Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 43, 23 ʻOkakopa 1880 — Page 2
| This text was transcribed by: | Malia Noyes |
| This work is dedicated to: | For the future knowledge of Jandon Perreira |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ma ke Kauoha.
HOOLAHA I KA POE HOOPAA
O na kii ame na hoolala no ka pakui hou ana mai i ka Hale Hoahu Aila Mahu, e ike ia no ma ke Keena o ka Luna ona Hana Hou, mahope iho o ka Poaha, ka la 21 o keia malama. O ka poe e makemake ana e kukulu i keia hale, e waiho ae no lakou i ka lakou mau noi i ke Keena Kalaiaina mamua ae o ka auina la Poakahi, ka la 1 o ka mahina e hiki mai ana.
Aole ke Kuhina Kalaiaina i hoohui iaia iho i ka mea koho haahaa o ka poe e noi mai ana.
Keena Kalaiaina, Oct. 19, 1880.
Ua hookohuia aku i keia la o Mr. R. Newton i Agena Haawi Palapala Mare no ka Apana o Lahaina, Maui, ma kahi o D. Mamaki i waiho mai. H.A.P. CARTER, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Oct. 12, 1880. 996 3t
UA hookohu ia aku o Mr. Jas. W. Robertson i Luna Auhau no ka apana o Koolaupoko, Oahu, ma kahi o Hon. J.M. Kapena i waiho mai. JNO. S. WALKER, Kuhina Waiwai. 964 3t
Ua hookohu ia aku i keia la o Mr. Wm. W. Goodale i Agena Hooiaio i na palapala aelike paahana no ka apana o Kau, mokupuni o Hawaii. H.A.P. CARTER, Kuhina Kalaiaina. 964 3t
Ua oluolu i ke 'lii ka Moi ka hookohu ana mai i na keonimana malalo iho i mau lala no ka Papa Ola:
His Ex. H.A.P. Carter, Peresidena, ma kahi o His Ex. Jno. E. Bush i waiho mai.
His Ex. J.S. Walker, ma kahi o W.C. Jones i waiho mai.
Hon. S.G. Wilder, ma kahi o Hon. W.M. Kipikona i waiho mai.
Penei na lala o ka Papa Ola:
Peresidena, His Ex. H.A.P. Carter; His Ex. J.S. Walker; Hon. S.G. Wilder; Hon. C.H. Judd; Hon. J. Moanauli.
Halealii Iolani, Oct. 2, 1880. 984 3t
Ua hookohu ia aku o Mr. Z. Kalai i Luna Auhau no ka apana o Kohala Akau, Hawaii, ma kahi o J.W. Robertson i waiho mai.
JNO. S. WALKER, Kuhina Waiwai. 964 3t
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.
No ka Makahiki $2. Eono Mahina, $1.
Dala Kuike ka Rula.
KOMIIE HOOPONOPONO
Sam'l Kaaikaula,
Hezekia Aea.
POAONO, OKATOBA 23, 1880.
Ma ka Poakahi nei i huli hoi mai ai ka Hooillina Moi Liliuokalani mai Waialua mai me ke ola kino mohala maikai.
O ka la hanau o ka Pua Alii opio Kaiulani i malama ia i ka Poaono i hala ma Waikiki, he la maikai ia i piha me na mahalo hauoli ana a ka Lani opio, i ka elima o kona mau makahikiki. Ke hauoli nei makou i ka puana ae ua ukaliia ka la hauau o ka Lani Alii me na haawina hoolana manao a me ke ola kino mohala maikai; a pela makou e komo pu aku nei e hauoli me ia a me kona mau makua, ka Mea Kiekie ke Kama Alii Likelike a me ka Hon. A. S. Cleghorn, i ka la hanau o ka laua Lei.
He makehewa ko kakou hilinai ana i ka oiaio o na palapala i kakau ia mai nei e na keiki i hele pu aku nei me Moreno, no keia kumu, aia lakou malalo o ka manao o ua Moreno nei; a o na mea ana e kauoha ai, oia ka lakou e kakau mai. Ina ua hoopunipuni ia kakou maanei e Moreno, he oi loa aku ka hoopunipuni ia o na keiki a kakou, no ka mea ua kaa okoa lakou malalo o kona mana. Me he mea la aia ia ia ka make a me ke ola, he aina malihini ke alanui.
Eia kekahi, aole i ike ua poe keiki nei, he poe naaupo lakou. Pehea lakou e ike ai no ko Moreno kulana ma na aina e? Ua noho anei ua mau keiki nei iwaena o ko laila poe keiki e ike ai aia ilaila o Moreno? Eia kekahi, ua hoolaha ia mai ma kekahi nupepa, ua lawe hele o Moreno i kana mau manao, ana i haku ai e pai ana ia ia iho, a imua o ka poe hoopuka nupepa me ka uku aku ia lakou i ke dala a e hoopuka lakou i kona mau manao, elike me ka ulu kipe ia o kahi poe iwaena o kakou mamua aku nei. Ua koi kahi poe o kakou e " iho mai ka mea a Moreno, " a ua iho iho la paha ka mea a Moreno ma o. He mea ole ia mau palapala.
