Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 18, 30 April 1881 — Page 3
This text was transcribed by: | Leilani Lindsey-ka'apuni |
This work is dedicated to: | Henry K. Lindsey Foundation |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
$6,000 $6,000
KA WEHE KAOKOA ANA O
NA WAIWAI AIWAIWA O KA NANI
HE NUI WALE!
NA LOLE O NA KANE, MAI NU IOKA, PILADELEPIA
A ME EUROPA MAI!
HE WAIOLU NA KUMUKUAI,
A he Kaulike ka Panai ana.
@ lehulehu a makaikai mai i kuu mau Waiwai Nani o Europa me Amerika mai, me ka ninau ole @
o ke ku o ke ahua, a i wae pono ia ma keia kaona. He oi loa aku ka haahaa o ka‘u kumukuai, no na @. E ao o epa ia mai oukou. E naue e ikemaka no oukou iho, i ko‘u mau Waiwai Maemae he nui @ kua no hoi i ka helu pepa aku.
NA LOLE HOU O LOKO MAI MA KE KUAI HOOPAKI!
@ i ko‘u mau Waiwai me na Kumukuai. Aohe olelo ana no ka hoikeike wale no @ kauoha mai a pau.
CHAS. J. FISHEL.
C. O. P. BAZAR.
Kihi o na Alanui Papu me Hotele.
BENJ H. AUSTIN,
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.
Alanui Kaahumanu, Helu 13. 970 tf.
JOHN RUSSELL
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.
Alanui Kalepa, Helu 22, kihi o Alanui Papu.
@ H. I. 1002 1 yr.
D H A KINIAKUA.
Ua makaukau oia e hana i na ano palapala pili kanawai a pau. Palapala kuai, Hoolimalima, Aelike, Oki mare, @ palapala hoopii kipaku aina, no ka uku haahaa @ ma ka Hale Kula ma Pulehu, kula apana o @ 992 6m.
JNO. LOTA KAULUKOU.
LOIO A HE KOKUA.
UA makaukau au e lawelawe i na hihia a pau o kela a me keia ano iloko o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni @ no hoi ke hana i na palapala a pau e pili ana @ me ka eleu. E loaa no au ma Heeia Koolau @ ma Honolulu no hoi i keia manawa. 901 tf.
S. B. DOLE
HE LOIO A HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.
E @ ke lawelawe i na hihia o kela a me keia ano @ Ahahookolokolo a pau o keia aupuni.
Keena hana ma Alanui Papu, maluna ae o ka Halekuai o @
Honolulu, Oahu, Iulai 10, 1880. 971 tf.
KAKELA a me HAKI.
UA IKE aku maua ko oukou mau Loio mai ka pili pu ana ma ke Keena Kuokoa a i ke Alanui Kaahumanu Helu 15, ma o mai o ka Baneko o Bihopa ma.
Ua makaukau mau maua e lawelawe i na hihia a pau ma Honolulu a me ko na mokupuni. E hooko ia na Palapala Kuai, Hoolimalima a me ka Moraki me ka eleu. He Luna Hooiaio Palapala no hoi o W R Kakela. 980 tf.
CECIL BROWN.
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
A HE AGENA no ka Hooiaio ana i na Palapala no ka Mokupuni o Oahu.
Helu 3, Alanui Kaahumanu. Honolulu, H. P. A. 2y.
ASA KAULIA,
Loio a Kokua ma ke Kanawai.
UA makaukau au e lawelawe i na hana a pau ma keia Oihana imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu. E hana no au ma Koolaupoko, Heeia, a ma Honolulu i kekahi wa Hoike ia na kauoha mai na wahi a pau o ke mokupuni me ka eleu a me ka hikiwawe.
RICHARD F. BICKERTON.
[PEKETONA.]
LOIO a he KOKUA ma ke KANAWAI!
E HELE ANA OIA IMUA O NA AHAHOOKOLOKOLO a pau o keia Aupuni ma na ano hihia a pau, ina paha ma Oahu nei, a ma na Mokupuni e ae.
Ua makaukau mau oia i ka hana ana i na Palapala pili kanawai o kela a me keia ano.
Ua hiki no hoi iaia ke hoaie dala aku ma ka moraki ana ina dala ma ka ukupanee haahaa loa.
E hanaia na hana me ka hikiwawe a ma ka uku haahaa.
Keena hana, Helu 23 Alanui Kalepa, elua puka ma o aku o ka hale kauka o Kauka Minuteole. 840 1y
J. W. M. POOHEA.
He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
NO NA kanaka a pau imua o na Aha Apana a pau, a me na Aha Hoomalu o na Apana Hookolokolo Kaapuni a pau keia Aupuni, a imua o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 11 ma ke Keena ma Molokai no na makahiki elua, a he Agena Hooiaio Palapala Kepa no hoi no ia Apana. E @ aku no na koii-koi o ko oukou mau makemake me ka eleu. E loaa no au ma “Kalauonaona Home,” a i ole ia, ma na wahi e halawai ai.
