," wahi a ua Nelekona nei maloko o keia leta, "he hauoli au no na kanoha ia'u, e kiai au i na enemi iwaho o ke awa o Toulana.  Ua hele au a molowa me ke ano maluhiluhi no ko'u kiai mau aku i keia Adimarala Farani La Touche Treville.  Ua lawe ae au i na awa a pau mai Sepania a hiki i keia awa o Farani malalo o'u, a ua hoouna aku au he elua mau moku liilii e kiai aku ia lakou iwaho o ka nuku o ke awa, i kumu hoonaukiuki e huhu ai oia, a hala keia mau pule eono, aole no nae oia i puka iki mai.  Ua puka ae ua Adimarala Farani la nana e alakai nei na aumoku Farani iloko o Toulana, a hoolana iwaho o ka Lae Sisu@e me na moku ekolu, iloko aku nei o kela mau mahina i kaahope ae nei.  Ua manao paha oia, aole au i lohe no kona hoouna malu ana ae i kekahi moku e kiai mai ia makou, a ma ia ahiahi hookahi no, ua nookokoke aku au me na moku ehiku, a i ka po ana o ka la, ua huli hoi hou aku no ua Adimarala Farani la iloko o Toulana.  Iloko iho nei o keia mau pule, ua hoouna aku au he mau moku liilii hou e kiai aku ia lakou iwaho o Toulana, a iloko iho nei o keia mau la pokole, ua huli hoi mai na moku liilii a hai mai i ka puka ana mai o ua Adimarala Farani la me kona mau aumoku, a iloko o keia hora, aole no au i hui iki me ia, aia la oia i hea kahi i holo ai.  Ina paha he makemake io ko kela Adimarala Farani e ike ia'u, eia no au iwaho nei o Toulana iloko o keia mau mahina loihi he 13.  Ua manaolana au iloko paha o keia mau la pokole e hele nei, e hui ai au me ia; a ina io wau e hui ana me ia, alaila, e hoao no wau, heaha la ke ano o kona mau aumoku i kapili ia ai.  Nolaila, e kuu hoaaloha Ball, ua piha au me na manaolana ikaika no ka malama a kiai i ke kapu o keia kai malalo o ke kakou hae, a o ka'u alakai ana hoi i keia mau aumoku, aole e loaa na manao nawaliwali no ka nana ana aku i ka enemi.

"Owau no o kou hoa'loha,

"HAKU NELOKONA."

Aole i pau.

 

HE MOOLELO

-- NO KE KOA –

OSEWOLEDA

-- KA –

OPIO PUUWAI LIONA

-- O –

ALEBIONA

 

BUKE I. MOKUNA IX.

 

Ka Enemi i kona sekona hope—Halawai

hou na hoa paio kahiko—

Make kekahi o laua.

 

HAPAI hou ae la ia i kana pahikaua iluna, a me kona ikaika a pau hahau pono iho la oia maluna o ke poo  ke Koa Opio.

            Aka, aole loa o Osewoleda i ku aku imua ana me ka hemahema a me ka makaala ole, aka, me ke eleu nui ua hehi ae la ia he elua kama wawae ma kona akau, a pela i hala iho ai ka hauna pahi a kona hoa oaio Puuwai Eleele, ka mea ana i kapa aku ai o ka Pilikua Wulefa o ka Ululaau o Serawuda.

            Iloko hoi o ia sekona, ua lele aku la ka kakou Koa Opio, e like me ka hona hihiu hae e lele ana e po'i i kona enemi, pela hoi ka kakou Koa i haalele iho ai i kona kulana mua, a me kana pahikaua oi lua e oaoaka ana iloko o kona lima oolea hahau aku la ia me ke akamai lua ole maluna o ke kipoohiwi aku o kona enemi.

            Ma ia hahau ana a ke Koa Opio Osewoleda, ua loaa hou aku la maluna o Wulefa, ka Powa, ka lua o na moku kukonukonu, ka mea hoi a kona io i ike ole ai mamua.

            No ia mau moku pa-lua ana ona, ua piena loa ae la ia a hoike mai la kona helehelena ahiu e like me na hiohiona hoomaka'uka'u o na daiomnio lapu o ka po.