HE oiaio ua kokua ke KUOKOA ma ka manao e hoomau aku i ka Aha Kuhina i noho ia e KAAI a me KAPENA. Ua maikai na hana o ia Aha, ua holo mua na hana o ke Aupuni malalo o ko lakou hookele ana; aole i pilikia. Aka, ua hookahuli ia kela Aha Kuhina, a aole ua na haole i hookahuli, ua hooikaika na haole e paa no ka pono o ke Aupuni. Ua hilinai ia lakou. Aka, ua hala ia, a ua hale pu no hoi me ka Aha Kuhina mahope iho o lakou. A i keia wa he Aha Kuhina hou i ike ia e ka aina he makaukau. E like me na olelo a ke KUOKOA i kela wa, aohe pono ke hoololi pinepine ia na Ahe Kuhina me ke kumu ole, pele no ia e olelo nei i keia wa. "He hoike okon" anei ia? Aole loa. He pololei maoli keia mau olelo a ke KUOKOA.
O ka ninau nui iloko o ka puuwai o ka Hawaii oiaio i keia mau la, oia keia, pehea e pakele ai ka aina i na hopena pono ole o na mea i hana ia mahope mai o ka pau ana o ka Ahaolelo? A, aole o ka ninau, heaha ka ili, he melmele, he keokeo, he ulaula anei ke ili e noho ana i ka Aha Kuhina? He ninau kamalii ia.
O na luna aupuni kiekie i ike ia he poo lolo noonoo, he akamai i ka hooponopono, he hilinai ia--aohe o ka hilinai ia e Keaka, Keoni, Keawe a me Uwekanaonao ma--aka o ka hilinai ia e ka lehulehu o na kulana noonoo, a me ka poe e paa ana i na mana hookele o na aupuni o ka honua nei, oia na luna aupuni e pakele ai o Hawaii i na hopena o na hana naaupo. Aohe o ka hoololi pinepine. Ua ike ka puuwai liona aloha lahui o KAAI i ka oiaio o keia. Nolaila paipai oia i na makaainana ma Kaumakapili, aole make koi aku i ka Moi e hoololi hou i kona aupuni i keia wa. Ua ike na makaainana noonoo i ka oiaio o keia, a ke puana ae nei, "e aho na ka mea makaukau e hoohele a hale ka ino." Heaha la ke ano o ka poe e koi nei e wawahi hou i ka Aha Kuhina o ke Aupuni? Aole anei he ku i ka lokoino i ka aina hanau? Aole anei e imi ana keia poe i mea e haunaele ai kakou?
E NOONOO pono kakau no na olelo a ka Paeaina a me ka Elele e kuawili mau mai nei no ke kipi o kahi poe iwaena o kakou. He mau pule iho nei ka hapai ia ana e laua keia huaolelo. "He kipi oe;" "he kipi maopopo," "he kipi oiaio:" "aohe kipi e ae;" a pela wale aku na walaau wale ana o keia mau wahi nupepa. Heaha ka hua? A hiki i keia la, auhea ua kipi nei? Heaha ka mea i hopu ole ia ai? Aole anei he kanawai no ke kipi? No ke aha la i ae ia ai keia kipi e hele wale me ka hoopaa ole ia? He hookahi wale no pane o keia mau ninau, a oia keia, aohe kipi.
Alaila, heaha ka waiwai o keia mau kahea leo nui ana o ua mau wahi pepa nei? Aohe waiwai. Kainoa, o ke kahea mai ka laua, "e he kipi e!" Alaila, hopu hio a i ole ia kuhi pono iho i ka mea nana e hopu, e pono ai. Ina ma ka leo wale no e hoonui ai i ka ikaika, mamuli puana ae ka lehulehu: "Aohe ka he oiaio na kahea ana a laua nei la. E kuhi ana makou he kipi ia keia a laua e liki nei, eia ka he makani wale no. E hoi mai, ua pii aku nei olua i ka lapa manu ole."
UA halawai iho nei makou me ka Kauka o ka moku kaua Amerika e ku nei ma ko kakou awa. A mai kona waha mai i lohe iho ai makou i kahi mau manao i kupouo i ka hooikaika ia kakou Hawaii no na noho ana ma ke kahua o na lahui malamalama. Hai mai la oia ia makou, ua haalele lakou i na kapakai o Amerika a holo no ka pe moku o Inia Hikina; mai laila aku a i Aferika, a ike maka i na lahui oia aina, ike i ka poe i ao ia a me na lahui e noho pegana nei--e kala i ka huaolelo pegana--Mai laila aku, ike ana i na kahakai o Asia, me koo laila mau lahui kanaka, me na mokupuni olaila. Ike ia Kina a me lapan, a hoohiki loa ana i Honolulu nei. A wahi ana, ma @ahi oia mau aina ua noho na kumu misionari no ka haneri makahiki a oi; aka, ua oi aku na hiohiona o ka noho ana naauao o ka lahui Hawaii mamua o kela mau lahui a lakou i ike ai.
Pehea keia? Aole anei he hoike maikai keia a na malihini e hapai nei no kakou? A peha la e hoomau ia ai kela inoa maikai? Ma ka houla anei i na manao kuee mawaena o na kanaka maoli me na haole, e like me ka ka Elele me ka Paeaina e hana nei? Aole loa; aka ma ka noho pu, hana pu, hooikaika pu no ka pono a me ka maluhia o ka aina, oia ke ikaika, a me ka malu, a me ka hanohano o Hawaii.