Ke hoike akea aku nei au i ka lehulehu, ua wehe au i ko‘u @ ana he Loio no ka Hui Mahiko o Moanui, Molokai, a e lawelawe no au i ka‘u Oihana no ka pono o ka lehulehu mai o @ ia‘u, e hea mai e kokua i na pilikia pili Kanawai. @ na maka ilalo. 1004 6m.
JAMES M. MONSARRAT.
[MAUNAKEA.]
Loio a he Kokua ma ke Kanawai
IMUA O NA AHA HOOKOLOKOLO A PAU o keia Aupuni. E lawelawe ana no hoi ma na hana pili i ka hooponopono waiwai, me ka imi ana i na palapala Sila Aina, ka hana ana i na Palapala Kuai, Hoolimalima a me ka hoaie dala ana.
A HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.
Keena hana helu 9 alanui Kaahumanu.
Jan. 3, 1880. 944 1y
J. B. KAOHI.
LOIO A KOKUA MA KE KANAWAI.
IMUA o na Aha Hookolokolo a pau ma ka Mokupuni o Hawaii a i mua hoi o na Aha Hoomalu a Apana a pau o keia Aupuni. E loaa no au ma Kohala Akau Hawaii.
988 1y
He Nui Anei Kou Makemake i na
Mekini Humuhumu Lole?
Ina pela, alaila, e kipa mai no ma ka Halekuai
—:o:—
KAKELA A ME KUKE.
A malaila oukou e ike ai a makaikai i na ano MEKINI a WHEELER a me WILSON mai ke $40 a hiki i ke $50 ke kumukuai o ka mea hookahi.
Na MEKINI a SINGER,
ma ke $50 pakahi, me ke ano
MEKINI a WILCOX me GIBBS,
Ma ka $30 a hiki i ke $50 ke kumukuai.
I mea e pau ai ko oukou kanalua e na Makamaka no ke kupono o keia mau ano Mekini, e naue mai no me ke kuihe ole, a e ike no oukou hoi. 862 tf
MRS. A. M. MELEKI.
MEA HUMU LOLE MAIKAI A ME
Na Koloka, na Holoku ano hou.
104 Alanui Papu, Kuea o Burua.
Honolulu, Ia 15, 1881. 998 1y
KALE NILEKONA.
KAUKA LAPAAU,
Keena ma ke kihi o Alanui Papu me Hotele
HONOLULU.
O na mai o ka Maka,
Pepeiao a me ka Puu,
UA MAKAUKAU OIA MA K LAWELAWE ANA.
955 1y
KAUKA EMEKONA.
E LOAA O KAUKA EMEKONA MA KONA Keena Hana ma ka Hale o Dr Hoffmann, (Kauka Hopemana) ma ka Helu 24 Alanui Kalepa, mai ka hora 9 a 11 o ke kakahiaka, a mai, ka hora 2 a 4 o ke ahiahi.
He keiki keia o ka aina o Hawaii nei, a ua noho oia he mau makahiki ma Nu Ioka, a ua makaukau i ke pale keiki, a i ka lapaau ana i na mea mai fiva, na mai maoli a me na mai he nui o na ano a pau. Ua akamai oia ma na olelo elua. 981 6m
KAUKA BERODI.
(O KE KULA NUI O KANADA)
Ua makaukau au i ka lapaau ana i na kanaka Hawaii no na ano mai a pau. Ke kahea aku nei au i na poe i loohia i ka mai e hele mai ia‘u.
KEENA OIHANA
Aia ma Alanui Papu, Helu 129, mauka iho o ka Hala Kamana o D. Burrous.
996 tf.
Dr. E. H. THACHER.
KAUKA HUKI NIHO.
Aia kona keena hana ma Alanui Papu helu 104 1-2 maluna. Malaila oia e loaa ai i na poe a pau i loohia ia me na niho eha. E loaa no oia mai ka hora 9 am a hiki i ka hora 5 pm.
Ua loaa hou kekahi mea huki niho, a o ka poe e makemake ana e huki ia ko lakou mau niho eha, e naue ae i keia hale, no ka uku kupono.
Honolulu, Dec. 01, 1880. 993 1y
E. Cook Webb, M. D.
HOMEOPATIKA.
(Kauka o ka Halemai Homeopatika, ma ka Mokupuni Ward’s. N. Y.)
KEENA OIHANA.—Helu 60, Alanui Papu. Makaukau mau e lawelawe i na pilikia mai o na wahine a me na kamalii.
HORA HANA.—Mai kakahiaka a hora 10 am.—2 a i ka 4 pm. 967 4m
MAKEMAKEIA.
UA MAKEMAKE IA NA
ILI BIBI MIKO HOU
—A ME NA—
ILI KAO
E haawiia ke kumukuai kiekie ma ke dala kuike e
HUGH MACKAY.
Luna o ka Hale Hana Ili ma Kaholaloa, Honolulu.
