Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 17, 23 ʻApelila 1881 — KA MAI HEPELA A ME KA O ANA. [ARTICLE]

KA MAI HEPELA A ME KA O ANA.

He mea pono loa e hoomaopopo ia ke ano o ka mai hepela me ka hopena o ka O ia anu. O ka ike o keia ano lie mea ia e hoemi ai i ka makau a me ka weliweli i ike mau ia i ka wa e hoea mai ai kekahi mau mai kakaikahi. Ua manao ia ua ike na mea a pau o ke kumu o ka mai hepela mai ka anoano mai no ia i puka mai ke kino o ka poe | i loau i ka mai, a piii aku i ka iepo a me na lole, a lawe la aku i kah; loihi e ka ! makani, a loaa aku la i kekahi poe hou lui hahu-ia .aaā" No ka ikaika loa o keia mai ua loaa pinepine na keiki i hanau ole ia, me ka mai ole nae o ka makuahine, a he nui waie na manawa i ike ia ua iawe ia ka mai; maloko o na lela mn na eke leta. | Ina e komo ka mai iloko o ke koko o kekahi kannka i kupono e ioaa i ka mai, ulu aku ia me ka ike oie ia 110 on !a he | umikumumakahi. Alaila hoomaka mai la ka fiva a mahope iho puka mai la ka puupuu. Ina aole nui o ka mai, aole noe nui ana ka paupuu. Alaila aoie fiva aole no hoi mea e hopohopo ai. A heie no ka mea mai me ka ike oie i kona mai. A i oie ia e puni ana ke kino holookoa i ka mai. E ano hui ana ka mai a puni ka ili i kek&hi manawa a ma na mai oia ano ua hooki ia ka mai e ka make. E iike me na mai i puupuu o keia ano i ukaiī ia me ka fi?a, hookahi no loaa ana o ke kanaka oiai koua ola aua. Ua hoike ia oo ua ioaa hou no kekahi poe, aka i ka ninau pono ia ana he uuku loa na mea i hooiaioia. I kekahi manawa ua pukapuka ka ili mamuli o ka puupuu moa, a ua kuhihewa ia he hepeia. Ua olelo ia i make 0 Louie XV o Farani i ka ioaa aiua ana 1 ka mai hepela aka mahope iho ua hooiaio ia he inai puupuu moa kona mat mua. He olelo oiaio oie ka mea i oieio ia no kekahi k&uka i loaa mau i keia mai i kona wa e hele aku ai e ike i ka poe i loaa i ka mai. lioko o ka haneri makahiki mua o ka haie moi hepeia i Ladana aole i lawelawe ia ka O ana no ka hapa nui o ia manawj, ua oi aku mnmua o kanaha tausini kanaka i make i ka wakahikī hookahi, aole i ike ta ua komo palua kekahi kanaka iioko o ka hale m;<i. A iioko o ka mai ahulau nui o na makahiki 1869-70 ua naoa nui ta keia mea, he elua Wile no kanaka i hookomo hou ia iloko o ka hale mai me na hel helena i hiki oie ke kuhihewa ia o ka ioaa | mua ana i ka mai. Nolaila he mea hiki ke manao la me ka maopopo aoie hookahi kaoaka iloko o ka mīliona kanaka e ioaa ana i keia mai oo ka lua o ka maoawa, ioa no he ano mama loa ka loaa mua ana. Mai keia moolelo ua hiki ta kakou ke manao e loea ana m kekihi lahai » hiki ola i ka mai hebela ke iaba aku iwaena o lakou nn ka mea ua loaa m«ts lakou i peu < keii m»i. (Ja hiki no paha ia kakou ke nooiioo aki» i k» mee e hiki ai le hoemi i k» ika*

ika o keia mai i met e emi, a i ole ia e hoopau ioa i ka make ana o ka poe i loia, a ina peia hiki i na mea a pau ke hana ia me ka poino ole o ke kioo a o o ela paha. La hooikaika ka poe lapaau akamai e hosmi i ka make mai keia mai ma o keia a;is» mea elua. ka hoano e ana i ka mea e loaa an. i ka mai. 2. Ma ka hoemi ana i ka ikaika o ka : anoano o ka mai. ®Ua hoao ia ka mua ma ka O ana me kfj|alahehe mai ke kanaka hepeia mai. M&hope iho o ka hoomak&ukau akahele ia ona o ka mea e O ia ana ma ka haawi a ina laau e hoemi ai ike kino ina he kiop nui a me na iaau hooikaika kino ina he hawaliwaii; a me ke koho ana i mpoawa kupono no ka hana ana, ua | hto?komo ia ka anoano o ka mai iloko o !kl koko. Aoie he mea e kanaiua ai ua iho ka inake o ka poe i O ia pela npialo oka poe ilo i ka mai ma na a'io e ae. Aka, o ka hopena o keia hana ana ua nui ka piiikia o ka lehulehu.