Eia ka Oiaio,
UA hoao iho nei ka Paeaina a me ka Elele e hoinoino i ka inoa o kekahi o na Kuhina mua iho nei o ka makahiki 1878. Ke olelo nei ia mau pepa, ua lawe ka Loio Kuhina o ia wai na dala o kona oihana a waiho ma ka Banako ma kona helu ponoi. O Hakawela no ka Loio Kuhina, i olelo ia ua hana i keia mea. Aohe oiaio o keia olelo o ua mau pepa imi kipi nei. Eia ka oiaio. Mamua iki iho o ke Kau Ahaolelo o ia makahiki, ua lawe o Hakawelu i ke koena dala i heoholo ia e ka Ahaolelo o na makahiki elua mamua iho no ke Keena o ka Loio Kuhina, a waiho aku la iloko'o ka Banako ma ka helu o ka Loio Kuhina, a aole ma kona helu ponoi. Heaha ke kumu o ko Hakawela hana ana pela? Eia, ke ole makou e poina no na mea i olelo ia iloko o ia mau la. Ua ike oia ka Loio Kuhina, o ia mau la, ua aneane e apu na makahiki elua i hoomakaukau ia ai he haawina dala e ka Ahaolelo mua. E noho mai ana ke Kau Ahaolelo hou iloko o ia mau la, aole nae i ike ia ka wa e hooholo ai ka lakou Bila Haawina. Aka e oia mau ana no na lilo o ka oihana Loio Kuhina; nolaila, i mea e pono ai na hana o ke Aupuni iloko o ia Keena, ua lawe oia i ke koena dala o ia haawina a waiho ma ka Banako ma ka helu o ka Loio Kuhina. A ua kikoo ia no na hana o ke Keena o ka Loio Kuhina. He helu dala ponoi no ka Hakawela iloko o ka Banako, a ina ua waiho ia keia mau dala ma kona helu ponoi ina paha ua loaa ke kumu e kamailio ia ai, aka aole pela.
Na kipikona i hoala keia mea iloko o ke Kau Ahaolelo o 1878, a ua hoapono ia nae o Hakawela e ke Komite i koho ia e kela Ahaolelo e noii aku i na Keena o na Kuhina; ua ike ia ua pololei na hana o ia Keena. Eia nae na wahi nupepa a elua a Kipikona ke hoala hou mai nei. O ka oiaio keia a makou e hoopuka nei; ina ua kanalua kekani, e huli i ka moolelo o ia Kau Ahaolelo, a e nana i ka hoike a ke Komite; o Keoni Peke, Keo Kaaka a me E P Akamu ua Komite la; na ka lakou hoike e hooia mai i ka oiaio o keia.
Na Manao o na Nupepa
Puka mai nei ka nupepa Kalepa o kela Poaono, me na manao pale nona iho no ka hewa hoolala kue lahui mawaena o kakou e noho nei; oiai ua olelo ia ua hapai ia pepa me na hooikaika ana e hookuee i na haole me na kanaka maoli e noho oluolu nei; a ke hooikaika nei e hoohaunaele i ka aina. Ke pale nei ia nupepa nona iho ma ia mea; aka, ke nana pono ia kahi ukali o ia pepa, oia ka Elele, ua maopopo he mea ole na olelo pale a ka nupepa Kalepa. Ua piha ka Elele i kela a me keia pule me na manao e hoala ana i ke ino mawaena o ka noho ana o na kanaka maoli a me na haole. O kahi nae a kakou i pono ai, oia no ka ike a me ka noonoo maikai i loaa mua i ka lahui Hawaii; ua ike lahou o ka haole no ka makamaka maikai o ka lahui Hawaii, koe nae kekahi mau mea kakaikahi e hooikaika nei e hoohakaka aku ia kakou me ko na aina e.
Ua moakaka maoli na pane ana a ka nupepa Papapai o ka Poaono imua o ka nupepa Kalepa, ne kele manao i hoopaka ia ma ka Elele o keia pule, nana ke poo. "He Kipi Oiaio." Ua kapa ka nupepa Kalepa a me ka Elele i na poe e kalaimanao nei no ka pono o ka aina a me ke aupuni me ka lahui, a i like ole ka noonoo me ko lakou he poe kipi a he poe malihini. Pane aku nei ka mea kakau iloko o ka Papa Pai, aoi@ ia he kipi, aole hoi he malihini. Aka, i ka wa a ka Lunahooponopono o ke Kalepa a me ka Elele e auwana wale ana ma kahi aoao o ka honua, a iwaena paha o ka Maunapohaku poe, ua noho mua mai la lakou o ka Papa Pai ia Hawaii nei; ua kamaaina kahiko; e launa ana iloko o na ahaaina me na hookipa hanohano ana a Kamehameha IV, me kana Moiwahine maikai. Ua hoike maopopo ia pepa, o na kalai manao ana o ke poe e hooikaika nei no ka hookele ana o ko kakou aupuni mamuli o na rula o na aupuni malamalama, aole o lakou he poe manao ino, aka he kokua i ka pono o Hawaii.
