Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 36, 4 Kepakemapa 1880 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ma ke Kauoha.

 

            @ @ ia a@a i k@a la ka Rev. J. W. KAIKA, i @ @ @ Palapala A@ Paa@ @o ka apana o Wail@@@, mokupuni o Maui.                   JNO. K. BUSH,

Kuhina Kalaiaina

K@esa Kaiaiaina, Aug. 31, 1880       979-31

 

            Ua @ ia aku i keia la ka Rev. J. N. KAPAHU, i apana @ @ @ Palapala Aelike Paahana no ka apana o Kau. MOKUPUNI O HAWAII     JNO. K. BUSH.         

Kuhina Kalaiaina

K@sa Kaiaiaina Aug 31, 1880                       979-31

 

            UA @ ke Alii ka Moi ka hookohu ana aku i ka Rev. P. W. P@@KLEY.  Kahapala, i Kiaa@oa no ka mokupuni o Kauai ma @ o R@@@ John E. Bu@b i waiho mai.

Hawaii. I@@@@. Aug. 14, 1880     979-8@

 

UA @o@k@@a aka ka Papa H@@naauao ia Ma. Henry A. K@@@y, L@@a Keia no ka apana o Wailuku, Mokupuni o Maui ma @a@, @ Rev. W. P. A@@@@@@@ i waiho mai.

W. J. KAWIKA, Kakaoolelo

K@@@a Ho@@@ahao. Aug. 22. 1880      978 3:

 

UA @ ke Alii ka Moi ka @ ana aku ia Hii Ex. John E. Bush, i Kukina no ko na Aina e no ka manawa. (ad @ ma @ o C C Morea i waiho mai.

Ha@aia Be@, Aug. 1@, 18@0.        778 32.

 

KUAI O NA APANA AINA AUPUNI.

@@ ia P@@@@. Sept. 22, 1880. hora 18 awakea, ma ke alo @ mai Hale. e kuai ia aku ana o@ ma ke kudala akea, he @ ma AI'ANA KUKULU HALE no laua na HELU 294 a me @ i waiho ia ma ka aoao mauka o ke alanui Bereiania ma K@a @a@ua

            E @na@a aku ana keia mau apana Aina i ka poe kuai mai @ @ maopopo lea ia e lak@o e hoowaiwai aku lakou i ka a@ @ @ @ Aupuni o ke kuai aku i ka poe e @ KUA a'a @ ka e@iwai o ka a na

            KA MANAWA @ @@@kaa ia ka hapaha o ka uku kuike a me @ @ @ @ @lua a ekolu, me ka ukupanee ma @@@wa @ e h@@ka@ia ka hapa makahiki me ka moraki @ @iana ia waiwai

Kumukuai. $100 pakahi a pii aku.

O@a@ no na pepa na ka mea kuai no.

JNO. E. BUSH, Kuhina Kalaiaina

K@e@a Kalaiaina, Hooolula, Aug. 18, 1880.                       978 3t.

 

            Ua ulaula i ke 'Lii ka Moi ka hookohu ana aku i keia mau K@@@mana i mau hoa no kona Aha Kuhina:

            Ka Mea Hanohano JNO. K. BUSH, i Kuhina Kalaiaina, ma kahi o HAK@ S. C. WILDER i waiho mai.

            MR. CEL@O C@@A@ M@RESO i Kuhina no ko na Aina e, ma kahi o H@ E@ J@ M. KAPENA i waiho mai. Aka, mamuli o kona waiho ana aku i kona hookohu, ua lilo ae la ia His Rx. J@ E BUSH @ ini@@@@ no ka manawa.

            REV M. K@AKA. i Kuhina Waiwai, ma kahi o Kis Ex. S. K. Kaai, i waiho mai.

            Mr. W. C. J@@EA (Ae@@; i Loio Kuhina, ma kahi o His Ex. E@. P@KEY i waiho mai.

Halea@ @@@ni, Augale 14, 1880   677 3t

 

            Ua hookohu a i keia la keia mau Keouimana i mau Agena Hawaii Palapala

            J W KALUA no ka Mokupuni o Maui.

            J N KAPAHI no ka Mokupuni o Hawaii.

            J H HAK@  no ka Apana o Wailuku, Mokupuni o Maui, ma kahi o L. A. @Lai@i a i waiho mai.            THOOS. BROWN.

Apana  Luna Hooiaio Aina.

JNO. E. BUSH, Kuhina Kalaiaina.

K@ena H@@a@ Augale 17, 1880

 

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Aii Okoa

I HUIIA.

No ka Makahiki, $2.   Eono Mahina, $1.

Dala Kuike ka Rula.

 

KOMITE HOOPONOPONO.

Sam'l Kaaikaula,

Hezekia Aea.

POAONO, SEPATEMABA 4, 1880.

            AOHE i hololea na hana a Moreno, ohi e no nae kakou i ka hua. Ua loaa mai he lono no Kaleponi, i ka wa i ku aku ai ka mokuahi mai o kakou aku nei o Iulai, a pahola ia ae la na lono eia ua haole Italia nei ia nei kahi i lawelawe ai e hoowalewale ana i ka Aha olelo, me ka manao ia e holo ana kana mau hana, o ka haule ino aku la no ia o ka inoa maikai o ke aupuni Hawaii no kekahi mau bila kikoo dala i ka poe waiwai ma na aina e. A ua hoole koke ia, aole e loaa ke dala, no ka hilinai ole ia o ko kakou kulana ma keia maa aku. Oia na lono i hoike ia mai ia makou, a he ouli maikai ole no hoi ia no kakou. Heaha la auanei na manao a ko kakou poe makamaka ma na aina e ke ku aku ka Zealandia i holo ka Poakahi nei me na lono piha no na mea i hana ia iloko o na la hope mai nei?

