Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 28, 9 Iulai 1881 — Page 3
| This text was transcribed by: | Cyndi Defenbaugh |
| This work is dedicated to: | Kaelene Ahu-Rey |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KUAI HOEMI!
KUAI HOEMI!!
NO KA HOOPIHA ANA I NA WAIWAI HOU
E HOOMAKA ANA MA KA LA 20 O IUNE.
Oiai o ka pau ana ae nei no ia o ka hoonohonoho ana o ko’u mau waiwai no ke kuai hoemi ana aku ina ka la i hoikeia maluna, e hoomaka aku ana au i ke kuai hoemi ana i keia la no KANAKOLU LA, i loaa ai na makalua e hoopiha aku ai me kuu mau waiwai nani a hou hoi i wae pono ia.
I mea hoi e holopono loa ai keia hialaai o’u, e kuai ia aku ana na waiwai ma ko’u halekuai mai ka 25 a hiki i ke 50 pa keneta malolo iho o ke kumu lilo.
Aole he mau waiwai i hookoe ia no ko’u manao e hoolilo aku iloko o na la he kanakolu.
Nolaila, i mea e holopono ai na Ono o ka poe e kipa mai ana ma kuu halekuai, ke hoike aku nei au i ka inoa, o kekahi o ia mau waiwai a e ike iho hoi ka lehulehu a kipa ma ko’u
HALEKUAI HOOEMI!
Mamua I keia wa
Kula Eleele $ 2.50 2.00
“ “ Grenadine 1.75 1.00
“ “ Puu 1.50 1.25
Kukui Eleele 2.25 1.50
Pahoehoe “ .75 .50
@@@ P@@ 1.25 1.00
@@@@ Lion 1.75 1.25
@@ na ano hooluu a pau 1.75 1.25
@@@ Farani 1.50 1.00
NA LAKO O NA WAHINE
Maumau lihilihi $ 2.25 1.50
“ “ ole 1.00 .65
Palekoko Lihilihi 3.00 2.00
“ Kinamu 1.75 1.50
“ o ka Makalii 2.25 1.75
“ Baramorala 2.50 2.00
Kihei Mapoanoa 5.00 4.00
“ Kilika 4.00 3.50
Lakeke 2.50 1.50
Kaliki o na wahine 2.50 1.50
Na Lei A i lihilihi wahine 1.50 1.00
“ “ “ Kilika wahine 1.00 .75
NA WAIWAI O KA HALEKUAI
Pale Pakaukau Ulaula Lilina 1.50 1.25
“ “ Keokeo 1.25 1.00
“ “ Lilina ------- -------
Kihei Keokeo 10-4 3.00 2.00
“ “ 11-4 7.00 6.00
Kihei 12-4 8.00 7.00
O ka poe e kuai ana i keia mau waiwai a oi maluna o $5.00, e loaa no ka manuahi.
O na kauoha mai na mokupuni, e hookoia me ka hikiwawe, a e hoouna ia no na apana lole hoikeike ke kauoha ia mai.
A. M. MELEKI,
1018 tf Kuea a Burua Ma.
$6000 $6000
KA WEHE KAOKOA ANA O
NA WAIWAI AIWAIWA O KA NANI
HE NUI WALE!
NA LOLE O NA KANE, MAI NU IOKA, PILADELEPIA
A ME EUROPA MAI!
HE WAIOLU NA KUMUKUAI,
A he Kaulike ka Panai ana.
Ke kona aku nei au i ka lehulehu e makaikai mai i kua maa Waiwai Nani o Europa me Amerika mai, me ka ninau ole @@ oiai o ka oi keia o ke ku o ke ahu@, a i wae pono ia ma keia kaona. He oi loa aku ka haahaa o ka’u kumukuai, no na lole ano Silika hou maoli. E ao o epa ia mai oukou. E naue e ia e ikemaka no oukou iho, i ko’u mau Waiwai Maemae he nui wale. He manaka okoa no hoi i ka helu papa aku.
NA LOLE HOU O LOKO MAI MA KE KUAI HOOPAKI!
Ke kono hou aku nei no au, e noii akahele i ko’u inau Waiwai me na Kumukuai. Aohe olelo ana no ka hoikeike wale no. E hookola aku no ua kauoha mai a pau.
CHAS. J. FISHEL.
C. O. P. BAZAR.
1001 tf Kihi o na Alanui Papu me Hotele
BENJ H. AUSTIN,
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
Alanui Kaahumanu, Helu 13. 970 tf
JAMES M. MONSARRAT.