E kuai ia aku na Huluhipa he nui wale ma ke kumukuai makepono no ke dala kuike.
Honolulu, Feb. 16 1880. 951-tf
NA KANAKA O HAWAII NEI!
INA I MAKEMAKE
—OUKOU E KUAI I—
GITA, AKODIANA,
BANJO, OHE, VIOLINA,
PAHU Hookani Nunui a Liilii,
HE PONO LOA IA OUKOU KE
HELE MAI I KA HALEKUAI O
GEO. F. WELLS,
HELU 66 me 68 ALANUI PAPU.
Ke malama nei no au i na Lako Hale o na ano a pau.
Na Noho no $1.00
Na Moe Laau no $7.00
Na Punee nani loa no $15.
A me na ka lako hale piha no ke $45.
Ina i makemake oukou i na Mekini Humuhumu lole, e loaa no ia oukou ka
MEKINI HUMUHUMU AMERIKA
o ke kumukuai makepono, me ka makana he pila Gita maikai a he kii nui paha.
Ua pai iho nei o Mr. Wells he Buke kuhikuhi no ka Huila Humuhumu ma ka olelo Hawaii. A i keia wa, o ka poe e noho ana ma na wahi kuaaina, ua hiki ia lakou ke kuai i ka Huila Humuhumu me ka haawi manawalea ia aku o ka Buke kuhikuhi, a mailoko aku o keia buke e ike ai i na loina o ka humuhumu ana.
O na kumukuai o ko makou mau Mekini Humuhumu, mai ke 40, 45, 50, a hiki i ke $55.
I na i makemake oukou i ka Mekini maikai loa me ke pakaukau akea a me ka huila kala, ua hiki no ia oukou ke hoouna mai ma ka leta ia
GEO. F. WELLS ma HONOLULU.
Me ka hookomo pu iho i ke $55. a nana no e hoouna aku me ka buke kuhikuhi a me ka makana i hai ia. Na oukou no e hai mai i ka makana a oukou e makemake ai.
E loaa no na WATI maikai no ka $7.
Na WATI kau hale mai $2.50, $3. $4, a hiki i ka $5.
Na KAULA WATI no ka $1,00 wale no.
Eia no hoi ma keia hale na Laau kii mai loa o ke kumukuai
GEO. F. WELLS,
Helu 68 me 69 Alanui Papu. 912 3m
OLELO HOOLAHA.
Mai keia la aku a mau aku, aole au e hookaa ana i kekahi aie i aie ia ma ka‘u inoa ke ole e kau aku kekahi palapala hoapono mai ia‘u aku. J. PAAKAULA.
Honolulu, Aperila 30 1881. 1213 3m,
OLELO HOOLAHA.
O ka poe a pau e hele wale ana a lawe paha i kekahi mea uku a mau mea e paha, malama o na aina o Kipu, Kapukahi, Haiku, a me Kalapaki, ma ka mokupuni o Kauai, e hoopii ia no ma ke kanawai. W. E. RICE
1013 4t.
AHA Hookolokolo Kiekie o ka Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o D Pohakahi o Waialua, Oahu i make kauoha ole, imua o ka Lunakanawai McCully. Ma ka heluhelu a ma ka waiho ana mai o ka palapala noi a Kahawaii Collins w, o Waialua, Oahu e hoike mai ana o Daniela Pohakahi no Waialua, Oahu, ua make kauoha ole ma Waialua, ma ka la 11 o Maraki 1881 a e noi ana e haawi ia ka palapala hookohu Lunahooponopono a kahu waiwai hoi no ke keiki oo ole oia o Haia k, ke keiki a ua Daniela Pohakahi i make.
Ua kauohaia o ka Poakolu, ka la 18 o Mei, ma ka M H 1881 hora 10 am oia la, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo o keia Aha ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ka Nupepa Kuokoa, he nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Paeaina, Apr. 27, 1881.
Kakela a me Haki, na loio na Kahawaii Collins.
L McCULLY, Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
Ikea: A. Rosa,
1013 3t. Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Hoopulu Meakanu.
Ua papa loa ia ma keia hope aku ka
HOOPULU ANA I NA MEAKANU
Koe wale no mawaena o na
Hora 6 a me 8 A.M. a me 4 me 6 P.M.
G. D. FREETH,
Luna Oihana Wai.
Aponoia,
Kakau inoa ia, H. A. P. CARTER,
Kuhina Kalaiaina.
Honolulu, Apr. 19, 1881. 1012 3t
OLELO HOOLAHA.
O ka poe a pau he mau koina ko lakou i ka waiwai o Hah Lee, ke hoike ia aku nei lakou e waiho koke mai i ka lakou koi iloko o ekolu pule mai keia ia aku, o hoole mau loa ia aku lakau, a o ka poe i aie i keia waiwai, ke kauoha ia aku nei e uku koke mai ia. C AFONG.