 

            MAIKAI no hoi na olelo a Robert W. Wilcox ma ka Paeaina o ka Poaono iho nei no keia kumu : "Ua kohu pono ka hua i ke ano o ka laau. He awaawa ka laau a he awaawa no ka hua, aohe hookamani." Kupono no hoi i ka Paeaina ke kokua hewa, anoai o kona ano iho la no hoi ia. No ka mea, ua puana ae oia me ka leo nawaliwali mahope iho : "Aole maluna o makou na hewa o keia pane ana." Ua ike no ka hoi ua hewa ka pane. hoolaha no nae. Ua kohu no. Malia paha e mahele akaka mai ana ua pepa nei ma keia hope mawaena o na hewa i ili maluna ona iho a me ko hai.

            Owai la kai ku imua o ke anaina ma Kaumakapili i kela mau la aku nei? a hai aku penei : "He wahi haole aea wale no hoi ko'u makuakane i kona hiki ana i Hawaii nei, a hoawihi ana i ka wahine kanaka loaa wau." O ua Wilikoki nei no o Wailuku; a he mau haneri ka poe i lohe pono. Hanohano no hoi ka apana o Wailuku i keia keiki a ka "makua aea wale." a me kona hoa Honobala! He mau manu hulu like no.

            Eia ka mea ano e, a e noonoo pono kakou i keia. O ua kanaka nei nana i hoohilahila iaia iho a me kona makuakane a me kona makuahine, a me kona lahui kekahi imua o ka lehulehu, oia kai wae ia a hoouna ia i Europe e ao ai, malalo o ka haawina he $15,000 i hookaawale ia e ka Ahaolelo no ka hoonaauao ana i na keiki Hawaii ma na aina e.

 

            HE mau lono ano nui kai loaa mai ia makou maluna mai o ka mokuahi i ka Poakahi iho nei, he mea e kuohi ana i na pana o ka puuwai o ka Hawaii oiaio, a e kono ana i kela a me keia o kakou a pau e ku malie, a e aooa@o alahele no ke kulana o ko kakou aina hanau, a me ke Kuokoa o ko kakou Aupuni i Aloha ia. Ua olelo ia, @a lawe ke aupuni o Farani ia Tahiti (Polapola) a ua lilo, ua pau kona kulana kuokoa. He oiaio no, he mana hoomalu ko Farani maluna oia aina iloko o kahi mau makahiki i hala, a i keia wa aea, ina he oiaio keia looo, ua lilo loa ka aina la Farani.

            Eia hou no. No kekahi mau makahiki i hala ae nei, ua kiai na mana aupuni nui me ka makaikai ana'ku i na hana a ka Paeaina o Samoa. O ke kumu o keia, oia no ka hana ole o na alii o Samoa. Ua hoolohe wale lakou i ka poe alakai hewa, a ua hu hewa ka lakou mau hana ana, no ko lakou hilinai makapo maluna o ka poe i hiki ole ke hilinai pono ia. Nolaila, ua ino ka aina, a ua pono ole ka noho ana o na mea a pau. A maluna mai nei o keia mokuahi i loaamai ai na lono hou, ua kulanalana loa ke kahua o na Paeaina nei. Ma ka nana ana, me he mea la e mahelehele ia ana ka Paeaina o Samoa iwaena o na aupuni nui ma keia hope iho.

            He mea pono ia Hawaii ke noonoo akahele, a e malama pono i kana mau hana a me kona noho ana. E nana i kahi i poino ai na aupuni e ae, a e alo ae ma kahi e.

 

            MA ka la Sabati i hala aenei, ua haawi ae o Kenela S. C. Limaikaika i kana kamailio hope imua o na makamaka Hawaii, ma Kawaianao, a huli hoi aku la i ka Poakahi maluna o ka mokuahi Zealandia no Kaleponi. He mau olelo waiwai keia no ka poe i hele i ua luakini nei ma ia la, a ua pomaikai lakou i ka lohe ana. Ua pili kana mau olelo no ke kulana o ka lahui Hawaii e noho nei i keia wa, me kona hoike pu mai i na hana e mau aku ai ke ola o ka lahui a me ke kuokoa o ke aupuni. Ua hoike mai oia i kekahi mau enemi nui o ka lahui e laha nei maluna o ka aina; o ka mai lepera kekahi; o na waiona a me ka opiuma kekah.

            Ua paipai ikaika oia i ke anaina e mahele pono mawaena o ka poe maikai a me ka poe ino, aole hoi e hoohuikau i ka pono me ka hewa, Wahi ana, "na ka haole no i lawe mai i na hewa a me na poino kaumaha loa maluna o ka lahui Hawaii; a na ka haole no hoi i lawe mai na pomaikai oi loa, na waiwai, ka naauao a me ka pono e ola'i, na ka haole no i lawe mai ia mau mea." "Nolaila," wahi ana, "e nana pono kakou, a e noonoo, a e kaupaona pololei mawaena o ka poe hana ino a me ka hana pono."

            Ua hauoli oia i ka ike ana i kekahi poe ohana Hawaii e noho pono ana ma na hale kupono, me ke ano huikau ole. Ua hai mai i kona aloha a me na manao mahalo no na hookipa aloha i loaa aku ia ia ma na wahi a pau ana i hele ai.