(MAUNAKEA)
Loio a he kokua ma ke Kanawai
IMUA O NA AHA HOOKOLOKOLO A PAU o keia Aupuni. E lawelawe ana no hoi ma na hana pili i ka hooponopono waiwai, me ka mai ana i na palapala Sila Aina. ku hana ana i na Palapala Kuai, Hoolimalima a me ka hoaie dala ana.
A HE LUNA HOOIAIO PALAPALA
Keena hana helu 9 alanui Kaahumanu.
Jan. 3, 1880. 944 ly
J. B KAOHI.
LOIO A KOKUA MA KE KANAWAI.
IMUA o na Aha Hookolokolo a pau ma ka Mokupuni o Hawaii a imua hoi o na aha Hoomalu a Apana a pau o keia Aupuni. E loaa no au ma Kohala Akau Hawaii.
988 ly
WON NON CHING.
(AKINI)
KAUKA LAPAAU.
ALANUI HOTELE, HELU 26
Ke kahea aku nei au i ka lehulehu o ke Kulanakauhale nei a me ua Kuaaina ua makaukau au e kokua aku i ko oukou wau pilikia a pau o na mai o kela a me keia ano. O ka
MAI PUUPUU HEPELA
O laka nei iluna o ka alea, ua kamaaina au ia mai ma Kina, @@@ wau ke Kauka naua i lapaau ia lakou a loaa ke ola. A @@ ia lana o kau manao e hoola ia no keia mai e laha nei a me na mai e ae ke kipa mai oukou e na makamaka Hawaii e kaana pa me a’u. E loaa no au ma ka halekuai laau o Pee Yau Too@ Hela 28, Alanui Hotele, a i ole e ninau ia Goo Kim, a nana e kuhikuhi ia oukou. 1018 lm
MAKEMAKEIA
UA MAKEMAKE IA NA
ILI BIBI MIKO HOU
A ME NA
ILI KAO
E @@@wii ke kumukuai kiekie ma ke dala kuike e
HUGH MACKAY.
Luna o ka Hale Hana 1H ma Kaholaloa, Honolulu.
E kuai ia aku na Huluhipa he nui wale ma ke kumukuai makepono no ke dala kuike.
Honolulu, Feb. 16, 1880 951-lf
MAKEMAKEIA
Ua makemake ia ka poe mea ILI KAO MALOO a me na ILI BIBI, a pela hoi me na ILI MIKO o na ano a pau, e kuai mai i ko lakou mau ILI me makou, a e haawi no makou i ke KUMUKUAI KIEKIE LOA o ko lakou Makeke
C. BREWER & CO. (Burua Ma.)
Honolulu, Sept. 29, 1880 @@
JOHN RUSSELL
LOIO A HE:KOKUA MA KE KANAWAI
Alannui Kalepa, Helu 32, kihi o Alanui Papu.
Honolulu, H.I. 1002 lyr
D H A KINIAKUA.
Ua makaukau oia e hana i na ano palapala pili kanawai a pau: Palapala kuai, Hoolimalima, Aelike, Oki mare, a me na ano palapala hoopu kipaku aina, no ka uku haahaa K loaa no wau ma ka Hale Kula ma Pulehu. kula apana o Makawao. 992 6m
JNO. LOTA KAULUKOU.
LOIO A HE KOKU
UA makaukau au e lawelawe i na hihia a pau o keia a me keia ano iloko o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni. Ua hiki no hoi ke hana i na palapala a pau e pili ana i ka Oihana Loio me ka eleu. E loaa no au ma Heeia Koolaupoko. a ma Honolulu no hoi i kek manawa. 901 tf
S. B. DOLE.
HE LOIO A HE LUNA HOOIAiO
PALAPALA.
E hiki no iaia ke lawelawe i na hihia o kela a me keia ano imua o na Ahahookolokolo a pau o keia aupuni. Keena hana ma Alanui Papu, maluna ae o ka Halekuai o Likikini.
Honolulu, Oahu Iulai 10, 1880 971 tf
KAKELA a me HAKI.
UA NEE aku maua ko oukou mau Loio mai ka pili pu ana me ke Keena Kuokea a i ke Alanui Kaahumanu Helu 15, ma o mai o ka Baneko o Bihopa ma.
Ua makaukau mau maua o lawelawe i na hihia a pau ma Honolulu a me ko na mokupuni. E hooko ia na Palapala Kuai. Hoolimalima a me ka Moraki me ka eleu. He Luna Hooiaio Palapala no hoi o W R Kakela 980 tf
CECIL BROWN.
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
A HE AGENA no ka Hooiaio ana i na Palapala no ka Mokupuni o Oahu.
Helu 8, Alanui Kaahumanu. Honolulu, H. P. A. sy
ASA KAULIA,
Loio a Kokua ma ke Kanawai.
