Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 11, 12 Malaki 1881 — KE KANAWAI. [ARTICLE]

KE KANAWAI.

HELU 8. 1 loa i heloheloa k* Olelo Hoohoio o leā Ab« Kiekie roa k* waī«raī o Kireehtmeh*' . IV, (Bulre 1 Oieio Hooholo softo 173)« e ike I m o« heoholoia oa ili o« sina o Kamehane|ha (V it Kamehameha V kooa hope ma ka ■ oohoaln'. aole ia Kekoanao« kona aiakaaka|ne a me Keeiikolioī kooa kaikoahioe, eif nae, oa hoohoioia be oower ko ka Moiwmhi* ne kaoemaiee £asa. £ia ka oioao, ioa oa iii nt aioa leialii i ka lloi hou aole i ka pot i ptlikob> o ka Moi i (oake, pehea la e loam ai [ i ka wabine a ka Moī kooa oower? 2 Ua maoaoia o ke Kaoawai o ka M*H 11870, e kaopaienaai i k* hoopii aioa iloko o | na makahiki he iwaKaioa, oa pili i aa hoopn .a ka wahine oo kona Dower. ; 3 loa ua lawe ke aopuni ika aioa I k»naka no kekahi hana a k& lehuleho, (Pauka 14 Kumakanawai} ua hoohole ia ma kekahi maa Aha, aole i loan ka wahioe mare a keia kanaka i kona Dower iloko o ka aiwn iaweia pela. 4 Ke hele nei kakou ī keia manawa oo oa ninau. Pehea la a nawai hoi e mnweie ako a ka DowerJ. 5 Ua olelo ka Paaku 1305 o ke K K«*fia, ina i oluolu na hooiJina pela, hiki no ka wahine mar: ke noho pu ma ka aina rae na hooilina a i oie ia e lawe no oia i ka hapakolu o na loaa me Ua hookaawale oie il o kona hapakolu ; a ua olelo ka Pauku 1312 e koho ka wahine icvaena o na mahina eono mai ka hooko ana o ka Paiapala Kauoha o kana kane ī kona manao e lawe paha i kona haawina iloko o ke kauoha a koho paha oia i kona Doiver: aua olelo ka Pauku 1306 e hiki i ka wahine ke noho ma ka hale o kana kane no na U he kanaono me ka oku ole. Pono e heiuhelu i keia mau Pauku me ke akahele. 6 Ma ka Pauku 852 K Kmia, ua haawiia i na Lunakanawai o ka Aha Kiekie ma ke Kpenn ka mana o ka hookaawale ana i ke Do\ver, a pela no (Pnuku 883) ka mana o na Lunakanawai Kaapuni. Ina ua ulu ka manao o ka wahine kanemake e hookaawale i kona Dower oiai ka waiwai o kana kane mare imua o ka Aha Hooko Kauoha ma ka hooponopono ana, aole no he hana luhi loa ka hookaawale ana o ke Dower. 7 Penei e hana ai, mamuii o ka noi ana 0 ka wahine, koho ka Aha : Kotnisina nana e imi a hoomaopopo ka mahele hapakolu kaulike, a na ka Aha i hooholo pela, aiaila, komo ka wahine muluna a laweiawe poooi a hoolimalima aku e like mekooa makēmake. Eia nae ka mea nui, aole mana ka hooiimalima ana o ka wahine peia mamua ae o ka loihi o kona ola. Ua hookaawaleia oPawaa 1 Dower no Maraea ii, ka wahine mare a Hon. ioane li. Hoolimalina aku o Manea me Brown kana kane hou i keia aihl ffO na makahiki he umi a make e o Maraea. Ma ka make ana, pau ka mana o firown ke kane hou, a pau pu no hoi ka mana o ka laua palapala hoolimalima. 8 Ina ua hoolilo ke kane mare i ka aina me ke kakau īnoa pu ole o kana wahine, a i ka make ana o ke kane, ua makemake ka wahine i kona Dower, akn, aia ka aina a pau ma ka lima o ka mea e, mamuli o ke kuai ana, penei e loaa ai. Aole e lawe ka hoopu imua o ka Lunakanawai ma ke keena. aka, e hoopii maoli aku ī ka mea e noho ana m» kaama,a mua o ke Jiure e h*na'i. 9 Mamua o keia heopii, pono e koi mua ī ke Dower; a e hoomakaukau ka palapala i ano like me ka Palapala Hoopii Kipaku, (Ejectment). Oka hihia hookohi o keia ano ma Hawaii nei, oia o Aana Jacobs vs. Thomas Cummins o Waimanalo, 1878. Ke hai aku nei ka mea kakau, e hoomaka koke ana o H L Sheldon i ka hoomakaukau ana i ka 6uke II o ka Moolelo Aha Kiekie ma ka oleio Hawaii.