            Mahope iho o ka hookuu ana o na hana ua hele mai ka hapa nui o ke anaina a lulu lima aloha me Limaikaika. Aia ma ia wa i ike ia ai ka helelei makawalu ana o na waimaka a ke aloha; a uwe pu aku la me ka poe e ku nana ona.

            Ma ka Poakahi nei, ua huli hoi oia no kana hana iwaena o ka poe paele ma Amerika Hui. Aloha wale ke keiki a Limaikaika.

 

HEAHA KA PONO O MORENO?

 

            He nui ka pioloke o kanaka iloko o keia mau la i hala ae nei no keia malihini i hookiekieia i Kuhina, a mahope iho o na la ekolu ua hookuuia mailoko aku o ka oihana. Ua ninau nui ia, heaha kona hewa? Ua hoolaha wale ia na olelo hoopunipuni, no ka lili ka o na haole no kona hoonohoia i ka oihana aupuni, oia ka ke kumu o ko lakou kue ana ia Moreno. Aole lakou i lili, aka, ua ike pono lakou i na kumu e pono ole ai kona noho ana ma ka oihana luna aupuni. Koe wale no kahi poe haole kakaikahi e hoopilimeaai ana. A ua ike pu no hoi me kekahi o ko kakou poe naauao Hawaii. Aole no i puni na Hawaii a pau o kakou iaia nei. No ka poe e noho nei malalo o ke kuhihewa makou e hoopuka nei i keia mau mea i ike pono ia.

            1. Ua hiki mai o Moreno i Honolulu nei iloko o keia mau mahina iho nei, maluna o kekahi mokuahi o Kina, ua kekahi Hui Pake hooholo mokuahi; a ua hoolaha oia iaia iho oia ka ka Agena o ua Hui nei. Aole nae pela ka oiaio. Ua hoopunipuni ia kakou. Eia a mahope iho nei ua ike ia o kekahi o ko kakou poe Pake kalepa ka Agena o ua Hui hooholo mokuahi nei o Kina. Ina o ka hoopunipuni ia kakou, oia kana hana mua ma Hawaii nei, he mea pono anei nona ke hookiekie ia i Kuhina no ko kakou aupuni? Aole anei he mea hoohilahila ia no kakou imua o na maka o ko na aina e?

            2. Ua olelo maopopo mai o Moreno imua o ko makou alo. aohe ona wahi mea a makemake iki i ke Aupuni Hawaii; aohe ona noonoo no keia Aupuni; aka, o kona ake nui hookahi e loaa aku ka miliona dala o kana uwea telegarapa, alaila, e huli hoi oia no Italia, a ma kona aina ponoi e hoohala ai i ke koena o na la. Pehea, e pono ana anei o Hawaii i ka poe o ia ano?

            3. O na lawelawe ana a Moreno me na hoa o ka Ahaolelo i mea e holo pono ai kona mau manao, he hana malu iloko o ka poeleele. Aohe oia i hana ma ke akea a ma ka malamalama me he kanaka hoopono la. Aia iloko o na la hope o keia Kau Ahaolelo iho nei, ma kekahi po, iloko o kekahi hale o keia kulanakauhale, ua akoakoa ae la kekahi hapa o na Lunamakaainana ma ia wahi, a e kuka nui ana lakou no kekahi hana; he kanaka ano koikoi pu kekahi me lakou; me he mea la o ko lakou poo ia. Kahea ae la keia poe Lunamakaainana me na leo walau: "E, e iho mai ka mea a Moreno! E, e iho mai ka mea a Moreno!" Pane aku la ke kanaka koikoi: "Ua makau paha oukou o loaa ole, aka, mai hopohopo oukou; aia a ku mai ka mokuahi o Kina e loaa ana no."

            Ma keia mau mea ua ike ia ua laweia ka inoa o Koreno a ua hoopili ia iloko o na hana o ka pouli. E noonoo nui kakou no keia mea. E akahele hoi kakou ma ka hoohui ana i ka inoa aala o ko kakou Hawaii me na hana kohu ole a ka pouli.

            4. Aole i hilinai nui ia o Moreno e ka poe naauao a me ka poe maikai iwaena o kakou. O ka mea i hilinai nui ole ia e ka poe naauao o kekahi aina, aohe hiki pono iaia ke alakai ana i ka lehulehu o ua aina la, he mea maopopo loa ia.

            Me he mea la ua ike paha ka Moi i keia mau mea a pau, a oia paha ke komo o kona hookuu ana i ua Kuhina nei me ka oluolu. He hana no hoi ia i mahalo ia e ka poe naauao a i makee ia hoi no ka pono mau o Hawaii.

 

Pane ia Eleleka - Ka Elele.

 

            Ma ka nupepa "Ko Hawaii Paeaina" malalo o ke kumu manao "Na ouli o na la Pahaohao" he mau ninau - "Heaha la ka hewa i hana ia? Heaha la ke ino o na Kuhina hou?" a pela aku, he nui wale.

            Ua olelo mai o Eleleka, ka mea kakau, i na e hoike ia mai kona mau ninau, me na hooiaio kupono, alaila e mihi ana oia imua o ke akea, &c. - Eia ka haina:

            1. O Moreno he haole malihini i hele mai i Hawaii nei me ka moolelo ino, a o ka nui o kona manawa, ua lilo ma ka hoohulihuli ana i na lunamakaainana ma ka aoao o ka bila opiuma, a me ke kokua i ka laina mokuahi Pake. He mau kanawai pono ole keia, laua a i elua, aka, ua hanai keia Moreno i kekahi mau lunamakaainana me na mea inu. a o keia mau manao elua i haule ia i kinohi, ua lanakila ma ka hopena, iwaena o keia hana ana, eia ka mea maopopo.