UA makaukau au e lawelawe i na hana a pau ma keia Oihana imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu. E loaa no au ma Koolaupoko, Heeia, a ma Honolulu i kekahi wa Hooko ia na kauoha mai na wahi a pau o ka mokupuni me ka eleu a me ka hikiwawe.
RICHARD F. BICKERTON.
(PEKETONA.)
LOIO a he KOKUA ma ke KANAWAI
E HELE ANA OIA IMUA O NA AHAHOOKOLOKOLO a pau o keia Aupuni ma na ano hihia a pau, ina paha ma Oahu nei, a ma na Mokupuni e ae.
Ua makukau mau oia i ka hana ana i na Palapala pili kanawai o keia a me keia ano.
Ua hiki no hoi iaia ke hoaie dala aku ma ka moraki ana ina aina, ma ka ukupanoe haahaa loa.
e hauaia na hana me ka hikiwawe a ma ka aku haahaa.
Keena hana, Helu 23 alanui Kalepa,eleu puke ma o aku o ka hale kauka o Kauka Minuteole@
840 ly
J. W. M. POOHEA
He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
NO NA kanaka a pau imua o na Aha Apana a pau, a me na Aha Hoomalu o na Apana Hookolokolo Kaapuni a pau o keia Aupuni, a imua o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 11 ma ke Keena ma Molokai no na makahiki elua a he Agena Hooiaio Palapala Kepa no hoi no ia Apana. E hookoia aku no na ko@kei o ko oukou mau makemake me ka eleu. E loaa no au ma “Kalanonao na Hoene” a i ole ia ma na wahi e halawai ai.
Ke hoike akea aku nei au i ka lehulehu ua wehe au i ko’u hoopaa ana he Lolo no ka Hui Mahiko o Moanui, Molokai a e ia welawe no au i ka’u Oihana no ka pono o ka lehulehu mai e a o. E ike ia’u, o hea mai o kokua i na pilikia pili Kanawai Mai @@@@ a kulou na maka Hale. 1064 gm
Na Kanaka o Hawaii Nei!
INA I MAKEMAKE
OUKOU E KUAI I
GITA, AKODIANA,
BANJO, OHE, VIOLINA,
PAHU Hookani Nunui a Liilii,
HE PONO LOA IA OUKOU KE
HELE MAI I KA HALE KUAI
GEO. F. WELLS,
HELU 66 me 68 ALANUI PAPU.
Ke malama nei no au i na Lako Halo o na ano a pau
Na Noho no $1.00
Na Moe Laau no $7.00
Na Punee nani loa no $15,
A me na lako hale piha no ke $45.
Ina i makemake oukou i na Mekini Humuhumu lole, e loaa no ia oukou ka
MEKINI HUMUHUMU AMERIKA
ke kumukuai makepono me ka makana he pila Gia maikai a he kii nui paha.
Ua pai iho nei o Mr. Wells he Buke kuhikuhi no ka Huila Humuhumu ma ka olelo Hawaii. A i keia wa, o ka poe e noho ana ma na wahi kuaaina, ua hiki ia lakou ke kuai i ka Huila Humuhumu me ka haawi manawalea ia aku o ka buke kuhikuhi, a mailoko aku o keia buke e ike ia i na loina o ka humuhumu ana ana.
O na kumukuai o ko makou mau Mekini Humuhumu, mai ke 40, 45, 50, a hiki i ke
$55.
Ina i makemake oukou i ka mekini loa me ke pakaukau akea a me ka huila kala, ua hiki no ia oukou ke hoouna mai ma ka leta ia
GEO F WELLS ma HONOLULU.
Me ka hookomo pu iho i ke $55, a nana no e hoouna aku me ka buke kuhikuhi me ka makana i bai ia. Na oukou no e hai mai i ka makana a oukou e makemake ai.
E loaa no na Wati maikai no ka $7
Na wati kau hale mai $2.50, $3, $4, a i ka $
Na kaula wati, no ka $1.00 wale no.
Eia no hoi ma keia hale kuai na laau kii emi loa o ke kumukuai.
GEO. F. WELLS,
Helu 66 me 68 Alanui Papu 972 3m
1014 tf
He Nni Anei Kou Makemake i na
MEKINI HUMUHUMU LOLE !
Ina pela, alaila, e kipa mai no ma ka Halekuai o
K A K E L A & K U K E,
A malaila oukou e ike ai a makaikai i na ano
MEKINI a WHEEELER a me WILSON
mai ke $40 a hiki i ke $50 ke kumukuai of ka mea hookahi
NA MEKINI A SINGER,
ma ke $50 pakahi, me ke ano
MEKINI a WILCOX me GIBBS,
ma ke $30 a hiki i ke $50 ke kumuknai.