Agena Kalepa Pake
Honolulu, Aperila 16, 1881. 1011 3t.
KALE KULIKA,
LUNA HOOIAIO PALAPALA KUAI,
Molaki, a me na palapala oia ano.
LUNA HOOIAIO PALAPALA
Aelike mawaena o na Haku me na Kauwa.
Luna Haawi Palapala Ae Mare
Ma ke kihi o ke alanui Moiwahine me Kaai humanu, kulanakauhale o Honolulu, ko Hawaii Pae Aina. 906 tf
KA MOANI ONAONA!
A ME KA PUIA MAU O
HOPEMANA I KE ALA!
Eia me a‘u i keia wa na
Wai-ala Moani hou loa,
Na Aila Lauoho Pahee maikai,
NA BALAKI a me na KAHI LAUOHO
o kela a me keia ano.
Na Laau Papaau o kela a me keia ano,
Na Kopa holoi ili aala auau,
Na Kopa hoopau puupuu o kanaka a me na holoholona.
Na omole waiu hanai keiki a me na omo waiu,
Na Paakai naba maikai a me na Hahano.
E loaa no keia mau mea no ke Kumukuai Emi loa ma ka Hale Kauka o HOPEMANA.
Ma Alanui Kalepa, ma nae iho o ka Baneko o Bihopa ma.
987 6m
C. C. COLEMAN.
Amara a he Mea Hana Mekini
Kapili Kauai Hao Lio
—A ME KA—
Hana ana i na Kaa Lio, &c.,
Hale Hana ma Alanui Alii, e kokoke la i
905 ke Alanui Papu. Tf
MAKEMAKEIA.
Ua makemake ia ka poe mea ILI KAO MALOO a me na ILI BIBI, a pela hoi me na ILI MIKO o na ano a pau, e kuai mai i ko lakou mau ILI me makou, a e haawi no makou i ke KUMUKUAI KIEKIE LOA o ko kakou Makeke
C BREWER & CO. (Burua Ma.)
Honolulu, Sept. 29, 1880. 996 tf.
UA MAKEMAKE IA
NA ILI BIPI,
NA KIWI BIPI,
NA IWI BIPI,
E haawi ia no ke kumukuai kiekie o ko kakou makeke nei e H. Hackfeld & Co.
Honolulu, Mei 22, 1880. 964 1y
PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
—O KA—
MOKUMAHU HAWAII
“LIKELIKE,”
KAPENA KING.
Poalua, Aperila, 5, hora 5 pm………………………..Kaapuni ia Hawaii
Poalua, Aperila, 12, hora 5 pm………………………Hilo
Poalua, Aperila, 19, hora 5 pm………………………Kaapuni ia Hawaii
Poalua, Aperila, 26, hora 5 pm…………………….Hilo
Poalua, Mei 3, hora 5 pm…………………………..Kaapuni ia Hawaii
Poalua, Mei 10, hora 5 pm…………………………Hilo
Poalua, Mei 17, hora 5 pm…………………………Kaapuni ia Hawaii
Poalua, Mei 24, hora 5 pm…………………………Hilo
Poalua, Mei 31, hora 5 pm…………………………Kaapuni ia Hawaii
Poalua, June 7, hora 5 pm………………………….Hilo
Poalua, June 14, hora 5 pm………………………...Kaapuni ia Hawaii
Poalua, June 21, hora 5 pm………………………...Hilo
Poalua, June 28, hora 5 pm………………………...Kaapuni ia Hawaii
AOLE AIE NO NA UKU OHUA?
Ke hooleia aku nei ka aie no ka uku ohua, a ke hoikeia aku nei i ke akea, ina he mau paiki, ukana e puolo hooili ko lakou, e pono e hoailona ia me ka moakaka lea. Aole no e ae ia ka lawe ana i na ukana, paiki a puolo i hoailona ole ia ke ole e kakauia ka loaa ana mai.
HE KUIKE KA UKU UKANA.
Ma na ukana a pau o na makamaka, e pono e uku mau ia. A e hookoia no na kanaka no ka lawe a hiki i kahi i makemake ia. A e malama ia no me ka makaala na ukana, paiki a me na puolo, lio, pipi a me ka hoki.
E hoailona ia me ka moakaka na Pahu Rama a me Waina.
O ka poe no lakou na ukana o keia ano, e pono e hoailona ia me ka moakaka, a i ole e kakauia me ka moakaka ka loaa ana mai o ka poe no lakou keia mau waiwai.
O na koina no na pilikia a me na poho, e pono e hoike koke ia mai iloko o ka malama hookahi.
Aole e aeia na hookele kaa, na keiki a me na mea like e pii iluna o ka mokuahi i ka wa e pili mai ai i ka uapo, aia wale no a pau na ohua eepakeko i ka lele.
No ke ake nui e hoopomaikai ia ka lehulehu kaahele, ua hoololi ae nei na Ona o Likelike i ka Papa Hoike Manawa oia Mokuahi e like me maluna.