            O kekahi mau lunamakaainana, ua pau e ko lakou mau dala uku o ka Ahaolelo mai, a e noho ana lakou me ka aie, aka, i ka holo ana o keia bila, ua ike ia he dala ko lakou.

            Ua hooholo ia ka haawina o ka laina mokuahi Pake i ka la 28 o Iulai, a i ka Poakahi la 2 o Augate, hookaa aku la kekahi lunamakaainana i kekahi aie he $350. No hea mai keia mau dala? O keia haole, ka mea nana i hooikaika no keia mau bila inoino, ua hookiekie koke ia a lilo i Kuhina no ko na Aina e. Oiai hoi, ua haule ka olelo hooholo imua o ka Ahaolelo no ka hilinai ole i na Kuhina mua, a ua hoopau ia lakou me ke kumu ole. I na he kuu no ko lakou hoopau ia ana aole i hoike ia a hiki i keia la.

            2. Eia ka hewa o na Kuhina hou. Ua ae aku lakou a pau e hoohiki pu, a e lawelawe pu ma ka oihana Kuhina hookahi malalo o ke alakai ana o ua Moreno nei, ka mea hoi i noho Kuhina no na la ekolu wale no, a hoopau ia no kona hoopunipuni i ke Kuhina Noho o Amerika Huipuia.

            Ua lawa keia ia Eleleka, a ke noi aku nei au ia ia e "mihi ma ke akea" - ma ka Halepule o Polelewa e mihi ai e pono ai.

            Na'u na                        PUU OHIA.  

            Kou, Aug. 30, 1880.

 

He Mokomoko Weliweli me ke Tiga.

            I ka la 15 aku nei o Aperila, hele aku la kau wahi keiki lapana, nona paha na maka hiki he 13, iloko o kekahi puukiuki laalaau, e kokoke ana ma ka apana aina o Dokekasetaka, a iloko o ua wahi ululaau la e oki mauu ai ia. I kona hiki ana mai ma kau wahi kahawai, ua ike iho la ia ua maloo ka mauu oia wahi, a ike pu aku la no hoi ia me ke kahaha, i na ia he nui e kapalili mai ana iloko o ka lepo ukelekele e pili aku ana i kahi kahawai; nolaila, hele aku la ua wahi keiki la e hopuhopu ia, a mahope pii aku la ia a hiki ma kekahi wahi auwai uuku. Iaia i hiki pono aku ai malaila, ike aku la ia he puka ma kekahi aoao o ka puu, a malaila i kahe mai ai ka wai, nolaila, manao iaho la ia he nui paha ka ia e loaa ana iaia iloko o ua ana la, ia wa hoomaka aku la ia e kolo hele; aka, aole nae i liuliu kana kolo ana aku, loaa koke mai la ia i na maiuu ooi o kekahi tiga, a i keia wa i hooili ia ai kekahi kaua weliweli mawaena o ke keiki me ke tiga. Oiai i ka wa i lele mai ai ke tiga a puliki mai la kona mau maiuu ooi i ka oiwi opiopio o kekeiki, ia wa no i lalau koke iho ai ke keiki i kana pahi oki mauu, a me ka wiwo ole, hahau aku la ia maluna o ke poo o ka holoholona hihiu. I ka loaa ana aku o kekahi mau moku ma kona poo, hooi loa mai la ia i kona inaina, a pakela loa ae la hoi ka ikaika o kana puliki ana i ke keiki iloko o kona mau maiuu oi. a uwo ae la ia me ka leo nui, a me he mea la ua hoonaueue ia ae oloko o ke ana. Aka, aole i hopo ke keiki aole hoi i hohe, aole no hoi i nana ae i na palapu i loaa mai i kona kino mamuli o na maiuu o ua holoholona omokoko la; aka, hoomau aku la ia i ke oki ana i ke poo o ke tiga me kana pahi oki mauu, a mahope wale iho haule aku la ua holoholona la ilalo, a aili ae la kona aho hope loa, a lanakila ae la hoi ke keiki. He oiaio nae ua kukonukonu no ua palapu i loaa mai iaia; aka, ua hiki no nae iaia ke hoi a hiki i kauhale a hahai aku i kona mau makua, no keia ulia i loaa iaia. I ka lohe ana ae o ko ke kulanakauhale i keia mea, ua ka i huakai mai la kekahi poe a hiki i ke kahua mokomoko, kahi hoi e waiho a make ana o ke tiga. Mahope mai ke hele nei kela keiki me kona inoa hoohanohano. "Ka Emepera Opio o na Tiga."

 

            MOKUAHI HOU- Ma ke kakahiaka Sabati i hala, i ku mai ai ka mokuahi holo pili aina hou o Poka ma, nona ka inoa o C. R. Bishop, iloko o na la holo 9 a me 18 hora mai Kapalakiko mai. He oiwi hiehie a nani ko keia mahimahi hou, aoaa na tona he 198, a ua oi aku ka ikaika o kona enegini i ko kona hikimua, ka James Makea. E hooholo ia ana keia moku no ka mokupuni o Kauai, pela ka mea i haiia mai ia makou. Alahuia mai nei kakou me na mokuahi, a e nalowale loa aku ana paha na wahi moku pea kialua o kakou, a i mokuahi wale no ko kela a me keia pea o ka Paemoku.