I mea e pau ai ko oukou kanalua e na Makamaka no ke ku
pono o keia mau Mekini, e naue mai no me ke
kuihe ole, a e ike no oukou iho.
628 tf
C. C. Coleman
Amara a he mea hana Mekini
Kapili kapuai hao lio.
A ME KA
Hana ana i na Kaa Lio &c.
Hale Hana ma alanui Alii, e kokoke
905 la i ke alanui Papu. tt
UA MAKEMAKE IA
NA ILI BIPI,
NA KIWI BIPI,
NA IWI BIPI,
E haawi ia no ke kumukuai kiekie o ko kakou makeke nei e
H. Hackfeld & Co.
Honolulu, Mei 22, 1880. 964 ly
KO BIHOPA MA
BANAKO MALAMA DALA !
E MALAMA NO MAUA I KE DALA O kanaka maloko o ka Banako, penei:
Ina hoomoe mai ke kanaka hookaui i na dala $300 a emi mai paha, alaila, e uku maua i eono hapahaneri ukupanee makahiki, mai ka la o ka lawe ana mai a hiki i ka la o kona ohi ana, ke waihoia ke dala hoomoe i ekolu malama a keu paha. Aole ukupanee e helu ia no ka hakina e ke dala hookahi aole no hoi no ka hapa malama.
Ina ohi koke oia i kana dala, aole i hala na malama ekolu aole ukupanee.
Ina i manao ke kanaka e ohi i kana dala, e pono ke hoike e mai oia ina ka Banako i kona manao ohi, i kanakolu ia mamua o kona ohi ana, a o kana buke kekahi kelaweia mai.
Ma ke kikuo wale no a ka mea dala o haawi ai kana, o ka Buke kekahi ke lawe mai.
Ma ka la mua o Sepatemaba i kela makahiki a i keia, e houluulu ai i ke dala, a e huipuia ka ukupanee me ke kumupaa o na daia i hoomoeia no na malama ekolu a keu, a mahuahua ke kumupaa e loaa i ka ukupanee.
Ina oi aku ke dala hoomoe mamua o $300, alaila, hookolo pu ke olelo.
E weheia ka Hale Banako i na la hana a pau.
851 tf BISHOP & CO
KA MOANI ONAONA!
A ME KA PUIA MAU O
HOPEMANA I KE ALA !
Kia me a’u i keia wa na
Wai-ala Moani hou loa,
Na Aila Lauoho Pahee maikai,
NA BALAKI a me na KAHI LAU
OHO o kela a me keia ano.
Na Laau Papaau o keia a me keia ana,
Na Kepa oloi ili aaia a@@@
Na Kopa hoopau puupuu a kanaka a me na holoholo ana
Na @@@ wale hanai keiki a me na @@@ waia
Na Paakai maha maikai a me na Hahana
E loaa no keia mau mea no ke Kumukuai Emi loa ma ka Hale Kauka HOPEMANA
Ma Alanui Kalepa, ma na iho o ka Banako o Bihopa ma
| 967 lm
KAUKA EMEKONA.
E LOAA O MAUKA EMEKONA MA KONA Keena Hana ma ka Hale Kauka o Dr Hoffmann. (Kauka Hofemann) ma ka Helu 24 Alanui Kalepo, mai la hora 9 a 11 o ke kakahiaka, a mai, ka hora 2 a 4 o ke ahiahi.
He keiki keia o ka aina o Hawai nei, a ua noho oia he mau makahiki ma Nu Ioka, a ma makaukau i ke pale keiki, a ike lapaau ana i na mea mai na mai maoli a me na mai @@@ o na ano a pau. Ua akamai oia ma na olelo aina. 961 @@
OLELO HOOLAHA
A
KA POE HUI.
O ka poe @o@a na inoa malalo iho e noho ana lakou a pau ma ka mokupuni Oahu. Ke hoolaua aku nei, ua Hoohui lakua ia lakou iho malalo o ka inoa, HUI OPIOPIO no ka lawelawe ana i ka Oihana Kalepa Kuai Lole a pela aka, koa ka mea a ke Kanawai i ae ole ai, ma ka Halekuai ma Punalau, Koolauloa, Oahu.
O GB KIoekoe me M K Koolaaaloa, na Luna Nui o ka Hui Opiopio a o lana wale no ka mana e kakau i ka inoa o ka Hui.