            A me ia @au ouli ano e iluna o ua Alii Powa la, hoala hou ae la ia i kana pahikaua, a hahau hou mai la maluna pono o Osewoleda, aka, e like no me kona hoohoka mua ia ana, pela no keia.

            A o ka kakou Koa Opio hoi, ua palemo aku la ia me ke akamai mawaena o na wawae o ua Powa la, e like me ka Moa Alae e palemo ana mawaena o na wawae o kona hoa paio, a ku mai la hoi oia ma ke @ua o kona enemi.

            Ia wa i puku mai ai na io huki o kona lima a me ka ikaika hahau mai la ia ma ka hono ponoi o ka Powa, a i ka pa pono@ o kela hauna pahi oolea a ke Koa Opio@ ua ikeia aku la ka hikaka ana ae o ka Powa me he kanaka la ua poniu ia e ka o@a a ka rama.

            Aka, aole no i hooninipo @oa aku ia hauna pahi a ke Koa Opio i ua Powa la e luu poo loa aku ia a waiho i heana na ka make maluna o ka ilihonua kawakawau.

            Oiai, aole no i liuliu ka hoohio ana a ua Wulefa nei, ua ku pololei hou ae la ia ma kona kulana mua, a me ka hikiwawe, ua huli ae la ia a haliu hou aku la kona alo imua o kona hoa paio opio, a e like me ke kanaka makapo, pono hahau aku la i kana pahi i kona enemi.

            Iloko hoi oia manawa a ke Alii Powa e pono liahau wale mai ana no i kana pahikaua, ua alo ae la no ke Koa Opio Osewoleda me ke akamai.

            A i ka loaa ana hoi i ua Koa Opio la he manawa kupono e hiki ai iaia ke haawi hou aku i palapa maluna o ke kino o kona enemi Nunui.  Ia manawa hou pololei mai la oia i kana pahikaua ma ka lae o ua Powa la.

            Ua ku io aku la ka lae manuunuu o ua Nunui la, a ua hohonu hoi ka eha i loaa aku iaia ma keia pahuna pahi a kona enemi opio.

            Ma keia moku ana o ka lae o ua Powa la, aole no i hookaulua iho ke Koa Opio i ka haawi hou ana aku i pahuna pahi, a oia hoi kana makakila hope i manao ai e lanakila oia maluna o kona enemi.

            Nolaila, me ka eleu i owili ia iloko o ka @ kaukau a me ke akamai, hookuemi mai la oia i kona lima i hope, a me ka ikaika @ olele kupono, onou aku la oia i kana pahikaua imua me ka pololei, a ku aku la ma ke kani-a-i o ua Powa la.

            Kakahe awai mai la ke koko mailoko mai oia palapu i loaa aku ma ke kani-a-i o Wulefa ke Alii Powa; loheia aku la hoi he leo nonolo o ke aili hanu hopo loa o ko ke kanuka make ana, kulanalana ae la ke kino o ua Alii Powa la, a haule aku la ia maluna o ka ili ho@, no ka hiolani ana maluna o kona moe Kau a Hooilo, ka moe hoi ana i moeuhane mua ole oi, @ keia ka la e ka@alupe ia aku ai oia ilaila.

            I ka haule an@ iho o ke kino o ua Alii Powa la, ua o@i kupakaki ae la ia i o a ianei me he lali ana la na ka i'a loihi o ke kai, he puhi.

            Aole nae i liuliu, ua lele loa ae la ka hunu o ua Daimonio Eleele la o Serawuda, a @a pau loa ae la ka heluia ana o kona mau la e noho a@i haaheo ai ma ia ululaau, a pela i ko ai ka olelo, "Ua pau aku la."

            Ke ike nei kakou e na hoa'loha, ua loaa ia Osewoleda ka lanakila hanohano ana maluna o kona hoa paio, a ua pakele mai la hoi oia mai kona mau lima eleele mai, a nolaila, ke hauoli nei kakou no keia lanakila i loaa i ko kakou Koa Opio; aka, a@a paha kakou e lilo loa i ka olioli ana, oiai, aia he pilikia hou ke kau mai la imua o na maka o ke Koa Opio, oia hoi ka inaina, a me ka huhu, a me ka make a na kanaka o Wulefa e hoomakaukau koke mai la e hoolele mai maluna o Osewoleda.