OLELO HOOLAHA.

NANAHU HAWAII MAIKAI

A ME KA

PAAKAI HELU 1

E kuai aku no au i na kanaka Hawaii no ke Kumukuai emi loa i na

NANAHU HAWAII MAIKAI

A e kuai pu ia aku no hoi ka

PAAKAI HAWAII HELU 1 !!

No ke Kumukai haahaa loa o ke Eke a mau Eke paha.

            E loaa no au ma ko'u pa, mawaena o na Alanui Kalepa a me Moiwahine, a i ole ma ka Hale Kaupaona ma nae iho o kahi o Burus ma.

C. P. WARD. (Pepee.)

Honolulu, Sept. 1, 1880.         979 3m 990.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

 

            KE hoike ia aku nei ka lohe, i kulike ai me ka mana kuai i hoike ia maloko o kekahi moraki i aelike ia, i kakau ia i Feberuari 16, 1877, i hanaia e Marrie Ia@dora Gracia a me John Gracia kana kane, o Honolulu, Oahu, ia Alex J. Cartwright o ia wahi hookahi no, a i hoolalo la ma ka Buke 50, ma na aoao 41, 42 a me 43; a no ka uhaki ia ana o na mea i aelike ia iloko o ka Moraki i oleloia, nolaila, o ka aina a pau, ka hale a waiwai e ae a me na pomaikai e ae i hoike ia maloko o ua moraki la, a i hoakaka lea ia, e kuai ia aku no ma ke kudala akea mahope iho o ka pau ana o ka manawa i hoikeia ma ke kanawai no ka uhaki la ana o na olelo aelike e like me ia i hoike mua ia ae nei maluna. O ka waiwai i hoike ia maloko o ka moraki i oleloia, aia oia ke waiho la ma Kalihi, a i hoakaka pono ia he Apaua la o ka Palapala Sila Nui Aupuni Helu 790.

A J CARTWRIGHT

            KIKILA BARAUNU, Loio o ka mea nona ka Moraki.

Kakauia ma Honolulu, Aug. 21, 1880.                       978 44t.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

 

            KE hoike ia aku nei ka lohe, i kulike ai me ka mana kuai i hoikeia maloko o elua mau moraki kaawale i aelikeia, i hanaia e Edward Burgess Mikalemi o Honolulu, Oahu, ia Alex. J. Cartwright, i kakauia i Ianuari 30, 1879, a me Aperila 14, 1879, a i hooiaio pono ia ma ka Buke 50, ma na aoao 60, 61, a me 62, a me ka Buke 59, ma na aoao 210 a me 211: a no ka uhaki ia ana o ka aelike maloko o ka moraki i oleloia, nolaila, o ka aina a pau, ka hale a me ua waiwai e ae, a me na pomaikai e ae i koike ia maloko o ua moraki la i oleloia, e kuai ia aku no ma ke kudala akea mahope iho o ka hala ana o ka manawa i ae ia ma ke kanawai, no ka uhaki ia ana o na olelo aelike i hoike mua ia ae nei. O ka waiwai i hoike ia maloko o ka moraki i oleloia, aia ke waiho la ma Palama, Oahu.

A J CARTWRIGHT.

KIKILA BARAUNU, Loio o ka mea nona ka Moraki.

978 4t.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

 

KE hoolahaia aku nei ma keia, oiai, mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia ma ka la 7 o Maraki, 1878, i hanaia e Phoebe (w) a me Bila kana kane. ia A J Cartwright, a i kakau kopeia ma ka Buke 54, aoao 194, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike maloko o ua palapala moraki nei, o na aina, na Kuleana, a me na pono a pau i olelo ia maloko o ua palapala moraki nei, e kuai ia ma ke kudala akea ma ke keena kudala o E P Adams ma Honolulu, i ka la 18 o Sepatemaba M H 1880, ma ka hora 12 o ke awakea.

            O ka aina i oleloia, oia no ka aia ma Manoa Oahu, nona ka ili 7 32-100 eka, a i hoakakaia iloko o ka Palapala Sila nui Helu 136.

A J CARTWRIGHT,

KAKELA & HAKI, Loio o ka mea nona ka Moraki.

Honolulu, Aug 18, 1880.        978 4t

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

            KE hoolahaia aku nei ma keia, oiai, mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia ma ka la 24 o Ianuari, 1878, e J. N. Nueku ia A. J. Cartwright, a i kakau kope ia ma ka Buke 51, aoao 490, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike maloko o ua palapala moraki nei, o na aina, na kuleana, a me na pono a pau i olelo ia maloko o ua palapala moraki nei, e kuai ia no ma ke kudala akea, ma ke keena kudala o E. P. Adams ma Honolulu i ka la 18 o Sept. M. H. 1880, ma ka hora 12 awakea.

            O ka aina i olelo ia, oia no ka aina ma Kalauao, Ewa, Oahu, nona ka ili 2 eka, 2 34 100 kaulahao, a me ia i hoakaka ia maloko o ka Palapala Sila Nui 745.

A J CARTWRIGHT.

KAKELA &HAKI, Loio o ka mea nona ka Moraki.

Honolulu, Aug. 18, 1880.       978 4t.