HE PAPA INOA O NA HUI HALE
KUAI O PUNA LUU
Helu Inoa Wahi Noho
1 Iulia Kaaea Punaluu
2 Mireta Hale “
3 M Kaaewaihau “
4 Kaniniu “
5 Hohe “
6 Kohiku “
7 Keamo “
8 Kanaeliilii “
9 I Hale “
10 Sarai Pahunui “
11 David K Kaopu “
12 S K Kamaka “
13 Palau no Kekoa Hauula
14 Kaaiakawaha Punaluu
15 Sala Hauula
16 Lois Moeloa “
17 Kanaenui Punaluu
18 Iutina Kamai Kaluanui
19 Benate Kamai “
20 Gaberiel Kamai “
21 Kamau Hauula
22 Bila Kaluanui
23 Kahue “
24 Daniel Kaaukai Punaluu
25 E Maraea Liilii “
26 M Kauahikaua “
27 J W Hanuna “
28 David Hanuna “
29 Herene Keaka Pahunui “
30 Gobaea “
31 Aarona “
32 Sametona Keawe Kaluamu
33 Marie Kaimawaho Punaluu
34 Kaehu Kukona Kaumawaho “
35 D Mahuka “
36 G N Nalaielua Kaaawa
37 D N Kookanaloa Punaluu
38 L Kanamu “
39 Kaipo Kaimawaho “
40 Emarie H David Hauula
41 S H Kahoowaha Kauanui
42 L Kapiioho N “
43 Kupukupu Punaluu
44 Kamito “
45 Lihau Wainiu “
46 Ioane Kamahala “
47 Pale Makanui Hauula
48 Kauakoko Pupuka Kaluaniu
49 Giliona Kauka Punaluu
50 Samuel Kauka Liilii “
51 Goleta Kauhane “
52 S Maheha “
53 J Kaiama “
54 Gaberiela Kaimuhau Kaaawa
55 A Jubin Kaaimanu Punaluu
56 M Lutela “ “
57 G B Ukeke “ “
58 G Wahinemaikai Hauula
59 G W Kawaianuhea “
60 S M Kuumakalehua “
61 A P Kalaukoa Honolulu
62 Samara Kaeha “
63 Mauna Palao “
64 Wahawela Ehu Punaluu
65 R O Nainoaelua Kaaawa
66 Ana Makakoa Kaluanui
67 Ioane Kapai Punaluu
68 Hana Nainoaelua Kaaawa
69 Opu “
70 Haili Kanealii “
71 H N K Keohokukai “
72 Kamaha Kahana
73 Kahelehaole “
74 Makuakane Kaluanui
75 Lapela Aha “
76 Iosepa Kamunu “
77 Lilia Hianaloli Kaaawa
78 Kaimi K Kapuaiki “
79 Maria Hianaloli “
80 Mose Nailieha Waianae
81 Rahab Punihele Kaluanui
82 Uilama Kanihina “
83 G B Koekoe “
1023 8m*
PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
MOKUMAHU HAWAII
“LIKELIKE”
KAPENA KING.
Poalua, Aperila, 5, hora 5 pm Kaapuni ia Hawaii
Poalua, Aperila 12, hora 5 pm Hilo
Poalua, Aperila 19, hora 5 pm Kaapuni ia Hawaii
Poalua, Aperila 26, hora 5 pm Hilo
Poalua, Mei 3, hora 5 pm Kaapuni ia Hawaii
Poalua, Mei 10, hora 5 pm Hilo
Poalua, Mei 17, hora 5 pm Kaapuni ia Hawaii
Poalua, Mei 24, hora 5 pm Hilo
Poalua, Mei 31, hora 5 pm Kaapuni ia Hawaii
Poalua, June 7, hora 5 pm Hilo
Poalua, June 14, hora 5 pm Kaapuni ia Hawaii
Poalua , June 21, hora 5 pm Hilo
Poalua, June 28, hora 5 pm Kaapuni ia Hawaii
AOLE AIE NO NA UKU OHUA!
Ke hooleia aku nei ka aia no ka uku ohua, a ke hoikeia aku nei i ke akea, ina he mau paiki, ukana a poole hooili ko lakou, a pono e hoailena ia me ka moakaka ka. Aole no e ae ia ka
lawe ana i na ukana, paiki a puolo i hoailena ole ia ke ole e kakouia ka loaa ana mai.
KE KUIKE KA UKU UKANA.
Ma na ukana a pau o na makamaka, e pono e uku maa ia. a e hookeia no na kanaka no ka lawe a hiki i kahi i makemake ia. A e malama ia no me ka makaala na ukana, paiki a me na puolo, lio, pipi a me ka hoki.
E hoailona ia me ka moakaka na Pauh
Rama a me Waina.