            I ka wa i ike ai na kanaka powa ua haule ko lakou Alii ilalo, a ua make loa hoi, ua ahiu ae la ko lakou mau maka, a ua paila mai la hoi ka inaina iloko o ko lakou mau houpo.

            Nolaila, pane mai la lakou me na leo nunui piha huhu:  "E pepehi koke aku i kela keiki ino.  E make oia e pono ai, a e hoohanini ia kona koko hohono pakui, a e lilo ia mea i wai e inu na na holoholona hihiu o Serawuda.  Ano, e pepehi aku iaia."

            No keia mau leo ku i ka weliweli i hooh@ ia mai e na powa, na huli ae la ka kakou Koa Opio me na onohi maka wiwo ole a nana aku la maluna o lakou; a liuliu, ua huli ae la ia a nana aku la ia G@ifita Panede@ona me ka manaolana e loaa ana he wahi kokua mai iaia mai, eia nae ua hoohoka ia mai la ia, oiai, aole oia ma kahi ana i waiho aku ai iaia, no ka mea, ua hala ak@ la ua kanaka opio naau hohe wale la, a ua haalele iho la hoi oia i kona wahi i hoonohoia aku ai e ka naau aloha o Osewoleda.

            Iloko o ia wa a ke Koa Opio i hoohoka ia mai ai, ua kupu iki ae la he wahi ano hopohopo iloko ona, oiai, pehea la auanei e hiki ai iaia ke p@ a ke hakoko pu aku me na powa?  A pehea hoi oia e pakele ai mai ko lakou mau lima mai?

            Aka, ia sekona ana e ku 'la me ke ano hopohopo, ike ae la ia i ke kaomi ana iho a kekahi lima palupalu, a i kona huli ana ae a nana, ike ae la ia o ka Lede Opio Adela ka mea nona ua lima la, a nolaila, auhee ae la kona mau manao hopohopo a pau o ke sekona mamua iho, kupu ohohia hou mai la hoi na manao hopo ole iloko o@, a ua hooholo koke iho la ia e paio no oia me kona mau enemi a hiki i kona hopena.

            Pane iho la hoi o Adela, "E ke Koa, mai hopohopo oe, a mai makau hoi, oiai, eia n@ o Adela ma kou aoao i keia hora."

Aole i pau.

 

NO NA OPIO.

 

            Hon. Addison Brown, oia ka mea i hookohu koke ia mai nei i Lunakanawai no ka hapa hema o ka mokuaina o Nu Ioka, ma kahi o ka Lunakanawai Choate, oia kekahi lala o kekahi Hui Loio kaulana o ke kulanakauhale o Nu Ioka.  Eia oia i ke kokoke e Kanalima na makahiki i keia w@, a ua hanauia oia ma ka okana aina o Essex, ma Masekuseta.

            Ua hookuu maikai ia mai ola mai ke Kula Kanawai mai o Harvard i ka makahiki 1854, a i ka haulelau no oia makahiki, ua hele aku oia a komo me kakahi mau Loio o Nu Ioka e hoomaamaa ai ma kana @ihana.  A malaila oia i lil@ ai i mea hoomaamaa Kanawai malalo o S L Woodford, kekahi o ka Loio Aupuni o Amerika Huipuia.

            I ka 1855, ua hookomoia oia iloko o ka Papa Loio, a ua hui iho la oia me Nelson Smith.

            Mai ka 1857 a hiki i ka 1864, ua hui oia ma ka oihana Loio me E R Bogardus malalo o ko laua mau inoa ponoi.

            I ka 1864, ua lilo oia i lala no ka Hu@ Loio o Stanley, Longdell a me Brown; a mamuli o ka lilo ana o Langnell i Kumu no ke Kula Nanawai o Harvard, ua lilo mai la o S G Clarke i hoa no ka hui.

            Aole no i lawelawe o Mr. Brown ma kekahi oihana Aupuni, a @h@ki wale i k@ na hookohuia ana mai nei i Lunakanawai.  Oia kekahi o na Ripubalika ikaika loa o na la i aui aku la.  Aka, ma na Aha Kanawai o ke Aupuni o Amerika, me he mea la, oia kekahi o na kanaka i loaa ka makaukau piha e hiki ai e hilinaiia e ka lahui.