 

            AHA Kiekie o ko Hawaii Paeaina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Oahu, Hawaii Paeaina, ss. Ma ka waiwai o Alexander McDuff i make. Olelo kauoha e koho ana i la e hooiaio ai ka Palapala Kauoha, a no ka hoolaha ana. No ka mea, ma ka la 13 o Augate, 1880, ua waihoia mai imua o ka Aha kekahi palapala, i oleloia, oia no ke kauoha hope loa o Alexander McDuff i make aku la; a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaio ia kela palapala kauoha a e hoopuka hoi ka palapala luna hooko no John T. Waterhouse Jr. a me Henry Waterhouse ua waihoia mai e laua. Nolaila, ua kauohaia o ka Poalua, oia ka la 7 o Sepatemaba, 1880, @ ka hora umi A.N.@      ma ka rumi hookolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale ma HOnolulu, oi ka la a me ka hora e hooiaio ia'i ia palapala kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili e kue ana ia palapala kauoha, a me ka hoopuka ana i ka palapala luna hooko.

            A ua kauoha hou ia e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ka Nupepa KUOKOA a me ka P. C. Advertiser, he mau nupepa i pai ia a i hoolaha ia ma Honolulu. A ua kauoha hou ia e hoopukaia na palapala kena no na hoike no ia palapala kauoha, a me na hooilina o ka mea make ma Honolulu, e hele mai a e kue i kela palapala kauoha i ka wa i oleloia.

Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Paeaina, Aug. 13, 1880.

A. FRANCIS JUDD,

Ikea:    Luna kanawai o ka Aha Kiekie.

A. Rosa, Hope Kakauolelo     977 3t.

 

            MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Paeaina, ma ka waiwai o Uku (w), no Kau, Hawaii i make. Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a Kailiakaale (k), e noi aua e hoouohoia oia i Lunahooponopono no ka waiwai o Uku (w), no Kau, Hawaii, i make. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poaono, oia ka la 25 o Sepatemaba, i ka hora 10 kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Waiohinu, Kau, Hawaii, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoikeia.               F. S. LYMAN,

Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu H P A.

Hilo, Hawaii, Augate 11, 1880.                      977 3t

 

            MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 2 o ko Hawaii PaeAina. Ma ka waiwai o Andrew Walter no Lahaina, Maui, i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a H. Turton a me Ed. Jones, na Lunahooponopono waiwai o Andrew Walter, no Lahaina, i make, e noi ana e hoaponoia ko laua moo-waiwai, a e hookuu ia laua, a e hooholoia ka waiwai i na hooilina. Nolaila, ke kauoha ia'ku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka Poaha, ka la 23 o Sepatemaba, 1880, ma ka hora 10 am, ma ka hale hookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi ia a me na mea kue ke hoike ia.

ABR. FORNANDER.

Lunakanawai Kaapuni Apana 2 H P A.

Lahaina, Augate 12, 1880.      977 3t.

 

            MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina, ma ka waiwai o Ikipaananea (k) no Waiohinu, Kau, i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a Biha Ikipaananea (k). e noi ana e hoonoho ia oia i Lunahooponopono no ka waiwai o Ikipaananea (k) no Waiohinu, Kau, Hawaii i make. Nolaila, ke kauoha ia'ku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poaono, oia ka la 25 o Sepatemaba, i ka hora umi o ke kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Waiohinu, Kau, Hawaii, oia ka la a me kahi i kohola no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoikeia.

R. S. LYMAN.

Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu H P A.

Hilo, Hawaii, Augate 11, 1880.                      977 3t.

 

            MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Paeaina, ma ka waiwai o J. N. Gilman no Hilo, Hawaii, i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a G. W. C. Jones, ka Luna hooko no ka Palapala Kauoha hope loa a J N Gilman, no Hilo, Hawaii, i make, e noi ana e hoapono ia kona hoike hope a e hooholo ia ka waiwai i ua hooilina, a e hookuu ia oia mai ka oihana. Nolaila, ua kauoha ia na mea a pau ke pili, o ka Poaono, oia ka la 25 o Sepatemaba, i ka hora umi kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Waiohinu, Kau, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia.

F. S. LYMAN,

Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu H P A.

            Hilo, Hawaii, Augate 11, 1880.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

            KE hoolahaia aku nei ma keia, oiai, mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia a ka la 6 o Aperila, 1878, i hanaia e Pauahi (k) ia A J Cartwright, a ua kakau kope ia ma ka Buke 53, aoao 485, a mamuli o ka ukai ia aea o na kumu aelike maloko o na Palapala Moraki nei, o na aina, na Kuleana, a me na pono a pau i olelo ia maloko o ua Palapala Moraki nei, e kuai ia aku no ma ke K@laia akea, ma ke Keena Kudala o E P Adams, ma Honolulu, i ka la 18 o Sepatemaba, 1880, ma ka hora 18 awakea. O ka aina i oleloia, oia ka aina ma Moanalua, Oahu, nona ka ili 2 87-100 eka, a ua hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui 345. a me ka aina nona ka ili 1 22-100 eka, i hoakakaia maloko o ka Palapala Sila Nui 3939; a me ka aina nona ka ili 2 13-100 eka i hoakakaia maloko o ka Palapala Sila Nui 740.

A J CARTWRIGHT.

KAKELA & HAKI, Loko o ka mea nona ka Moraki.

Honolulu, Augate 18, 1880    977 4t

 

HOOLAHA LUNA HOOPONOPONO WAIWAI

            MAMULI o ka hookoh@ ana mai a ka Lunakanawai Nui C.C. Harris o ka Aka Kiekie, ua loaa ia'u ka mana hanahooponopono waiwai o ka waiwai o J. Kaonohi, o Kau, Hawaii, i make; malaila, o ka poe a pau a ka mea waiwai i ale aku ai, e hoike koke mai lakou i ka lakou noi me na hooiaio kupono ia S. B. Dole, Eng, ma Honolulu, iloko o na malama eono mai kela la aku.