O ka poe no lakou na ukana o keia ana, e pono e hoailona ia me ka meakaka, a i ole e kakaaia me ka moakaka ka loaa ana mai o ka poe no lakou keia mau waiwai.
O na koina no na pilikia a me na pono, e pono e hoike kaka ia mai iloko o ka malama hookahi.
Aole e neia na hookele kaa, na keiki a me na mea like o pii hana a ka mokuahi i ka wa e pili mai ai i ka nape, aia wale me a pea na okua @opakeke i ka lele.
Me ka @ke mai e hooponomaikai ia ka lehulehu kaahele, ua hoai oli na nei na Ona o Likelike I ka Papa Hoike Manawa eia Mokum@@ki a like me mak@@a.
Ma ka Hale Oihana e loaa’i na Palapala.
Aole Kaena o hope o lilo, aia wale ne a kaa mua mai ka aku moku. Aole a ili ka hewa ne ma paike, ukana a p@@ pahu ke aka e kakaaia ka lewa ana mai. E hookaaia ka aka aka@ i ka wa o melia aku ai. WAILA MA.
NUHOU KULOKO.
O kau e Iwilei, e ahonui a keia pule ae alaila hoopuka ia aku.
Ma ka Poaha i haawi ai ke Alii Kahu Aupuni he hookipa no ka lehulehu.
Ma ka Poalua nei i niau aku ai ka mokuahi Likelike no knona mau awa mau ma ka hikina, me kekahi mau ohua no Hilo
MA ka la 11 iho nei o Iune, na hanauia ma Haiku, Maui, he keikikane na Apo (Pake) me Mileka Hinihini.
Ua lohe ia mai ua make o G H Pieka kaikaina o ka haole eli loa-wai aniani. I Waikapu, Maui kahi i eli mai nei a loaa he uha poino mamuli o kona hihia ana iloko o ka mikini.
Ma ka Poakahi nei ka welo mua ana o ka hae o Mesiko maloko nei o ko kakou kulanakauhale, ma ka pa o ko laila Kanikela
Ma Paia, Hamakua, Maui, ua kaawe kekahi Pake ia ia iho a make loa, he mai ke kumu i kaawe ai.
Ua mare iho nei ke kaikamahine muli loa o ko kakou Luna Leta Nui, ka Hon A. P. Brickwood, me Walter M. Gifford; a o ka makou e puana ae, e ola no a kau i ka puaneane.
Ua mau ka pa pukalaki ana o ka makani i keia mau la ma ke kulanakauhale nei, me ka hoohelelei ana mai he mau kulu paka-ua.
Ke hoala ia nei he hale kula hou i hoopili ia aku me ka Hale Kula kahiko e ku nei ma ke kula kaikamahine o Kawaiahao malolo o na hooponopono ana a David Burrows, (Kewiki kamana.)
Ua maikai na hana o ka la 4 o Iulai ma ka Hotele Hawaii. He mau haiolelo me na himeni a me na leo hoene a na keiki Puhi Ohe.
I ke kakahiaka nui Poalua i ku mai ai ka mokuahi o na panalaau o ka hema, a huli loa aku la no Kaleponi, ua kau pu aku maluna o keia moku kahi poe kamaaina o kakou.
Ma ka la Sabati i hala, ua holo puiwa ae la kekahi kaa mai ke alanui Hotele a i ke alanui Beritania mawaho iho o Kaukeano i loaa ai ke kaa me ka poino. Aole nae he kanaka o ua kaa nei.
Ma ka la 4 iho nei, ua hopu ia kekahi kanaka i aihue i ka omole rama o kekahi haole ma ke alanui Emma. Ua lohe mai makou ua hoopaiia he mau mahina hana ma Kawa. Eia kamakou, e akahele.
O kela keiki i kamaaina i ka lehulehu ma ka Hale Leta oia o Anakalea, ua lohe mai makou ua loaa iaia he ulia poino ma ke ahiahi Poalua nei. Oiai e makaukau ana na eke leta maluna o ke kaa no ka lawe ana i na mokuahi a oiai ke kaa e hele nei, ua haole aku la oia mawaena o na huila o ke kaa a a-e aku la na huila ma kiona kino.
Ma ka Poalua o keia pule hora 2 o ka auina la, ua hoolewa ia aku ke kino lepo o ka Lunakanawai Kiekie ka Hon C C Harris mai ka Luakini Bihopa aku a i Maemae; he nui na hoaloha i ukali aku ma kona huakai hope ma keia ola ana. Ua ki ia he mau pu ki minute mai Puowaina; ua ohuohu pono na huina alanui mena makaikai.