Ma ka Hale Oihana e loaa’i na Palapala.
Aole Keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai. E hookaaia ka uku ukana i ka wa e molia aku ai. WAILA MA.
KE KAUA KIPI MA PERU.
Ua hoike ae na nupepa Star a me Herald i ka hana hoomainoino a kekahi heluna nui o na Negero a me na Kolo penei:
Ua lele mai keia poe me ko lakou heluna nui maluna o na kanaka e noho ana ma ke kahawai o Kanete, o ka hapanui nae o na kanaka o keia wahi, he poe pake e noho paahana ana maloko o na hale mahiko, a maluna o keia poe pake ko lakou pepehi ana me ka mainoino nui; he 8,000 ka nui o keia poe paahana, a mailoko mai o keia heluna, aole hookahi o lakou i pakele, ua puhi ia aku na mala ko, na hale hoahu ukana, na hale paahana no lakou na waiwai maoli i hiki aku i ka miliona dala.
O na malihini kaahele i manao e hookahua iho i ko lakou home ma keia kahawai, ua pau aku lakou i ka holo maluna o na moku i pakele ai ko lakou mau ola, aka, o ka hapa uuku wale no kai pakele aku a o ka hapanui kai loohia i keia make weliweli. Ua hoole na mana nui o Kile aole e hoouna aku i na koa e hoomalu i keia hana, ke ole e uku mai na ona mahiko i na lilo no ka hoouna ana i na koa; ua manao ia ke ole e hoomalu koke ia keia hana, alaila, o ke kahawai o Chinca kekahi e halawai ana me keia ulia.
Ma kahi i hana ia ai keia hana mainoino, aia no ia ma ka hema o Peru, a ma ka akau hoi, aia malaila na Ilikini kahi i hana ai i keia hana hookahi, a ua oi aku ka mainoino o ka hana a keia poe imua o na Negero, ua koli ola ia na kanaka, ua puhi ola ia i ke ahi, a o na hana pegana a ano hupo a na Ilikini, oia no ka lakou i hana aku ai maluna o na kanaka.
BOETONA KE KANAKA AU, ME KONA PAKELE ANA.
Ua hoolaha ia ua make o Kapena Paulo Boetona ke kanaka au kaulana, aka, ke ola nei oia me na palapu malani. He pio oia na Lima i keia wa. Ua palapala mai oia i kekahi leta i kekahi o kona hoa’loha ma Baltimore e hoike ana i kana huakai ame kona pakele ana mai na poka a na koa Peru, penei kana hoike.
“I kekahi po, ua haalele iho makou i kahi a makou i ku ai a holo aku no ka mokupuni o Sana Lorenzo a kiola i ko makou heleuma ma kekahi kuono.
Ma keia wahi aina, he puali Kile a me na moku kaua kakaikahi kahi i hookahua ai. Ua haalele iho la au i ko makou moku me ka lawe pu ana i ko‘u kapa me kekahi Torpedo a hoe aku la au mauka o ka aina me ka manao e nana a e hakilo pono i ke ano o ka aina, mamua o ko‘u haalele ana, ua kauoha aku au i ko‘u poe kanaka aole e haalele i ua wahi nei, a ina aole au e hoi mai iloko o ka hora hookahi, alaila, ua hiki ia lakou ke holo.
Ma ka‘u huakai, ua loloiahili loa, ma o na koa e kiai ana i na kapakai, aka, ua ko ka‘u mea i iini ai a huli hoi aku la au no ka moku, aka, i ko‘u hiki ana aku ma kahi a‘u i haalele aku ai i ka moku, he mea e ko‘u kahaha ma o ka haolele ana o ka moku ia‘u, a ma ka‘u hoomaopopo iho, ua hala ka manawa a‘u i hai mua ai ia lakou. He kulana kupilikii ko‘u ia manawa, no ka mea, aole he hiki ia‘u ke holo aku iuka o ka aina no ko‘u makau o ike ia auanei au e na koa kiai, nolaila, imi aku la au i kahi e nalo ai no ia po, a loaa aku la kekahi ana malalo o na kipapali pohaku, ma keia wahi ko‘u wahi i noho ai no ia koena o ka po a no ko‘u makau o ike ia auanei au e na enemi, nolaila, ua noho no wau ma keia wahi me ke komo ole o kekahi wahi mea ai a po ia la. I ka napoo ana o ka la, ua hoomakaukau iho la au e haalele i ko‘u wahi i pee ai a hoi aku no Callao a ma keia wahi i ki ia mai ai au i ka pu e na koa kiai, aka, ma o na Mana Lani, ua pakele mai ko‘u ola me ka loaa no o na palapu, ina he poe koa ki pololei keia, ina la ua make au, a ina aole oe e lohe i ko‘u moolelo.”
Oia iho la ko‘u moolelo pokole e pili ana no ka‘u huakai a me ka pakele ana o ko‘u ola.
MOOLELO O KA PENI KILA KAKAU A GILLOT.