Ua hoopuka mai nei ka nupepa Gazette o keia pule he mau manao no loko ae o kekahi nupepa i pai ia ma Kaleponi a ma Kikako, e hoike ana i ko Moreno ano oiaio i ike ia ma kela aoao o ka moana, he ano kuewa, a he hilinai ole ia. He mea kahaha nui ia no hoi na lono i hiki aku no kona hookiekie ia ana maanei.
Ke mau nei no ka awaawa o ka Elele, a ke kapa nei kahi poe aole o ka Elele aka o ka "Eleele." no ka eleele paha o kona mau manao.
KA WAIWAI O KA NUPEPA
I ko kakou lawe ana i ka apana pepa a hoomaopopo me na manao i hoopuka ia ma ka nupepa, he mea e waiwai ai, a e hoonauao ai i na kanaka a pau, a i na ohana, a i na lahui e ka honua nei. Ke manao nei au o na dala a ke kanaka i hoolilo aku mamuli o ka hoonaauao ana ia ia iho, ua hoihoi ia mai no ia a loaa elua dala o ke dala hookahi i hoolilo ia aku no ka nupepa. I na e kuai ke kanaka i na pono o keia noho ana, e laa ka lole, na mea ai, a pela aku, he mea maopopo e pau koke no na pomaikai oia mau mea a kakou i mahalo nui ai, a i ono nui ai ka puu i na mea ai, aka, o ka ike o ke kanaka i loaa mai no ka heluhelu nupepa, e paa mau ana no ia, . aole ia e helelei wale ana, a he mea hoohauoli mai ia ia. a he hiki hoi i ke kanaka e hoala hou mai ia ike i mea e hoohana aku ai, a loaa hou na pomaikai ia ia.
O ka nupepa, aole ia no ka naauao o ke kanaka hookahi, aole hoi o na kanaka elua, o ka ike no ia o keia au, a o na au hoi i hala. O ka ohana i lawe ole i na nupepa no lakou e heluhelu ai, eia lakou i hope loa o ka poe heluhelu nupepa, hookahi makahiki okoa ke kowa o ke kaa ana i hope o ka poe heluhelu nupepa ole. He mea oiaio keia, he mea waiwai nui ka heluhelu nupepa ana. Ke olelo nei o Feranekelina kela haole naauao. O na dala a ke kanaka i hoolilo aku mamuli o ka hoonaauao ia ia iho, ua hoihoi pinepine ia mai me ka hoonui ia a oi aku mamua o ka mea i hoolilo ia aku.
Aka, eia ka'u mea minamina nui, i loko o keia mau la, ua hoolilo ia ke kahu a o ka nupepa i mea hoike i ka manao ino, a kuamuamu, a hoino pilikino a ka mea haku manao i kona hoa, aole hoi o na manao waiwai e pomaikai ai ka lehulehu, a me a'u, a me lakou nei ai, ame ka lahui, nolaila, o ke ino i huna ia i kahi nalo, a hoea mai nei i keia mau la e hoike ana i kona manao ino i kona hoa, he mea ia e hoopeho ana i ko makou dala a me ko makou manaolana no na mea hou, a me na alakai waiwai ana o na luna aupuni i ke aupuni, a me na kalai naauao ku i ke aloha i ka lahui, a hoonaauao hoi. Me ke aloha. HAWAII OIAIO.
Honolulu, Oct 18; 1880.
KULA HANAI OHANA!
KONA HEMA, HAWAII.
O no makua mea kaikamahine e manao ana e hookomo mai i ka lakou mau keiki malalo o ke alakai a me ka ao ana a ka
REV. S. H. a me MRS. DAVIS,
E loaa no ia lakou na hoakaka ana no ka Auhau Kula a me na mea e ae, ma ka palapala ana mai i ka mea nona ka inoa maluna ae. 986 11
HOOLAHA A KA LUNA OHI AUHAU O KOOLAUPOKO, OAHU.
Ke hoikeia aku nei ka lohe i ka poe i ku i ka Auhau ma ka Apana o Koolaupoko, e hiki ana ka Luna Ohi Auhau ma ka Hale Hookolokolo ma Kaneohe, i ka hora 10 AM o ka Poakolu Okatoba 27, no ka ohi ana i na Auhau.
Poaha, Okatoba 28, hora 1 PM a hiki i ka hora 3 ahiahi, ma ka Hale Wili o Kaalaea.
Poakolu NOV 3, ma Kaneohe. Poaha Nov 4, ma Waimanalo. Poalima Nov 6, ma Kailua.
J W ROBERTSON
986 2t Luna Auhau o Koolaupoko
HOOLAHA HOOKO MORAKI.
MA KEIA ke hoolaha ia aku nei, oiai mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi Palapala Moraki i kakau ia ma ka la 12 o Sepetemaha, 1878, a i hooiaio ia ma ke Keena Hoona Kuleana ma Honolulu, maloko o ka Bake 57, ma na aoao17, 18 a me 19, mawaena o John Kanai a me Niau kana wahine o kekahi aoao, a me David Crowningburg o kekahi aoao; ke manao nei o David Crowningburg e hooko aku i na olelo o ka moraki mahope iho o ka pau ana o ka manawa i ae ia ma ke Kanawai no ua moraki la, e kuai aku ma ke kudala akea, no ka uhaki ia ana o na mea i aelike ia iloko o ka moraki i oleloia. DAVID CROWNINGBURG
John Richardson, Loio o ka mea nona ka Moraki Wailuku, Maui, Oct. 13, 1880. 986 3t
HOOLAHA LUNA HOOPONOPONO WAIWAI.