Ma na lono hope mai nei no Hilo ua aneane puka ka pele i kai o Waiakea, a e hoomakaukau ana kamaaina i na wahi ukana no ka haalele ana i na hale. Maluna mai o Likelike i ka la apopo e lohe maopopo ia na lono ano nui. Ina e kahe pololei ka pele a komo i ke kai o Waiakea me ka hoopalahalaha ole aku, pakele ke kaona. Aka, ina e piha ke kahawai kahi e kahe la a hu aku ma na aoao, aohe ike ka palena o ka poino.
MA ka Poalua la 5, ua inu kekahi haole i ka rama a ona, a me ia ona, ua holo aku la oia a lele iloko o ke kai, ekolu kona lele ana i ke kai, e ole na hoopakele ana a na lima kokua, i na la ua moe i ka moe puanuanu; a ina no paha i ka po kela hana, me nei ua hala. Ua lawe loa ia ae oia a hoonoho ma ka Halewai. Eia ka makou i na makamaka inu wai ona, e nana ae i kela; a ike, noonoo iho.
Ua puka ae he puali paele hoakaaka o na haole Amerika ma ke kakahiaka of ka Poakahi la 4 o keia mahina. Ua kai huakai aku lakou ma na laanui o ke kulanakauhale nei, a hiki loa i kahi noho o ke Komisina Amerika ma Puunui, a ua haawi ia he mau leo huro; mai laila mai a hiki i kahi o ke Kuhina Kalaiaina, a he mau huro kai haawi ia malaila a huli ho i mai la ka huakai; ua piha na alanui me na makaikai. Ua maluhia na hana hoakaaka oia la.
I KA Poalua iho nei i hookuu iho ai o Mr. M. B. Beckwith i kona ea hope lo a hoi aku la i kahi maka. He haole kamaaina kahiko o Mr. Beckwith i ko Honolulu nei poe. Oia ke kumu mua iho nei o ke kula ma Kehehuna, a he nui na keiki Hawaii i noho malalo o kana alakai ana. No kekahi mau makahiki iho nei a elua ua waiho oia i ka oihana ao no ka nawaliwali, a i Makawao Maui, kahi i noho ai ma ka hana mahi ai. Ilaila kahi i loaa ai i ke anu, a mamuli o ia ulia ua ulu ae ka mai ma ke ake mama; no ia kumu i holo mai ai oia i Honolulu nei e imi i na lapaau ana a na kauka, aole nae i loaa pono ka oluolu. Ua hiki wawe ka emi ana o ke kino, a ma ka auina la Poalua, ma ka hale o kona kaikamahine ma keia kulanakauhale, haalele mai la oia i keia noho ana.
KE KANAWAI.
HELU 14
1. Pono e nana akahele i ka pauku 948 o Mok 40 o ke Kanawai Kivila, ina i manao ka mea i haule imua o ka Lunakanawai Apana e hoopii hou ae; He 24 hora wale no ka manawa e hooko ai i ka hoopii hou ana. Pau ia.
2. Ina i make kauoha ole kekahi mea aina a ili kona aina i na hooilina (poe p li iaia) e like me ka olelo o ka Mok. 32 o ke Kanawai Kivila, alaila he poe (tenants in common keia mau hooilina, he kuleana like ke lakou e noho ai ma ka aina.
3. Ina he poe na lakou i hooili ia ka aina ma ka Palapala Kauoha Hooilina hookahi he “tenants in common” lakou.
4. Oiai i mahele ole ia ka aina, a loaa pakahi kela a me keia hoa hooilina i koua wahi i kaawaleia, he mana ko kela a keia hoa hooilina ma na wahi a pau o ka aina.
5. He hiki no i keia poe ke hoolilo aku i ko lakou kuleana i ka mea e, alaila, komo mai ka mea kuai mai ma kahi o ka hooilina Ina nae ma ka palena i hoakaka ia ke kuai ana, aole mana, ke kue ia mai e kekahi hoa hooilina.
6. Ina i noho ole kekahi hoa hooilina (tenants in common) ma ka aina, aole ia he kumu e paa ole ai kona kuleana ma ka aina. Aole i pili ke Kanawai Kaupalena no na hoopii kipaku (Mok. 22 Kanawai o 1870) iaia, ke ole, i hookuke ia oia e ka hoa hooilina e noho ana ma ka aina. A i ole oia i hookuke maoli ia, ina ua hoole aku ka mea e noho maoli ana ma ka aina iaia. Ina pela ka hana ana hiki no ke hoopii kipaku.