He kakaikahi wale paha ka poe e kakau nei i ka Peni Kila i kuni ia i ka inoa o “Gillot.” oiai he nui na ano peni kakau inika i keia wa e laha nei, aka, no ka peni a “Gillot” ka moolelo i loaa.
No kekahi wa loihi, ua emi loa mai na hana maloko o Enelani, a nolaila, ua hookuu ia aku he mau tausani o na limahana mai na hale hana aku no ka hana ole, a iwaena o keia poe i hoonele ia i ka hana ole, o Iosepa Gillot kekahi, he kanaka opiopio wale no oia, nona na makahiki he 21 wale no. No keia nele ana o Gillot i ka hana, ua haalele iho la oia i kahi ana i noho hana ai, a hele aku la no Baminehama me kahi kumu waiwai iloko o kona pakeke, he hookahi wale no “silina” (hapaha Beritania.) Iaia i hiki ai i keia wahi, hele aku la oia i kekahi wahi pupupu hale kahiko a noho iho la iluna o kekahi noho laau loihi iloko o ka hale; hoolilo aku la oia i ke koena o kona wahi kumu waiwai i koe mai iaia o ke “silina,” oia he “pene,” i (hapawalu) i wahi ai nana, oiai, ua hele mai la oia a pololi a me ka nawaliwali, a o ka nele iho kekahi i na makamaka a me na hoa’loha ole ma keia wahi, hele mai la ka pilikia a kokoke loa imua ona; aka, he wahi aweawea iki no nae iloko ona e loaa wahi hana ana no iaia.
I ke auhee ana aku nae o keia wahi manaolana mai iaia aku, ua komo mai la keia noonoo iaia, e haalele i ka imi ana e hooikaika ma ka hana a e haawi iaia iho i ka makilo hele ana a me ke kolohe. Aka, ulu koke mai la kekahi manao hoolana ikaika iloko ona a nana i hooauhee aku i kona mau kuko mua a nalowale. Kaikai ae la oia i kona lima iluna a kui iho la i ke pakaukau e ku ana ma kona aoao, a hooholo iho la iloko ona, e hoao au e hilinai i ke Akua, a mai Iaia mai e loaa mai ai kekahi hana. Ia la no, loaa iho la iaia kekahi hana, he hana pihipihi hoopaa lole; ka hana hoi ana i ike.
I ka loaa ana iaia o kahi umi dala, hoolimalima koke aku la oia i wahi papai hale hana nona e pili koke ana i ke alanui, a ma keia wahi papai i hookele’ku ai oia aiai iho ma ka hana me ka imi ikaika ana i na mea paahana e holomua ai kana hana, oiai, e lawelawe ana no oia ma ke ano kahiko, me ka lima wale no e pono ai ka lawelawe ana a he ano kuanui. Aka, ua imi nui oia e hookele i kana hana imua ma na mea e hoemi ana i ka nui o ka luhi. O keia ka waiwai huna o ko Gillot noonoo.
Iloko o keia wa ana e lawelawe nei, ua hialaai aku la oia i kekahi opio kaikamahine ui nona ka inoa o Mikaela, e noho lawelawe pu ana me kona mau kaikunane ma ka hana peni kila kakau. Me ka lima wale no i hana ia ai kela a me keia peni i loaa, ma ka hoohinuhinu a me ka paniki ana a poopoo me ka pio, a ua kuai aku no ke kumukuai kiekie loa. I keia ike ana o Gillot i ka ulolohi o na hana, ua lawe mai la oia i kana mau mea paahana ana i imi ai a hoohana aku la ma ka hana ana i na peni kakau; a mahope mai, imi oia i mikini a loaa, a me ia mikini i hoemi loa ai’i ka luhi, a he mau tausani maka peni e loaa ana i ka manawa i ka ka mea hana lima hookahi. Iloko o keia manawa, ua lawe mai la oia ia Mikaela i wahine nana ma ko laua mare ia ana; a lawelawe like aku la i ka oihana hana peni no kekahi mau makahiki.
I ka la o ko laua hoohui ia ana ma ka berita mare, ua hana ia e na paahana he 12 kakini peni, a kuai ia kau no $36, i mea e hookaa ia ai na lilo o ka mare ana. I na la kanikoo o Gillot, ua ohi mai oia i ka hua o kona hooikaika ana a pakeu wale aku, mamuli o kona hilinai a paulele ana maluna o ka Akua, ka hoopono a me ke akahai. Iloko o kona mau la aoo a na oho hina e hoalii ana iaia, maalo hou aku la oia i kahi pupupu hale kahiko ana i komo mua ai, kuai aku la i ka noho laau ana i noho mua ai, lawe mai la a hoomaemae hou ae la me ka haawi aku i kona ohana i kia hoomanao na lakou e hoomanao ai nona no na mea huna a kona noonoo i huli ai iloko o na la hune a pilikia.
KA MOI LUI A ME KA OHENANA.