MAILOHI.

Honolulu, Augate 14, 1880.               977 4t

 

            MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Kaawapo@pauole Jr, no Ookala, Hilo, Hawaii, i make. Ua ho@@heia la a ua waiho ia ka palapala nui a Kaka@hinoi @. e noi ana e hooholo ia na hooilina o ka waiwai o Kaawapoopauole Jr, ma Ookala, Hilo Hawaii, i make, a e hoonoho ia o @olapola @, i hanahooponopono. Nolaila ua kauoha ia na mea a pau o ka Pealima, oia ka la nui o Sepetemaba 1880, i ka hora umi kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma liilo, Hawaii, oia ka manawa ma kahi koho ia no i ka hoolohe ana i na noi ia, a me ua @@@ koe ka hoike ia.

F. S. LYMAN,

Lunakanawai Kaapuni, Apana 3 H P A.

Hilo, Hawaii Iulai, 30, 1880.              976 3t.

 

            KE hoike ia aku nei ka lohe i na kanaka a pau, aole e ki a hopu i na kipi akiu a me na @ maluna o ka aina o Kaupak@ea, Makaha@aloa a me Pepeekeo, ma ka apana o Hilo, mokupuni o Hawaii mai keia la aku a mahope aku o keia manawa.

C. APONO.

Hilo, Hawaii, Mei 7, 1880.                 963 3m 987

 

 UA MAO KA IKUWA ANA

 

Ke pii mau nei i kela a me keia la ke kumukuai o

NA LOLE HOU, NA LOLE O NA KANE,

NA LOLE MAIKAI, NA PAPALE KANE A ME NA PAPALE KAPU.

A ME NA

LAKO I HUMU LIMA IA!

Ua pau ae nei ka wa a mana i hooko ai i ka @@@e iki kapu o ka lehulehu, me ka hooawa piha ana i ko oukou h@al@ai. Ua haawi kaulike ia ka poomaikai i na mea a pau. Aka, e hoike aku maua i kekahi mau kumukua i o kela a me keia mau waiwai pakahi, i ike ai oukou i ka Makepoo e loaa ia oukou ke kuai mai oukou me MAUA.

 

10 Iwilei kaleko maikai.....$1 00

10 Iwilei keokeo maikai.....1 00

10 Iwilei lepo nalo.....1 00

1 apa paku makik@.....1 00

1 pihapiha keokeo maikai o ka wahine.....1 00

6 Iwilei pike keokeo maikai loa.....1 00

Hulu oseterika maikai..... 04

Aia no i kou iia ka hele ana mai a makaikai i ko maua mau Waiwai Hou i loaa mai nei ma keia Mokuahi.

Na lipine kilika maikai, mai ka 8 keneia a pili aku

Pale ili keokea o na kane.....$ 50

Papale kapu o na kane..... 23

Kakini kane..... 124

Kakini wahine Balbei@gan..... 23

3 paa kakini keokeo maikai..... 50

Mikinilima o na lede, kaikamahine a me na kamalii, 124 keneta, a pii aku.

Papale malumalu ia o na lede..... 23

Palule kalekoa o na kanu..... 30

Paa lole lilina kane.....3 00

Hulu milo ia 30 kenea o ka auneki.

Lakeke kamalii..... 30

Lihilihi, mai ka..... 20

Na wai hooluu like ole a pau o na mea i kinohinohiia no ka iwilei..... 15

Na lei a-i kilika wahine..... 26

Lole wahine maikai o lalo..... 76

Papale kuli kamalii..... 85

Lei a-i eleele o na kane..... 10

Huluhipa kakiuela eleele a pau..... 13

6 iwilei ki@amu maikai.....1 00

Kakini wahine panio..... 23

Na kawaa keiki he oui wale no ka paa..... 23

A-i kala lilina wahine..... 10

Papale kane elima dala.....3 00

Uhimaka o na ano a pau..... 50

Mikilima ili 3 pihi.....1 50

Mikilima ili 4 pihi.....2 00

Mikilima ili 6 pihi.....2 50

5 iwilei pulu Caotoo maikai.....1 00

Kaliki meria@ maikai o na wahine.....1 00

Lakeke wahine.....1 75

 

E panai aku no maua ma keia hoike, ina ua makemake oukou e loaa na waiwai maikai no na kumukuai emi, e hele mai maua ia, no ka mea ua maopopo o ia maua, o ka Halekuai CALIFORNIA ONE PRICE BAZAR.

MELLIS & FISHEL,

970                  Oia kahi no oukou e kalepa ai.

 

UA HALA KA HOOILO,

 

O KE KUPULAU KEIA O

HIKIKIIKAUOENA!!

 

            Ua ikeia na Lau, ua Mohaha na Pua, ua Paoa ka Nahele i ke Ala o ka Wai Rose, Vahine, Lukini, Iliahi, Managolia, Falanatipano me ka Pikake.

KA MOANI ONAONA O KE AHIAHI!