7. Pono e nana ia na hihia o Kaia vs Kamaile, a me Nakuaimanu vs Halestead & Gordon, no ka mea, aole i pau na kuhihewa o na kanaka Hawaii a me na Loio no ia mea.
Partition, (Mahele ana)
8. I ka wa kahiko ma Pelekane nana Aha Kaulike i lawelawe i keia---Ka hooko ana i na hoopii e mahele i ka aina. Ma Hawaii nei ua haawiia ka Mana i na Luna Kanawai Ekolu o ka Aha Kiekie a me na Luna Kanawai Kaapuni (Na pauku 852, 883 o ke Kanawai Kivila). A ua hiki ke hani ia ka mahele oiai ka waiwai o ka mea make imua o Aha Hooko Kauoha, a ina ua pau ka waiwai i ka hooponopono ia, alaila, hiki ke hoopii ekoa aku no.
9. O ka mea nui ma ka hoopii o mahele ka aina, oia ke hookomo i na hooilina a pau, me ke koe ole hookahi ma ka hoopii.
10. Ina he hoopaapaa a kue paha kekahi no kona manao aole he pili koko io kekahi i ka mea i make, ilaila, aohe akaka ke kuleana o na mea ma ka aina, a aole i hiki i ka Lunakanawai ke hoolohe i ka Noi, aia hooholo ia na kuleana e ka Aha Kanawai imua o ka Jure. Aole i hiki i ka Lunakanawai ma ke Kena ke hooholo i ke kuleana o ka mea i hoopaapaa ia kona kuleana ma ka aina, no ka mea, na ke Jure ia mana.
11. Ina nae ua ae na aoao a pau i ke kuleana o na aoao a pau ma ka aina, koe ke ano o ka mahele ana, alaila na ka Aha e hoolohe. I kekahi manawa koho ka Aha i Komisina a mau Komisina na lakou e mahele a ina i apono ka Aha ia mahele a a alaila kauoha aku i na poe kuleana e kakau i na Palapala Mahele. He pono e hooiaio a kakau kope na Palapala Mahele.
12. O ke ano o ke kuleana o na mea ma ka aina i loaa mamuli o ke kuai Akea o ka Ilamuku e hooko ana i ka Palapala Ohi aie, ua like no me na mea kuai maoli, aka, ina aole i hooko ka Ilamuku i na mea a pau a ke Kanawai i kauolha, aole paa ke kuai ana. Nana i na pauku 1026 28 o ke Kivila.
13. Ina i kuai ia ka aina e ka Ilamuku no ka hookaa ole i ka auhau o ke aupuni, ua hiki i ka mea i pili ke hookaa i ka auhau meka uku hoopanee 2400, iloko o ka makahiki hookahi, alaila hoi hou ka aina iaia. Ina aole i hookaa na ka Ilamuku e hana i ka Palapala Hoolilo. Pauku 507 Kanawai Kivila.
14. Ma kela Helu aku 15, e hoomaka ana i ka Haawina “Moraki.”
He Powa anei keia?
Ia Kanawai a me na poe loea a pau o ka oihana kanawai. E oluoluia ko oukou noonoo, e pane me ka moakaka no na mea hoi i wehewehe ia malalo iho nei penei:
Mamua ae o ke awakea, ua komo o M. iloko o ka halekuai o A. oiai e noho ana no oia iloko; mahope iho o ka hala ana ae he mau minute, hele aku la o M. a lalau i kekahi wahi huipa lio e waiho ana iluna o kehaki wahi pakaukau me ka ike mai no o A. Ia wa, lawe aku la o M i ka huipa a hoomaka e puka iwaho a e kau i koua lio a hele; pane aku o A. Pehea oe lawe keia huipa makou? hoopuupuu mai la ka o M i kona lima; makau o A wahi ana: Hala aku la o M ma kona lio me ka huipa, mahope iho, alualu aku nei ua o A no kekahi mau haneri iwilei ka mamao a kokoke ia M pane aku la i na huaolelo kuamuamu ano hoenau kiuki, haliu mai o M a peahi mai e hele aku, holo a A a pee wale iho la iloko o ka hale o U puka ae i waho, aole o M hoi o A a hele e hoopii. Hoopuka ia ka palapala hopu no M he powa!!
He powa anei? e wehewehe mai i ke ano o ka powa.
E kaupaona i keia powa me ka “Kanawai mau” wehewehe ana no ka powa, a e hoopuka i ka haina, me ka wiwo ole.
HAWAII PONOI.
(Ke manao nei ka Lunahooponopono aole o M he powa, oiai aole oia i hoopuka i na hana hooweliweli i kona wa i lawe ai i ka huipa. Na ka poe loea kanawai e pane no lakou iho. L.R.)
|