            O James S Coleman, oia ka mea i hookohu h@pe loa ia mai nei i Komisina no ka hoomaemae ana i na alanui o ke kulanakauhale o Nu Ioka.  He kanaka o@io loa oia i keia wa, no ka mea, aole i lawa iaia na makahiki he kanaha.

            Ua hoonaauao wale ia no oia ma kekahi o na kula haahaa o Nu Ioka; aka, ma na hana lehulehu e pili ana i ka ke Aupuni mau hana ma ka mokuaina o Nu Ioka, oia kekahi o na kanaka opio i hilinai ia.

            He lehulehu loa na ala kaa ahi ana i komo pu ai e lawelawe mamuli o kona ike hana; a no kekahi mau makahiki, oia ka mea i hookohuia i Luna Nui no kekahi mau alanui kaa ahi.

            Mamuli o kona hookohuia ana ma keia kulana, ua hai akea ae oia, o ka @i@i nui o kona manao o ka maemae o na alanui o ke kulanakauhale, e like ai hoi me ke kulana holomua o ke kulanakauhale; a nolaila, aole oia i makau e haawi i kekahi Bona no ka Miliona Dala; ma ke ano ua hiki iaia ke hana i na alanui a loaa ka maika e like me ka iini o ka lehulehu.

 

OLELO HOOLAHA.

 

            Aole i @e ia kekahi mea a mau mea paha, e hele a lawaia @a na ano a pau ma ka @ o Apo@kehau, kekahi apana ao@ o K@ e waiho la ma Waikiki kai, Oahu.  E hoopii ia no ka mea keia ma ke kanawai.

W @ NAILIPELAP@LA,

Mea kiai a malima i ka alaa o ka Moiwahine @.

1@

 

KALE KULIKA,

Luna Hooiaio Palapala kuai,

MOLAKI A M@ NA PALAPALA OIA ANO.

Luna Hooiai@ Palapala Aelike mawae@a

O na Hak@ a me na K@awa.

Luna Haawi Palapala Mare.

Ma ke @ o ke Alanui M@ Kaa@, k@

k@

 

MRS. A. M. MELEKI,

MEA HUMU LOLE MAIKAI A ME

 

Na Koloka, Holoku ano hou.

104 Alanui Papa, K@ o @.

@

 

MAIKAI KA HOI KA PAPA

-- A ME –

KALAAU O KOU HALE!

NO HEA LA?

KAI NO HOI NO KAHI O

WAILA MA!

 

Nana aku no hoi ia la

Ohi ka lo o ka Laau o Makawao

I ka ua mea hoi o ka nani

Na PAPA!  Na PAPA!

-- A ME—

NA PONO KUKULU HALE

O NA ANO NO A PAU

 

Aia ma ke kihi o na

ALANUI PAPU me MOIWAHINE

HONOLULU

MALAILA E LOAA AI

E LIKE me ka MAKEMAKE

--NO KE—

KUMUKUAI MAKEPONO LOA

 

PAPA, PAPA, PAPA,

 

Na Papa Huluhulu,

Na Papa Manoanoa,

Na Papa i kahiia

Na Papa Kepa,

Papa Hole Keokeo,

Papa Hole Ulaula.

 

NA LAAU, NA LAAU

 

Na Kua,

Na Kaola,

Na A@ho,

Ne Molina

Na Peapea

 

Pine Huluhulu,

Pine i kahiia

 

NA Papa a @e na Laau Ulaula?

 

Pili ulaula,

Pili Keokeo,

Pani Puka,

 

Pani Puka Aniani,

Ipuka Aniani,

Puka Olepelepe.

 

PENA O NA ANO A PAU

 

Hulu Pena mai ka Liilii a ke Nui,

Aila Pena,

Aila Hoomaloo,

Waniti, Pate.

 

NA LAKO O KELA A ME KEIA ANO

 

Na Ami Puka Hale,

Na Ami Puka Pa.

 

ANIANI!

 

Pepa Hale a me na Lihilihi

E LOAA NO MALAILA.

 

PAAKAI HELU I O KAKAAKO me PUULOA

            No ke Dala Kuike, e loaa ao na mea a pau i hai ia ae la, no ke Kumukuai E@ loa.  O na kauoha mai Hawaii a Niihau, e loaa aku no ia lakou, e hooko koke ia @ ia me ka lawa pono.  E kip@ nei ilaila i ike i ka oiaio.   90@ tf