I ka makahiki 1680, oiai ke aloalii o Farani ma ka hale kakela o Marly, hookauluaia ka huakai hahai holoholona a ka Moi Lui XIV i kekahi la mamuli o ka ikaika loa o ka wela o ka la; a i mea e hoonanea ia ai ka Moi hoouna aku la o Madame de Maintenon e lawe ia mai ka ohenana a Carsini ke kilo honua, a me ia mea ka Moi Lui i hoonanea ai iaia iho no kekahi wa loihi ma ke kilo ana i ka aina a puni e hoopuni ana i ke kakela o Marly. He ohenana maikai a ikaika keia o ka ike, a ua hiki ke hoomaopopo lea i ke ano o ke kanaka no kekahi mau mile mamao loa. Oiai nae ka Moi Lui e lupea ia ana e na hiona pahaohao o ka aina a me ka maalo ana i kona mau kii onohi o kona mau makaainana hune no na mile he umi ka mamao ana i ike ai, aia hoi, ua haikea koke ae la kona helehelena a ano e; hoomau aku la nae oia i ka nana pololei ana ma kahi ana i ike ai i kekahi mea kupanaha, alaila, ku ae la oia iluna haalele aku la i ka ohenana me ka pihoihoi nui a haawi mai la i ke kauoha i ke Count de Guichi, e hana koke ia kona lio a me na koa lio he umi e hele pu me ia ma kekahi huakai.
Iloko o ka wa pokole, ua hiki mai la ka lio a me na koa lio, kau ae la ka Moi me ka nui a hookuu aku la i ka mama o kona lio a pau i ukali ia e na koa lio me ka holo ana ma kapa o ka muliwai Seine; aole i liuliu halawai aku la me lakou ekolu mau kanaka opio e koele wawae ana, i aahu ia me na aahu o ka poe kuaaina me na hiona maopopo ole ke koho ia maluna o lakou, koe wale no keia, e hele ana lakou me na keehina awiwi, a ua hoohikilele ia lakou ma ka ike ana mai i na koa lio o ke aloalii e holo aku ana io lakou la.
I ka huakai a ka Moi i halawai ai me keia poe kanaka opio, kauoha aku la oia ia lakou e ku iho, a holo aku la oia imua o lakou, a pane aku la. “He hora ae nei i hala, ma kahi kauhale oukou o Maisons a e auau ana hoi iloko o ka muliwai Seine?” kunou mai la ua mau kanaka nei iaia me na nanaina pahaohao. Alaila, huli ae la ka Moi ia Count de Guichi a pane aku la. “E hopu i keia poe kanaka a e hoopaa i ko lakou mau lima me na kaula me ka makaala loa ana ia lakou a hoihoi aku no ke kakela o Marly.” Ua hooko koke ia keia kauoha, a huli hoi mai la ka huakai a ke alii me na pio no ka hale kakela.
Ua hookahaha nui ia ka lehulehu no keia mea, aole hoi he mea hookahi i aa e ninau aku i ka Moi. Aka, ua pahola ae la nae ka lono iwaena o ka lehulehu, ua ike ke alii e upu ia ana kona ola e make e keia poe kanaka, a oia ke kumu o keia hopu ia ana o lakou; aka, aole nae oia ke kumu.
O keia mau kanaka opio ekolu, he mau hoahanau kekahi no kekahi, he mau keiki hoi na Bernard Lerchet, he pokii hoi ko lakou na ka wahine hou a ko lakou makua, nona ka inoa o Sebastian Lerchet, a he punahele oia na ko lakou makuakane. Komo iho la nae ka lili a me ka ukiuki iloko o kona mau hanau mua a hookae ino loa aku la iaia; nolaila, imi iho la lakou i mea e hookaawale ia ai ko lakou pokii mai ko lakou mau maka aku, hooholo iho la lakou e lawe aku iaia i ka muliwai Seine no kekahi huakai hele auau, a ilaila e hoomake ai iaia, a pela io lakou i hooko ai.
Oiai lakou e auau ana me ko lakou pokii, pepehi iho la lakou iaia a make iloko o ka wai a huna pu iho la i kona mau aahu a hoi aku la i kapa, komo iho la i ko lakou mau aahu a hoi aku la ma ke ala me na manaolana hauoli ua palekana lakou, aka, ua paa koke iho la nae i ka hopu ia e ka Moi Lui o Farani no ke karaima a lakou i hana ai. Ua hookolokolo ia lakou a hoopai ia e make lakou a pau ma ka amana.
NUHOU KULOKO.
Ma Lahaina ua make emoole o W. H. Stephenson.
O keia la, e kakele ai na lio holo mawaho Kapiolani Paka.
Ma Opihali, Hawaii, make iho la o Luka Aulani w, i ka la 20 o Aperila nei.
Eia no ka manawa Farani ihu palaulau ke ku hoolai nei i ke awa o Kou.