 

Na Papale wahine nani o kela me keia ano, i kaei ia me na Lipine nani, a i haku puu i hoi me na Pua ulaula, keokeo, kaiina, olenalena, omaomao, hinahina a me ka akala ; a i omau ia hoi me na

HULU NANI!

o kela me keia ano ; he kilakila a kapukapu maoli no ke nana aku. Na Ai-kala Liiloa wahine, me na Lei ai Bilika o kela me keia ano. Na Hainaka holoi hou o kela me keia ano. Na Hainaka Silika nunui lau o kela me keia ano. Na Kihei huluhulu, o kela me keia ano. Na Hainaka Silika nunui lau o kela me keia ano. Na Kihei huluhulu, o kela me keia ano. Na MAKALENA nani, na NAHENAHE, na HALU-A, na PUU, na KALAKOA pua nui a pua ililii nani na ULALII a me na ALAPIA eleele, ulaula a me kauwila, na HULUHIPA o kela a me keia ano. Na ILIWAI a me na KALEPA o kela a me keia ano. Na KANIKAU, na LIHILIHI e hoonani ai ia waho o na KAHIKO o na Lede, o kela a me keia ano. Na KAMAA wahine nani puu kiekie, "e kikiko'u ai kela i ka papahele o Papiohuli" - huli ia mai a loaa iloko o

HIKIKIIKAUOENA!

ENAENA KA HELE ANA, UA

"Hao na polena o Ha@pu

Kapakahi Manuia, o

Keokoi ka moku e like ai."

 

NA KAHIKO O NA KEONIMANA,

kela a me keia ano. Papale, Kuka, Puliki, Palule, Lolewawae, Kamaa Buti a me Kamaa Haahaa, e hele ai kela a kuku ko au, a e lai ai ka hele ana o ke alahele. Hele mai, eia o

HIKIKIIKAUOENA!

 

Ua makaukau mau e hoolawa aku i na ilai koi-i a ka manao o ka lehulehu, a e wae no oukou iho, a e loaa no hoi me Kumukuai Haahaa loa.            Me ka mahalo.

L. ASEU.

Kihi Ewa o na Alanui Moi me Nuuanu, Honokila, Iune 14, 1880.    968 6m 993

 

MAKEMAKEIA.

 

UA MAKEMAKE IA NA

ILI BIBI MIKO HOU

-A ME NA-

ILI KAO

E haaiia ke kumukuai kiekie ma ke dala kuike e HUGH MACKAY.

                        Lana o ka Hale Hana Ili ma Kaholaloa, Honolulu.

            E kuai ia aku na Huluhipa he nui wale ma ke kumukuai makepono no ke dala kuike.

Honolulu, Feb. 16 1880.         961-tf

 

HEAHA!

Eia no. Ua manaolana au e hui me na Makamaka e noho nei maloko o ka Pilikia ma Waimea ma ke Kau Kiure o Novemaba e hiki mai ana.

AUHEA HOUKOU NA MAKAMAKA MAI

KAU, KONA, KOHALA, HAMAKUA, HILO a me PUNA.

            Ina ua Pilikia Oukou no ka Loio ole nana e Wehewehe mai ko Oukou Pilikia, ma ke Oki Mare, a ma kekahi Pilikia e ae, e palapala koke mai ia'u, a Na'u no e kokua ia Oukou ma na hihia a pau me ka uku emi no. Ua ike Oukou ia'u ke Keiki o ka Aina a ua maa Oukou i ko'u hana ma na Aha. Mai kali oukou a hala ka manawa kupono. Na'u na

D. H. Hitchcock Loio.

Hilo, Iune 8, 1880.      968 4m

 

KALE KULIKA,

LUNA HOOIAIO PALAPALA KUAI,

Molaki, a me na palapala oia ano.

LUNA HOOIAIO PALAPALA

Aelike mawaena o na Haku me na Kauwa.

Luna Haawi Palapala Ae Mare

            Ma ke kihi o ke alanui Moiwahine me Kaai humanu, kulanakauhale o Honolulu, ko Hawaii Pae Aina.

906 tf

 

KALE NILEKONA,

KAUKA LAPAAU,

Keena ma ke kihi o Alanui Papa me Hotele

HONOLULU

O na mai o ka Maka, Pepeiao a me ka Puu,

UA MAKAUKAU OIA MA K@ LAWELAWE ANA.

 

KO BIHOPA MA

BANAKO MALAMA DALA!

            E MALAMA NO MAUA I KE DALA O na kanaka maloko o ka Banako, penei: Ina boomoe mai ke kanaka hookahi i na dala $300 a @ i mai paha, alaila, @ aku mana i eono hapahaneri ukupanee makahiki, mai ka la o ka lawa@n@a mai a hik@ i ka la o kona ohi ana, ke waihola ke dala hoomoe i ekolu malama a ke@ paha. Aoole akupanee e hele ia no ka hakina o ke dala hookahi, aole no hoi no ka hapa malama.

            Ina ohi koko oia i kana dala, aole i hala na malama ekolu aole akapanee.

            Ina i manao ke kanaka e ohi i kana dala, e pono ka hoike a mai oia ma ka Banako i kona manao ohi, i kanakolu @ mamua o kana ohi ana, a o kana Buke kekahi ke laweia mai.

            Ma ke kikoo wale no a ka mea dala e haawi ai i kana, a o ka Buke kekahi ke laweia mai.

            Ma ka la mua o Sepatemaba i kela makahiki a i keia, e houluulu ai i ke dala, a e huipala ka ukupanee me ke kumupaa o ae dala i hoomooia no na malama ekolu a keu, a mahuahua, ke kumupaa a loaa i ka akapenee.

            Ina oi aku ke dala hoom@u mamua o $800, alaka, hooholo pu ka olelo.

            E weheia ka Halo Banako i na la hana a pau.

861 tf              BISHOP & Co