UA hookohu pono ia mai au e ka Hon. Abr. Fornander, ka Lunakanawai Kaapeni o Maui, i Lunahooponopono no ka waiwai o J Kalawe k o Makawao, Maui, i make. Nolaila, o na kanaka e pau he mau koina ko lakou i ka waiwai o ka mea i make, e hoike koke mai lakou me na hooiaio kupono iloko o na malama eono. Ina ke paa nei kekahi i ka waiwai o ka mea i make, e hoihoi koke mai lakou ia'u.
O K KAPULE, Lunahooponopono Waiwai o J Kalawe, Makawao, Oct. 16, 1880. 965 4t*
HOOLAHA LUNA HOOPONOPONO WAIWAI.
MA KA la 29 o Sepetemaha, ma Wailuku, Maui, ua hoonoho ia ka mea nona ka inoa malalo iho nei i Lunahooponopono no ka waiwai o Kakuana k a me Piko w., no Wailuku, e Hon. Abr. Fornander, Lunakanawai Kaapuni. Nolaila, o ka poe a na mea i make i aie ai, e hoike mai me na hooiaio kupono. A o ka poe e paa ana i kekahi waiwai ma ko lakou lima, e hoihoi mai ia'u. A inoa ua aie kekahi mea i na mea i make, e uku koke mai. MAHI LONOAKA, Lunahooponopono Waiwai o Kakuana k, a me Piko w.
Wailuku, Oct. @ 1880. 986 4t*
OLELO HOOLAHA
AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Paeaina, ma ka hooponopono waiwai. Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i lunahooponopono waiwai. Ma ka waiwai o KANAKAOLE w, i make, kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai A F Judd. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Kalua k. kane mare a Kanakaole o Aiea, Ewa, e hoike mai ana o Kanakaole w, no Aiea, Ewa, Oahu, ua make kauoha ole ma Aiea, Ewa, Oahu, ma ka la - M H 1880, a e noi ana e haawi ia ka palapala hookohu lunahooponopono Waiwai ia Kalua k, ua kauoha ia o ka Poalua ka la 9 o Novemaba 1880, hora 10 am, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la. imua o ua lunakanawai ia, ma ke keena hookolokolo o keia aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke pili, i na he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii i paiia ma ka Nupepa kuokoa, he nupepa ma Honolulu.
Kakau ia ma Honolulu, ko Hawaii Paeaina, la 21 o Okatoba M H 1880. A FRANCIS JUDD, Lunakanawai o ka Aha Kiekie
Kakela & Haki, na Loio no Kalua k.
Ikea: A. Rosa, Hope Kakauolelo 954 3t
AHA Hookolokolo kiekie o ko Hawaii Paeaina, ma ka hooponopono waiwai make hana o ka waiwai o HENRY GORDON i make, Kauoha e hoolaha aku i ke noi a ka Luna hooponopono no ke kuai ana i ka waiwai paa.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palepale mai a W R. Castle, lunahooponopono o ka waiwai o Henry Gordon i make, e noi ana e haawiia ka mana iaia e kuai aku i kekahi waiwai o ka mea i make i oleloia, me ka waiho ana mai i kekahi kumu kupono me ke Kanawai e ae ia ai ke kuai ana i ua waiwai la.
Nolaila, ua kauohaia, o ka poe a pau i pili ka mea i make a i kuleana paha i ka waiwai i oleloia, e hoike ae lakou imua o keia Aha ma ka POAKAHI. ka la 25 o Okatoba, 1880, ma ka hora 10 AM, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi e hoike ai lakou i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A ua kauoha hou ia. e hoolaha ia keia kanoha i ekolu pule mamua ae o ka manawa o ka hoolohe ia ana, iloko o kekahi mau nupepa i paiia a hoolaha ia ma Honolulu, ma ka olelo Beritania a me ka olelo Hawaii.
Kakau ma Honolulu, HI, Okatoba 1, 1880.
CHAS. C HARRIS,
Ikea: Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.
A ROSA, Hope Kakauolelo. 984 3t
AHA Kiekie o ko Hawaii Paeaina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Oahu, Hawaii Paeaina, ss. Ma ka hana o ka palapala hauoha a WILLIAM BROMLET BARNES o Honolulu, ma ka mokupuni o Oahu, i make. Olelo kauoha e koho ana i ia e hooaiao ai i ka palapala kauoha, a no ka hoolaha ana.
No ka mea, ma ka la 10 o Sepatemaba, M H 1880, ua waihola mai imua o ka Aha kekahi palapala i olelo ia, ola no ke kauoha hope loa w William Bromley Barnes i make aku ia, e ma ka palapala hoopii e noi ana e hooiaioia ia kela palapala kauoha, a e hoopuka hoi i ka palapala luna hooko no Samuel M Damon, ua waihoia mai e Samuel M Damon i oleloia.