He hale hou kai pakui ia aku i ka hale kula o Kahehuna iloko iho nei o keia wa kula ole.
Ua hoomau ia o Honolulu nei e na paka ua eloelo i kela mau la aku nei o ka pule i newa aku la.
He ike alii i ka pule i hala na na aliimoku o ka manawa Amerika i holo aku nei i ke Kahu Aupuni, a pela pu me na aliimoku Farani.
He hoohakui ikaika ana na ke olai kai hoonaue ae i na kauhale o Hilo, i ka Poaha o ka pule i hala.
Ke ku makaukau nei na hale mai hepela o na mokupuni, o ka ikea no o ka mai iwaena o kekahi o lakou, ua makaukau mua ka hale e hoomalu ai.
O na Norewai limahana iwaena o kakou, ua hoohui ia kekahi o lakou ma ka berita mare me kekahi o lakou iho.
O na moolelo o ka Ahahui Euanelio o Hawaii Hikina a me na Kula Sabati, na kumumanao, e puka ana ke loaa ke kowa o ka pepa.
Ma ka moku akulikuli o Kahakaaulana, ua waiho ia ke kino o Holualoa a me D M Kahookaumaha iloko o ka poli o ka honua, me ko laua mau ohana a me na kini makou e uwe pu nei no laua. Niua walania wale ke aloha!
Ua haiakau ae nei he mau haka hou e kau ai na waea olelo telepone a ka hui hoomoe waea olelo, a he hihipea mai koe o ua mau pou laau la me na kaula waea ma keia mua iho.
Ma ka la 14 o Aperila, ua ike ia aku la he punohu uwahi mawaho ae o ka aekai o Honokaa iloko o ka hohonu, aohe nae he mau lapalapa ahi i ike ia, ma ka manao wale aku o ka madame no o Kilauea.
Sam’l Kamae.
No ke komohia ana o ka mea unuhi moolelo o Osewoleda iloko o ka pilikia, nolaila, ua kaulua ia ka puka ana o ka moolelo a palekana oia, no keia kumu i nele ai ka puka ana i keia mau helu, a mai uiha a hiki i kona puka hou ana aku.
Ma Opihali, Hawaii, hanau o Kinikula k. na Kahaleula w, me John Namuo i ka la 2 o Aperila nei.
—Ma ka la 22 o Aperila nei, ma Waihee Maui, hanau he kaikamahine na J Aimoku k, me Kaleianuenue w.
Ua emi ka mai hepela ma Waialua aenei, aole i hoea he mai hou no na la he 21; a mailoko mai o na mai he 14 i hoomalu ia ma ka halemai he 3 mau make. Pela no ma Honolulu nei, ke akakuu mai nei, mawaena o ekolu a me elima mai o ka la, a mai ka 1 a i ka ekolu make.
He waiwai ke Kuokoa, wahi a ka poe lawe Nupepa Kuokoa. O kana mau makana he maemae a he nani hoi, a ke haaheo nei ma na home, na kii makana a ka Nupepa Kuokoa. Heaha la ia, i ke Kii nani o Ema Kaleleonalani, aahu kinohinohi, me na waihooluu like ole. Huro! Huro! Ke Kuokoa maoli kela. Me ka mahalo no,
Lawe Pepa.
HE LEO KAHEA.—Ke kauoha ia aku nei na poe a pau i kuleana iloko o ka pa ilina o Kawaiahao e hele mai i ka Poakahi, la 2 o Mei, a e kokua no ka hoomaemae ana i ka pa. A ina o ka poe mea kuleana, a hele ole mai, e manao ia ana aohe o lakou kuleana, ua haalele; a e komo aku no ka poe hana no ka hoomaemae ana.
He mea kaumaha no‘u ka hoike ana aku na kini a me ka lehulehu o na hoa’loha, no ka make ana o Kalunaauhau Kukahuna, ka‘u wahine ma ka la 3 o Maraki i hala, mamuli o ka pili mau ana me ia o ka nawaliwali, ua waiho mai oia ia‘u a me ka ohana e hoomanao aku ma keia aoao o ka lua nona. Aole i makala ia ka berita mare mawaena o maua no 10 makahiki a hiki i kona hele ana aku la i ke ala mau o ke kanaka. He mea makee loa ke kane iaia.
J Kukahuna.
He leo kahea.—E halawai ana na Lahainaluna o ka apana o Kohala akau nei, ma ka la 2 o Mei 1881 hora 10 o ka Poakahi, ma ka hale hookolokolo o Kapaau, no ka noonoo pu ana i na mea a pau e pili ana i ka Iubile Lahainaluna ma Honolulu i ka malama o Iune. A i mea hoi e makaukau ai ka hoike a ke komite, mamua oia wa e hiki mai ana, nolaila keia leo kahea e hele pau loa mai ma ia la, na hoa a pau, mai ke komo akahi ana a hiki i keia manawa.
Me ke aloha,
John Kekipi a me D. S. Kupahu, Na Komite.