Nfe Ua nana ia no a mai ka poe i loaa i k| mai ma ke ano mama e lawe ia mai ai na anoano o ka mai e O aku ai, 0010 | njfea e inaopopo ai e mama ana ka mai | e puka inai ana, a no ka loaa ole o ka mea e maopopo ai o ka manawa hea l# o ke kino ka wa e niama ai ka mai, he nui ka poe i loaa ma ke ano ikaika loa a make aku la. { Eia hoi keia, ma kela a me keia wahi! i O la ai ma keia ano, loaa iho la he | wahi e hooiaha hou aku ai i ka mfti, a ua loaa aku kekani poe he nui i hoomakauk*u ole īa i ka inai a ulu mai na ahuiau a V'iouQahuahua ia ka poe make. Hookahi i maopopo ma keia hana, oia keia 110 ikeika? o ka anoaoo o* ka ] ō.ai hepela mai ke kanaka mai ina no ua (awe ia mai ka poe opiopio a eiemakule paha, mai ka mea kino loihi a haahaa, ki(to ola a mai, ikaika a nawaliwali paha a ina mai ka mea mai mama a mai nu; paha a ina no oa oia a make paha ka mea nana mai ka anoano, ua like no. Ua kau no keia mai maluna o ka poe woiwai a me ka poe ilihune. Ma ka hoomaka ana o na mai ahulau ua ioaa mua ka poe i kupono loa no ka loaa ana a ua hiki aku na make i ke kanalima hapa haneri o ka poe i loaa. Mahope iho loaa aku ia ka poe i emi iho ke kupono e loaa a emi mai paha ka make he hapalua. A hiki i keia wa aole i loaa ka laau e ola ai keia "mai, a ua mau kona hele ana me ka hoano e ole ia e kekahi laau i ike ia. Iloko o na la i hala ua kau na hoailona o keia mai maluna o na kanaka a pau he nui. Ua make aku na lauaani mai ka hopeoa o keia inai* (ie mau haoeri i makapo, n mawaena o na lahui pegaoa ua like oo ka ino i keia la me ko na lahui o £uropa mamuo. Nolaila ua olelo ia he mea maikai ole ka O aoa mai ka puupuu hepela o ke kanaka mai, a ua hoopai ia ina ke i ano he karaima ma na aina naauao a pau. 0 kd lua o ke ano i manao ia ai e hoemi i na pilikia o ka mai hepela ma ka hana ana i ka anoano o ka mai, a emi kona ikaika a ma ia mea he nui ka malamalama i loaa mai mamuii o ka huli ana i ke ano a me ka hoolaha ia ana o na mai oia ano. Mailoko mai o keia mau hulī ana. ua hiki ke lawe ia 'i.ai he hookahi a elua o na mea i hana ia i mea hoike. Ua nana a huii nui ia ke ano o ka mai ahulau cholera i luku nui i na moa ma oa wahi hanai moa ma Farani e keia kanaka kaulana akamai Paileor. Ua loaa ua mai nei mai kekahi anoano mai lele» a hookahi no foaa ana o ka moa i ua mai nei. Mamuli o kekahi hana i hoike oie ia aa hiki n M. Pasteur ke hoemi» ka ikaika o ba anoaao o ka mai f a oisi he puka no ka choiera aole nae he make. | 1 keia ws ua O oia i na moa ®e keia j aooano mai i hoeoii ia la ikaika s loaa | lakoa i k« mai me ka make o)e oae •; mahopeo wa aole loaa hou i ke!» »«i* A nokiila e hoohaiike kakoo i keia me ka mm hepele. Lawa i& ka aeoaoo mai j mai ke kaaaka a hm»bomo ako ikko oke 1 kto9o kelahi lio a plpk paha. A eaaiaila

ia i u/u ai iloko o kekahi wai ikaika oie; loaa iho ia ka hoiohoiona i ka mai ano | ikaika oie ; a puka ka puupuu ma ka ili; ; o na anoaoo nae maloko ua ano loli ae jke ano. Ua hiki no ke hoopuka i puu- ' P UII ke kanaka, a ua mau & maopopo kona ano, he mai hepela no, aoie mai e i ae, aka aole fiva, aole puupuu koe wale no ma kahi i Oia ai T a nolaila aole poino oka mea i O tā, ftotatta aa tnaupvpo ia kakou i keia wa ke ano maoii o ka O ana me ka palahehe mai ka bipi mai. Ua ike o Jenner ua loaa ka poe «wi waiu ma na haie hana waiu bata ma Gioucester i kekahi mai mai na bipi mai a he mea nae ia e loaa oie ai iakou i ka mai hepeia. Aoie nae oia i hoomaopopo i ka oiaio. Manao oia ua loaa na bipi i ka mai mai na lio mai, aka he mea kaulana nae ia wa he loao no na bipi i ka mai hepela i ka wa e iaha ana ia mai mawaena o kanaku. O M. Ceeiy, o Aylesb»rg" ka mea mua nana i hoomaopopo i ke ano maoli o ka palahehemai ka bipi mai. Hoopiii oia i ka mai hepeia mai ke kanaka mai i na bipi a loaa lakou i ka mai, a puka mai la he puupuu bipi maoli. O kona paiahehe i loaa mai ma ia ano oa lawuiawe ia me ka pomaikai ma na wahiapauo.ka honua no ka hapaha keneturia a oi ae, a ke hoolako ia nei no 1 keia wa e ke Aupuni o Beritania i kona j mau luna O. Noiaila ua lawa ka hooiaio ana. O 4ta O, oia no ka hepela maoli i hoonele ia i kona ikaika ; a ina e O ia na kanaka a pau, alaiio e loaa ana ka mea i manao ia ma kqia hoopuka manao ana. Ina e O pono ia na mea a pau aiaila ua hoemi ia ka loaa a laha ana o ka mai i hookahi kanaka iloko o ka miliona konake, a ua hiki ole ka iaha āna o kekahi mai ahulau.