Nolaila, ua kauohaia o ka POAKAHI, oia ka la 25 o OKATOBA, M H 1880, ma ka hora 11 AM. ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale, ma Honolulu, oia ka la me ka hora e hooiaio ia ai ia palapala kauoha, a e hoolohe hoi no ua noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia palapala kauoha, a me ka hoopuka ana i ka paiapaia luna hooko.
A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu, iloko o ka nupepa "Kuokoa," he nupepa i paiia a i hoolaha ia ma Honolulu.
A ua kauoha hou ia, e hoopuka ia na palapala kena no na hoike no ia palapala kauoha, a me na hooilina o ka mea make, me kaia Aupuni, e hele mai a e kua i keia palapala kauoha i ka wai oleloia.
Kaakuia ma Honolulu, ko Hawaii Paeaina, Okatoba 4, 1880.
CHAS. C HARRIS,
Ikea: Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekia.
A ROSA, Hope Kakauolelo. 984 3t
AHA Kiekie o ko Hawii Paeaina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Oahu, Hawaii Paeaina. ss. Ma ka waiwai o CHARLES APIANI LONG, o Honolulu a me Manoa he Kalepa a he ona moku, ma ka mokupuni o Oahu i make. Olelo Kauoha e koho ana i la e hooiaio ai i ka Palapala Kauoha, a me ka hoolaha ana.
No ka mea, ma ka la 10 o Sepatemaba, M H 1880, ua waiho ia mai imua o ka Aha kekahi Palapala i oleloia, oia no ke Kauoha Hope Loa o Chalres Apiani Long o Honolulu a me Manoa, i make aku la, a me ka Palapala Luna Hooko no Frederick Agusus Shaefer, ua waiho ia mai e Frederick Augusus Shaefer i oleloia.
Nolaila, ua kauoha ia o ka POAKAHI, oia ka la 25 o Okatoba, M H 1880, ma ka hora 10 A M, ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Aliiiolani Hale, ma Honolulu i olelo mua ia, oia ka la me ka hora, e hooiaio ia ai ia Palapala Kauoha, a e hoolohe no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.
A ua kauoha nou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu, iloko o ka nupepa "Kuokoa," he nupepa i paila a i hoolahaia ma Honolulu.
A ua kauoha hou ia, e hoopuka ia na Palapala Kena no na hoike no ka Palapala Kauoha, a me na hooilina o ka mea make, ma keia Aupuni, e hele mai a e kue i kela Palapala Kauoha i ka wa i oleloia.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Paeaina, Okatoba 4, 1880
CHAS. C HARRIS,
Ikea Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.
A ROSA, Hope Kakauolelo. 984 3t
AHA Hookolokolo Kaapuni apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono Waiwai Ma ka waiwai o Keohokii, o Kohala Akau, Hawaii, i make kauoha ole, imua o ka Lunakanawai C F Hart.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a Robert R Hind o Kohala Akau, H., e hoike mai ana o Keohokii no Kohala Akau, Hawaii, ua make kauoha ole ma Puehuehu, Kohala Ak, ma ka la 8 o Agate, M H 1880, a e noi ana e haawiia ka Palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia Rovert R Hind. Ua kauoha ia o ka Poalua, oia ka la 9 o Novemaba, M H 1880, ma ka hora 10 o ke kakahiaka oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Kapaau, Kohala Akau, Hawaii, a ma ka manawa a me kahi e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ai eloia ai ua noi la. a o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ke KUOKOA, he nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Kohala Akau, Hawaii, ko Hawaii Pae Aina, Okatoba 1, M H 1880. CF HART.
984 3t Lunakanawai o ka Aha Kaapuni Apana 3.
Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina, ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka Waiwai o S Luli k o Lihue, Kauai, i make kauoha ole, imua o ka Lunakanwai Kaapuni ma ke Keena
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a Hukika i o Likue, Kauai, e hoike mai ana o Luli k, no Lihue, Kauai, ua make kauoha ole, ma Lihue, Kauai, ma ka la--o lulai, M H 1880, a e noi ana e haawiia ka Palapala, Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia S R Hapuku. Ua kauoha la o ka Poakolu, oia ka la 3 o Novemaba, M H 1880, hora 10 A M, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai ia, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Koloa, mokupuni o Kauai, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha, e hoolaha la ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ke KUOKOA, he nupepa ma Honolulu.
Kaukaia ma Koloa, Kauai, ko Hawaii Pae Aina, Sept. 30, M H 1880. JACOB HARDY,
984 3t Lunakanawai o ka aha Kaapuni Apana 4.
UA HOI MAI.
KE hoike aku nei o Mrs A Mellis i kona mau makamaka a me ka lehulehu no hoi, ua hoi mai nei oia mahope iho o kona kaawale pokole ana aku mai ianei, a ua makaukau oia e hooko aku i na kauoha a pau ma ka la 11 ae nei o Okatoba, no kana oihana humuhumu, ma kona hale noho ma Alanui Ema, Helu 15, a hiki i ka wa e makaukau ai ka Halekuai hau ma Alanui Papu, Helu 103, alaila, e hookahua maoli oia i kana oihana holookoa malaila. Ke haawi aku eni oia i kona mahlo i ka poe i haawi mai iaia i ka hana. me ka hilinai, ma ka hooko poloei ana i ka hana, e mau ai kona hilinai ia mai ma keia mua aku e ka lehulehu.
984 3T. MRS. A. M. Mellis.
PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
MOKUMAHU HAWAII
"LIKELIKE,"
KAPENA KING.
Poalua, Oct. 19, hora 5 pm...............Kaapuni ia Hawaii
Poalua, Oct. 25, hora 5 pm............ .................Hilo
Poalua, Nov. 2, hora 5 pm...............Kaapuni ia Hawaii
AOLE AIE NO NA UKU OHUA?
Ke hoole ia aku nei ka aie no na uku ohua, a ke hoike ia aku nei i ke akea ina he mau paiki, ukana a puolo hooili ko lakou e pono e hoailona ia me ka moakaka pono; aohe no e ae la ka lawe ana i na ukana, paiki a me puolo i hoailona ole la ke ole e kakau ia ka loaa ana mai.
HE KUIKE KA UKU UKANA.
Ma na ukana a pau a na makamaka, e pono e uku mea a. A e hookuia no na kauoha no ka lawe a hiki i kahi i makemakeia. A e malama la no me ka makaala na ukana, paiki a me na puolo, lio, pipi a me ka hoki
E hoailona ia me ka moakaka na Paku Rama a me Waina.
O ka poe no lakou oa ukana o kela ano e pono e hoailonaia me ka moakaka, a i ole e kakaula me ka moakaka ka loaa ana mai o ka poe no lakou keia mau waiwai.
O na koana ao na pilikia a me na poho, e pono e hoike koke ia mai iloko o ka malama hookahi.
Aole e ae ia na hookele kaa, na keiki a me na mea like, e pii Huna o ka mokuahi i ka wa e pili mai ai i ka uwapo, aia wale no a pau na ohua eepakeke i ka lale.
No ke ake nui e hoopomaikaiia ka lehulehu kaahele, ua hoololi no nei na ona a Likelike i ka Papa Hoike Manawa o ia Mokuahi e like me maluna.
Ma ka Hale Oihana e loaa'i na Palapaala.
Aole koena o hope e lilo, aia wale no a kaa mea mai ka uku moke. Aole e ili ka hewa no na paki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai. E hoookaaia ka uku ukana ka wa i noiia aku ai. WAILA MA.
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na kanaka a pau ma keia hoolaha, owau o ka mea ka inoa malalo iho nei, ka papa aku nei i na kanaka a pau o keia a me keia ano, mai hoaie mai oukou i kuu wahine mare ia Mrs Keauikalani, no ka mea, ua haalele mai oia i ko maua wahi moe a ina o ka poe e hoaie mai ana iaia, maluna iho no o lakou ke poho, aole au e hookaa ia mau aie. J. W. P KAAIKIOLA.
Lahaina, Oct. 6 1880. 986 tf
HOOLAHA WEHE I KA HUI!
O ka Hui mawaena o ALFRED MELLIS a me CHARLES J. FISHEL @ a ua hoopau loa ia i keia la 9 o Sepatemaba, 1880, me ka manao maikai.
Ua pau o Mellis; a o Fishel ke hoomau aku ana i ka lawelawe ana i ka nana ma kahi i ku mua ai ka oihana: a e lawelawe no ia i na mea a pau o ke kuai ana ma keia inoa wale no.
O ka poe a pau i aie i keia Hui mamua, e uku mai lakou ia J. Fishel @ no ka mana e ohi i na dala a pau a e haawi i na Palapala Hookaa.
A.M. MELLIS, CHAS. J. FISHEL, Honolulu, Sept. 9, 1880
HOOLAHA.
ANO KA WA NO OUKOU E KUAI AI!
ME KA MAKEPONO LOA.
E kuai aku no au i kuu mau waiwai nona ka huina he $18,000 imua o ka @ ma ke kumukuai emi loa e kahaha loa ai oukou, me na kumukuai i emi iho i ko na mea e ae malalo iho hoi o ka hapalua o ke kumukuai io.
E HELE MAI E KAANA NO OUKOU IHO!
E hooemi ana au i ko;u mau waiwai a pau i kaawale ai no kahi o ka waiwai hou a e upu mau nei i kela a me keia la mai Europa a me Enelani mai.
C.O.P. BAZAR. Chas. J. Fishel. Honolulu 981 tf
UA HALA KA HOOILO,
O KE KUPULAU KEIA O
HIKIKIIKAUOENA ! !
Ua ikeia na Lau, ua Mohaha na Pua, na Paoa ka Nahele i ke Ala o ka Wai Rose, Vabine, Lukini, Iliahi,
Managolia, Falanatipano me ka Pikake.
KA MOANI ONAONA O KE AHIAHI !
Na Papale wahine nani o kela me keia ano, i kaei ia me na Lipine nani, a i haku pu
hoi me na Pua ulaula, keokeo, kaiina, olenalena, omaomao, hinahina
a me ka akala ; a i omau ia hoi me na
HULU NANI !
o kela me keia ano ; he kilakila a kapukapu maoli no ke nana aku. Na Ai-kala Lilina wahine, me na Lei ai Silika o keia mekeia ano. Na Hainaka holoi hou o kela me keia ano. Na Hainaka Silika nunui lau o keia me keia ano. Na Kihei huluhulu o keia me keia ano. Na MAKALENA nani, na NAHENAHE, na HALU-A, na PUU, na KALAKOA pua nui a pua liilii nani na ULALO a me na ALAPIA eleele, ulaula a me kauwila, na HULUHIPA o keia a me keia ano. Na ILIWAI a me na, KALEPA o keia a me keia ano. Na KANIKAU, na LIHILIHI e hoonani ai ia waho o na KAHIKO o na Lede, o keia a me keia ano. Na KAMAA wahine nani puu kiekie, “e kikiko’u ai keia i ka papahele o Papiahuli “ – huli ia mai a Iosa iloko o
HIKIKIIKAUOENA !
ENAENA KA HELE ANA, UA
“ Hao na polena o Haupu
Kapakahi Manuia, o
Keokoi ka moku e like ai.”
NA KAHIKO O NA KEONIMANA,
keia a me keiaano. Papale, Kuka, Puliki, Palule, Lolewawae, Kamaa Buti a me Kamau Haahaa. e hele ai keia a kuku ke au, a e lai ai kahele ana o ke alahele. Hele mai, eia o
HIKIKIIKAUOENA!
Ua makaukau nau e hoolawa aku i na iini koi-i a ka manao o ka lehulehu, a e wae no oukou iho, a e loaa no hoi me Kumukuai Haahaa loa. Me ka mahalo
L. ASEU.
Kihi Ewa o na Alanui Moi me Nuuanu, Honolulu, Iune 14, 1880. 968 6m 992.
KALE KULIKA
LUNA HOOIAIO PALAPALA KUAI,
Molaki, a me na palapala oia ano.
LUNA HOOIAIO PALAPALA
Aelike mawaena o na Haku me na Kauwa.
Luna Haawi Palapala Ae Mare
Ma ke kihi o ke alanui Moiwahine me Kaai humane, kulanakauhale o Honolulu, ko Hawai Pae Aina. 906 tf
KALE NILEKONA.
KAUKA LAPAAU,
Keena ma ke kihi o Alanui Papu me Hotele
HONOLULU.
O na mai o ka Maka,
Pepeiao a me ka Puu,
UA MAKAUKAU OIA MA KA LAWELAWE ANA.
935 1y
KO BIHOPA MA
BANAKO MALAMA DALA !
E MALAMA NO MAUA I KE DALA O na kanaka malako o ka Banako, peneia.
Ina hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala $300 a @ i mai paha, alaila, e uku maua i eono hapahaneri ukupanee makahiki, mai ka la o ka lawe ana mai a hiki i ka la o koaa ohi ana, ke waihoia ke dala hoomoe i ekolu malama a keu paha. Aole ukupanee e helu ia no ka hakina o ke dala hookahi, aole no hoi no ka hapa malama.
Ina ohi koke oia i kana dala, aole I hala na malama, ekolu aole ukupanee.
Ina i manao ke kanaka e ohi i kana dala, e pono ke hoike a mai oia ma ka Banako i kona manao ohi, i kanakolu @ mamua o kona ohi ana, a o kana Buke kekahi ka laweia @.
Ma ke kikoo wale no a ka mea dala e haawi ai i kana, a ka Buke kekahi ke la wela mai
Ma ka la mua o Sepatemeba i kela makahiki a i keia, o houluulu ai i ke dala, a e huipuia ka ukupanee me ka kumupaa o na dala i hoomoeia no na malama ekolu a keu a ma@, ke kumupaa e loaa i ka ukupanee.
Ina oi aku ke dala hoomoe mamua o $300. alaila, hoohoia, pu ka olelo
E weheia ka Hale Banako i na la hana a pau.
851 tf BISHOP & Co.
MAKEMAKEIA.
UA MAKEMAKE IA NA
ILI BIBI MIKO HOU
A HE NA
ILIKAO
E haawiia ke kumukuai kiekie ma ke dala kuihe e
HUGH MACKAY.
Luna o ka Hale Hana ili ma Kaholaloa, Honolulu
E kuai ia aku ma Huluhipa he nui wale ma ke kumukuai makepono no ka dala kuike.
Honolulu, Feb. 161880 951-tf
Hoolaha Haukipila.
Ua hamama na puka o ka Hale Mai o ka Moiwahine i na wa a pau no ka lapaau ana i na mai o na kanaka Hawaii me ke uku ole. Ua wehe ia no hoi ke keena haawi laau o ka Hale Mai i na la a pau mai ka hora 11 a hiki i ka hora 1 o ke awakea, no ka hoawi wale ana i na laau lapaau i ka poe mai o keia a me keia ano.
O ka poe makemake ole no ka noho ana ma ka Hale Mai, he hiki ia lakou ke kii i ka laau iloko o na hora i olelo ia, a ma ko lakou mau home e lapaau ai.
Eia kekahi: Ina ua hemahema kekahi poe mai i kahi kaa ole a mea a ae paha e hiki ai i ka Hale Mai, e ninau ia Mr. J H Brown, (Palaonu) a e kokua ia no me ka oluolu. Ma ke Kauoha. F. A. SCHAFFER.
982 6m Kakauolelo.